Στα χρόνια της πανδημίας δεν είναι μόνο η κοινωνία που εμβολιάζεται, αλλά και… η οικονομία, με τη μορφή “ενέσεων ρευστότητας”. Το λεγόμενο stimulus, που ουσιαστικά είναι φρεσκοτυπωμένο δωρεάν χρήμα που ρίχνεται στην αγορά προκειμένου να την κρατήσει όρθια εν μέσω οικονομικής στασιμότητας.

Η ποσοτική χαλάρωση, τα χαμηλά επιτόκια, το QE ή PEPP, όλα μέρος της χαλαρής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται σε καταστάσεις “έκτακτης” ανάγκης. Φυσικά τίποτα δεν είναι δωρεάν, και (θα) το πληρώνουμε με τη μορφή του πληθωρισμού, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…

Καθώς λοιπόν αρχίζει να ξεφουσκώνει η πανδημία (η βαριά φάση της επιδημία τουλάχιστον) και οδεύουμε προς τη λήξη του συναγερμού, ταυτόχρονα παύει να υπάρχει λόγος για “εμβόλιο” και δωρεάν χρήμα από τις τράπεζες (τουλάχιστον όχι σε υπερβολικές δόσεις), και -υποτίθεται- θα πρέπει να επανέλθει οικονομική ισορροπία, με τη μορφή σύσφιξης νομισματικής πολιτικής, αύξηση επιτοκίων κλπ. Κοινώς, ο τζάμπας πέθανε.

Τι θα γίνει όμως στην παγκόσμια οικονομία όταν κοπεί το φθηνό χρήμα; Μιας οικονομίας εθισμένης σε αυτό; Το “στερητικό σύνδρομο” που θα αναπτύξει στο δωρεάν χρήμα είναι το λιγότερο από τα προβλήματα μας…

Στην πραγματικότητα έρχονται “πέτρινα χρόνια” (κι αυτό δεν το λέμε εμείς, αλλά το Bloomberg), αφού οι περικοπές του stimulus θα απειλήσει την ανάπτυξη πολλών χωρών. Βέβαια κατά πόσο αληθινή ήταν μια ανάπτυξη, όταν υποστηριζόταν από “τζάμπα” χρήμα;

Σφίγγουν τα ζωνάρια

Το Bloomberg γράφει: “Η παγκόσμια οικονομία ανέκαμψε από την πρωτοφανή ύφεση του Covid-19 γρηγορότερα από ό,τι οι περισσότεροι αναλυτές υπολόγιζαν – χάρη σε μεγάλο βαθμό στα πακέτα στήριξης των κεντρικών τραπεζών και των κυβερνήσεων.

Τώρα αυτά τα προγράμματα βοήθειας περιορίζονται ή ολοκληρώνονται, με τους περισσότερους αναλυτές να προσπαθούν να δουν τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για την παγκόσμια οικονομία. Και το τι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια ανάπτυξη είναι ένα από τα βασικά ερωτήματα για το 2022.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές προσηλώνονται στο πόσο γρήγορα οι κεντρικές τράπεζες θα αυξήσουν τα επιτόκια για να αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο οι κυβερνήσεις προσαρμόζουν τους προϋπολογισμούς τους θα έχει πιθανώς μεγαλύτερο αντίκτυπο στις οικονομίες από οτιδήποτε κάνουν οι νομισματικές αρχές, τουλάχιστον στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Το σφίξιμο των ζωνών βρίσκεται σε εξέλιξη με διάφορες ταχύτητες σε διάφορα μέρη του κόσμου και μεγάλο μέρος του είναι προσωρινό.

Την ίδια ώρα, η παραλλαγή Όμικρον θα μπορούσε ακόμη να ανατρέψει τα σχέδια των κυβερνήσεων. Στις ΗΠΑ, οι προτάσεις του προέδρου Τζο Μπάιντεν για αύξηση των δαπανών για τη φροντίδα των παιδιών και την καθαρή ενέργεια έχουν βρει… τοίχο στο Κογκρέσο, αν και δεν έχουν πεθάνει ακόμη.

