Τι φέρνει τη σφαγή στις διεθνείς αγορές; Ο πληθωρισμός τον οποίο δήθεν προκάλεσε η εφοδιαστική κρίση; Ποιος πραγματικά ευθύνεται για τον πληθωρισμό…; Αλλά κυρίως, τι μας “λένε” οι αγορές για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας; Μια εφ’ όλης της ύλης ανάλυση για ό,τι συμβαίνει (και ό,τι θα συμβεί), και ένα “αγανακτισμένο” μήνυμα της Main Street που χρωστούσαμε καιρό, προς πάσα κατεύθυνση…
“Δε σε βάζουν σε μπελάδες αυτά που δε ξέρεις. Αλλά αυτά που είσαι σίγουρος πως ξέρεις” (Το Μεγάλο Σορτάρισμα – 2015)
Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης
Ας πάρουμε τα πράγματα από… το τέλος. Την Παρασκευή (21 Ιανουαρίου) γίναμε μάρτυρες μιας σπάνιας, γενικευμένης σφαγής στις διεθνείς χρηματαγορές. Από μετοχές μέχρι κρυπτονομίσματα, δεν υπήρξε risk asset που να μη βρέθηκε στο κόκκινο. Δε θα πούμε “σας τα λέγαμε”. Είναι νωρίς ακόμη (το πρώτο καμπανάκι ήχησε)…
Ο τεχνολογικός δείκτης, το βαρύ πυροβολικό της Αμερικής (η μόνη πραγματική βιομηχανία που της έχει απομείνει), βυθίστηκε κατά 2,72%, χάνοντας την κρίσιμη στήριξη των 14.000 μονάδων, ένα ψυχολογικό φράγμα που για πολλούς σηματοδοτεί και επίσημα την αρχή της bear market.
Δεν το λες και ιδανικό ξεκίνημα στο έτος…
Πολλά δεικτοβαρή χαρτιά, όπως η Amazon κι οι λεγόμενες FAAMG-T, τυπικά ήδη έχουν εισέλθει σε bear market (πτώση άνω του 20% από τα υψηλά τους, σε καθοδική τάση), με την Netflix μάλιστα να εξαϋλώνει μέσα σε μια μέρα 21,79% της κεφαλαιοποίησής της!
Facebook Apple Amazon Microsoft Google Tesla
Πολλά τα σινιάλα
Πρόκειται για το χειρότερο ξεκίνημα έτους για τον Nasdaq, εδώ και πάνω από 30 χρόνια! Ελαφρώς χειρότερο μάλιστα και από το ξεκίνημα του 2008, της προηγούμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης…
Και για όποιον δίνει αξία σε τέτοια ιστορικά προηγούμενα, η λίστα δε σταματά εδώ: Την Παρασκευή ο Nasdaq έκανε μια εξαιρετικά βίαιη όσο και θεαματική ενδοσυνεδριακή αντιστροφή (reversal), όπου ενώ στο ξεκίνημα της συνεδρίασης βρέθηκε να κερδίζει πάνω από 1%, τελικά έκλεισε με -2,72%! Το χαμηλό ημέρας είναι από μόνο του δυσοίωνο κλείσιμο, πόσο μάλλον με μια τέτοια αντιστροφή.
Το θέμα είναι ότι τέτοια reversals είναι εξαιρετικά σπάνια και ιστορικά συμβαίνουν μόνο σε περιόδους κρίσης, από το 1972 και έπειτα (πετρελαϊκή κρίση). Καθόλου τυχαίο εν μέσω της ενεργειακής κρίσης που ήδη βιώνουμε.
Πολλοί αναλυτές μάλιστα χαρακτηρίζουν τους μεγάλους traders πετρελαίου ως τους νέους “bond vigilantes”. Τι σημαίνει αυτό και γιατί έχει σημασία;
Το πετρέλαιο γίνεται ο νέος τιμωρός των αγορών
Οι λεγόμενοι “τιμωροί των ομολόγων” είναι κυρίως μεγάλοι θεσμικοί παίχτες, οι οποίοι ασκούν έμμεσα έλεγχο σε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες, όταν οι τελευταίες, μεθυσμένες από την απεριόριστη δύναμη τους, το παρακάνουν με τη χαλαρή νομισματική πολιτική (δηλαδή χαμηλά επιτόκια, ποσοτική χαλάρωση και υπερβολικό τύπωμα χρήματος) – πολιτικές οι οποίες τρέφουν πληθωρισμό.
Σε συνθήκες πληθωρισμού, οι αγοραστές ομολόγων χάνουν λεφτά, αφού στην ούσια το ίδιο το χρήμα χάνει την αξία του (άρα και το δάνειο-ομόλογο).
Όταν συμβαίνει αυτό, οι bond vigilantes πωλούν μαζικά (τα πολύτιμα για τη χρηματοδότηση μιας χώρας ομόλογα), βάζοντας έτσι το πιστόλι στον κρόταφο των κυβερνήσεων και κεντρικών τραπεζών, οι οποίες αναγκάζονται να συμμορφωθούν και να αυξήσουν τα επιτόκια.
