| ACAG 0.0557 0.0000 0.00% Όγκος: 22,210 Αξία: 123,468 | AEM 0.065 0.0000 0.00% Όγκος: 90,377 Αξία: 592,877 | AKTR 0.0928 -0.0008 -0.86% Όγκος: 264,340 Αξία: 2,455,571 | BOCHGR 0.0812 0.0012 1.48% Όγκος: 363,885 Αξία: 2,923,564 | CENER 0.149 -0.0018 -1.21% Όγκος: 200,804 Αξία: 2,992,705 | CNLCAP 0.069 0.0005 0.72% Όγκος: 150 Αξία: 1,035 | CREDIA 0.0149 -0.0002 -1.34% Όγκος: 578,896 Αξία: 876,032 | DIMAND 0.0958 -0.0004 -0.42% Όγκος: 14,206 Αξία: 135,609 | EIS 0.017 -0.0002 -1.18% Όγκος: 154,482 Αξία: 263,889 | EVR 0.0193 -0.0007 -3.63% Όγκος: 125,868 Αξία: 243,101 | MTLN 0.4408 -0.0042 -0.95% Όγκος: 639,162 Αξία: 28,507,422 | NOVAL 0.0272 0.0003 1.10% Όγκος: 39,664 Αξία: 108,204 | ONYX 0.0224 -0.0003 -1.34% Όγκος: 41,385 Αξία: 92,095 | OPTIMA 0.0782 -0.0001 -0.13% Όγκος: 135,874 Αξία: 1,059,849 | QLCO 0.0547 -0.0003 -0.55% Όγκος: 37,047 Αξία: 202,274 | REALCONS 0.05 -0.0018 -3.60% Όγκος: 32,060 Αξία: 161,312 | SOFTWEB 0.02 -0.0003 -1.50% Όγκος: 23,190 Αξία: 46,681 | TITC 0.456 0.0055 1.21% Όγκος: 80,706 Αξία: 3,648,588 | TREK 0.0255 -0.0015 -5.88% Όγκος: 8,688 Αξία: 22,454 | YKNOT 0.0271 0.0030 11.07% Όγκος: 131,339 Αξία: 335,659 | ΑΑΑΚ 0.0605 -0.0025 -4.13% Όγκος: 332 Αξία: 2,014 | ΑΒΑΞ 0.0248 -0.0002 -0.81% Όγκος: 210,469 Αξία: 522,853 | ΑΒΕ 0.0048 -0.0002 -4.17% Όγκος: 19,701 Αξία: 9,696 | ΑΔΑΚ 0.5364 0.0050 0.93% Όγκος: 3,637 Αξία: 194,046 | ΑΔΜΗΕ 0.0282 -0.0001 -0.35% Όγκος: 592,713 Αξία: 1,666,583 | ΑΚΡΙΤ 0.0115 0.0000 0.00% Όγκος: 80 Αξία: 92 | ΑΛΜΥ 0.0498 0.0001 0.20% Όγκος: 26,439 Αξία: 132,734 | ΑΛΦΑ 0.0364 0.0003 0.82% Όγκος: 5,800,843 Αξία: 21,081,614 | ΑΝΔΡΟ 0.079 0.0014 1.77% Όγκος: 5,858 Αξία: 45,874 | ΑΡΑΙΓ 0.144 0.0000 0.00% Όγκος: 134,088 Αξία: 1,931,901 | ΑΣΚΟ 0.0404 0.0011 2.72% Όγκος: 22,757 Αξία: 90,751 | ΑΣΤΑΚ 0.0726 -0.0008 -1.10% Όγκος: 2,876 Αξία: 20,980 | ΑΤΕΚ 0.0154 0.0004 2.60% Όγκος: 5,641 Αξία: 8,536 | ΑΤΡΑΣΤ 0.1245 -0.0005 -0.40% Όγκος: 900 Αξία: 11,227 | ΑΤΤΙΚΑ 0.0177 0.0001 0.56% Όγκος: 28,308 Αξία: 49,919 | ΒΙΝΤΑ 0.06 0.0020 3.33% Όγκος: 530 Αξία: 3,152 | ΒΙΟ 0.0995 -0.0015 -1.51% Όγκος: 171,914 Αξία: 1,717,465 | ΒΙΟΚΑ 0.0193 0.0007 3.63% Όγκος: 50,729 Αξία: 98,085 | ΒΙΟΣΚ 0.0287 -0.0005 -1.74% Όγκος: 14,551 Αξία: 41,893 | ΒΟΣΥΣ 0.0228 0.0002 0.88% Όγκος: 2,984 Αξία: 6,808 | ΓΕΒΚΑ 0.023 0.0004 1.74% Όγκος: 35,530 Αξία: 81,422 | ΓΕΚΤΕΡΝΑ 0.245 0.0020 0.82% Όγκος: 165,363 Αξία: 4,046,278 | ΓΚΜΕΖΖ 0.0046 0.0001 2.17% Όγκος: 178,075 Αξία: 82,226 | ΔΑΑ 0.1015 -0.0006 -0.59% Όγκος: 90,154 Αξία: 918,877 | ΔΑΙΟΣ 0.072 -0.0030 -4.17% Όγκος: 2,049 Αξία: 14,815 | ΔΕΗ 0.179 0.0040 2.23% Όγκος: 990,813 Αξία: 17,636,156 | ΔΟΜΙΚ 0.0199 -0.0004 -2.01% Όγκος: 4,876 Αξία: 9,741 | ΔΡΟΜΕ 0.0036 -0.0001 -2.78% Όγκος: 48,398 Αξία: 17,036 | ΕΒΡΟΦ 0.0308 0.0000 0.00% Όγκος: 2,705 Αξία: 8,229 | ΕΕΕ 0.4304 -0.0014 -0.33% Όγκος: 18,397 Αξία: 791,854 | ΕΚΤΕΡ 0.0295 0.0002 0.68% Όγκος: 205,451 Αξία: 608,760 | ΕΛΒΕ 0.054 0.0020 3.70% Όγκος: 202 Αξία: 1,072 | ΕΛΙΝ 0.0235 0.0001 0.43% Όγκος: 7,418 Αξία: 17,335 | ΕΛΛ 0.15 0.0010 0.67% Όγκος: 3,755 Αξία: 56,259 | ΕΛΛΑΚΤΩΡ 0.0171 -0.0004 -2.34% Όγκος: 296,136 Αξία: 515,834 | ΕΛΠΕ 0.084 0.0001 0.12% Όγκος: 279,599 Αξία: 2,355,423 | ΕΛΣΤΡ 0.0237 -0.0005 -2.11% Όγκος: 14,361 Αξία: 34,522 | ΕΛΤΟΝ 0.0192 -0.0001 -0.52% Όγκος: 23,424 Αξία: 45,097 | ΕΛΧΑ 0.0323 -0.0002 -0.62% Όγκος: 211,146 Αξία: 691,356 | ΕΤΕ 0.1361 0.0045 3.31% Όγκος: 2,407,890 Αξία: 32,468,655 | ΕΥΑΠΣ 0.0356 -0.0008 -2.25% Όγκος: 36,715 Αξία: 132,490 | ΕΥΔΑΠ 0.0704 0.0010 1.42% Όγκος: 42,766 Αξία: 299,571 | ΕΥΡΩΒ 0.0353 0.0013 3.68% Όγκος: 19,827,156 Αξία: 69,512,076 | ΕΧΑΕ 0.0628 0.0020 3.18% Όγκος: 220,251 Αξία: 1,360,399 | ΙΑΤΡ 0.0187 0.0001 0.53% Όγκος: 5,134 Αξία: 9,530 | ΙΚΤΙΝ 0.0044 -0.0001 -2.27% Όγκος: 174,602 Αξία: 77,209 | ΙΛΥΔΑ 0.0465 -0.0003 -0.65% Όγκος: 16,583 Αξία: 78,357 | ΙΝΛΙΦ 0.0578 -0.0004 -0.69% Όγκος: 4,719 Αξία: 27,362 | ΙΝΛΟΤ 0.0092 -0.0019 -20.65% Όγκος: 33,601,694 Αξία: 32,820,944 | ΙΝΤΕΚ 0.0586 -0.0002 -0.34% Όγκος: 117,017 Αξία: 684,113 | ΙΝΤΕΤ 0.0137 0.0000 0.00% Όγκος: 6,630 Αξία: 9,030 | ΙΝΤΚΑ 0.0324 -0.0020 -6.17% Όγκος: 658,413 Αξία: 2,187,969 | ΚΑΙΡΟΜΕΖ 0.0045 0.0001 2.22% Όγκος: 467,343 Αξία: 208,806 | ΚΑΡΕΛ 3.48 -0.0200 -0.57% Όγκος: 110 Αξία: 38,544 | ΚΕΚΡ 0.0198 -0.0001 -0.51% Όγκος: 9,684 Αξία: 19,361 | ΚΟΡΔΕ 0.0049 0.0001 2.04% Όγκος: 9,713 Αξία: 4,704 | ΚΟΥΑΛ 0.0133 0.0000 0.00% Όγκος: 100,987 Αξία: 133,010 | ΚΟΥΕΣ 0.0725 0.0005 0.69% Όγκος: 20,334 Αξία: 146,712 | ΚΡΙ 0.1942 0.0042 2.16% Όγκος: 13,002 Αξία: 249,130 | ΛΑΒΙ 0.0083 -0.0002 -2.41% Όγκος: 125,926 Αξία: 106,681 | ΛΑΜΔΑ 0.0705 -0.0002 -0.28% Όγκος: 216,015 Αξία: 1,525,377 | ΛΑΝΑΚ 0.0158 0.0000 0.00% Όγκος: 466 Αξία: 721 | ΛΟΥΛΗ 0.0351 0.0012 3.42% Όγκος: 26,349 Αξία: 92,109 | ΜΑΘΙΟ 0.0097 -0.0001 -1.03% Όγκος: 3,144 Αξία: 2,983 | ΜΑΣΤΙΧΑ 0.0155 -0.0004 -2.58% Όγκος: 751 Αξία: 1,161 | ΜΕΒΑ 0.086 -0.0005 -0.58% Όγκος: 3,304 Αξία: 28,340 | ΜΕΝΤΙ 0.0251 -0.0001 -0.40% Όγκος: 1,706 Αξία: 4,250 | ΜΕΡΚΟ 0.34 -0.0080 -2.35% Όγκος: 284 Αξία: 9,659 | ΜΙΓ 0.0378 -0.0002 -0.53% Όγκος: 19,571 Αξία: 74,355 | ΜΙΝ 0.007 0.0000 0.00% Όγκος: 456 Αξία: 323 | ΜΟΗ 0.29 0.0050 1.72% Όγκος: 235,404 Αξία: 6,777,722 | ΜΟΝΤΑ 0.054 0.0000 0.00% Όγκος: 259 Αξία: 1,394 | ΜΟΤΟ 0.0271 0.0002 0.74% Όγκος: 49,578 Αξία: 135,464 | ΜΟΥΖΚ 0.006 0.0000 0.00% Όγκος: 100 Αξία: 60 | ΜΠΕΛΑ 0.276 0.0000 0.00% Όγκος: 271,840 Αξία: 7,522,483 | ΜΠΛΕΚΕΔΡΟΣ 0.0418 0.0000 0.00% Όγκος: 1,850 Αξία: 7,828 | ΜΠΡΙΚ 0.0294 0.0002 0.68% Όγκος: 25,640 Αξία: 75,510 | ΝΑΚΑΣ 0.0372 0.0000 0.00% Όγκος: 156 Αξία: 580 | ΝΑΥΠ 0.0135 -0.0002 -1.48% Όγκος: 891 Αξία: 1,223 | ΝΤΟΠΛΕΡ 0.0082 -0.0004 -4.88% Όγκος: 1,652 Αξία: 1,351 | ΞΥΛΚ 0.0027 0.0000 0.00% Όγκος: 14,135 Αξία: 3,765 | ΞΥΛΠ 0.0045 0.0003 6.67% Όγκος: 118 Αξία: 53 | ΟΛΘ 0.349 0.0000 0.00% Όγκος: 872 Αξία: 30,593 | ΟΛΠ 0.395 0.0005 0.13% Όγκος: 5,285 Αξία: 210,652 | ΟΛΥΜΠ 0.0235 0.0002 0.85% Όγκος: 4,859 Αξία: 11,383 | ΟΠΑΠ 0.1761 0.0016 0.91% Όγκος: 700,308 Αξία: 12,338,673 | ΟΠΤΡΟΝ 0.0242 0.0000 0.00% Όγκος: 100 Αξία: 224 | ΟΡΙΛΙΝΑ 0.0079 0.0001 1.27% Όγκος: 58,763 Αξία: 46,099 | ΟΤΕ 0.1737 -0.0003 -0.17% Όγκος: 187,001 Αξία: 3,239,989 | ΟΤΟΕΛ 0.1146 0.0018 1.57% Όγκος: 11,066 Αξία: 126,099 | ΠΑΙΡ 0.0086 -0.0001 -1.16% Όγκος: 11,941 Αξία: 10,095 | ΠΑΠ 0.0298 0.0006 2.01% Όγκος: 11,066 Αξία: 32,147 | ΠΕΙΡ 0.0719 0.0016 2.23% Όγκος: 4,867,413 Αξία: 34,447,623 | ΠΕΡΦ 0.0712 -0.0008 -1.12% Όγκος: 11,952 Αξία: 85,510 | ΠΕΤΡΟ 0.086 0.0006 0.70% Όγκος: 10,236 Αξία: 88,366 | ΠΛΑΘ 0.0404 0.0001 0.25% Όγκος: 57,418 Αξία: 231,969 | ΠΛΑΚΡ 0.152 0.0050 3.29% Όγκος: 326 Αξία: 4,845 | ΠΡΔ 0.0045 0.0000 0.00% Όγκος: 23,509 Αξία: 10,319 | ΠΡΕΜΙΑ 0.0134 -0.0001 -0.75% Όγκος: 107,059 Αξία: 145,844 | ΠΡΟΝΤΕΑ 0.059 -0.0005 -0.85% Όγκος: 1,004 Αξία: 5,923 | ΠΡΟΦ 0.0729 -0.0005 -0.69% Όγκος: 21,052 Αξία: 153,998 | ΡΕΒΟΙΛ 0.017 0.0002 1.18% Όγκος: 10,458 Αξία: 17,812 | ΣΑΝΜΕΖΖ 0.0019 0.0000 0.00% Όγκος: 52,706 Αξία: 9,911 | ΣΑΡ 0.1246 0.0006 0.48% Όγκος: 14,284 Αξία: 177,542 | ΣΑΡΑΝ 0.0124 0.0000 0.00% Όγκος: 460 Αξία: 540 | ΣΕΝΤΡ 0.0034 0.0000 0.00% Όγκος: 127,401 Αξία: 42,096 | ΣΙΔΜΑ 0.0177 -0.0006 -3.39% Όγκος: 16,181 Αξία: 28,779 | ΣΠΕΙΣ 0.0736 0.0006 0.82% Όγκος: 500 Αξία: 3,684 | ΣΠΙ 0.0057 -0.0001 -1.75% Όγκος: 10,917 Αξία: 6,272 | ΤΖΚΑ 0.0139 -0.0001 -0.72% Όγκος: 4,450 Αξία: 6,154 | ΤΡΑΣΤΟΡ 0.0123 0.0001 0.81% Όγκος: 1,520 Αξία: 1,869 | ΤΡΕΣΤΑΤΕΣ 0.0184 0.0000 0.00% Όγκος: 139,093 Αξία: 257,439 | ΦΑΙΣ 0.0339 -0.0004 -1.18% Όγκος: 58,804 Αξία: 201,758 | ΦΒΜΕΖΖ 0.0006 -0.0001 -16.67% Όγκος: 672,997 Αξία: 43,400 | ΦΟΥΝΤΛ 0.0137 0.0014 10.22% Όγκος: 88,342 Αξία: 116,739 | ΦΡΙΓΟ 0.0046 -0.0002 -4.35% Όγκος: 101,196 Αξία: 47,403 | ΦΡΛΚ 0.0408 -0.0010 -2.45% Όγκος: 203,668 Αξία: 851,572 | ΧΑΙΔΕ 0.0074 0.0000 0.00% Όγκος: 733 Αξία: 539 |
- Στις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και στο ρόλο των τραπεζών που έχουν ρευστότητα για να επεκταθούν με νέα δάνεια σε αντίθεση με τράπεζες σε άλλες οικονομίες στην Ευρώπη,
- Στις εξαγορές που ολοκληρώνονται και σε αυτές που μπορεί να έρθουν,
- Στην εξισορρόπηση των εσόδων τους με την πιθανή ολοκλήρωση των μειώσεων επιτοκίων και τα περιθώρια μείωση του χρηματοδοτικού τους κόστους,
- Την ισχυρή πιστωτική επέκταση που ξεπερνά τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους χάρη στα επιχειρηματικά δάνεια,
- Την αύξηση των εσόδων τους από προμήθειες με το βάρος να πέφτει σε τραπεζοασφαλιστικές εργασίες και διαχείριση κεφαλαίων,
- Την αναθέρμανση της λιανικής τραπεζικής και την αναδιάρθρωση των μοντέλων τους με ενίσχυση της ψηφιοποίησης,
- Την αλλαγή δομής με απορρόφηση των holding εταιριών και το σχέδιο δημιουργίας ομίλων, για τις Eurobank και Πειραιώς
- Την βελτίωση ποιότητας των ιδίων κεφαλαίων τους με παράλληλη διανομή μεγάλων μερισμάτων στους μετόχους.