Αυτό αντισταθμίζει την προοπτική περισσότερων κινήτρων στην Ιαπωνία και την Κίνα — και ίσως στην Ευρώπη, όπου η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας επιθυμεί να κάνει πράσινες επενδύσεις. Που κατευθύνεται όμως η δημοσιονομική πολιτική σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου;

Το Bloomberg τις συνοψίζει:

ΗΠΑ

Μετά το μεγαλύτερο πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας στην ιστορία, η δημοσιονομική πολιτική μετατράπηκε από υποστήριξη για την ανάπτυξη σε τροχοπέδη το δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους, σύμφωνα με το μετρητή δημοσιονομικών επιπτώσεων του Ινστιτούτου Brookings.

Ο Μπάιντεν έχει πιέσει για ένα πακέτο δαπανών αξίας 1,75 τρισ. δολαρίων για μια δεκαετία, με το μεγαλύτερο ποσό να έρχεται φέτος.

Περιλαμβάνει επέκταση της έκπτωσης φόρου παιδιού και υποστήριξη για καθαρά ηλεκτρικά οχήματα. Ο Αμερικανός πρόεδρος όμως δεν μπόρεσε να κερδίσει την υποστήριξη από τον Δημοκρατικό γερουσιαστή της Δυτικής Βιρτζίνια Joe Manchin, η ψήφος του οποίου απαιτείται για να περάσει το μέτρο, επομένως βρίσκεται σε αναμονή προς το παρόν.

Εάν καταρρεύσει η λεγόμενη νομοθεσία Build Back Better, πιθανότατα θα μειώσει περίπου 0,75 ποσοστιαίες μονάδες από την ανάπτυξη το 2022, σύμφωνα με τη Moody’s, η οποία επί του παρόντος προβλέπει επέκταση 4%.

Η έγκριση μιας εκδοχής του νομοσχεδίου που έχει εγκριθεί από τον Manchin θα μπορούσε να προσθέσει 0,5% στην ανάπτυξη, λέει η Moody’s.

Εν τω μεταξύ, ο Μπάιντεν ενήργησε για να παρατείνει ένα είδος τόνωσης που δεν απαιτεί ψήφο στη Γερουσία: την παράταση του παγώματος στις αποπληρωμές φοιτητικού χρέους μέχρι τον Μάιο.

Κίνα

Σχετικά συγκρατημένη στις αρχές του 2021, όταν η οικονομία ανέκαμψε έντονα, η Κίνα άλλαξε πορεία όταν η ανάπτυξη άρχισε να επιβραδύνει αργότερα μέσα στο έτος.

Το Πεκίνο άρχισε να ωθεί τις τοπικές κυβερνήσεις να δανείζονται και να ξοδεύουν γρηγορότερα. Επίσης, επέκτεινε ορισμένες ελαφρύνσεις φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων ως μέρος μιας προσπάθειας τόνωσης των καταναλωτικών δαπανών.

Αναμένονται περισσότερα υποστηρικτικά μέτρα το 2022, καθώς οι αξιωματούχοι προσπαθούν να εμποδίσουν να μειωθεί η ανάπτυξη κάτω από το 5%.

Ευρωζώνη

Οι διαπραγματεύσεις για το πώς να επιστρέψουμε στη δημοσιονομική κανονικότητα έχουν αναζωπυρώσει τις εντάσεις ανάμεσα σε ένα στρατόπεδο «των ισχυρών δημοσιονομικών» —που παραδοσιακά ηγείται η Γερμανία— και εκείνων που ενδιαφέρονται περισσότερο για την αποφυγή της επανάληψης της ύφεσης της περασμένης δεκαετίας λόγω της λιτότητας.