Γι’ αυτό και τα ομόλογα αποτελούν παραδοσιακά το καλύτερο, ασφαλέστερο ποντάρισμα (οι μεγαλύτεροι θρύλοι των επενδύσεων κρατούσαν πάντα ομόλογα). Διότι σε οποιεσδήποτε οικονομικές συνθήκες, είτε σε ανάπτυξη είτε ύφεση, είναι σίγουρα λεφτά – εκτός από τα λεγόμενα “σκουπίδια” (βλέπε Ελλάδα) που ενέχουν μεγαλύτερο ρίσκο, αλλά και απόδοση! Έχεις το μαχαίρι (κρατάς μαφιόζικα μια ολόκληρη χώρα από τα @@), έχεις και το πεπόνι…
Αυτό ισχύει σε οποιεσδήποτε συνθήκες, εκτός από περιόδους υπερπληθωρισμού…
Περιόδους σαν αυτή που ζούμε. Τώρα οι νέοι vigilantes δεν είναι οι ομολογιούχοι, αλλά οι oil traders. Στην εποχή που η ενέργεια είναι το νέο “μαχαίρι”, οι μεγάλοι παίχτες της αγοράς πετρελαίου είναι αυτοί που θα καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις νομισματικής πολιτικής, το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας…
Και μπορεί ακόμη να μη φαίνεται, αλλά μόλις το πετρέλαιο περάσει τα 100 δολάρια το βαρέλι (και θα τα περάσει, να είστε σίγουροι), τότε θα αρχίσει η Fed να ιδρώνει για τα καλά, και θα πατήσει το κουμπί πανικού…
Δώσ’ της μια να πάει κάτω, για να βρει η κορφή τον πάτο…
Πίσω στο αιματοκύλισμα του Nasdaq, η κίνηση αυτή από τα… επουράνια στα καταχθόνια είναι τόσο σπάνια, που στις δεκάδες χιλιάδες συνεδριάσεις τα τελευταία 50 χρόνια έχει συμβεί μόλις 21 φορές! Και η πλειοψηφία αυτών μάλιστα συνέβη, σωστά μαντέψατε, κατά το σπάσιμο της Φούσκας του dot com, και κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Αυτά για την ιστορία…
Συνολικά υπήρξε η τρίτη σερί εβδομάδα απωλειών για τη Wall Street (το μεγαλύτερο αρνητικό σερί των τελευταίων δύο χρόνων), και η χειρότερη εβδομάδα όλων των επιμέρους δεικτών από το 2020.
Η εβδομάδα σε ένα map (από finviz.com)
Ο Nasdaq πλέον έχει υποχωρήσει κατά 14% από τα υψηλά του, οι Dow Jones και S&P 500 κατά -6,75% και -8,1% αντίστοιχα, ενώ το χειρότερο πλήγμα έχει δεχθεί η χαμηλή κεφαλαιοποίηση, με τον Russell 2000 να έχει διορθώσει 18%.
Έχει κι άλλο μέχρι να πιάσει πάτο…
Φυσικά όλες οι λεγόμενες Bubble markets (μη κερδοφόρες τεχνολογικές, SPAC, κρυπτονομίσματα, web3 κλπ) σφυροκοπούνται ανελέητα. Ειδικά όλα τα tokens που έχουν να κάνουν με metaverse, decentraland κλπ σκάνε από εδώ κι από κει σαν ποπ κορν.
Γιατί τα κρυπτονομίσματα είναι το “κλειδί” για τις αγορές
Οι τακτικοί αναγνώστες της στήλης γνωρίζουν. Έχει μαλλιάσει η γλώσσα μας να λέμε πως το Bitcoin αυτή τη στιγμή, σε αυτήν την παράλογη εποχή ανεξέλεγκτου τυπώματος, λειτουγεί για τη Wall Street ως η βαλβίδα αποσυμπίεσης της υπέρμετρης ρευστότητας.
Γι’ αυτό τα κρύπτο θα είναι πάντα τα πρώτα που σκάνε πριν από μια διόρθωση των διεθνών αγορών, δίνοντας έτσι ένα εύκολο σινιάλο για όσους παρατηρούν. Ένα σινιάλο για το οποίο μιλήσαμε καιρό πριν. Διότι η πτώση έχει ξεκινήσει πολλές εβδομάδες πριν (το αργό, ύπουλο ροκάνισμα.)
Ειδικά για το Bitcoin προειδοποιήσαμε με μαθηματική ακρίβεια ήδη από το Μάρτιο του 2021, στα δύο άρθρα “Bitcoin: Η αγορά λέει «πουλήστε»” και “Κρυπτονομίσματα: Όταν όλοι μπαίνουν, εσύ βγες“. Και τα δύο άρθρα διαβάζονται άνετα και σήμερα, αφού αναπτύξαμε γενικές συμβουλές εισόδου/εξόδου από την αγορά.
Τότε το Bitcoin ήταν σχεδόν 60.000 δολάρια. Και τι είπαμε; Βγείτε. Όχι γιατί το Bitcoin ή το Χ coin (όλα μαζί κινούνται πάνω κάτω) είναι μια άχρηστη φούσκα (αυτό είναι μια άλλη ιστορία). Αλλά για τον ακριβώς αντίθετο λόγο, διότι πρόκειται για μια καλή επένδυση (αν όχι συγκεκριμένα το Bitcoin, σίγουρα αρκετά άλλα altcoins) στην οποία αξίζει να μπείτε σωστά, και όχι σαν πρόβατα, με τη μάζα…
Τότε, ο ανειδίκευτος Τσιρογιάννης που δε δηλώνει… cryptoencer στο ίνσταγκράμ του, σας είπε ΒΓΕΙΤΕ. Βγείτε και περίμενετε… να ξαναμπείτε. Περιμένετε ΟΣΟ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ. Εβδομάδες, μήνες, πολλούς μήνες. Μέχρι η αγορά να ξαναγυρίσει. Διότι ΘΑ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΕΙ. Και θα τα βρείτε πιο φθηνά τα ρημάδια (που φαγωθήκατε).