Ισχυρά αποτελέσματα
Στις βαλίτσες τους οι τραπεζίτες θα έχουν φυσικά και όλα εκείνα τα στοιχεία που αναδεικνύουν την εντυπωσιακή ανάκαμψη έχει να επιδείξει και ο ελληνικός τραπεζικός τομέας. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα εννεαμήνου 2025, τα οποία απέδειξαν τη δυναμική τους για ισχυρή οργανική και μη ανάπτυξη και ισχυρή κερδοφορία, υψηλή πιστωτική επέκταση -μακράν υψηλότερη των άλλων ευρωπαϊκών τραπεζών- και ισχυρή επάρκεια κεφαλαίων και ρευστότητας. Οι τέσσερις μεγάλες ελληνικές τράπεζες παρουσίασαν στο εννεάμηνο συνολικά καθαρά κέρδη 3,522 δισ. ευρώ, με έσοδα από τόκους 6,061 δισ. και έσοδα από προμήθειες 1,721 δισ. ευρώ, ενώ υπερέβησαν και τους αναβαθμισμένους στόχους που είχαν δώσει στους αναλυτές για την πιστωτική επέκταση, τα κεφάλαια υπό διαχείριση και την απόδοση ιδίων κεφαλαίων, ανεβάζοντας εκ νέου τον πήχη για το τέλος του έτους. Οι ισχυρές επιδόσεις γ’ τριμήνου/9μήνου επιτρέπουν στις ελληνικές τράπεζες διανομή προμερισμάτων 581 εκατ. ευρώ από τα κέρδη του 2025, ενώ ενδέχεται να αυξηθεί και το ύψος διανομής κερδών στους μετόχους σε ποσοστό άνω του 60% (σ.σ. τα τελικά ποσοστά διανομής θα οριστικοποιηθούν με τα αποτελέσματα χρήσης 2025). Παράλληλα η κάθε μια τράπεζα θα προτάξει και τα δικά της ισχυρά σημεία. Η Τράπεζα Πειραιώς αναμένει από μέρα σε μέρα την άδεια του SSM για να ολοκληρώσει την εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής και αναμένει να ενσωματώσει τα αποτελέσματά της στη φετινή χρήση. Θα αποκτήσει και το 10% της Εθνικής Ασφαλιστικής που έχει η Εθνική Τράπεζα. Η Πειραιώς θα αυξήσει σημαντικά το ενεργητικό της και θα δώσει έμφαση στα τραπεζοασφαλιστικά μη επιτοκιακά έσοδα, ενώ αναμένει πολλά από την ψηφιακή τράπεζα Snappi. Η Eurobank θα επικοινωνήσει τις μεγάλες αλλαγές που δρομολογεί στη διαχείριση κτίζοντας γέφυρα κεφαλαίων μεταξύ Ανατολής και Δύσης ενώ θα δώσει έμφαση στο διαφοροποιημένο μοντέλο, στην επενδυτική τραπεζική και στην ψηφιοποίηση καθώς και το ατού της παρουσίας της στη Βουλγαρία όπου ετοιμάζεται να μπει στην ευρωζώνη. Η Alpha Bank θα παίξει το βαρύ «χαρτί» της συνεργασία με το νέο της μεγαλομέτοχο τη UniCredit, ενώ σχεδιάζει ολοκλήρωση των συμπληρωματικών εξαγορών με εξαγορά ασφαλιστικής στην Κύπρο. Η Εθνική Τράπεζα χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες θα κινηθεί για συνεργασίες στις ασφάλειες και πιθανή εξαγορά μεριδίου ή μεριδίων σε ασφαλιστικές εταιρίες. Ολοκληρώνει την πλήρη ψηφιοποίηση των εργασιών της τράπεζας και θέλει να παγιώσει τα μεγάλα μερίσματα στους μετόχους.
Τα κέρδη του 2025
Την ίδια στιγμή θα ενημερώσουν τις αναλυτές και για τις επιδόσεις του 2025 όπου τα κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών αναμένεται να διαμορφωθούν για το σύνολο του 2025 στα 4,7 δις. ευρώ έναντι 4,3 δισ. ευρώ το 2024, υποστηριζόμενα από τη διατήρηση των επιτοκιακών εσόδων στα περυσινά υψηλά επίπεδα, την αύξηση των εσόδων από προμήθειες και την ανάκαμψη των χρηματοοικονομικών εσόδων. Συγκεκριμένα: • Η Alpha Bank αναμένει καθαρά κέρδη άνω των 900 εκατ. ευρώ έναντι 654 εκατ. ευρώ το 2024. • Η Εθνική Τράπεζα αναμένει κέρδη 1,3 δισ. ευρώ έναντι 1,1 δισ. ευρώ το 2024. • Η Eurobank 1,4 δισ. ευρώ έναντι 1,4 δισ. ευρώ επίσης το 2024. • Η Τράπεζα Πειραιώς 1,1 δισ. ευρώ έναντι 1,06 δισ. ευρώ το 2024. Εκτός από τα έσοδα από τόκους, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών αναμένεται να συνεισφέρουν 8,1 δισ. ευρώ το 2025, σημαντική πηγή εσόδων αποτελούν και οι προμήθειες, οι οποίες θα αποφέρουν συνολικά έσοδα 2,3 δισ. ευρώ, ενώ στα 350 εκατ. ευρώ υπολογίζονται τα χρηματοοικονομικά έσοδα, ανεβάζοντας τα συνολικά έσοδα στα 10,8 δισ. ευρώ.
Τα εύσημα
Παράλληλα συχνές είναι πλέον οι αναφορές «ειδικού κύρους» που επιβεβαιώνουν πανηγυρικά ότι η Ελληνική οικονομία και το εγχώριο πιστωτικό σύστημα έχουν εδώ και καιρό γυρίζει ουσιαστικά σελίδα. Την περασμένη εβδομάδα το φημισμένο ιταλικό Ινστιτούτο Bruno Leoni επέδωσε στον διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, βραβείο για την Ελλάδα (είναι η πρώτη φορά που το βραβείο απονεμήθηκε σε χώρα) «για τη δύναμη και την αποφασιστικότητα που επέδειξε, παρά το άμεσο κοινωνικό κόστος, να ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο της οικονομικής εξυγίανσης και της ανάπτυξης». Πρόσφατη μελέτη της UBS (Global Economics Markets Outlook 2026-2027), έρχεται να υπογραμμίσει την αλλαγή σελίδας από το ζοφερό παρελθόν. Όπως λέει η ελβετική τράπεζα, η Ελλάδα αναμένεται να καταγράψει ρυθμό ανάπτυξης 2,4% το 2026 και 1,8% το 2027, διατηρώντας σταθερά θετική τροχιά σε μια περίοδο όπου οι περισσότερες οικονομίες της Ευρωζώνης κινούνται γύρω ή κάτω από το 1,5%. Η UBS τονίζει ότι η χώρα, αν και παραμένει με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά χρέους προς ΑΕΠ, έχει την καλύτερη δυναμική δημόσιου χρέους παγκοσμίως. Το ελληνικό δημόσιο χρέος μειώνεται με τον ταχύτερο ρυθμό από κάθε άλλη χώρα και η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα όπου η σχέση χρέους προς ΑΕΠ αποκλιμακώνεται σταθερά έως το 2031. Και αυτό την ώρα που οικονομίες όπως των ΗΠΑ, της Ιταλίας και της Βραζιλίας βλέπουν την καμπύλη του χρέους τους να αυξάνεται και πολλές οικονομίες (π.χ. Βραζιλία, Γερμανία) χρειάζονται δημοσιονομική προσαρμογή για να σταθεροποιήσουν το χρέος τους. Η πτωτική πορεία του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι αποτέλεσμα ισχυρής ανάπτυξης, χαμηλών επιτοκίων εξυπηρέτησης και πρωτογενών πλεονασμάτων, όπως σημειώνει η UBS.Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Επιτάχυνση της ανάπτυξης: GGR +6,6% στο γ’ τρίμηνο – “πρωταθλητής” το Τζόκερ
Τα οικονομικά στοιχεία του εννεαμήνου 2025 επιβεβαιώνουν την ισχυρή δυναμική του Οργανισμού. Τα καθαρά έσοδα προ εισφορών (GGR) έφτασαν τα 1,7559 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 6,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η επίδοση αυτή αποκτά μεγαλύτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς πως το 2024 ήταν μια χρονιά εξαιρετικά υψηλής βάσης. Στο γ’ τρίμηνο η ανάπτυξη επιταχύνθηκε περαιτέρω, με τον GGR να διαμορφώνεται στα 602,9 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 6,6% σε ετήσια βάση. Ο πρωταγωνιστής της περιόδου ήταν αναμφίβολα το Τζόκερ. Το ιστορικό giga jackpot του Αυγούστου οδήγησε σε σημαντική αύξηση της επισκεψιμότητας τόσο στο δίκτυο retail όσο και στις online πλατφόρμες. Το αποτέλεσμα ήταν διπλά ωφέλιμο: όχι μόνο ενισχύθηκαν οι συνολικές πωλήσεις, αλλά καταγράφηκε και μεγαλύτερη δραστηριότητα σε υποστηρικτικά προϊόντα και παιχνίδια. Ισχυρή ήταν και η επίδοση των παραδοσιακών αριθμολαχείων, τα οποία αποτέλεσαν τον σταθερό πυλώνα ανάπτυξης καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025. Στον αντίποδα, η διαδικτυακή στοιχηματική δραστηριότητα παρουσίασε κάμψη, υποχωρώντας 8% σε ετήσια βάση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Η αγορά του online betting παραμένει άκρως ανταγωνιστική και η Citi σημειώνει ότι απαιτείται στενή παρακολούθηση των τάσεων μέχρι το τέλος του έτους.Κερδοφορία “μοντέλο Ευρώπης”: EBITDA 612,6 εκατ., καθαρά κέρδη 361,3 εκατ. ευρώ
