Ιστορική υπήρξε η εβδομάδα για τις κεντρικές τράπεζες. Μια εβδομάδα τόσο σεισμικών εξελίξεων νομισματικής πολιτικής που επισκίασαν ακόμη και την επίσημη έναρξη της bear market στα διεθνή χρηματιστήρια. Ω, ναι, η καταιγίδα για την οποία κάποιοι προειδοποιήσαμε ήδη από τον προπέρσινο χειμώνα είναι πλέον γεγονός, όπως μας ενημερώνουν Bloomberg και οι υπόλοιποι “ειδικοί” του πλανήτη.
Φυσικά, στην πραγματικότητα η bear market έχει ήδη ξεκινήσει από την περσινή άνοιξη, και δεν περιμένει κανέναν επικίνδυνο άσχετο αναλυτή να τη σηματοδοτήσει. ΤΟΤΕ ξεκίνησε η κατρακύλα και το μακελειό, αρχής γενομένης από τα κρυπτονομίσματα, τα οποία ως αποθήκη ρευστότητας των αγορών αποτελούν πλέον το πρώτο σινιάλο, είτε μιλάμε για πτώση, είτε για άνοδο. Να είστε σίγουροι πως όταν δείτε το Bitcoin και την παρέα του να πρασινίζουν και πάλι, πως θα ακολουθήσουν και οι μετοχές.
Έκτοτε ο S&P έχει “διορθώσει” πάνω από 25% (!) με ενδιάμεσα ψευτοράλι που όπως είχαμε επίσης προειδοποιήσει, δε θα αποτελούσαν τίποτα παραπάνω από bull traps, παγίδες-σημεία εξόδου προκειμένου το έξυπνο χρήμα να την κάνει μεγαλειωδώς από ένα καράβι που έχει χτυπήσει παγόβουνο χρόνια τώρα.
Στο μεταξύ τα παπαγαλάκια τους σε μίντια, τράπεζες και κυβερνήσεις ανέλαβαν το ρόλο να μας γεμίζουν αφενός με αισχρά ψέματα για την πραγματική κατάσταση – μια κατάσταση για την οποία εκείνοι και ΜΟΝΟ ΕΚΕΙΝΟΙ είναι υπεύθυνοι, μέσα από δεκαετίες εγκληματικής νομισματικής πολιτικής. Να λένε πως δε θα έχουμε πληθωρισμό, ή πως θα είναι παροδικός, ή πως φταίει ο Πούτιν, ή ότι είναι μια απλή διόρθωση του S&P…
Και αφετέρου σε δεύτερη φάση, αναλαμβάνουν το ρόλο να μας “καθοδηγήσουν” ομαλά ωσάν Αχέροντες στην αποδοχή της θλιβερής πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που δυστυχώς είναι πολύ χειρότερη από ό,τι νομίζουμε. Μιλάμε για πρωτόγνωρες καταστάσεις, για νούμερα που δεν υπήρξαν ποτέ ξανά, για σοκ που κανείς δεν έχει προετοιμαστεί, ούτε εκείνοι, ούτε εμείς.
Την Πέμπτη, στον απόηχο των ανακοινώσεων των κεντρικών τραπεζών, ακόμη και τα μεγαλύτερα κεφάλια κολοσσών όπως η Black Rock βγήκαν δημόσια να μας προσγειώσουν ανώμαλα από τις ψευδαισθήσεις που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει, κάνοντας λόγο για “αλλαγή καθεστώτος”, για μια πρωτόγνωρη παγκόσμια οικονομική κρίση προσφοράς (και όχι ζήτησης όπως συνέβαινε μέχρι τώρα) για την οποία κανείς δε γνωρίζει τίποτα.
Δυστυχώς δεν έχουμε δει τίποτα. Από το χειμώνα κι έπειτα θα αρχίσει επίσημα η μακρά επίπονη “bear market” για την πραγματική οικονομία. Οι αγορές ήδη προεξόφλησαν τα γεγονότα. Θα μιλάμε για τακτικές διακοπές ρεύματος, πανάκριβο ψωμί και καύσιμα που θα καθιστούν απαγορευτικές τις “άσκοπες” μετακινήσεις και άλλα πολλά βγαλμένα από δυστοπικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας – σε τέτοιο βαθμό και διάρκεια όπου θα μιλάμε για “νέες κανονικότητες”, και όχι… παροδικότητες όπως ψεύδονταν ασυστόλως οι αρχές.