“Θα δούμε ίσως νέα ιστορικά υψηλά, αλλά προτού μας αποχαιρετήσει αυτός ο βαρύς χειμώνας, θα δούμε σίγουρα ένα ΜΠΑΜ στα χρηματιστήρια, με πρώτο βιολί το Bitcoin. Περιμένετε να ξαναμπείτε άνοιξη/καλοκαίρι, αφού θα έχει κάτσει η σκόνη”, είχαμε γράψει.
Το μπακαλίστικο όσο και προφητικό γράφημα που είχαμε σχεδιάσει τότε
Το Bitcoin έχει υποχωρήσει 50% από τα υψηλά
Τελικά το Bitcoin, από τα 60.000 δολάρια που ήταν όταν γράφονταν εκείνες οι γραμμές, αυξήθηκε μέχρι λίγο πάνω από τα $65.000. Και μετά έχασε σχεδόν το 50% τη αξίας του.
Η αφορμή ήταν η απαγόρευση από Ρωσία, όμως στην πραγματικότητα αυτή η φουλ χειραγωγημένη αγορά ήταν καλωδιωμένη να πέσει…
Φυσικά όταν βρισκόταν σε All time high, κανείς δεν πούλησε από όλα τα ψαράκια που τρέχαν να μπουν “σε οποιαδήποτε τιμή” (διότι… “stock2flow”). Είτε μπήκαν στα 60, είτε στα 50 είτε ακόμη και στα 30.000 δολάρια και παρακάτω, όπου είχαν ήδη κέρδος, ΔΕΝ πούλησαν.
Διότι ένας διπλασιασμός ΔΕΝ ΤΟΥΣ ΑΡΚΕΙ. Άααλλα τους έταξαν οι χιλιάδες πλέον κρυπτο-τσαρλατάνοι που ζουν ανάμεσά μας (και όλοι ξέρετε από έναν). Ένας διπλασιασμός ή και τριπλασιασμός είναι για τη συντριπτική πλειοψηφία των κρυπτο επενδυτών ένα πενιχρό νούμερο, διότι είναι άπληστοι. Η απληστία άλλωστε τους έφερε εδώ.
Γι’ αυτό δεν είχε νόημα να περιμένεις τα $70 ή τα $100k. Θα ανέβαινε; Πιθανόν. Θα πούλαγες; Σίγουρα όχι. Κι αυτή ακριβώς είναι η ουσία. Αυτό προσπαθώ να εξηγήσω μέσα από αυτά τα κείμενα, προκειμένου να αρχίσουμε να παίζουμε σωστά την αγορά.
Όταν η αγορά έιναι overbought, βγες. Αν δεν έχεις μπει, μη μπεις, περίμενε να γυρίσει. Όσο για το πότε είναι υπεραγορασμένη, αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντιληφθείς μόνος/η σου, όμως υπάρχουν μερικά απλά κόλπα, τα οποία εξηγώ εδώ.
Η εικόνα αυτή αξίζει όσο 1000 σεμινάρια από cryptoencers…
Όσον αφορά τα πάντα ενδιαφέροντα κρυπτονομίσματα (αλλά και τραπεζικά CBDC), θα υπάρξει ξεχωριστό αναλυτικότερο άρθρο σύντομα.
Προς το παρόν πάντως, παρακολουθήστε τον πάντα χρήσιμο RSI (αν και δεν είμαι φαν της Τεχνικής Ανάλυσης), ο οποίος μετά την πτώση μπαίνει se oversold επίπεδα και θα πρέπει σιγά σιγά να προετοιμαζόμαστε για επανείσοδο στην αγορά. Προσοχή όμως μη βιαστείτε, γιατί παραδοσιακά η πτώση των κρύπτο συμβαίνει σε δύο στάδια (καμιά φορά και τρία). Υπομονή για το καλό re-entry…
Buy the fking dip
Πίσω στα της αγοράς, υπάρχει $1,7 τρισ. υπερβάλλουσας ρευστότητας που ρίχθηκε κατ’ ευθείαν από τις ζεστές πρέσες της Fed σαν οινόπνευμα σε πληγή, και όχι δεν υπάρχει μόχλευση (σαρκασμός) προκειμένου να αγοραστούν αυτές οι βουτιές…
Η αγορά πλέον προεξοφλεί 4 αυξήσεις επιτοκίων μέχρι το Δεκέμβριο του 2022.
Αλλά ταυτόχρονα στέλνει σινιάλο πως η Fed θα αναγκαστεί “να πάει πάσο” πριν το τέλος του 2025. Κι όταν λέμε πάσο εννοούμε να ξεχάσει τα σχέδια για επιθετική σύσφιξη πολιτικής μακροπρόθεσμα. Η αγορά στην ουσία τους φωνάζει “μην κάνετε κανά αστείο (και ανεβάσετε πολύ τα επιτόκια), γιατί εσείς θα χάσετε (αξιοπιστία, όταν αναγκαστείτε να πάρετε πίσω τις αυξήσεις)”.
Η Fed να πει ψέματα και τελικά να μην ανεβάσει πολύ τα επιτόκια; Κάργα ρεαλιστικό σενάριο, όπως είχαμε εκτιμήσει και στο radar.gr.