Ο ΟΠΑΠ συνεχίζει να παρουσιάζει ένα από τα πιο σταθερά και υγιή οικονομικά προφίλ όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν για το εννεάμηνο στα 612,6 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,4% σε σχέση με το 2024, με περιθώριο EBITDA στο τρίμηνο 35,5%, επίπεδο που ευθυγραμμίζεται με τον ετήσιο στόχο της διοίκησης. Το μικτό κέρδος από παιχνίδια ανήλθε στα 740,4 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 6,9%, ενώ το μικτό κέρδος τριμήνου ενισχύθηκε στα 253,4 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 4,8%. Αντίστοιχη εικόνα καταγράφουν και τα καθαρά κέρδη, τα οποία έφτασαν για το εννεάμηνο τα 361,3 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 6,3%. Στο γ’ τρίμηνο τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στα 127,9 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας ετήσια άνοδο 6,1% και σημαντική βελτίωση του επαναλαμβανόμενου καθαρού περιθωρίου στο 21,5%. Το ισχυρότερο ίσως στοιχείο της οικονομικής εικόνας της εταιρείας είναι ο εξαιρετικά χαμηλός καθαρός της δανεισμός. Με μόλις 167,2 εκατ. ευρώ καθαρό χρέος και δείκτη Καθαρού Δανεισμού προς EBITDA μόλις 0,19x, ο ΟΠΑΠ εμφανίζει οικονομική ευρωστία που συγκρίνεται ευνοϊκά ακόμη και με αντίστοιχους πολυεθνικούς ομίλους.Υποτιμημένη μετοχή παρά τα νούμερα – Η αγορά “ποινικοποιεί” προσωρινά τη συγχώνευση με Allwyn
Παρά τις συνεχώς βελτιούμενες οικονομικές επιδόσεις, η μετοχή του ΟΠΑΠ δείχνει να μην αποτιμά την πραγματική αξία της εταιρείας. Από την ανακοίνωση της συμφωνίας συγχώνευσης με την Allwyn, η μετοχή έχει υποχωρήσει κατά περίπου 11%, μια πτώση που δεν συνδέεται με τα θεμελιώδη μεγέθη της εισηγμένης. Η αγορά φαίνεται να συνεχίζει να προσεγγίζει τη συμφωνία με επιφυλακτικότητα, κυρίως λόγω της ανησυχίας για πιθανές αλλαγές στο μοντέλο λειτουργίας και στη δομή της εταιρείας. Ωστόσο, οι αναλυτές της Citi υπογραμμίζουν ότι τα οικονομικά στοιχεία όχι μόνο διαψεύδουν την όποια ανησυχία, αλλά ενισχύουν την άποψη ότι ο ΟΠΑΠ συνεχίζει να αποτελεί υπόδειγμα χρηματοοικονομικής υγείας και εσωτερικής απόδοσης κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, η αγορά online στοιχημάτων, που εμφανίζει σημάδια κόπωσης, έχει δημιουργήσει αμφιβολίες για τον ρυθμό ανάπτυξης του ψηφιακού σκέλους της εταιρείας. Ωστόσο, η διοίκηση έχει ήδη ανακοινώσει σημαντικές επενδύσεις στην ενίσχυση των πλατφορμών iGaming και iLottery, ενσωματώνοντας loyalty προγράμματα και gamified εμπειρίες, όπως αυτή που εφαρμόστηκε στην πλατφόρμα με θεματική Formula 1.Μερισματική απόδοση από τις υψηλότερες στην Ευρώπη – συνολική απόδοση 22,3%
Η πραγματική αξία της μετοχής έρχεται στο προσκήνιο όταν εξεταστεί η μερισματική πολιτική του ΟΠΑΠ. Η εταιρεία διαχρονικά διανέμει το μεγαλύτερο μέρος της καθαρής κερδοφορίας ως μέρισμα, προσφέροντας στους μετόχους μία από τις πιο ελκυστικές αποδόσεις σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή αγορά καταναλωτικών υπηρεσιών. Η Citi υπολογίζει ότι, με βάση τη φετινή καθαρή κερδοφορία και την εδραιωμένη ταμειακή θέση, η μερισματική απόδοση θα κινηθεί μεταξύ 7% και 9% για την περίοδο 2025–2026. Όταν προστεθεί και η πιθανότητα ανόδου της μετοχής προς τα 20 ευρώ, η συνολική δυνητική απόδοση διαμορφώνεται στο 22,3%, ποσοστό που τοποθετεί την εταιρεία ανάμεσα στις κορυφαίες επιλογές για επενδυτές που αναζητούν συνδυασμό εισοδήματος και ανάπτυξης.Οι προοπτικές για το 2026: retail σταθερό, online σε ανάκαμψη, Allwyn στην πρώτη γραμμή
Το 2026 θεωρείται κομβική χρονιά για τον ΟΠΑΠ. Η ενσωμάτωση στη νέα ευρωπαϊκή ταυτότητα της Allwyn αναμένεται να δημιουργήσει ένα πιο αποδοτικό επιχειρησιακό πλαίσιο, ενισχύοντας τις επενδύσεις σε καινοτομία και ψηφιακή εμπειρία. Παράλληλα, η ανοδική πορεία του retail παραμένει δεδομένη, καθώς μετά την πανδημία η φυσική παρουσία στα καταστήματα συνεχίζει να ενισχύεται, υποστηριζόμενη από τη δυναμική των αριθμολαχείων και των VLTs. Η online δραστηριότητα, παρότι προσωρινά πιεσμένη, αναμένεται να ωφεληθεί από τις νέες ψηφιακές επενδύσεις και την ενσωμάτωση νέων προϊόντων που θα στοχεύουν στην αύξηση του engagement.Ο ΟΠΑΠ παραμένει μια “μετοχή ποιότητας σε τιμή ευκαιρίας”
Τα οικονομικά δεδομένα μιλούν από μόνα τους: σταθερή και προβλέψιμη κερδοφορία, ισχυρή ταμειακή θέση, χαμηλός δανεισμός, υψηλό μικτό περιθώριο, υγιείς ταμειακές ροές, κορυφαία μερισματική απόδοση. Παρά τα παραπάνω, η μετοχή εξακολουθεί να διαπραγματεύεται με σημαντικό discount σε σχέση με τη φυσική της αξία, κάτι που οι διεθνείς οίκοι χαρακτηρίζουν «στρέβλωση της αγοράς» και όχι ουσιαστικό επιχειρησιακό ρίσκο. Με τη Citi να θέτει τιμή-στόχο στα 20 ευρώ και να εκτιμά συνολική απόδοση άνω του 22%, ο ΟΠΑΠ εξακολουθεί να αποτελεί μια από τις πιο στέρεες, αξιόπιστες και αποδοτικές επιλογές στο ελληνικό χρηματιστήριο.Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
H Motor Oil ενισχύει με ταχύ ρυθμό το αποτύπωμά της στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, βάζοντας στο κέντρο του επενδυτικού σχεδιασμού τη Βόρεια Ελλάδα. Με στόχο επενδύσεις 4 δισ. ευρώ έως το 2030, ο όμιλος προχωρά σε έργα που ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ και αλλάζουν τη σύνθεση του ενεργειακού της χαρτοφυλακίου.
Η στρατηγική της εταιρείας ακουμπά σε τρεις άξονες: καύσιμα, ηλεκτρική ενέργεια και κυκλική οικονομία. Με αυτά τα θεμέλια, η Motor Oil έχει ήδη κερδίσει έδαφος στις βασικές τάσεις της εποχής, δηλαδή την ενεργειακή ασφάλεια, τον εξηλεκτρισμό και τη βιωσιμότητα. Το νέο στοιχείο είναι η ισχυρή ώθηση στις ΑΠΕ, που αποκτούν πλέον κεντρικό ρόλο στο επιχειρησιακό μείγμα.
Αιολικά πάρκα στην Αλεξανδρούπολη
Το πιο εμβληματικό βήμα είναι η ανάπτυξη του πρώτου υπεράκτιου αιολικού πάρκου της χώρας στο Θρακικό Πέλαγος, σε συνεργασία με την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Η Motor Oil Renewable Energy (MORE) κατέχει το 50% της Αιολική Προβατά Τραϊανουπόλεως, η οποία έχει το δικαίωμα ανάπτυξης πιλοτικού ΥΑΠ ισχύος 400 MW.
Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί προς το τέλος της δεκαετίας και θα αποτελέσει την πρώτη πραγματική εφαρμογή της υπεράκτιας αιολικής τεχνολογίας στην Ελλάδα. Παρότι το θεσμικό πλαίσιο για τα αιολικά κινείται με αργό ρυθμό, η παρουσία της Motor Oil στο project δείχνει ξεκάθαρα την πρόθεση της εταιρείας να αυξήσει σημαντικά τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό της προφίλ.
Σταθμός αερίου στην Κομοτηνή
Παράλληλα, προχωρά και η επένδυση των 375 εκατ. ευρώ στον νέο σταθμό φυσικού αερίου στην Κομοτηνή, σε συνεργασία με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η μονάδα μικτής ισχύος 877 MW βρίσκεται στο τελικό στάδιο δοκιμών και αναμένεται να ενταχθεί σε εμπορική λειτουργία το 2026. Η εταιρεία τονίζει ότι το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να παίζει μεταβατικό ρόλο έως ότου ωριμάσουν πλήρως οι νέες πράσινες τεχνολογίες.
Μονάδα υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία
Στο Αμύνταιο, η Motor Oil και η ΔΕΗ, μέσω της κοινοπραξίας Hellenic Hydrogen, δρομολογούν επένδυση 70 εκατ. ευρώ για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Η λειτουργία αναμένεται να ξεκινήσει το 2027, με περίπου 400 νέες θέσεις εργασίας στην περιοχή. Το υδρογόνο θα τροφοδοτεί αρχικά τη νέα μονάδα Συμπαραγωγής της ΔΕΗ στην Καρδιά, ενώ στη συνέχεια προβλέπεται αξιοποίησή του σε βαριές μεταφορές και εξαγωγές.
Η Motor Oil επιχειρεί ουσιαστικά μια αλλαγή σελίδας. Η αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό της μίγμα δεν αποτελεί πλέον παράπλευρη δραστηριότητα αλλά βασικό μοχλό ανάπτυξης. Με τα έργα σε αιολικά και υδρογόνο, το αποτύπωμα της εταιρείας μετατοπίζεται από μια αμιγώς συμβατική ενεργειακή ταυτότητα σε μια πιο ισορροπημένη, με σημαντικό πράσινο πυλώνα. Οι επενδύσεις στη Βόρεια Ελλάδα λειτουργούν ως ο κορμός αυτής της μετάβασης και στέλνουν σαφές μήνυμα ότι ο όμιλος μπαίνει στην επόμενη φάση της πορείας του.
Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Αγορές σε ομόλογα εξωτερικού
Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε χρεωστικούς τίτλους (κρατικά και εταιρικά ομόλογα) αυξήθηκε στα 10.719 εκατ. ευρώ στο τέλος του γ΄ τριμήνου του 2025, έναντι 10.621 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως σε καθαρές αγορές ομολόγων του εξωτερικού. Το ποσοστό των χρεωστικών τίτλων επί του συνολικού ενεργητικού μειώθηκε στο 49,0% το γ΄ τρίμηνο του 2025, έναντι 49,4% το προηγούμενο τρίμηνο.Αύξηση θέσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων
Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε στα 7.143 εκατ. ευρώ, έναντι 6.808 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, και το ποσοστό τους επί του συνόλου του ενεργητικού αυξήθηκε στο 32,7% το γ΄ τρίμηνο του 2025, έναντι 31,7% το προηγούμενο τρίμηνο.Πουλούσαν ελληνικές μετοχές και αγόραζαν μετοχές εξωτερικού
Η αξία των συνολικών τοποθετήσεων σε μειώθηκε στα 1.049 εκατ. ευρώ, έναντι 1.057 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο, εξέλιξη που οφείλεται κυρίως σε καθαρές πωλήσεις μετοχών του εσωτερικού, οι οποίες αντισταθμίστηκαν εν μέρει από καθαρές αγορές μετοχών του εξωτερικού. Το ποσοστό των συνολικών τοποθετήσεων σε μετοχές επί του συνόλου του ενεργητικού παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 4,8% το γ΄ τρίμηνο του 2025.Αύξηση ιδίων κεφαλαίων και προβλέψεων Ζωής
Από την πλευρά του παθητικού, τα ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν στα 3.955 εκατ. ευρώ στο τέλος του γ΄ τριμήνου του 2025, έναντι 3.800 εκατ. ευρώ το προηγούμενο τρίμηνο. Οι ασφαλιστικές τεχνικές προβλέψεις αυξήθηκαν κατά 262 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 15.994 εκατ. ευρώ. Αναλυτικότερα, οι ασφαλιστικές τεχνικές προβλέψεις ζωής αυξήθηκαν κατά 284 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 12.413 εκατ. ευρώ, ενώ οι τεχνικές προβλέψεις ζημιών μειώθηκαν κατά 22 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 3.581 εκατ. ευρώ. Από το σύνολο των τεχνικών προβλέψεων, το 77,6% αντιστοιχεί σε τεχνικές προβλέψεις ζωής.Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Καμπανάκι το ασυντήρητο δίκτυο
Παράλληλα, ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η κατάσταση των περισσότερων από τις 60 σήραγγες της Εγνατίας, οι οποίες μέχρι σήμερα παραμένουν χωρίς πλήρη πιστοποίηση ασφαλείας. Προηγούμενη μελέτη του ΤΑΙΠΕΔ είχε εντοπίσει αναγκαίες εργασίες, κάποιες από τις οποίες υλοποιήθηκαν από τους αναδόχους συντήρησης της Εγνατία Οδός Α.Ε., μεταξύ των οποίων και η ΤΕΡΝΑ στο δυτικό τμήμα. Ωστόσο, εκκρεμεί ο κρίσιμος έλεγχος των υφιστάμενων συστημάτων, για τον οποίο έχει ήδη εκπονηθεί μελέτη από σύμβουλο του Υπουργείου, που θα συνοδεύσει και την τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης. Ο Νίκος Ταχιάος τόνισε χθες στη βουλή ότι η παραχώρηση δεν αποτελεί μνημονιακή δέσμευση αλλά προϋπόθεση για την αναβάθμιση της Εγνατίας, η οποία εμφανίζει σημαντικές φθορές, κυρίως στο τμήμα Θεσσαλονίκη–Ξάνθη. Η κατάσταση του δρόμου έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με τα Νομαρχιακά Τμήματα ΑΔΕΔΥ Έβρου και Ξάνθης να ζητούν άμεση συντήρηση, τονίζοντας ότι οι χρήστες πληρώνουν διόδια αλλά δεν απολαμβάνουν ασφαλή υποδομή. Οι μνήμες από το θανατηφόρο δυστύχημα στα διόδια Ιάσμου, όπου τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, παραμένουν νωπές. Παρά τις παρεμβάσεις που έγιναν, προβλήματα όπως σαμαράκια, λακκούβες και κακοτεχνίες παραμένουν σε πολλά σημεία του άξονα.Κατασκευαστικά έργα
Η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού σηματοδοτεί και την έναρξη σημαντικών κατασκευαστικών έργων ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια από την έναρξη της παραχώρησης προβλέπονται επενδύσεις, άνω των 420 εκατ. ευρώ, για την ανάταξη του οδικού άξονα και την αναβάθμιση των κάθετων αξόνων. Μεταξύ των έργων περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του οδικού άξονα Χαλάστρας – Ευζώνων, ώστε να αποκτήσει τεχνικές προδιαγραφές κλειστού αυτοκινητόδρομου. Επίσης, κατά τη διάρκεια των 35 ετών της σύμβασης παραχώρησης προβλέπεται να εκτελεστούν εργασίες βαριάς συντήρησης, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1,8 δισ. ευρώ.Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Το έργο «Εύρυτος» και η εκτροπή δύο ποταμών
Στο επίκεντρο του σχεδίου αντιμετώπισης της λειψυδρίας βρίσκεται το έργο «Εύρυτος», ύψους 500 εκατ. το οποίο προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη προς τους ταμιευτήρες του Εύηνου αλλά και έργα αναβάθμισης δικτύου και αφαλατώσεις. Η δημοπράτηση για το σχέδιο «Εύρυτος»τοποθετείται για το καλοκαίρι του 2026, με τεχνικό σχεδιασμό που περιλαμβάνει δύο σήραγγες μήκους 14 και 6 χιλιομέτρων και διάμετρο τέσσερα μέτρα, ικανές να μεταφέρουν έως 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Η λήψη νερού θα γίνεται μόνο όταν η στάθμη ανεβαίνει μετά από βροχοπτώσεις ώστε να εξασφαλίζεται η οικολογική ισορροπία των ποταμών, ενώ η φυσική βαρυτική ροή του Εύηνου θα επιτρέπει την μεταφορά χωρίς ενεργειακό κόστος. Σήμερα, η μείωση των αποθεμάτων νερού αγγίζει τα 250 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με παράλληλη μείωση βροχοπτώσεων κατά 25%, αύξηση εξάτμισης κατά 15% και αύξηση κατανάλωσης κατά 6%. Τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με την κυβέρνηση, επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων.Αφαλάτωση εάν η ανομβρία συνεχιστεί
Εφόσον η ξηρασία παραταθεί, προωθείται παράλληλη λύση με τη δημιουργία και μονάδων αφαλάτωσης σε Θίσβη, Νέα Πέραμο και Λαύριο. Οι εγκαταστάσεις σχεδιάζεται να είναι συναρμολογούμενες, με χρόνο υλοποίησης δύο έως δυόμισι ετών, ωστόσο το κόστος παραγωγής νερού θα είναι πολλαπλάσιο από τη φυσική ροή, γεγονός που αναμένεται να επιβαρύνει μελλοντικά τα τιμολόγια.Τιμολόγια – οι κρίσιμες αποφάσεις στο τέλος της χρονιάς
Επόμενο βήμα στην σύνθετη εξίσωση της διαχείρισης του νερού είναι η αύξηση των τιμολογίων, ζήτημα το οποίο έχει θέσει μετ’ επιτάσσεως η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ και στην τελευταία τηλεδιάσκεψη με τους αναλυτές. Η εταιρεία ανακοίνωσε ζημιές 5,5 εκ. στα αποτελέσματα εξαμήνου, τις οποίες απέδωσε εν πολλοίς στην μάταια εδώ και μια διετία προσπάθεια να αναπροσαρμόσει τα τιμολόγια νερού που είναι από τα φθηνότερα στην Ευρώπη. Το ρυθμιστικό πλαίσιο και η απόφαση για τα τιμολόγια δεν λαμβάνεται απευθείας από την κυβέρνηση και πρέπει ο ρυθμιστής, δηλαδή η ΡΑΑΕΥ να εγκρίνει εκείνη το «επιτρεπόμενο έσοδο», όπως κάνει για ενεργειακούς φορείς (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ κ.λπ.) με τα αποτελέσματα να αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ρεύματος. Η υποστελέχωση της Αρχής και το ακέφαλου του χαρακτήρα της μέχρι τώρα, θεωρούνταν οι κυριότεροι παράγοντες των καθυστερήσεων μαζί με την απροθυμία σε πολιτικό επίπεδο να υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια. Η ΡΑΑΕΥ θα αξιολογήσει το επενδυτικό πλάνο των επιχειρήσεων ύδρευσης, τις ανάγκες υποδομής και το λειτουργικό κόστος, με στόχο οι αυξήσεις να είναι σταδιακές και όχι δυσανάλογες για τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, οι οριστικές αποφάσεις για την τιμή του νερού αναμένονται έως το τέλος του έτους.Όλα πλέον κρίνονται στον χρόνο
Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή υδρολογικής διαχείρισης. Η κήρυξη νησιών σε έκτακτη ανάγκη, η επικείμενη ένταξη της Αττικής, ο σχεδιασμός του «Εύρυτου», η εφεδρική στρατηγική αφαλάτωσης και η συγκέντρωση της διαχείρισης σε δύο μεγάλα κέντρα συνθέτουν μια συνολική απάντηση σε μία κρίση που πλέον δεν αφορά το μέλλον αλλά το παρόν. Το αν το σχέδιο θα υλοποιηθεί στον χρόνο που απαιτείται θα κριθεί στους επόμενους μήνες. Ο χειμώνας πάντως θα είναι καθοριστικός.Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Κέρδη καταγράφουν οι ασιατικές αγορές, με τους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες της Ινδίας να καταγράφουν νέα ιστορικά υψηλά την Πέμπτη, καθώς οι αγορές κινήθηκαν με ώθηση από τα κέρδη της Wall Street, εν μέσω ισχυρών προσδοκιών για μείωση επιτοκίων τον Δεκέμβριο από τη Federal Reserve και ανάκαμψης του τεχνολογικού κλάδου.
Ο Nifty 50 έφτασε τις 26.284,2 μονάδες, ενώ ο BSE Sensex ανήλθε στις 86.026,18 μονάδες. Και οι δύο δείκτες είχαν σημειώσει για τελευταία φορά ρεκόρ τον Σεπτέμβριο του 2024.
Στην Ιαπωνία, ο βασικός δείκτης Nikkei 225 ενισχύθηκε κατά 1,42%, με κινητήριο δύναμη τις τεχνολογικές μετοχές, ενώ ο δείκτης Topix σημείωσε άνοδο 0,64%. Από τους μεγαλύτερους πρωταγωνιστές ήταν η Advantest, η οποία κατέγραψε άλμα έως και 5%, ο τεχνολογικός κολοσσός SoftBank που εκτοξεύθηκε πάνω από 5% και η Tokyo Electron που κινήθηκε ανοδικά κατά 2,09%.
Στη Νότια Κορέα, ο Kospi κατέγραψε άνοδο 1,05%, ενώ ο δείκτης μικρής κεφαλαιοποίησης Kosdaq σημείωσε άνοδο 0,39%. Η Bank of Korea διατήρησε το βασικό επιτόκιο αμετάβλητο στο 2,5%, όπως αναμενόταν, για τέταρτη συνεχόμενη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής. Οι αποφάσεις ελήφθησαν μέσα σε περιβάλλον αδύναμου τοπικού νομίσματος και υπερθερμασμένης αγοράς ακινήτων. Το κορεατικό γουόν έχει υποχωρήσει έναντι του δολαρίου τους τελευταίους μήνες, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο.
Στην Αυστραλία, ο ASX/S&P 200 κατέγραψε άνοδο 0,42%. Στο Χονγκ Κονγκ, ο δείκτης Hang Seng άνοιξε με κέρδη 0,12%, ενώ στην ηπειρωτική Κίνα ο CSI 300 παρέμεινε αμετάβλητος. Ο Nikkei 225 κατέγραψε άνοδο 1,24% φτάνοντας τις 50.172,12 μονάδες, ενώ ο Shanghai Composite ενισχύθηκε κατά 0,50% στις 3.883,34 μονάδες.
Ο δείκτης Straits Times της Σιγκαπούρης κινήθηκε ελαφρώς ανοδικά, ενώ ο Nifty 50 σημείωσε μικρή άνοδο 0,13% στις 26.239,85 μονάδες.
Κίνα
Τα βιομηχανικά κέρδη της Κίνας τον Οκτώβριο κατέγραψαν βουτιά 5,5% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την Πέμπτη. Για το πρώτο δεκάμηνο του έτους, τα κέρδη αυξήθηκαν 1,9% σε σχέση με πέρυσι, σαφώς χαμηλότερα από την άνοδο 3,2% που είχε καταγραφεί για το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου.
Wall Street
Στις ΗΠΑ, οι βασικοί δείκτες κατέγραψαν τέσσερις συνεχόμενες ημέρες ανόδου, με τις προσδοκίες για μείωση επιτοκίων από τη Fed τον Δεκέμβριο να κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Σύμφωνα με το εργαλείο CME FedWatch, οι επενδυτές βλέπουν πλέον πιθανότητα 85% για μείωση κατά 0,25 ποσοστιαίες μονάδες τον Δεκέμβριο, σημαντικά αυξημένη από το 30% της προηγούμενης εβδομάδας.
Η μετοχή της εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης Oracle κατέγραψε άλμα άνω του 4% την Τετάρτη, ενισχύοντας τη συνολική εικόνα των αγορών, αφού η Deutsche Bank επιβεβαίωσε την αισιόδοξη στάση της απέναντι στην εταιρεία και η Oracle έλαβε στήριξη από νέα ανοδικά σχόλια του οίκου και της αγοράς.
Στις συναλλαγές της Τετάρτης, ο Dow Jones ενισχύθηκε κατά 314,67 μονάδες ή 0,67% και έκλεισε στις 47.427,12 μονάδες. Ο S&P 500 σημείωσε άνοδο 0,69% και διαμορφώθηκε στις 6.812,61 μονάδες, ενώ ο Nasdaq Composite ενισχύθηκε κατά 0,82% και έκλεισε στις 23.214,69 μονάδες. Ο συνολικός τόνος της αγοράς παρέμεινε ανοδικός, με ισχυρή συμμετοχή του τεχνολογικού κλάδου.