Για όλα αυτά, κάποιοι είχαμε προειδοποιήσει. Πως το τέρας του πληθωρισμού το οποίο έθρεψαν οι ίδιες οι κεντρικές τράπεζες είναι πλέον ελεύθερο, και αδύνατον να σταματήσει. Κάτι που μας φέρνει στο σήμερα. Οι όποιες δήθεν “αποφασιστικές” για μάτια του κόσμου κινήσεις αλλαγής νομισματικής πολιτικής, ήτοι “ιστορικές” αυξήσεις επιτοκίων, στην πραγματικότητα δε μπορούν ούτε θέλουν να κάμψουν τον πληθωρισμό.
Αυτό το καράβι δεν έχει απλώς σαλπάρει, αλλά έφτασε ήδη στο μοιραίο προορισμό του (παγόβουνο) και τώρα απλώς βυθίζεται αργά προς τον πάτο της αβύσσου. Ήδη κοιτάμε το επόμενο καράβι εμείς.
Είτε 0,5 είτε 0,75% είτε και 2% είναι αυτό που λέμε “too little, too late”. Είναι πολύ αργά για να αντιμετωπισθεί ο πληθωρισμός με αυτά τα μέσα. Άλλωστε το είχαν ήδη εμμέσως παραδεχθεί πριν λίγο καιρό. Ο πληθωρισμός αυτός κυρίες και κυρίοι, θα “περάσει” μόνος του, όπως έγινε και τη δεκαετία του 1970. Θα ρημάξει, θα ισοπεδώσει, μέχρι να αυτορυθμιστεί από τις αόρατες δυνάμεις της αγοράς.
Αν πραγματικά ήθελαν οι κεντρικές τράπεζες να τον πολεμήσουν θα έπρεπε να προχωρήσουν σε αληθινά γενναίες και ιστορικές αυξήσεις επιτοκίων της τάξεως του 5-10%.
Στην πραγματικότητα οι όποιες βαρύγδουπες αυξήσεις αυτή τη στιγμή ικανοποιούν ένα και μόνο σκοπό, τον ίδιο σκοπό που ανέκαθεν εκτελούν οι κεντρικοί τραπεζίτες: εξασφαλίζουν τα κέρδη της Wall Street, την επιβίωση της ελίτ, σε βάρος των πληβείων.
Κι αυτό διότι μια δήθεν ιστορική αύξηση 75 μονάδων βάσεως όπως έκανε την Τετάρτη η Fed πετυχαίνουν το εξής “σατανικό”: Αφενός δίνουν στην πλέμπα το μήνυμα πως δήθεν “προσπαθούν” για τον πληθωρισμό, αφετέρου δημιουργούν ένα νέο όπλο για λογαριασμό του έξυπνου χρήματος – έναν μοχλοβραχίονα. Όσο τα επιτόκια βρίσκονταν σε μηδενικά επίπεδα, οι κεντρικές τράπεζες παραήταν προβλέψιμες, και άρα “άχρηστες” για τη Wall Street.
Κι αυτό διότι προφανώς από το μηδέν μόνο ένας δρόμος υπάρχει, στην περίπτωσή μας – η άνοδος. Δηλαδή αν οι κεντρικές τράπεζες παίζαν τώρα με μια αναμενόμενη και βαρετή αύξηση της τάξεως του 0,25-0,50%, τότε όλοι θα ξέραν τι να περιμένουν πάνω κάτω στις μελλοντικές αυξήσεις (πάλι ένα αντίστοιχο νούμερο). Αυτό δεν αρέσει στη Wall Street. Θα ήταν καταστροφικά προβλέψιμο για τον S&P που ζει από τη ψευδαίσθηση του αγνώστου, από τη σπέκουλα.
Έτσι, τώρα με μια ακραία επιθετική αύξηση (για τα δεδομένα μας) του 0.75% η Fed πετυχαίνει να ξαναγίνει απρόβλεπτη και άρα χρήσιμη για τη Wall Street. Διότι τώρα έχει τη δύναμη (το μοχλοβραχίονα) αν θέλει να μας εκπλήξει και πάλι στην επόμενη συνεδρίασή της, όχι μόνο προς τα πάνω, αλλά και προς τα κάτω, έχοντας αφήσει “κάβα” με δήθεν γενναία αύξηση! Το πιάσατε; Βέβαια, είναι κάτι που είχαμε αναλύσει από καιρό στο radar, κατά την προηγούμενη συνεδρίαση της Fed. Τελικά δεν το έκανε τότε, το κάνει τώρα.