Ωστόσο αυτή τη φορά δεν έχει επιλογές. Θα ΑΝΑΓΚΑΣΤΕΙ να αυξήσει τα επιτόκια. Διότι ο πληθωρισμός έχει φύγει τόσο εκτός ελέγχου, που δεν είναι πλέον μόνο οικονομικό θέμα, αλλά πολιτικό. Πάνω από το 70% των Αμερικανών σε δημοσκοπήσεις αναφέρουν τον πληθωρισμό ως τη μεγαλύτερη αποτυχία και φταίξιμο του Μπάιντεν.
Βέβαια η τραγική ειρωνεία είναι πως το ξεκουτιασμένο περιφερόμενο ανδρείκελο που ονομάζουν πλανητάρχης, ΔΕ ΦΤΑΙΕΙ γι’ αυτό το μπάχαλο! Οι ευθύνες ξεκινούν πολλά χρόνια πίσω, στην τότε “έκτακτη” κατάσταση της κρίσης του 2008 που έδωσε την αφορμή και το ελεύθερο στη Fed να τυπώνει ανεξέλεγκτα, οδηγώντας νομοτελειακά στο σημερινό πληθωρισμό.
Ο Μπάιντεν είναι απλώς ο χρήσιμος ηλίθιος που (θα) του το φορτώσουν. Έτσι ώστε βολικά να έρθει η Καμάλα; Ποιος ξέρει…
Για να προβλέψουμε τι πρόκειται να γίνει με αγορές και οικονομία, πρώτα πρέπει να εκτιμήσουμε αν θέλουν να διώξουν τον mister Αλσχάιμερ.
Η Fed δεν έχει άλλη επιλογή – πρέπει να αυξήσει τα επιτόκια
Ωστόσο ασχέτως τι γίνει με δαύτον, η Fed ΕΙΝΑΙ αναγκασμένη να κάμψει τον πληθωρισμό. Θέλω να πω, πρέπει να το κάνει, έτσι…; Αλλιώς είμαστε όλοι χαμένοι. Θέλω να πιστεύω πως δεν έχει χαθεί τόσο πια η λογική, ώστε η κοινωνία να θέλει να αυτοκαταστραφεί! Εκτός κι αν είναι όλο μέρος της μεγάλης επανεκκίνησης του (not so) Great Reset…
Το μόνο πιθανό σενάριο να ακυρώσει τα σχέδια για σύσφιξη αφήνοντας στη μοίρα του τον πληθωρισμό (και εμάς), είναι το σενάριο κάποιας νέας υποτίθεται θανατηφόρας μετάλλαξης (ή νέας πανδημίας, ποτέ δε ξέρεις), η οποία θα “δικαιολογήσει” μια νέα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, και κατ’ επέκταση παγκόσμιο εγκλεισμό, και κατ’ επέκταση αφορμή για νέο κόψιμο χρήματος. Και δώσ’ του πάλι stimulus, και δώσ’ του πληθωρισμό, και “κοίτα να δεις, δε φταίμε εμείς για τον πληθωρισμό”, και ξεχάστε αυξήσεις επιτοκίων, και χαρές πάλι η Wall Street.
Όμως κάτι τέτοιο δε φαίνεται να συμβαίνει. Από το μέτωπο της πανδημίας, ο ιός όλο και εξασθενεί όπως και αναμενόταν, και τα κακά νέα φαίνεται να τελειώνουν. Όσον αφορά τα τύμπανα (ψυχρού) πολέμου από Ουκρανία και Καζακστάν μεριά, αυτό είναι ένα θέμα απο αυτά που στην τελική πάντα θα υπάρχουν. Και άρα θεωρούνται “non-event” για τις αγορές, σε ό,τι αφορά αφορμή για έξτρα τύπωμα χρήματος. Περισσότερο αφορά την ενεργειακή κρίση, η οποία έτσι κι αλλιώς θα πιέσει τον Πάουελ ακόμη περισσότερο για αύξηση επιτοκίων, όπως εξηγήσαμε πριν στους vigilantes.
Άρα με λίγα λόγια, “καλά νέα” για την κοινωνία, προς το παρόν. Και τι έχουμε πει ότι σημαίνει αυτό για τη Wall Street; Κακά νέα φυσικά…
Έτσι εξηγείται και το αιματοκύλισμα της περασμένης εβδομάδας. Η αγορά πλέον επίσημα προεξόφλησε αυτό που γράφουμε καιρό τώρα τόσο στο radar.gr όσο και στην Αξία, αρχής γενομένης από το “Κι όμως, η αγορά δε θέλει καλά νέα“, σχεδόν ένα χρόνο πριν. “Την ημέρα που θα ανακοινωθεί το “τέλος” της πανδημίας (ή η αποκλιμάκωσή της και υποβάθμιση σε γρίπη), θα είναι η μέρα που θα καταρρεύσουν οι αγορές”.
Μπορεί να αγοράσουν το dip, μπορεί να δούμε ανοδικό ριμπάουντ σε 1-2 εβδομάδες, αλλά αυτό για εμάς ελάχιστη σημασία έχει. Από εδώ και πέρα αυτά θα είναι εντελώς κερδοσκοπικά παιχνίδια για τους πολύ ρισκαδόρους και insiders της αγοράς.