Διαβάστε ακόμη:
- Γερμανικοί ύμνοι για Πιερρακάκη: Περιζήτητος σύμβουλος για μεταρρυθμίσεις
- Σε κόκκινο συναγερμό κηρύσσεται η Αθήνα την Παρασκευή για τη λειψυδρία
- Η Apple επιστρέφει στην κορυφή – Νο.1 στην αγορά smartphones μετά από 13 χρόνια
- 10 + 1 κρίσιμα ερωτήματα για τον Λ. Αντωνόπουλο που «καίνε» τον Ν. Ανδρουλάκη
Γιατί είναι σημαντικό;
Περίπου 70.000 δικαιούχοι επιστροφής φόρου και 30.000 δικαιούχοι επιδότησης ενοικίου αναμένουν άμεση πίστωση στους λογαριασμούς τους, ενώ δεν έχουν δηλώσει λογαριασμό ΙΒΑΝ. Η δήλωση ΙΒΑΝ εξασφαλίζει την ομαλή ολοκλήρωση των πληρωμών, αποφεύγοντας άσκοπες καθυστερήσεις. Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην Εξυπηρέτηση Φορολογουμένων της ΑΑΔΕ, my1521: • Τηλεφωνικά στο 1521, χωρίς χρέωση, εργάσιμες ημέρες από 7:00 έως 20:00 • Ψηφιακά στο my1521, 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, επιλέγοντας: Θέματα Μητρώου > Μητρώο Φυσικών /Νομικών Προσώπων > Στοιχεία Επικοινωνίας > Δήλωση Λογαριασμού IBAN.Διαβάστε ακόμη:
-
Κυριάκος Πιερρακάκης στους FT: Πώς η ανάκαμψη της Ελλάδας μπορεί να γίνει έμπνευση για την Ευρώπη
-
Bitcoin: $1 τρισ. εξανεμίζεται, μετοχές βουλιάζουν και το αφήγημα καταρρέει

Ο χρυσός θα συμπαρασύρει και άλλα πολύτιμα μέταλλα
Πρόσθεσε ότι τα χρόνια υποπροσφοράς σε ασήμι, πλατίνα και παλλάδιο θα βελτιώσουν την ευαισθησία τους στην ισχύ του χρυσού, με τα αυξημένα επιτόκια μίσθωσης να σηματοδοτούν τη συνεχιζόμενη στενότητα στην αγορά. Η τράπεζα διατήρησε την πρόβλεψή της για την τιμή του χρυσού για το 2027 στα 5.150 δολάρια, λέγοντας ότι «επικαλύπτεται η αβεβαιότητα» μεταξύ των σεναρίων της συνήθους επιχειρηματικής δραστηριότητας και της αυξημένης επίσημης ζήτησης. Οι βασικοί κίνδυνοι περιλαμβάνουν τη θετική συσχέτιση του χρυσού με τα περιουσιακά στοιχεία υψηλού κινδύνου, την πιθανότητα μικρότερης χαλάρωσης της πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ από ό,τι αναμένουν οι αγορές το 2026 και την πιθανότητα οι διαχειριστές των αποθεματικών να επιβραδύνουν τις αγορές τους, προειδοποίησε η Deutsche Bank. Πολλοί στην Wall Street εκτιμούν ότι το πολύτιμο μέταλλο έχει μπροστά του λαμπρή πορεία για να κατακτήσει το ορόσημο των 5.000 δολαρίων η ουγγιά. Οι στρατηγικοί αναλυτές της UBS σε έκθεσή τους προβλέπουν ότι ο χρυσός θα μπορούσε να φτάσει σε ένα νέο ιστορικό υψηλό των 5.000 δολαρίων κάποια στιγμή το 2026 ή το 2027. Η JP Morgan Private Bank προβλέπει ότι οι τιμές του χρυσού θα ξεπεράσουν τα 5.000 δολάρια μέχρι το 2026 και θα φτάσουν τα 5.200-5.300 δολάρια. Ο Όμιλος Goldman Sachs διατηρεί μια παρόμοια αισιόδοξη προοπτική, προβλέποντας ότι ο χρυσός θα φτάσει τα 4.900 δολάρια μέχρι το τελευταίο τρίμηνο του 2026. Οι τιμές spot του χρυσού αυξήθηκαν κατά 59% φέτος, οδεύοντας προς το μεγαλύτερο ετήσιο κέρδος τους από το 1979. Οι ράβδοι χρυσού έφτασαν στο ιστορικό υψηλό των 4.381,21 δολαρίων ανά ουγγιά troy στις 20 Οκτωβρίου.Διαβάστε ακόμη:
- Sotheby’s: Οι top προορισμοί ακινήτων για Έλληνες και ξένους εκατομμυριούχους
- Πειραιώς: Άντλησε 500 εκατ. ευρώ με 3,4% μέσω πράσινου ομολόγου
- Ισχυρό 9μηνο από τον ΟΠΑΠ: Καθαρά κέρδη €361,3 εκατ. αυξημένα κατά 6,3%
- ΕΚΤ: Εξετάζει ισχυρισμούς ότι η Deutsche Bank υποτίμησε τους οικονομικούς κινδύνους
Οι οδηγίες της ΠΟΜΙΔΑ
Για την αποφυγή παραβάσεων, η ΠΟΜΙΔΑ συστήνει στους εκμισθωτές τα εξής: – Όροι μίσθωσης: Στα συμβόλαια πρέπει να αντικατασταθεί ο παραδοσιακός όρος καταβολής με σαφή ρήτρα: «Η καταβολή του μισθώματος γίνεται αποκλειστικά με κατάθεση ή μεταφορά στον τραπεζικό λογαριασμό του εκμισθωτή με ΙΒΑΝ … εντός του πρώτου πενθημέρου κάθε μήνα. Τυχόν άρνηση ή καθυστέρηση τραπεζικής πληρωμής θεωρείται μη καταβολή και παρέχει δικαίωμα στον εκμισθωτή να ζητήσει την απόδοση του μισθίου». – Λογαριασμός ιδιοκτήτη: Η πληρωμή πρέπει να πραγματοποιείται σε λογαριασμό που ανήκει αποκλειστικά στον ιδιοκτήτη. Δεν επιτρέπεται η χρήση λογαριασμών τρίτων (π.χ. διαχειριστών ή συγγενών). – Δήλωση στην ΑΑΔΕ: Ο εκμισθωτής οφείλει να δηλώσει επισήμως τον τραπεζικό λογαριασμό του ώστε να είναι εφικτή η ταυτοποίηση των καταθέσεων. – Κοινοί λογαριασμοί & πολλοί ιδιοκτήτες: Αν χρησιμοποιείται κοινός λογαριασμός, πρώτο όνομα πρέπει να είναι του εκμισθωτή. Εάν υπάρχουν περισσότεροι ιδιοκτήτες, ο καθένας πρέπει να διαθέτει δικό του λογαριασμό για το ποσό που του αντιστοιχεί. – Πληρωμές εντός έτους: Για να διατηρηθεί η έκπτωση, όλα τα μισθώματα πρέπει να εξοφλούνται τραπεζικά έως 31 Δεκεμβρίου κάθε έτους. – Ακατάσχετο: Τα ενοίκια δεν προστατεύονται από το όριο των 1.250 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να κατασχεθούν άμεσα.Αλλαγές στη φορολογία των ενοικίων
Αναπροσαρμόζεται και η φορολογική κλίμακα για τα εισοδήματα από μισθώσεις από το φορολογικό έτος 2026:- 15% για εισόδημα έως 12.000 ευρώ
- 25% για 12.000,01 – 24.000 ευρώ
- 35% για 24.000,01 – 36.000 ευρώ
- 45% για ποσά άνω των 36.000 ευρώ
Διαβάστε ακόμη:
- Sotheby’s: Οι top προορισμοί ακινήτων για Έλληνες και ξένους εκατομμυριούχους
- Πειραιώς: Άντλησε 500 εκατ. ευρώ με 3,4% μέσω πράσινου ομολόγου
- Ισχυρό 9μηνο από τον ΟΠΑΠ: Καθαρά κέρδη €361,3 εκατ. αυξημένα κατά 6,3%
- ΕΚΤ: Εξετάζει ισχυρισμούς ότι η Deutsche Bank υποτίμησε τους οικονομικούς κινδύνους
Η Ελλάδα ως πρότυπο μεταρρύθμισης για την Γερμανία;
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης «ήταν πολύ μακριά από αυτό αυτή τη φορά», συνεχίζει η Handelsblatt: «Συνομίλησε με τον υπουργό Οικονομικών Λαρς Κλινγκμπάιλ (SPD) σχετικά με τα περαιτέρω βήματα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση Κεφαλαιαγορών και με τον υπουργό Ψηφιακού Μετασχηματισμού Κάρστεν Βίλντμπεργκερ (CDU) σχετικά με τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, τον οποίο ο κ. Πιερρακάκης είχε προωθήσει με επιτυχία στην Ελλάδα στον προηγούμενο ρόλο του». Στο Βερολίνο, αναφέρει χαρακτηριστικά ο συντάκτης, ο Έλληνας πολιτικός «δεν είναι ικέτης, αλλά περιζήτητος σύμβουλος». «Η Ελλάδα ως πρότυπο μεταρρύθμισης για την Γερμανία; Στη συνέντευξή του στην Handelsblatt, ο κ. Πιερρακάκης παραμένει διπλωματικά επιφυλακτικός: “Δεν θα μιλούσα για πρότυπο, αλλά μάλλον για έμπνευση. Αυτό που χρειάζεται η Βάδη-Βυρτεμβέργη δεν λειτουργεί απαραιτήτως στην Πελοπόννησο“. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχθούν οι στόχοι που όλοι συμμερίζονται: “Πρέπει να τακτοποιήσουμε τα δημοσιονομικά μας, να διασφαλίσουμε την ανάπτυξη και να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί ως κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης”». «Η Ελλάδα έχει επί του παρόντος καλύτερες επιδόσεις από την Γερμανία σε ορισμένους από αυτούς τους τομείς. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναμένει ότι η χώρα του νότου της Ευρώπης θα αναπτυχθεί φέτος και το επόμενο έτος κατά 2%. Για την Γερμανία, το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη μόνο 0,2% και 0,9% αντίστοιχα. Και ενώ ο (υπουργός Οικονομικών) Λαρς Κλίνγκμπαϊλ συσσωρεύει χρέος-ρεκόρ, ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα πετύχει φέτος πιθανότατα πλεόνασμα προϋπολογισμού», εξηγεί ο συντάκτης και παραπέμπει στην πρόσφατη εμφάνιση του επικεφαλής της Bundesbank Γιοάχιμ Νάγκελ στην Αθήνα, όπου ήταν «όλο επαίνους».Χώρα – πρότυπο στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης
«Αυτό που έχει πετύχει η Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια δεν είναι μόνο μια ιστορία επιτυχίας για αυτή τη χώρα, αλλά και μια έμπνευση για όλη την Ευρώπη», είπε. «Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ σε πολλούς δείκτες. Η οικονομία αναπτύσσεται δυναμικά, ο κρατικός προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός και η χώρα επιτυγχάνει πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών», δήλωσε στην Handelsblatt και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, πρώην επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Δεν είναι όμως μόνο αυτό, σημειώνει η εφημερίδα και κάνει λόγο για «χώρα – πρότυπο στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, τουλάχιστον σε σύγκριση με την καθυστερημένη Γερμανία». Όπως αναφέρεται, ο Γερμανός υπουργός Ψηφιακού Μετασχηματισμού Κάρστεν Βίλντμπεργκερ ενδιαφέρεται επίσης για το έργο του Κυριάκου Πιερρακάκη. Σήμερα έχουμε μια πλατφόρμα που περιλαμβάνει 2.200 ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, δηλώνει ο Έλληνας υπουργός και δείχνει την εφαρμογή Gov.gr στο κινητό του τηλέφωνο. «Είναι βασισμένη στην Τεχνητή Νοημοσύνη», εξηγεί. Σύμφωνα με μια έρευνα, η εισαγωγή της πλατφόρμας ψηφιακής διακυβέρνησης είναι η δεύτερη πιο δημοφιλής μεταρρύθμιση στην ελληνική ιστορία, μετά την ίδρυση του δημόσιου συστήματος υγείας, υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ πάντως ήταν πιο αισιόδοξος από πολλούς, γράφει η γερμανική εφημερίδα: «Είχα ήδη υποστηρίξει πριν από δέκα χρόνια ότι η Ελλάδα είχε καλές πιθανότητες να τα καταφέρει», δηλώνει, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι στην αρχή ήταν επώδυνο. «Όταν εξαλείφεις τα προβλήματα, η πλειοψηφία του πληθυσμού αρχικά υποφέρει. Αλλά μετά, η οικονομική κατάσταση βελτιώνεται και όλοι ωφελούνται», αναφέρει. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ωστόσο, η διαδικασία ήταν ιδιαίτερα δύσκολη, υπογραμμίζει ο συντάκτης. «Η χώρα δεν χρειαζόταν μόνο ένα πακέτο διάσωσης, αλλά τρία. “Αυτό ήταν συνέπεια της δυσλειτουργίας του πολιτικού μας συστήματος, το οποίο δεν μπόρεσε να εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα και τις πολιτικές αλλαγές με την απαιτούμενη ταχύτητα και κλίμακα”, δηλώνει ο υπουργός Οικονομικών», εξηγώντας ότι οι κυβερνήσεις της εποχής προσπάθησαν επανειλημμένα να αποδυναμώσουν και να καθυστερήσουν τις μεταρρυθμίσεις. «Για να παραφράσω τον Τσώρτσιλ: Κάναμε το σωστό, αφού είχαμε εξαντλήσει όλες τις άλλες επιλογές», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πιερρακάκης και κάνει λόγο για μια θεμελιώδη πλέον αλλαγή νοοτροπίας στην Ελλάδα: «Δεν μετακυλίουμε πλέον τα βάρη και τα χρέη στην επόμενη γενιά», τονίζει. Ερωτώμενος σχετικά, ο κ. Πιερρακάκης πάντως αποφεύγει να τοποθετηθεί σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Γερμανία. «Γνωρίζω ότι η λέξη “ύβρις” είναι ελληνική. Δεν θέλουμε να δίνουμε συμβουλές με υψωμένο το δάχτυλο», λέει χαρακτηριστικά. Ο κ. Νάγκελ πάντως είχε επισημάνει στην Αθήνα ότι η συνειδητοποίηση ότι οι δύσκολες μεταρρυθμίσεις αποδίδουν, είναι σημαντική και για την πατρίδα του, όπου οι διαρθρωτικές προκλήσεις πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν επειγόντως. Ο Κλάους Ρέγκλινγκ πάντως υποστηρίζει στην Handelsblatt ότι η κατάσταση στην Γερμανία και στην Ελλάδα δεν είναι συγκρίσιμες, σημειώνοντας ωστόσο ότι μπορεί να εξαχθεί σίγουρα ένα δίδαγμα, ότι «οι μεταρρυθμίσεις αποδίδουν και όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, τόσο λιγότερο επώδυνο θα είναι». «Για τον κ. Πιερρακάκη, το δίδαγμα από την κρίση της Ελλάδας είναι σαφές: “Αν δεν λάβει κανείς τα σωστά πολιτικά μέτρα, δεν θα υπάρξει ποτέ ανάκαμψη“. Πριν από λίγους μήνες, η κυβέρνηση ψήφισε “τη μεγαλύτερη μείωση φόρων στην ιστορία μας”. Σύμφωνα με την πρόβλεψη του κ. Πιερρακάκη, «η φορολογική μεταρρύθμιση θα συνεισφέρει περίπου 0,6 ποσοστιαίες μονάδες στην οικονομική ανάπτυξη 2,4% που προβλέπεται για το επόμενο έτος», τονίζει η εφημερίδα, με τον συντάκτη της να διαπιστώνει ταυτόχρονα ότι «δεδομένων των εκτεταμένων επαίνων, ο κ. Πιερρακάκης δίνει την εντύπωση ότι θέλει να μετριάσει τη διεθνή ευφορία». Το 2019, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της η συντηρητική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, το επίπεδο εισοδήματος ήταν περίπου στο 62% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σήμερα βρίσκεται στο 70%. «Πρέπει να προχωρήσουμε με περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, να αυξήσουμε τις επενδύσεις και να ενισχύσουμε τις εξαγωγές», δηλώνει ο υπουργός. Σχετικά με την κατάσταση της Γερμανίας, σπεύδει πάντως να σημειώσει ότι «η γερμανική οικονομία διαθέτει τόση πολλή δύναμη, παράγει τόση καινοτομία και δυναμισμό», αλλά και να εκφράσει την πεποίθηση ότι «η κυβέρνηση του καγκελάριου Μερτς θα καταφέρει να το επιδείξει αυτό και στην πολιτική σκηνή».Διαβάστε ακόμη:
-
Κυριάκος Πιερρακάκης στους FT: Πώς η ανάκαμψη της Ελλάδας μπορεί να γίνει έμπνευση για την Ευρώπη
-
Bitcoin: $1 τρισ. εξανεμίζεται, μετοχές βουλιάζουν και το αφήγημα καταρρέει
Διαβάστε ακόμη:
- Sotheby’s: Οι top προορισμοί ακινήτων για Έλληνες και ξένους εκατομμυριούχους
- Πειραιώς: Άντλησε 500 εκατ. ευρώ με 3,4% μέσω πράσινου ομολόγου
- Ισχυρό 9μηνο από τον ΟΠΑΠ: Καθαρά κέρδη €361,3 εκατ. αυξημένα κατά 6,3%
- ΕΚΤ: Εξετάζει ισχυρισμούς ότι η Deutsche Bank υποτίμησε τους οικονομικούς κινδύνους
Σύμφωνα με την Scope, οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα παραμείνουν καθοριστικές για το προφίλ πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών
Προοπτικές κρατικών αξιολογήσεων για το 2026
Οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, η βαθύτερη πολιτική πόλωση και οι επίμονες δημοσιονομικές προκλήσεις υπερκαλύπτουν τις προοπτικές ισχυρότερης ανάπτυξης και τις ενδείξεις δημοσιονομικής ανθεκτικότητας, διαμορφώνοντας μια συνολικά αρνητική εικόνα για τις κρατικές πιστοληπτικές προοπτικές, σύμφωνα με τη Scope Ratings. Στην έκθεση Sovereign Outlook 2026, η Scope υπογραμμίζει ότι οι γεωπολιτικές εξελίξεις θα παραμείνουν καθοριστικές για το προφίλ πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Αυτό αφορά τόσο την αβεβαιότητα γύρω από τις απρόβλεπτες εμπορικές και εξωτερικές πολιτικές των ΗΠΑ όσο και τη συνεχιζόμενη κυριαρχία της Κίνας σε κρίσιμες πρώτες ύλες που είναι ζωτικής σημασίας για τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες, καθώς και τον αντίκτυπο της αυξανόμενης κινεζικής ανταγωνιστικότητας στις εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας. Για τα ευρωπαϊκά κράτη, παραμένει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα πιθανών διαπραγματεύσεων για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας ή, αντιθέτως, μιας νέας στρατιωτικής κλιμάκωσης. Και τα δύο σενάρια θα είχαν σημαντικές οικονομικές, δημοσιονομικές και θεσμικές επιπτώσεις για την Ευρώπη.Πολλά ευρωπαϊκά κράτη διατηρούν υψηλή ευελιξία χρηματοδότησης
Αναγκαίες οι μεταρρυθμίσεις
«Οι εγχώριοι παράγοντες παίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο, κυρίως οι δύσκολες δημοσιονομικές προοπτικές και η αυξανόμενη πολιτική πόλωση, που καθιστούν ολοένα και δυσκολότερη την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», αναφέρει ο Carlo Capuano, αναπληρωτής επικεφαλής του Sovereign and Public Sector. «Οι σημαντικοί γεωπολιτικοί και δημοσιονομικοί κίνδυνοι υπερβαίνουν τα πιθανά οφέλη από ισχυρότερη ανάπτυξη και τις αναδυόμενες τσέπες δημοσιονομικής ανθεκτικότητας στην ΕΕ», σημειώνει ο Capuano. Στα πιθανά θετικά στοιχεία στην Ευρώπη, αναφέρει τα αναμενόμενα οφέλη από την αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και την επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων που συνδέονται με το πρόγραμμα Next Generation EU. Επιπλέον, πολλά ευρωπαϊκά κράτη διατηρούν υψηλή ευελιξία χρηματοδότησης, όχι μόνο οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που επωφελούνται από δημοσιονομική εξυγίανση, αλλά και η Γαλλία, παρά τις συνεχείς δυσκολίες στη μείωση των ελλειμμάτων.Η τάση σύγκλισης αξιολογήσεων από το 2019 συνεχίζεται
Ένα ακόμη κεντρικό συμπέρασμα είναι η συνεχιζόμενη σύγκλιση των πιστοληπτικών αξιολογήσεων μεταξύ κρατών με επενδυτική βαθμίδα. Κράτη όπως Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία κινούνται ανοδικά, ενώ αντίστροφα, αξιολογήσεις χωρών όπως Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, αλλά και Γαλλία και ΗΠΑ, καθοδικά. «Βλέπουμε ξεκάθαρα επιδεινούμενες δημοσιονομικές δυναμικές σε αρκετούς από τους παραδοσιακά ισχυρότερους κρατικούς εκδότες, επιδεινωμένες από την πολιτική πόλωση», δηλώνει ο Eiko Sievert, Executive Director στη Scope. Οι κυβερνήσεις, λέει, καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στη μείωση των ελλειμμάτων, τη σταθεροποίηση των επιπέδων χρέους, την κάλυψη των αυξανόμενων τόκων και τις κοινωνικές απαιτήσεις για υψηλότερες δαπάνες — συχνά λόγω δημογραφικής πίεσης — ενώ πρέπει παράλληλα να απαντούν σε διαρκείς ανησυχίες για την ασφάλεια. «Η εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που θα διασφαλίσουν δημοσιονομική βιωσιμότητα χωρίς να διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα, θα αποτελέσει μια τεράστια πρόκληση», προσθέτει.Το στοίχημα των κυβερνήσεων
Ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις θα διαχειριστούν αυτές τις πιέσεις, θα καθορίσει την πορεία των αξιολογήσεων τα επόμενα χρόνια, κατά την Scope. Η αποτυχία ουσιαστικής δημοσιονομικής προσαρμογής μπορεί να οδηγήσει σε εξασθένηση της πιστοληπτικής ικανότητας μεσοπρόθεσμα, ενώ οι βραχυπρόθεσμες αναταράξεις στις αγορές μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω των διαθέσιμων εργαλείων των κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.Διαβάστε ακόμη:
- Sotheby’s: Οι top προορισμοί ακινήτων για Έλληνες και ξένους εκατομμυριούχους
- Πειραιώς: Άντλησε 500 εκατ. ευρώ με 3,4% μέσω πράσινου ομολόγου
- Ισχυρό 9μηνο από τον ΟΠΑΠ: Καθαρά κέρδη €361,3 εκατ. αυξημένα κατά 6,3%
- ΕΚΤ: Εξετάζει ισχυρισμούς ότι η Deutsche Bank υποτίμησε τους οικονομικούς κινδύνους
Ροή ειδήσεων
Undercover
Στον «αστερισμό» του Τσίπρα και της «Ιθάκης»: «Σπάει» ρεκόρ πωλήσεων από τις πρώτες κιόλας ώρες – Οι αντιδράσεις πρώην συντρόφων του αναφορικά με κεντρικά πρόσωπα των Κυβερνήσεων του ποικίλουν – «Λέει αλήθειες για όλους» υποστηρίζει ο Κατρούγκαλος – Προσεκτική και ψύχραιμη η τοποθέτηση του τέως Υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ και δεξιού χεριού του Τσίπρα, Νίκου Παππά – Ο Τσακαλώτος έχει την άποψη ότι το «βιβλίο αναβιώνει το αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρεύμα» παρά το ότι ο ίδιος δεν το έχει διαβάσει για να έχει πλήρη εικόνα | Σοβαρά ερωτήματα για την προστασία της Αγίας Σοφίας εγείρουν οι εικόνες που κυκλοφόρησαν και δείχνουν βαρέα οχήματα να κινούνται στο εσωτερικό του ιστορικού μνημείου | Σε θέση μάχης ο Χάρης Δούκας ενόψει του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ!
- Thales, Rheinmetall, Hensoldt και SAAB στην αύξηση των αμυντικών δαπανών.
- Shell και Equinor στην ενεργειακή ανεξαρτησία.
- Vestas, Siemens Energy, RWE, Terna, Saint-Gobain, Kingspan, Sika, Signify, Neste, Aker Carbon Capture, Air Liquide, Pod Point, Vitesco Technologies και Mercedes Benz Group στην ενεργειακή μετάβαση.
- DSV, Maersk, Siemens, Hexagon, Dassault Systemes, AVEVA, AutoStore, Infineon, STMicro, ASML, ASMI και Besi στην ασφάλεια των προμηθειών.
- BASF, Yara, Outokumpu και Salzgitter στις προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητα.
- NatWest και DNB στα υψηλότερα επιτόκια και πληθωρισμό. Σε αυτή την τάση, εταιρείες που επηρεάζονται αρνητικά είναι οι Unibail, Hammerson, Inditex, AB Foods και Zalando.
https://radar.gr/article/i-fed-molis-prodose-to-fyllo-tis
https://radar.gr/article/to-nikelio-epathe-bitcoin-protofanes-pump-dump
https://radar.gr/article/me-anevres-kyroseis-i-evropi-pyrovolei-ta-podia-tis
https://radar.gr/article/blackrock-o-polemos-einai-i-archi-tou-telous-tis-pagkosmiopoiisis
[post_title] => Οι μετοχές και τάσεις που ευνοούνται από τον πόλεμο
[post_excerpt] =>
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => open
[post_password] =>
[post_name] => oi-metoches-kai-taseis-pou-evnoountai-apo-ton-polemo
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2022-04-03 23:35:19
[post_modified_gmt] => 2022-04-03 20:35:19
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://radar.gr/?p=248230
[menu_order] => 0
[post_type] => post
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
[2] => WP_Post Object
(
[ID] => 223268
[post_author] => 32
[post_date] => 2022-01-31 09:00:53
[post_date_gmt] => 2022-01-31 07:00:53
[post_content] => Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ), αφού κατέγραψε διψήφια ποσοστά στις αρχές του 2021, στη συνέχεια επιβραδύνθηκε και κατά το γ΄ τρίμηνο του έτους επανήλθε σχεδόν, και έκτοτε παρέμεινε, στα χαμηλότερα επίπεδα που είχε αμέσως πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Γράφει ο Σπύρος Σταθάκης
Οι τραπεζικές πιστώσεις προς τα νοικοκυριά συνέχισαν να συρρικνώνονται με σχεδόν σταθερό ετήσιο ρυθμό τους πρώτους δέκα μήνες του 2021. Ο ετήσιος ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τη γενική κυβέρνηση παρέμεινε σε πολύ υψηλά επίπεδα, ως αποτέλεσμα των σημαντικών αγορών κρατικών ομολόγων τις οποίες πραγματοποίησαν οι ελληνικές εμπορικές τράπεζες. Πιο αναλυτικά, τo δεκάμηνο του 2021 η μέση μηνιαία καθαρή ροή τραπεζικής χρηματοδότησης προς ΜΧΕ ήταν μόλις 53 εκατ. ευρώ, έναντι 558 εκατ. ευρώ το 2020 (Ιαν.- Δεκ.).
Η ροή τραπεζικών δανείων
Ειδικότερα, η μέση μηνιαία ακαθάριστη ροή τραπεζικών δανείων τακτής λήξης προς τις ΜΧΕ το διάστημα αυτό ανήλθε σε 0,8 δισ. ευρώ, περίπου τα 3/5 εκείνης του 2020 (1,35 δισ. ευρώ, Ιαν.-Δεκ.) − αλλά πάντως υψηλότερη έναντι της ροής του 2019. Επίσης, το μέσο μηνιαίο υπόλοιπο της τραπεζικής χρηματοδότησης χωρίς καθορισμένη διάρκεια (δηλ. των πιστωτικών γραμμών και άλλων διευκολύνσεων) προς τις ΜΧΕ μειώθηκε το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2021 έναντι του 2020 (Ιαν.-Δεκ.) κατά 16,1%. Τέλος, ο ετήσιος ρυθμός μείωσης των τραπεζικών πιστώσεων προς τα νοικοκυριά διατηρήθηκε ουσιαστικά αμετάβλητος τους πρώτους δέκα μήνες του 2021. Υπενθυμίζεται ότι ο εν λόγω ρυθμός υπολογίζεται με βάση την καθαρή ροή τραπεζικής χρηματοδότησης των τελευταίων δώδεκα μηνών. Πάντως, οι ακαθάριστες ροές δανείων καθορισμένης διάρκειας προς νοικοκυριά (όπως καταγράφονται στα δανειακά ποσά των νέων δανειακών συμβάσεων), σε μέση μηνιαία βάση, υποδηλώνουν αύξηση των νέων δανείων προς τα νοικοκυριά κατά μέσο όρο το 2021 σε σχέση με το μηνιαίο μέσο όρο του 2020.
