Μετά από τις έντονες και διαρκείς αντιδράσεις των ηλεκτροπαραγωγών και του ΣΕΒ, η κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ αποφάσισαν να τερματίσουν μέσα στο επόμενο τρίμηνο, την ειδική εισφορά 5% στο αέριο ηλεκτροπαραγωγής.
Ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης έχει εισηγηθεί το μέτρο να αποσυρθεί από τις αρχές του 2024. Άρα από την 1η Ιανουαρίου τερματιστούν όλες τις έκτακτες παρεμβάσεις στις εγχώριες χονδρεμπορικές αγορές, καθώς θα αρθεί το πλαφόν αμοιβής των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
Οι προβλέψεις των ειδικών στο ΥΠΕΝ είναι πως τα θεμελιώδη της αγοράς επιτρέπουν την πτώση του κόστους του καυσίμου.
Η πληρότητα των ευρωπαϊκών αποθηκών, η υψηλή διαθεσιμότητα LNG, αλλά και η αρκετά αργοπορημένη μείωση των θερμοκρασιών στην Ευρώπη συνηγορούν στην απόφαση.
«Όμως τα έκτακτα μέτρα παραμένουν επί της ουσίας σε εφεδρεία, ώστε να επιστρατευθούν εκ νέου σε περίπτωση οποιουδήποτε αρνητικού απρόοπτου» μας λέει κορυφαίος παράγων του ΥΠΕΝ.
Η «φόρμουλα» της εισφοράς άλλαξε τον Μάιο του 2023, με συνέπεια να είναι πλέον ίση με το 5% του συμβολαίου στον ολλανδικό κόμβο.
Η «φόρμουλα» αυτή έδωσε τη θέση της στην οριζόντια και σταθερή χρέωση των 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, που ίσχυε έως τότε από τον Νοέμβριο του 2022 – όταν τέθηκε σε εφαρμογή το μέτρο.
Για ποιο λόγο επιβλήθηκε το ειδικό τέλος
Η ειδική εισφορά στο αέριο αποτελούσε «όχημα» για τον περιορισμό της εγχώριας κατανάλωσης αερίου, γεγονός το οποίο έως και πριν από λίγο διάστημα έκανε τους επιτελείς του ΥΠΕΝ να αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο διατήρησης του μέτρου έστω και για ένα μικρό χρονικό διάστημα του επόμενου έτους.
Ενδεικτικές ήταν οι απαντήσεις για το θέμα από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου στην Επιτροπή Ενέργειας του ΣΕΒ, στη συνάντηση στα τέλη Οκτωβρίου, όπου οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας είχαν ζητήσει την κατάργησή του.
Τότε, οι Σκυλακάκης- Σδούκου είχαν επιφυλαχθεί να δώσουν συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα για την κατάργηση, υπογραμμίζοντας πως αυτό θα εξεταζόταν με γνώμονα την πορεία των διεθνών τιμών του αερίου.
Μάλιστα, όπως είχαν αναφέρει, «στο ενδεχόμενο που μέχρι τις αρχές του έτους έχουν διατηρηθεί ή ενισχυθεί οι ανατιμητικές πιέσεις, τότε μπορεί να διατηρηθεί».
Στο διάστημα που μεσολάβησε, το ενδεχόμενο αυτό κάθε άλλο παρά έγινε πραγματικότητα – το αντίθετο, μάλιστα, καθώς την προηγούμενη εβδομάδα η τιμή στο TTF υποχώρησε στα επίπεδα των 38 ευρώ/MWh, είχα να παρατηρηθεί από τις αρχές του 2022, δηλαδή πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και όσα ακολούθησαν. Ως συνέπεια, η αποκλιμάκωση απομακρύνει τον κίνδυνο μία αύξηση στην κατανάλωση -που στην Ελλάδα θα μπορούσε να προκαλέσει η κατάργηση της ειδικής εισφοράς- να ωθήσει ανοδικά τις τιμές του καυσίμου.
Όπως μας λένε οι ηλεκτροπαραγωγοί, «ο περιορισμός της επιβάρυνσης στο κόστος λειτουργίας των μονάδων αερίου δεν σημαίνει πως εξέλιπαν οι αρνητικές επιπτώσεις που έχει το μέτρο στην εγχώρια αγορά, όπως η ενίσχυση των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, η υπονόμευση της ανταγωνιστικότητας των μονάδων αερίου, αλλά και τα αυξημένα τιμολόγια ηλεκτρισμού».
Επιπλέον λένε ότι «η έκτακτη εισφορά λειτουργεί εις βάρος και της παραγωγής των ΑΠΕ, αφού οι αθρόες εισαγωγές καλύπτουν μέρος της ζήτησης που αλλιώς θα ικανοποιείτο τις συγκεκριμένες ώρες από πράσινες Μεγαβατώρες».
Άρα διευρύνονται οι περιπτώσεις που ο Διαχειριστής αναγκάζεται να προβαίνει σε περικοπές παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές.
Αγορά ρεύματος: μείωση τιμών και αύξηση εξαγωγών
Εν τω μεταξύ στην αγορά ρεύματος είχαμε μείωση τιμών και σε υψηλό 10 εβδομάδων τη ζήτηση οπότε αυξήθηκαν σημαντικά οι εξαγωγές.
Σύμφωνα με ανάλυση καθηγητή του ΕΜΠ «η εβδομάδα που μας πέρασε χαρακτηρίστηκε αφενός από την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που σημείωσε υψηλό 10 εβδομάδων και τη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών (+85%) και αφετέρου από τη σημαντική συνεισφορά τόσο των μονάδων ΑΠΕ όσο και των υδροηλεκτρικών μονάδων στην κάλυψη της ζήτησης».