Η ουσία είναι πως το μεγάλο και σοβαρό σινιάλο για τη μακροπρόθεσμη τάση δόθηκε επίσημα, και θα σηματοδοτεί το τέλος, μετά τιμών, της μακροβιότερης φουσκ… εε θέλω να πω, bull market όλων των εποχών.
Ό,τι κάνετε από εδώ και πέρα -όσοι παίζετε- είναι με δική σα ευθύνη! Να έχετε ωστόσο κατά νου πως η παγκόσμια κοινωνία μόλις που ξεκινά να βιώνει το χειρότερο στασιμοπληθωρισμό του τελευταίου μισού αιώνα. Και αυτό δεν είναι κάτι που κρύβεται κάτω από το χαλί (όπως έγινε το 2008) για κανέναν. Ούτε για τις αγορές, ούτε για τη Fed, και σίγουρα ούτε για εμάς που θα κληθούμε να πληρώσουμε το λογαριασμό…
Και οι αγορές το γνωρίζουν αυτό, και είναι προετοιμασμένες γι’ αυτό. Δεν τις χαλάει άλλωστε, διότι το τέλος μιας μακράς ευφορίας σηματοδοτεί τον “θερισμό”, τη μεγαλύτερη κατοχύρωση κερδών στην ιστορία…
ΓΓΧΣ (Γη Γίδια Χρυσός Σφαίρες)
Πως μπορεί ο απλός παίχτης, η Main Street, να το εκμεταλλευτεί αυτό; Τα σημάδια ήταν εκεί. Όσοι είχατε τα κότσια, ας σορτάρατε Tesla πριν πουλήσει ο Μασκ, Microsoft πριν εξαγοράσει την πεθαμένη Activision, Bitcoin πριν το συζητήσουν στο τελευταίο επαρχειακό καφενείο της Ελλάδας.
Αν δεν κάνατε τίποτα από όλα αυτά (δε σας αδικώ), οι εναλλακτικές είναι να πάτε long στα αντίστοιχα χετζ του μπάχαλου που πρόκειται να βιώσουμε! Μέταλλα, ξύλο, τρόφιμα, γη, ζώα, μετοχές αξίας (value stocks), πετρέλαιο, νικέλιο, παλλάδιο, ουράνιο, οτιδήποτε! Και πάλι blockchain εννοείται (τα σοβαρά πρότζεκτ όμως, όχι doge και τζόγο NFT)! Διότι όπως τα κρυπτονομίσματα είναι τα πρώτα που σκάνε, έτσι θα είναι τα πρώτα που θα ανέβουν, μόλις κάτσει η σκόνη.
Πάνω από όλα όμως, μην τσιμπάτε από υπεραισιόδοξες μπαρούφες ή κατακόκκινα άρθρα σαν αυτό εδώ. Στην πραγματικότητα το ύφος μας δεν είναι καθόλου bearish. Δεν υπάρχουν perma bears, υπάρχει μόνο η αυτογνωσία πως τίποτα δεν κρατά για πάντα, και η ελπίδα πως ο κόσμος προχωρά μπροστά, όσα άσχημα κι αν συμβαίνουν.
Εποχή υψηλού ρίσκου
Πλέον ζούμε σε εποχές υψηλής μεταβλητότητας, όχι μόνο λόγω κρίσης, αλλά διότι οι ίδιοι οι άνθρωποι έχουν αλλάξει και κατ’ επέκταση οι αγορές. Η πρόσβαση μέσω smartphone στις αγορές είναι πλέον ευκολότερη από ποτέ κι έτσι τα πάντα έχουν γίνει… πιο “Bitcoin”. Είναι και οι νέες γενιές πιο ανυπόμονες και λιγότερο συντηρητικές… Θέλω να πω, στο φινάλε, ένα -2,72% του Nasdaq δε σημαίνει αυτό που σήμαινε κάποτε…
Ο δείκτης μεταβλητότητας σε σχέση με όλους τους άλλους δείκτες
Και ο πανικός ναι μεν αυξάνεται, αλλά έχει πολύ ακόμη προτού φτάσει σε πραγματικά τρομαχτικά επίπεδα.
Και αυτό έχει σημασία διότι όπως μάθαμε κι από το Μεγάλο Σορτάρισμα, το timing είναι το παν. Δεν έχει καμία αξία να γνωρίζεις τι έρχεται, αν δε μπορείς να εκτιμήσεις το πότε.
Στον αντίποδα λοιπόν, οι value stocks τα πάνε καλά. Είναι η 4η συνεχόμενη εβδομάδα που υπεραποδίδουν και η Αξία μόλις επιτέλους έσπασε την καθοδική τάση σε σχέση με την Ανάπτυξη…
Το δολάριο έκλεισε υψηλότερα – η καλύτερη του εβδομάδα στις τελευταίες πέντε – βρίσκοντας αντίσταση στη γραμμή YTD (year-to-day) από την αρχή του έτους.
Ράλι φυσικά για το πετρέλαιο για 5η συνεχόμενη εβδομάδα με το αργό WTI στα $87 σε υψηλό 7ετίας.
Και ο χρυσός κέρδη για πέμπτη σερί εβδομάδα, έχοντας εδραιώσει τα $1.800/ουγγιά.
Και για κλείσιμο, ίσως το πιο τρομαχτικό για πολλούς “πισωγύρισμα” της αγοράς σε γράφημα, ο Τραμπ μόλις έκανε το break, και σήκωσε κεφάλι έναντι Μπάιντεν ως καταλληλότερος Πρόεδρος των ΗΠΑ…!