Αυτή η σύγκρουση δεν θα επιλυθεί γρήγορα, επειδή οι περιορισμοί για το χρέος και το έλλειμμα που άρθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα παραμείνουν σε αναστολή καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022.

Η Γαλλία, η οποία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους πρώτους έξι μήνες του 2022, έχει θέσει τις επενδύσεις και τις πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης ως κορυφαία προτεραιότητα.

Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Christian Lindner, έχει τη φήμη του δημοσιονομικού γερακιού και έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για την ανάγκη διασφάλισης της «νομισματικής σταθερότητας» στη ζώνη του ευρώ.

Ωστόσο, σε μια επίσκεψή του στο Παρίσι τον Δεκέμβριο, παρατήρησε ότι η Γερμανία και η Γαλλία «δεν μοιράζονται πάντα τις ίδιες ιδέες», αλλά έχουν την ικανότητα να συναινούν στο τέλος.

Ιαπωνία

Ο Πρωθυπουργός Fumio Kishida — ο οποίος αντιμετωπίζει εθνικές εκλογές το καλοκαίρι — παρουσίασε ένα πακέτο δαπανών τον Νοέμβριο που περιλαμβάνει πληρωμές σε μετρητά για οικογένειες με παιδιά, αυξήσεις μισθών για χαμηλά αμειβόμενους φροντιστές και αναβίωση των επιδοτήσεων για εγχώρια ταξίδια (επί του παρόντος σε αναμονή, εκτιμάται ο κίνδυνος Omicron).

Με αρχικό πακέτο 56 τρισ. γιεν (480 δισεκατομμύρια δολάρια), ίσο με το 10% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, το πακέτο ήταν πολύ μεγαλύτερο σε κλίμακα από το αναμενόμενο, ακόμη κι αν ορισμένα από τα μέτρα είναι ουσιαστικά ανανέωση των υφιστάμενων προγραμμάτων.

Μαζί, θα περιορίσουν την αντίσταση στην ανάπτυξη από τη σταδιακή κατάργηση άλλων μέτρων ανακούφισης από την πανδημία.

Ηνωμένο Βασίλειο

Ο Υπουργός Οικονομικών, Rishi Sunak, επαναπροσδιορίζει τι σημαίνει να είσαι Συντηρητικός στη Βρετανία.
Το 2021, αύξησε τους φόρους περισσότερο σε σχεδόν τρεις δεκαετίες, ύψους 46 δισεκατομμυρίων λιρών (62 δισεκατομμύρια δολάρια) —περίπου το 2% του ΑΕΠ— σε νοικοκυριά και εταιρείες.

Αυτό είχε ως στόχο να χρηματοδοτήσει επιπλέον δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και τις δημόσιες υπηρεσίες που πλήττονται από τη λιτότητα, χωρίς να προστεθεί στο χρέος που συσσωρεύτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ο Rishi Sunak, ο οποίος είπε ότι θα ήταν «ανήθικο» να αυξηθεί ο δανεισμός, βρίσκεται σε καλό δρόμο να οδηγήσει το εθνικό χρέος σε πτωτική πορεία μέχρι τα μέσα της δεκαετίας. Αλλά το… αφεντικό του θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει.

Με τον κορωνοϊό να μαίνεται ξανά, τους λογαριασμούς ενέργειας να εκτινάσσονται στα ύψη και τα επιτόκια να αυξάνονται, ο πρωθυπουργός Boris Johnson δέχεται πιέσεις να αναβάλει την προγραμματισμένη αύξηση του φόρου μισθοδοσίας κατά 12 δισεκατομμύρια λιρών τον Απρίλιο.

Ποιο 7; Στο 10% εκτοξεύθηκε ο πληθωρισμός χονδρικής στις ΗΠΑ!

Λεφτά υπάρχουν! «Αγοράστε» λέει η JPM κι ας έρχονται αυξήσεις επιτοκίων