Γιατί “φρέναρε” η χρηματοδότηση
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η ακαθάριστη ροή τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις (εκτός των χρηματοπιστωτικών) περιορίστηκε σημαντικά σε μέση μηνιαία βάση το 2021 σε σύγκριση με το 2020. Σημειώνεται ότι η ακαθάριστη ροή νέων τραπεζικών δανείων αντιπροσωπεύει τα ποσά που συνομολογούνται στις νέες συμβάσεις τραπεζικών δανείων σε ευρώ σε μηνιαία βάση. Αυτό αντανακλά εξομάλυνση της ζήτησης για τραπεζική πίστη, επειδή οι επιχειρήσεις αφενός είχαν αντλήσει ικανά δανειακά κεφάλαια και είχαν σχηματίσει αποθέματα ρευστότητας ήδη το 2020 και αφετέρου δεν αναγκάστηκαν κατά το 2021 να περιορίσουν στην ίδια έκταση ή και να διακόψουν εντελώς τις δραστηριότητές τους λόγω της πανδημίας, όπως είχε συμβεί αρχικά το 2020. Αυτό είχε ως συνέπεια τα έξοδά τους να μπορούν πλέον να καλυφθούν σε μεγαλύτερο βαθμό από τα έσοδά τους, που έχουν ανακάμψει. Η ΤτΕ σημειώνει εξάλλου, ότι πολλοί από τους παράγοντες που στήριξαν τη σημαντική άνοδο της προσφοράς τραπεζικών πιστώσεων κατά το 2020, όπως τα νομισματικά και εποπτικά μέτρα που θέσπισε η ΕΚΤ και η αυξημένη συγκέντρωση καταθέσεων από τις τράπεζες, εξακολούθησαν να ασκούν ευνοϊκή επίδραση στην πιστοδοτική δραστηριότητα των τραπεζών και κατά το 2021. Ωστόσο, τα προπου χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους και στοχεύουν, επιμερίζοντας τον πιστωτικό κίνδυνο, στην απευθείας παροχή κινήτρων προς τις τράπεζες προκειμένου να χορηγήσουν πιστώσεις προς επιχειρήσεις είχαν κατά το 2021 μικρότερο μέγεθος από ό,τι το 2020. Αυτό είναι εύλογο, δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα εν λόγω προγράμματα προορίζονταν για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που δημιουργήθηκε όταν ενέσκηψε η πανδημία και επιβλήθηκαν σε ευρεία κλίμακα περιοριστικά για την κινητικότητα υγειονομικά μέτρα. Και πάλι πάντως, κατά το εννεάμηνο του 2021 τα δάνεια που έλαβαν στήριξη μέσω των προγραμμάτων αντιστοιχούσαν σε άνω του 1/3 της συνολικής επιχειρηματικής πίστης.
Προγράμματα στις επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους
Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά το 2021 η στήριξη που παρέχουν τα κυριότερα προγράμματα επικεντρώνεται στις επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους. Παράλληλα με αυτή την εξέλιξη, τα επιτόκια των τραπεζικών δανείων με προκαθορισμένη λήξη μειώθηκαν για τις επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, ενώ για τις μεγάλες επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα. Οι προοπτικές για την πιστωτική επέκταση είναι θετικές, δεδομένης της αναμενόμενης επιτάχυνσης του ΑΕΠ, των καθοδηγητικών ενδείξεων (forwardguidance) που έχουν ανακοινωθεί όσον αφορά την πιθανή μελλοντική εξέλιξη της κατεύθυνσης της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, αλλά και της στήριξης με δημόσιους πόρους μέσω του NextGenerationEU. Ανασταλτικός παράγοντας σε σχέση με τη δυνατότητα στήριξης της οικονομικής ανάπτυξης με τραπεζική χρηματοδότηση παραμένει η επίδραση των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων στην πιστοδοτική συμπεριφορά των τραπεζών.Τα βαθύτερα αίτια της υποχρηματοδότησης της οικονομίας
Από κει και πέρα, σε πρόσφατη έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ύστερα από έλεγχο που διενήργησε στον τραπεζικό κλάδο, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, σημειώνεται ότι, παρά τη σοβαρή δημοσιονομική εμπλοκή του Κράτους υπέρ των τραπεζών, εξακολουθούν να υφίστανται χαρακτηριστικές αποκλίσεις από τη χρηματοπιστωτική κανονικότητα. Τα ποσά χορηγηθέντων δανείων μέσα στο 2021,τελούν σε δυσαρμονία με τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, στα οποία πρέπει να συμπεριληφθούν και οι επενδυτικές ανάγκες της Χώρας. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί κατ’ αρχήν την περαιτέρω επέμβαση του Κράτους ως δημόσιας εξουσίας που επιδιώκει τον σκοπό δημοσίου συμφέροντος της πλήρους αποκατάστασης της χρηματοπιστωτικής κανονικότητας. Υφίστανται τουλάχιστον τρία εξαιρετικού χαρακτήρα αίτια που εξηγούν τη μειωμένη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας από τις τράπεζες: (i) τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, (ii) η λεγόμενη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση, και (iii) η ηθική χαλάρωση λόγω καθυστερήσεων στη ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων των κόκκινων δανείων.
Πρώτον: Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, η φερεγγυότητα των τραπεζών, που ιδίως σημαίνει την ικανότητά τους να διασφαλίσουν στο ακέραιο τις καταθέσεις των πελατών τους - δηλαδή κατά βάση την αποταμίευση ιδιωτών - συνδέεται άμεσα με την κεφαλαιακή τους επάρκεια, που κι αυτή είναι η εγγύηση ότι ο καταθέτης χρημάτων στην τράπεζα θα έχει να λάβει το ποσό των καταθέσεών του σύμφωνα με τα συμφωνηθέντα, και κατά κανόνα όποτε το επιθυμήσει. Τα δάνεια που συνάπτει μια τράπεζα είναι στοιχείο του ενεργητικού της, γιατί καταγράφονται ως δικαίωμα της τράπεζας να τα εισπράξει, σε αντίθεση με τις καταθέσεις που είναι στοιχείο του παθητικού της, γιατί στοιχειοθετούν υποχρέωση της τράπεζας να καταβάλει. Όταν τα δάνεια που έχει συνάψει η τράπεζα παύουν να εξυπηρετούνται από τους οφειλέτες τους, τότε δεν είναι δυνατόν τα δάνεια αυτά να θεωρηθούν με την ίδια βεβαιότητα, όπως όταν εξυπηρετούνταν, ως στοιχείο του ενεργητικού τής τράπεζας, τουλάχιστον στο σύνολο του ποσού της οφειλής εκ του δανείου. Αν δεν πληρωθούν καθόλου κι αυτό είναι οριστικό πρόκειται περί ζημίας, γιατί η τράπεζα απώλεσε το ποσό που διέθεσε για το υπόλοιπο του δανείου αυτού. Συνεπώς, πρέπει να συμπεριλάβει τη ζημία αυτή στον ισολογισμό της, μειώνοντας αντίστοιχα το ενεργητικό της. Αν τα δάνεια περιβάλλονται από αβεβαιότητα ως προς την πλήρη, τακτική αποπληρωμή τους, η τράπεζα πρέπει να υπολογίσει την πιθανότητα απωλειών στο συνολικό ποσό που αναμένει να εισπράξει. Οφείλει δε τότε να δεσμεύσει από τα κεφάλαιά της ως ασφάλεια για κάλυψη μελλοντικής ενδεχόμενης ζημίας ένα ποσό αντίστοιχο του κινδύνου μη εξυπηρέτησης του δανείου, με αναγκαία συνέπεια τα ίδια αυτής κεφάλαια, λόγω της δέσμευσης αυτής, να μην της είναι εξ ολοκλήρου διαθέσιμα. Η συναρτώμενη με τα ανωτέρω ανωμαλία στην αποπληρωμή των δανείων δεν μπορεί να μην έχει επίδραση στην κεφαλαιακή επάρκεια της τράπεζας, δηλαδή, σε τελευταία ανάλυση, στη φερεγγυότητά της ως προς τους καταθέτες της. Η επισφάλεια του ενεργητικού της επηρεάζει τη σχέση αυτού με το παθητικό της, με βάση την οποία προκύπτει η κεφαλαιακή της επάρκεια. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σημαίνουν ενδεχόμενο ζημιών, που αυτό πρέπει να υπολογισθεί και καταγραφεί στον ισολογισμό. Και αν αυτό συμβεί, ανατρέπεται η ισορροπία που αρχικά υπήρχε μεταξύ ενεργητικού και παθητικού της τράπεζας οπότε πρέπει εκ νέου να υπολογισθεί, με βάση τη νέα ισορροπία, η κεφαλαιακή της επάρκεια. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των ποσών οφειλών προς την τράπεζα που συνδέονται με αυτά, τόσο ισχυρότερο είναι το βάρος της τράπεζας από προβλέψεις στον ισολογισμό της λόγω απώλειας εσόδων εκ τόκων ή εκ της μη αποπληρωμής του κεφαλαίου δανείων. Και επειδή υφίσταται μια αναγκαία αβεβαιότητα ως προς την πιθανότητα εξέλιξης της αποπληρωμής ενός μη εξυπηρετούμενου δανείου, ακόμη και αν έχουν προβλεφθεί ζημίες στον ισολογισμό εκ του λόγου αυτού, η αβεβαιότητα παραμένει ως προς το αν το ποσό των ζημιών που προβλέφθηκε στηρίζεται σε ρεαλιστικές προβλέψεις ή αν θα έπρεπε να είναι υψηλότερο. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα, αποκαλούμενα κόκκινα, ξεπέρασαν το ποσό των 100 δισ. ευρώ το 2016 για να περιοριστούν στη συνέχεια παραμένοντας πάντα σε πολύ υψηλό σημείο ως ποσοστό του ενεργητικού τους. Συγκριτικά με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης, η Ελλάδα κινείται, παρά τις προσπάθειες, σε υψηλά ποσοστά, δοθέντος ότι, με μέσο όρο περί το 2,3% σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στο 18,4% του συνολικού χαρτοφυλακίου των δανείων. Η κατάσταση αυτή είναι εύλογο να δημιουργεί στις τράπεζες επιφυλακτικότητα στη χορήγηση νέων δανείων. Ακόμη και αν διαθέτουν κεφάλαια προς μόχλευση, όμως, καθώς δεν μπορεί να είναι βέβαιες για τις ζημίες που θα υποστούν λόγω των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που παραμένουν σε υψηλό ποσοστό, δεν έχουν πλήρη εικόνα της οικονομικής τους κατάστασης, οπότε δεν είναι σε θέση να υπολογίσουν με ακρίβεια την κεφαλαιακή τους επάρκεια.
Δεύτερον: Η "αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση" των τραπεζών έναντι του Κράτους
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα (PSI) στην απομείωση του δημόσιου χρέους που συντελέστηκε το 2012 είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσού που όφειλε το Δημόσιο στις τράπεζες ως κατόχους κρατικών ομολόγων κατά ένα ποσοστό της τάξεως του 75%. Αυτό, καταγραφόμενο ως ζημία, προκάλεσε τη μείωση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών με αποτέλεσμα να απαιτηθεί, προκειμένου να αποφευχθεί η συμμετοχή των καταθετών στις ζημίες (το λεγόμενο "κούρεμα" των καταθέσεων που θα συντελούνταν με μεταβολή των καταθέσεων σε άνευ αξίας μετοχές των τραπεζών), η ανακεφαλαιοποίηση με κρατική εμπλοκή των τραπεζών. Για να αποφευχθεί η ανακεφαλαιοποίηση με άμεση διάθεση δημόσιου χρήματος, που θα επαύξανε το ήδη τότε εξαιρετικά υψηλό δημόσιο χρέος, συμφωνήθηκε με τους δανειστές της Ελλάδος να διατεθεί αντί χρήματος υπόσχεση του Κράτους προς τις τράπεζες, αποκαλούμενη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση, να καλύψει σε βάθος χρόνου, και μέχρι 25 δισ. ευρώ, τις ζημίες τους από το PSI στη βάση του εξής πλέγματος εναλλακτικής ενίσχυσης: αν είχαν ζημίες αυτές θα μεταβάλλονταν σε μετοχές που θα αγόραζε το Κράτος διαθέτοντας έτσι κεφάλαιο στις τράπεζες, ενώ αν οι τράπεζες είχαν κέρδη δεν θα όφειλαν για τα κέρδη τους τον αναλογούντα φόρο. Η υπόσχεση συμψηφισμού φόρου επί των κερδών ή κάλυψης ζημίας με συμμετοχή στο κεφάλαιο υλοποιείται σε δόσεις, που είναι ετήσιες και ισόποσες για χρονικό διάστημα 30 ετών. Επειδή όμως οι ζημίες των Τραπεζών δεν προήλθαν μόνον από τη μείωση της αξίας των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου που κατείχαν αλλά και από τα λεγόμενα "κόκκινα δάνεια" για την ύπαρξη των οποίων ανέλαβε μέρος της ευθύνης το Δημόσιο, προβλέφθηκε παραλλήλως έτερη αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Αυτή θα προέκυπτε είτε από διαγραφή ή συμφωνία ρύθμισης χρεών είτε από πώληση ή τιτλοποίηση δανείων ή μεταβίβασή τους σε άλλη νομική οντότητα. Στην περίπτωση αυτή η προκύπτουσα διαφορά εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της Τράπεζας σε 20 ετήσιες, ισόποσες δόσεις αρχής γενομένης από τη χρήση στην οποία διενεργήθηκε η διαγραφή ή η μεταβίβαση. Οι ανωτέρω υποσχέσεις του Δημοσίου είναι ικανές να οδηγήσουν τις τράπεζες ενώπιον ενός διλήμματος. Αν επιθυμούν να αποφύγουν τις ζημίες που θα συνεπήγοντο αλλοίωση στην κατανομή του μετοχικού τους κεφαλαίου, καθώς θα εκδίδονταν νέες μετοχές με δικαιούχο το Δημόσιο οπότε θα υποβαθμιζόταν η συμμετοχή των παλαιών μετόχων ,τότε πρέπει να ακολουθούν μια πολιτική που θα περιορίζει στο ελάχιστο το ενδεχόμενο ζημιών, άρα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στην ανάληψη δανειοδοτικών κινδύνων. Πρέπει επομένως να επιδιώκουν κέρδη από βέβαιες πηγές κερδοφορίας, γι’ αυτό την όποια ρευστότητα διαθέτουν, οδηγούνται να την επενδύουν έτσι ώστε να επωφελούνται με βεβαιότητα από την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση. Καθώς τα κέρδη των τραπεζών μέχρι του ποσού της ετήσιας, ισόποσης δόσης δεν φορολογούνται, λόγω ακριβώς της αναβαλλόμενης φορολογικής απαίτησης, το ποσό που θα κατεβάλλετο ως φόρος παραμένει στην τράπεζα αυξάνοντας έτσι τα κεφάλαια αυτής.