Sleepy Joe
Κι αν φτάσατε μέχρι εδώ, κι αν θυμάστε από που ξεκινήσαμε, τότε ίσως αναρωτιέστε “τι σχέση έχει ο Μπάιντεν με όλα αυτά;!” Τι φταίει ο Μπάιντεν που γκρεμίστηκε ο Nasdaq, και στην τελική τι φταίει ο κάθε Πρόεδρος για τα τερτίπια της Wall Street;
Ο Μπάιντεν, όχι ως Τζο Μπάιντεν, αλλά ως προεδρική μαριονέτα της ηγέτιδας του Δυτικού κόσμου που βρίσκεται… στη δύση της, μιας Αμερικής που παρακμάζει σε όλα τα επίπεδα, έχει ΑΠΕΙΡΗ σχέση με όσα συμβαίνουν.
Διότι την Παρασκευή και λίγο πριν η Wall Street πραγματοποιήσει θεαματική βουτιά, ο σύντομα 80χρονος αρχηγός του υποτίθεται ισχυρότερου κράτους στον κόσμο δήλωσε πως ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ!
Ο πληθωρισμός, κύριε Μπάιντεν, ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ την κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα! Πρώτα άρχισαν να αυξάνονται ραγδαία οι τιμές σε βασικά γεωργικά προϊόντα, λιπάσματα, βιομηχανικά μέταλλα, αλουμίνια, ξυλεία, νικέλιο, λίθιο και ό,τι σκ@τά άλλο απαιτείται για την παραγωγή κυριολεκτικά ΟΛΩΝ των άλλων αγαθών στον πλανήτη, από σπίτια και πλοία μέχρι smartphones και Τέσλα, και ΜΕΤΑ μπούκωσαν τα λιμάνια από την υπερ-ζήτηση που πυροδότησε η μειωμένη προσφορά, την οποία πυροδότησαν οι ακριβές πρώτες ύλες…
Άμα είναι έτσι, κύριε Μπάιντεν, γιατί αυξάνει τα επιτόκια η Fed; Για να ξεφρακάρουν τα πλοία; Δε χρειαζόμαστε κεντρικούς τραπεζίτες αν είναι έτσι, περισσότερους κουμανταδόρους χρειαζόμαστε! Αν και αυτό παίζει να είναι αλήθεια…
Μα η Wall Street ξεκίνησε να πέφτει πριν πει τις μπούρδες του ο ξεκούτης, θα πει κανείς. Ναι όμως δεν άρχισε τώρα να πετάει οικονομικές ασυναρτησίες. Τους τελευταίους δύο μήνες που το θέμα του πληθωρισμού άρχισε επιτέλους να απασχολεί πολιτική και μίντια (αφού δε μπορούσαν άλλο να το κρύψουν), έχουμε ακούσει τα απίστευτα. Μέχρι και πως ο υψηλός πληθωρισμός που έχουμε δείχνει πως η οικονομία τα πάει καλά! Πως ο ευτυχισμένος κόσμος ψωνίζει φουλ και γι’ αυτό ανεβαίνει ο πληθωρισμός!
Και ένα χρόνο πριν, ο Μπάιντεν διά στόματος Γιέλεν και αντίστροφα, διαλαλούσε πως στο επόμενο διάστημα οι (τότε) τιμές (που ήταν πολύ χαμηλά σε σχέση με τώρα) θα πέσουν! Και πως το υπέρογκο σχέδιο υποδομών τρισεκατομμυρίων Build Back Better, το σχέδιο ανοικοδόμησης της Αμερικής σε πιο πράσινη βερσιόν κλπ, δε θα επηρέαζε τον πληθωρισμό!
Για όσους έχουν την εντύπωση πως οι αγορές δεν είναι συνδεδεμένες με τον πληθωρισμό…
Πως φτάσαμε στο χειρότερο πληθωρισμό των τελευταίων 50 χρόνων
Εξηγήστε μας λοιπόν κύριε Μπάιντεν, πως φτάσαμε εδώ… Πως φτάσαμε στο σημερινό λουτρό αίματος; Tο οποίο βέβαια από μόνο του ως χρηματιστηριακή πτώση δεν μας απασχολεί. Αύριο μεθαύριο μπορεί να είναι κέρδη για τη Wall St. Αλλά μας απασχολεί στο τι προεξοφλούν σήμερα οι αγορές, για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, για το μέλλον μιας κοινωνίας που (θα) υποφέρει από το χειρότερο στασιμοπληθωρισμό που γυρίζει την οικονομια δεκαετίες πίσω…
Η εξήγηση είναι πολύ απλή: Η Fed τις τελευταίες δύο δεκαετίες τερμάτισε το κοντέρ τυπώνοντας αλόγιστα, πέρα από κάθε οικονομική λογική και ηθική ή αίσθηση χρέους προς τις επόμενες γενιές, οι οποίες καταδικάστηκαν σε μιζέρια, τρέφοντας έναν τρομακτικό πληθωρισμό. Ο πληθωρισμός έφερε την πολλαπλή ενεργειακή/διατροφική κρίση (η εφοδιαστική αλυσίδα είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης) και φτάσαμε στο σήμερα.
Το γιατί έτρεφαν ένα τρομερό ψέμα εκτείνεται πολύ πέρα από το προφανές, δηλαδή την ανικανότητα πολιτικών και αξιωματούχων και την απροθυμία τους να αναλάβουν το πολιτικό κόστος που απαιτούσε μια “υγιής” επανεκκίνηση. Ένα ολόκληρο σύστημα καλωδιωμένο μαφιόζικα, όπως συνέβαινε ανέκαθεν σε κάθε κρίση.