Συγκεκριμένα η μέση Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ) σημείωσε πτώση το περασμένο επταήμερο, διαμορφούμενη στα €107.23/MWh. Η μέση ΤΕΑ εμφανίζεται μειωμένη κατά 4.40% από την μέση ΤΕΑ της προηγούμενης, με μέγιστη και ελάχιστη ΤΕΑ στα €253.76/MWh και στα €9.85/MWh αντίστοιχα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η μεγαλύτερη μέση ΤΕΑ ανά ημέρα της προηγούμενης εβδομάδας επετεύχθη την περασμένη Δευτέρα (27/11) φτάνοντας τα €128.29/MWh.
Η εγχώρια εβδομαδιαία ζήτηση ηλεκτρισμού διαμορφώθηκε στις 904 GWh καταγράφοντας αύξηση 4%, ενώ αντίστοιχα το ωριαίο φορτίο αυξήθηκε κατά 210 MW. Η συνολική εβδομαδιαία ζήτηση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας διαμορφώθηκε στις 1.049 GWh, λαμβάνοντας υπόψη και τις υψηλές εξαγωγικές ροές του ελληνικού συστήματος (145 GWh).
Οι μονάδες ΑΠΕ, με μέση ημερήσια παραγωγή 57 GWh, είδαν τη συνεισφορά τους στο εβδομαδιαίο μίγμα καυσίμου να διαμορφώνεται στο 44%.
Η εβδομαδιαία παραγωγή των ΑΠΕ διαμορφώθηκε στις 401 GWh (υψηλό 12 εβδομάδων), επίδοση 17% υψηλότερη από την προηγούμενη εβδομάδα αλλά και 19% πιο πάνω από τη μέση εβδομαδιαία παραγωγή του 2023. Οι υδροηλεκτρικές μονάδες κάλυψαν το 11% της ζήτησης, εγχέοντας στο σύστημα 101 GWh (+127% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα) και καταγράφοντας υψηλό 6 εβδομάδων.
Οι μονάδες φυσικού αερίου είχαν εβδομαδιαία παραγωγή 297 GWh καλύπτοντας το 33% της ζήτησης, ενώ η λιγνιτική παραγωγή με 103 GWh είχε συνεισφορά 11% στο εβδομαδιαίο μίγμα.
Όσον αφορά τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, αυτή κορυφώθηκε στις 138,085 MWh την περασμένη Τρίτη (28/11), με το χαμηλό εβδομάδας να καταγράφεται την Κυριακή (3/12) στις 111,175 MWh και με τη συνολική ζήτηση όλης της εβδομάδας να φτάνει τις 904,355 MWh1, πιο υψηλά κατά 4.06% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα που ανήλθε στις 869,060 MWh. Το μέσο φορτίο συστήματος ανήλθε στα 5,383 MW, με ελάχιστο και μέγιστο φορτίο συστήματος για την προηγούμενη εβδομάδα 3,838 ΜW και 6,948 MW αντίστοιχα.
To 57% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την προηγούμενη εβδομάδα αφορούσε την χαμηλή τάση (πάνω από τις 513 GWh), συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών, το 20% την μέση τάση (πάνω από τις 180 GWh), το 16% αντιστοιχούσε στην υψηλή τάση (περί τις 143 GWh), δηλ. στην ενεργοβόρα βιομηχανία, το 5% (πάνω από τις 47 GWh) στο σύστημα της Κρήτης, ενώ υπήρξαν και απώλειες της τάξεως του 2%.
Επιπλέον, το εβδομαδιαίο μίγμα καυσίμου της Ελλάδας διαμορφώθηκε κυρίως από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) (44%), φυσικό αέριο (33%), λιγνίτη (11%) και μεγάλα υδροηλεκτρικά (11%).
Σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, παρατηρήθηκε αύξηση στα μερίδια των ΑΠΕ (ήταν στο 41%) και των μεγάλων υδροηλεκτρικών (ήταν στο 5%), καταγράφηκε πτώση στα μερίδια του λιγνίτη (ήταν στο 12%) και των καθαρών εισαγωγών (ήταν στο 8%), ενώ το μερίδιο του φυσικού αερίου παρέμεινε αμετάβλητο.
Αξίζει να αναφερθεί ότι υπήρξε μηδενική συνεισφορά των καθαρών εισαγωγών στο μίγμα καυσίμου της περασμένης εβδομάδας. Ειδικότερα, το σύστημα της Ελλάδας είχε εξαγωγικό χαρακτήρα την προηγούμενη εβδομάδα, με τις καθαρές εισαγωγές να ανέρχονται στις -32,446 ΜWh.
Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και φυσικό αέριο ανήλθε σε 400,812 MWh και 297,228 MWh αντίστοιχα την περασμένη εβδομάδα, ενώ η παραγωγή ενέργειας από τον λιγνίτη έφτασε τις 102,917 MWh.
Οι συνολικές εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα ανήλθαν σε 112,119 MWh, με την μεγαλύτερη ημερήσια ποσότητα εισαγωγών να επιτυγχάνεται την Κυριακή 3/12, διαμορφούμενη στις 24,148 MWh.
Αντίστοιχα, οι συνολικές εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας της Ελλάδας την προηγούμενη εβδομάδα ανήλθαν σε 144,564 MWh, εκ των οποίων 27,493 MWh, που αποτελούν την μεγαλύτερη ημερήσια ποσότητα σε εβδομαδιαία βάση, εξήχθησαν την περασμένη Τετάρτη (29/11).
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα την προηγούμενη εβδομάδα να χαρακτηριστεί ως καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας προς τις γειτονικές χώρες.