Τρίτον: Η ηθική χαλάρωση λόγω καθυστερήσεων στη ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων δανείων
Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, η μεγάλη δημοσιονομική κρίση προκάλεσε την πτώχευση επιχειρήσεων και την απώλεια εισοδημάτων των ιδιωτών οφειλετών λόγω της αύξησης της ανεργίας ή των περικοπών των μισθών. Η πολιτεία φρόντισε να προστατευθεί από τον πλειστηριασμό η κυρία κατοικία των οφειλετών όταν αυτή είχε υποθηκευθεί λόγω δανειοδότησης που δεν εξυπηρετούνταν. Όμως, μαζί με όσους είχαν πράγματι ανάγκη προστασίας, καθώς λόγω μείωσης των εισοδημάτων τους οφειλόμενης στην κρίση αδυνατούσαν πράγματι να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους, βρέθηκε να επωφελείται και μια άλλη κατηγορία οφειλετών, οι αποκληθέντες "στρατηγικοί κακοπληρωτές", που, αν και μπορούσαν, εντούτοις, αξιοποιώντας ιδίως τις δικονομικές δυνατότητες και τις συναφείς καθυστερήσεις, δεν πλήρωναν τις δόσεις των δανείων τους. Η αδυναμία έγκαιρης διάκρισης των "στρατηγικών κακοπληρωτών" από τους πράγματι αδυνατούντες να εξυπηρετούν το δάνειό τους σε συνδυασμό με την ανάγκη προστασίας της κατοικίας είναι ικανή να επιτείνει την επιφυλακτικότητα των τραπεζών να χορηγήσουν νέα δάνεια. Στην εκτίμηση των κινδύνων που εγκυμονεί εξ ορισμού η χορήγηση νέων δανείων εισήλθε πλέον ο κίνδυνος της αδυναμίας ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων μη αποπληρωμής των δανείων. Έτσι, οι τράπεζες βρίσκονται σε κατάσταση όπου μια επιπλέον δυσχέρεια τις εμποδίζει να χορηγήσουν δάνεια χωρίς συνεκτίμηση και του ιδιαίτερου αυτού κινδύνου. [post_title] => Ανάλυση: Γιατί οι τράπεζες δεν ρίχνουν χρήμα στην αγορά [post_excerpt] => Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν επιτρέπουν ακόμη την περαιτέρω αύξηση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας από τις τράπεζες [post_status] => publish [comment_status] => closed [ping_status] => open [post_password] => [post_name] => giati-oi-trapezes-den-richnoun-chrima-stin-agora [to_ping] => [pinged] => [post_modified] => 2022-04-03 23:41:19 [post_modified_gmt] => 2022-04-03 20:41:19 [post_content_filtered] => [post_parent] => 0 [guid] => https://radar.gr/?p=223268 [menu_order] => 0 [post_type] => post [post_mime_type] => [comment_count] => 0 [filter] => raw ) [3] => WP_Post Object ( [ID] => 248214 [post_author] => 32 [post_date] => 2022-03-24 18:02:33 [post_date_gmt] => 2022-03-24 16:02:33 [post_content] => Την εκτίμηση ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ανατρέπει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που ίσχυε από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου εκφράζει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της BlackRock. «Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έβαλε τέλος στην παγκοσμιοποίηση που ζήσαμε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες», αναφέρει ο Larry Fink στην επιστολή του προς τους μετόχους για το 2022. «Έχει κάνει πολλές κοινωνίες και ανθρώπους να αισθάνονται απομονωμένοι και να κοιτάζουν προς το εσωτερικό των χωρών. Πιστεύω ότι αυτό έχει επιδεινώσει την πόλωση και την εξτρεμιστική συμπεριφορά που βλέπουμε σε ολόκληρη την κοινωνία σήμερα» συμπληρώνει.
Η επιστολή του Fink ήρθε ένα μήνα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν επιβάλει πρωτοφανείς κυρώσεις στη Ρωσία και παρέχουν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.
Ο διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, η εταιρεία του οποίου διαχειρίζεται περισσότερα από 10 τρισ. δολ., είπε ότι οι χώρες και οι κυβερνήσεις έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους και εξαπέλυσαν έναν «οικονομικό πόλεμο» κατά της Ρωσίας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η BlackRock έχει επίσης λάβει μέτρα για να αναστείλει την αγορά οποιωνδήποτε ρωσικών τίτλων στο ενεργό χαρτοφυλάκιό της.
«Τις τελευταίες εβδομάδες, μίλησα με αμέτρητους ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των πελατών και των υπαλλήλων μας, που όλοι προσπαθούν να καταλάβουν τι θα μπορούσε να γίνει για να αποτραπεί η ανάπτυξη κεφαλαίων στη Ρωσία», είπε ο Fink.
Πίσω στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο κόσμος βγήκε από τον Ψυχρό Πόλεμο, η Ρωσία έγινε ευπρόσδεκτη στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και της δόθηκε πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, αναφέρει ο Fink.
Η επέκταση της παγκοσμιοποίησης επιτάχυνε το διεθνές εμπόριο, μεγάλωσε τις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές και αύξησε την οικονομική ανάπτυξη, επισημαίνει ο ίδιος.
Ήταν ακριβώς τότε, πριν από 34 χρόνια, όταν ιδρύθηκε η BlackRock και η εταιρεία ωφελήθηκε πάρα πολύ από την άνοδο της παγκοσμιοποίησης και την ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών.
«Πιστεύω μακροπρόθεσμα στα οφέλη της παγκοσμιοποίησης και στη δύναμη των παγκόσμιων κεφαλαιαγορών. Η πρόσβαση στο παγκόσμιο κεφάλαιο δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες να χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη, στις χώρες να αυξήσουν την οικονομική ανάπτυξη και σε περισσότερους ανθρώπους να βιώσουν την οικονομική ευημερία», δήλωσε ο Fink.
Ο διευθύνων σύμβουλος είπε ότι η BlackRock έχει δεσμευτεί να παρακολουθεί τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της κρίσης και στοχεύει να κατανοήσει πώς να πλοηγηθεί σε αυτό το νέο επενδυτικό περιβάλλον.
https://radar.gr/article/i-blackrock-tou-apokleietai-tora-mila-gia-stasimoplithorismo-ala-70s
https://radar.gr/article/blackrock-ependytiki-efkairia-i-rosiki-eisvoli
[post_title] => BlackRock: Ο πόλεμος είναι η αρχή του τέλους της παγκοσμιοποίησης
[post_excerpt] => "Η επέκταση της παγκοσμιοποίησης ανέπτυξε το εμπόριο, την οικονομία και τις κεφαλαιαγορές", τόνισε ο Larry Fink της BlackRock. "Η Ρωσία ανατρέπει μια παγκόσμια τάξη πραγμάτων που ισχύει εδώ και 34 χρόνια."
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => open
[post_password] =>
[post_name] => blackrock-o-polemos-einai-i-archi-tou-telous-tis-pagkosmiopoiisis
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2022-04-03 23:44:08
[post_modified_gmt] => 2022-04-03 20:44:08
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://radar.gr/?p=248214
[menu_order] => 0
[post_type] => post
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 0
[filter] => raw
)
)

Ενώ η Ρωσία κατηγορεί τη Δύση ότι προσπαθεί να την οδηγήσει στη χρεοκοπία περιορίζοντας την πρόσβαση σε ευρώ και δολάριο, η Gopinath επεσήμανε ότι οι κυρώσεις, που επιβλήθηκαν τον περασμένο μήνα, έχουν ουσιαστικά διακόψει τις σχέσεις της Ρωσίας με το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και με χρεοκοπία (ακόμα και τεχνική) απέκλειε τη Ρωσία από το σύστημα για χρόνια.
«Όταν έχεις αθετήσει τις υποχρεώσεις τους, η επανείσοδος στην αγορά δεν είναι εύκολη. Και αυτό μπορεί να πάρει πολύ χρόνο» τόνισε η επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ.
Ωστόσο, το ΔΝΤ δεν είναι ο μόνος θεσμός που αναδεικνύει αυτήν την τάση. Πριν λίγες ημέρες, η Goldman Sachs κυκλοφόρησε ένα ενημερωτικό σημείωμα όπου προειδοποιεί ότι το λυκόφως της παγκόσμιας ηγεμονίας του δολαρίου ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι κοντά -αναφέροντας την πιθανότητα η Σαουδική Αραβία να δεχθεί γουάν για την πώληση πετρελαίου αντί για δολάρια- ως αποδεικτικό στοιχείο.
Το δολάριο, το ευρώ και η στερλίνα εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 50% των διαθεσίμων της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, που βρίσκονται στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιαπωνία, τη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Αυστραλία.
Η Ρωσία δεν είναι μόνη της σε αυτό: Όλο και περισσότερο, οι λατινοαμερικανικές χώρες μετατρέπουν τα αποθέματά τους σε άλλο νόμισμα εκτός από το δολάριο, συμπεριλαμβανομένων μεγαλύτερων ποσοστών εναλλακτικών λύσεων όπως το κινεζικό γουάν.
https://radar.gr/article/me-anevres-kyroseis-i-evropi-pyrovolei-ta-podia-tis
https://radar.gr/article/blackrock-o-polemos-einai-i-archi-tou-telous-tis-pagkosmiopoiisis
https://radar.gr/article/bloomberg-gia-plithorismo-pouliste-to-amaxi-kai-fate-fakes
[post_title] => ΔΝΤ: Οι κυρώσεις θα γυρίσουν μπούμερανγκ σε Δύση, δολάριο κι ευρώ
[post_excerpt] => Για το ενδεχόμενο αποτυχίας των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία -και κυρίως της κατάσχεσης των αποθεματικών σε δολάριο και ευρώ που κατέχει η ρωσική κεντρική τράπεζα- προειδοποιεί το ΔΝΤ.
[post_status] => publish
[comment_status] => closed
[ping_status] => open
[post_password] =>
[post_name] => dnt-oi-kyroseis-tha-gyrisoun-boumerangk-se-dysi-dolario-ki-evro
[to_ping] =>
[pinged] =>
[post_modified] => 2022-04-03 23:40:07
[post_modified_gmt] => 2022-04-03 20:40:07
[post_content_filtered] =>
[post_parent] => 0
[guid] => https://radar.gr/?p=248869
[menu_order] => 0
[post_type] => post
[post_mime_type] =>
[comment_count] => 1
[filter] => raw
)
[1] => WP_Post Object
(
[ID] => 248230
[post_author] => 32
[post_date] => 2022-03-25 10:10:36
[post_date_gmt] => 2022-03-25 08:10:36
[post_content] => Η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας θα έχει εκτεταμένες επιπτώσεις που φαίνεται ότι θα επαναπροσδιορίσουν τις τάσεις στην Ευρώπη, όπως αναφέρει η Bank of America.
Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, ο πόλεμος είναι ένα από εκείνα τα σπάνια γεγονότα στην ιστορία που θα αναδιαμορφώσουν τη γεωπολιτική, τις κοινωνίες και τις αγορές.
Η Ευρώπη μεταβαίνει σε μια άλλη εποχή και θα πρέπει να μάθει να είναι πιο ανεξάρτητη, επαναπροσδιορίζοντας τομείς και οικονομικά παραδείγματα.
Οι συνέπειες της τρέχουσας κρίσης θα φέρουν από ανάπτυξη νέων βιομηχανιών, την επιτάχυνση των υφιστάμενων, μέχρι πρόσθετες υποδομές και τεχνολογίες, ενώ για ορισμένους θα επιτευχθεί η ανεξαρτησία και η ηγεσία.