Όμως αυτή τη φόρα τα οικονομικά πειράματά τους σε βάρος των λαών εκτείνονται σε πολύ περισσότερους τομείς που περιλαμβάνουν την πλήρη (και καθόλου υγιής) επανεκκίνηση της κοινωνίας, στην οποία ωστόσο δε θα επεκταθούμε εδώ…
Ίσως το μοναδικό διάγραμμα που χρειάζεται ποτέ να δείτε, για να καταλάβετε τι πραγματικά φταίει για τον πληθωρισμό. M2 Money Stock, Προσφορά Χρήματος – Όλο το χρήμα που τυπώνει η Fed
Η Fed είναι αναγκασμένη να κάνει το “σωστό”
Στην ουσία αυτό που μας είπε την Παρασκευή ο Μπάιντεν είναι ότι… “έδωσε εντολή” στον Πάουελ να γκρεμίσει τις αγορές προκειμένου να κάμψει τον πληθωρισμό. Κάτι που φυσικά σημαίνει ύφεση, βαριά ύφεση.
Διότι δε μπορείς να τα έχεις όλα. Ή θα τυπώνεις αλόγιστα και θα ταϊζεις τη Wall Street με τον λαό να πληρώνει το κόστος, ή θα αποφασίσεις να ανακόψεις τον πληθωρισμό ανεβάζοντας τα επιτόκια (και ρίχνοντας τη Wall Street). Παρότι η επιλογή φαίνεται προφανής για τα καθάρματα που ορίζουν τις τύχες του πλανήτη, έρχεται η στιγμή που είναι ΑΝΑΓΚΑΣΜΕΝΟΙ να κάνουν τη “σωστή επιλογή”.
Όχι γιατί θέλουν το καλό μας. Αλλά για τη δική τους επιβίωση. Διότι η Wall Street ζει από την Main Street. Κι όταν τρώει και τρώει από αυτήν, έρχεται η στιγμή που ξηλώνεται το πουλόβερ. Και στην εποχή της πανδημίας, την εποχή του παραλογισμού, η Wall Street έφτασε να αξίζει υπερδεκαπλάσιες φορές από τη Main Street, μια αναλογία άκρως άρρωστη και ξεκάθαρο σινιάλο κρίσης, καθώς οι κεφαλαιαγορές αποσυνδέονται πλήρως από την πραγματική οικονομία.
Ο πληθωρισμός αυξάνεται σε τέτοια επίπεδα που πρέπει να μετριαστεί, ειδάλλως το οικονομικό ντόμινο θα γκρεμίσει συθέμελα το οικονομικό σύστημα.
Αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γκρεμιστούν οι αγορές, so be it. Άλλο που δε θέλουν. Και το εννοούμε κυριολεκτικά αυτό. Πέραν του profit taking, υπάρχει ένας ακόμη λόγος που φημολογείται πως “θέλουν” να πέσουν οι αγορές… Κι αυτός είναι διότι πρέπει ο πλανήτης να αρχίσει και πάλι να δουλεύει. Να δουλεύει κανονικά, όχι να κοροϊδεύει παίζοντας GameStop από το κινητό του. Και να αφήσει τα χρηματιστήρια σε “αυτούς που ξέρουν καλύτερα”.
Πεσμένες μετοχές = ανεβασμένοι εργάτες
Υπήρχε μια εποχή που το χρηματιστήριο ήταν μόνο για την ελίτ. Μετά ήρθε μια μια εποχή που η ελίτ άνοιξε την πόρτα στα λαϊκά στρώματα, όχι από καλό της, αλλά διότι θεωρήσε πως είχε περισσότερο χρήμα να βγάλει με τα ψαράκια μέσα στην πισίνα. Όμως το πράγμα κάπου ξέφυγε.
Όταν ελέω πανδημίας ο κόσμος κλείστηκε στα σπίτια και πληρωνόταν για να κάθεται, λαμβάνοντας το μηνιαίο stimulus, συνέβη το εξής: Η Wall Street ναι μεν χαιρόταν που φρέσκα ψαράκια έριχναν τα κυβερνητικά επιδόματα στην αγορά, και καθότι δεν είχαν ιδρώσει καν γι’ αυτά τα λεφτά, τους ήταν ακόμη πιο εύκολο να τα χάσουν. Ωστόσο από την άλλη ο κόσμος άρχισε να μη δουλεύει, και να συνηθίζει σε αυτό. Είναι πιο εύκολο να κάθεσαι και να περιμένεις την ταϊστρα, άλλωστε.
Το 2021 στην Αμερική υπήρξε μια μαζική “άρνηση για επιστροφή στη δουλειά” από κάθε λογής εργαζομένους, μετά την άρση των λοκντάουν. Ο κόσμος δε γυρνούσε στις δουλειές του, και γενικά οι (επικίνδυνες) έννοιες “παραίτηση” και “επίδομα” άρχισαν να εμφυτεύονται βαθύτερα στις συνειδήσεις. Πρόκειται για ένα σοβαρό θέμα που θίξαμε πρώτη φορά στην “Καζινοποίηση των Αγορών” και με το οποίο θα ασχοληθούμε αναλυτικότερα σε μελλοντικό άρθρο.
Η ουσία είναι ωστόσο πως η πραγματική δουλειά έπεσε, η πραγματική παραγωγή μειώθηκε. Και οι αεριτζήδες χαρτογιακάδες της Wall Street (τα τζιτζίκια που “τρώνε” από την πραγματική οικονομία) συνειδητοποίησαν πως πρέπει να ξαναρίξουν τα μυρμήγκια για δουλειά, ειδάλλως σε λίγο δε θα έχει κανείς να φάει. Με άλλα λόγια, η ελίτ συνειδητοποίησε πως πρέπει να θυσιάσει μια βασίλισσα, τη Wall Street, προκειμένου να μη χάσει την παρτίδα.
Κάτι που τους έμαθε η Νότια Κορέα, της οποίας όταν το χρηματιστήριο έπεσε (ή αφέθηκε να πέσει;), υπήρξε αύξηση της παραγωγής καθώς πολλοί εκλιπόντες εργάτες (που μάλλον την είχαν καταβρεί με το trading) επέστρεψαν στις δουλειές τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα το εκ νέου “τάισμα” της αγοράς, η οποία πάλι κερδισμένη βγαίνει, είτε πέσει είτε όχι. Άρα το να πέσουν οι μετοχές, σημαίνει αύξηση της πραγματικής παραγωγής. Και η ελίτ θέλει εργάτες να δουλεύουν (και μετά να παίζουν το μισθό τους). Αν αυτό σημαίνει γκρέμισμα των αγορών, ας είναι λοιπόν.
Δεν έχει σημασία αν είναι ο Μπάιντεν, αν είναι Δημοκρατικός ή Ρεπουμπλικανός. Αυτό είναι ψευδαίσθηση επιλογής για εσωτερική κατανάλωση των μαζών. Η πραγματική επιλογή είναι “πληθωρισμός ή κρίση”. Και όχι λόγω Μπάιντεν. Λόγω κεντρικής, κεντρικότατης τράπεζας πάνω από τις πλάτες μας.
Αυτήν την κρίση θα την πληρώσουμε όλοι μαζί
Η τραγική ειρωνεία είναι όμως πως είναι πολύ αργά. Πολύ αργά για να αποφευχθεί η κρίση, πόσο μάλλον ύφεση, ή να κατευναστεί ο πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός πυροδοτείται μεταξύ άλλων από το χαμηλό όγκο αγαθών και υπηρεσιών, ο οποίος είναι αδύνατον να αυξηθεί με τη συγκεκριμένη νομισματική πολιτική.
Είναι πλέον σπιράλ θανάτου, προχωράς σε αυστηρή σύσφιξη και φρενάρεις κατανάλωση και παραγωγή (οικονομική στασιμότητα), προκειμένου να μειώσεις έναν πληθωρισμό ο οποίος θα συνεχίσει να ευδοκιμεί σε αυτές τις συνθήκες, διότι ένα χρηματοπιστωτικό κραχ στην εποχή μας θα σημαίνει μειωμένη χρηματοδότηση για τις εταιρίες, και άρα μειωμένη παραγωγή που οδηγεί σε ακόμη περισσότερο στασιμοπληθωρισμό.
Ο στασιμοπληθωρισμός (stagflation) είναι ήδη εδώ
Είναι πολύ αργά για να σώσουν οτιδήποτε (αν σώζεται), ακόμη και τον κ@λο τους. Όχι κύριε Μπάιντεν, κύριε Πάουελ, κύριοι 300 βουλευταί. Αυτήν την κρίση, την οποία θα βιώσουμε με τη μορφή ακρίβειας και μιζέριας, θα την περάσουμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ. Έστω κι αν για σας αυτό θα σημαίνει απλώς περισσότερη αναμονή ενός δέματος με PlayStation 6 ή του νέου iPhone, ή δυσκολότερο να βρείτε το επιθυμητό μοντέλο αυτοκινήτου ή την αγαπημένη σας μοσχαρίσια μπριζόλα στο εστιατόριο που συχνάζετε.
Ας είναι αυτή η κάποια “κάθαρση” της Main Street, στην εποχή των μεγάλων reset…
“Truth is like poetry… and most people fking hate poetry” (Big Short)
Ακολουθεί η λίστα με όλα τα ενεργά λινκ του κειμένου για όσους θέλουν να συνεχίσουν το διάβασμα:
Ανάλυση: 2022 η χρονιά που τελειώνει η «παραμύθα» των κεντρικών τραπεζών
Great Reset, μηδενικά επιτόκια και η αυγή μιας νέας οικονομίας
Ευτυχισμένο το νέο… 1984: Επιστροφή στο παρελθόν, κοινωνικά και οικονομικά
Γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση βαφτίζει «πράσινη» την πυρηνική ενέργεια
Η Μεγάλη Στέρηση: Θα είναι το 2022 το «τέλος» της πανδημίας;
Υψηλό 7ετίας το πετρέλαιο – Θα ξεπεράσει τα $105 λέει η Goldman
Ακριβό φυσικό αέριο σημαίνει ακριβό λίπασμα, και αυτό σημαίνει… «πόλεμο»
Έρχεται η “άνεργη ανάπτυξη” – 100 εκατ. θέσεις εργασίας θα χαθούν
Εταιρείες επενδύουν εκατομμύρια δολάρια σε εικονικά ακίνητα στο Metaverse
Ασήμι: Το αληθινό Short Squeeze που μπορεί να ρίξει το σύστημα