Γιαυτό, λοιπόν, μην τσιμπάτε. Βέβαια τα παπαγαλάκια θα σας πουν “αποφασιστικές κινήσεις κατά του πληθωρισμού από τις κεντρικές τράπεζες” και άλλα τέτοια. Όσοι ακόμη τους πιστεύουν, είναι άξιοι της μοίρας τους.
Είμαστε κοντά στον «πάτο»;
Αλλά τι σηματοδοτεί για το μέλλον η κρίσιμη αυτή εβδομάδα των κεντρικών τραπεζών; Από πλευράς αγορών, ο S&P έχασε και τις 3.700 μονάδες. Ταπεινή άποψη του γράφοντα είναι πως -μεσοπρόθεσμα έστω- θα φρενάρει κάπου στις 3.500 μονάδες με τον “κράχτη” Bitcoin αντίστοιχα να επισκέπτεται έπειτα από χρόνια τα επίπεδα των 16-17.000 δολαρίων, όπου και τοποθετώ τα πραγματικά επίπεδα διόρθωσης. Κι αυτό διότι μέσα από προσωπική μελέτη πολλών χρόνων υπολογίζω πως κάπου εκεί ξεκίνησε η ανθυγιεινή άνοδος (το λεγόμενο FOMO).
Κάπου μετά τα 15.000$ άρχισε να τοποθετείται μαζικά το ηλίθιο χρήμα, η πλέμπα που ήλπιζε σε γρήγορα πλούτη. Το έξυπνο χρήμα είχε εισέλθει προ πολλού. Κι αυτή η πλέμπα -τα “αδύναμα χέρια”- όσο εύκολα τσιμπάνε τόσο εύκολα πουλάνε. Κάπως έτσι φτάσαμε στα 20 χιλιάρικα, νούμερα που οι απανταχού γκουρού με περίσσιο θράσος και ανικανότητα ορκίζονταν πως δε θα ξαναδούμε. Να που τα είδαμε…
Αν και όταν πιάσουμε κι αυτόν τον πάτο, τόσο σε κρύπτο όσο και μετοχές και λοιπά risk assets, και σε συνδυασμό με άλλα σινιάλα όπως τους αναλυτές να μιλούν για bear market και πληθωρισμό και γενικότερα το τέλος του κόσμου… να είστε σίγουροι πως κάπου εκεί ξεκινά η ανάκαμψη.
Για τις αγορές τουλάχιστον, διότι όπως είπαμε η πραγματική οικονομία θα υποφέρει χρόνια.
Όσον αφορά χρηματιστηριακές αξίες ωστόσο, ο πάτος ίσως και να είναι κοντά. Αναμένω μάξιμουμ πανικό από μίντια το φθινόπωρο-χειμώνα, γεγονός που στη γλώσσα των αγορών σημαίνει το ακριβώς αντίστροφο – πιθανόν κάπου εκεί να είναι το ιδανικό “buy signal”.
Τι σημαίνει για την πραγματική οικονομία
Αλλά τι θα συμβεί με την πραγματική οικονομία;
Την Τετάρτη λοιπόν η Fed προχώρησε στη μεγαλύτερη αύξηση επιτοκίων από το 1994.
Η ΕΚΤ ως άβουλη ουρά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας ακολουθεί στην ίδια πολιτική, ενώ σε απρόσμενη αύξηση των επιτοκίων προχώρησε η Ελβετία, για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια.
Παράλληλα την Πέμπτη η Τράπεζα της Αγγλίας αύξησε τα επιτόκια για πέμπτη διαδοχική φορά.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι κεντρικές τράπεζες τρέχουν να προλάβουν τις εξελίξεις, ωστόσο, οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων θέτουν σε κίνδυνο τις αναπτυξιακές προοπτικές και προκαλούν τριγμούς στις αγορές μετοχών και ομολόγων.
Πανικός ΕΚΤ λόγω Ιταλίας κι Ελλάδας
Η ΕΚΤ πανικοβλημένη από την δραματική επιδείνωση στα ομόλογα της Νοτίου Ευρώπης και όχι μόνο αποφάσισε να συνεδριάσει τονίζοντας ότι θα ανακατανείμει τις επαναγορές των κρατικών ομολόγων που έχει αγοράσει στο πλαίσιο του προγράμματος πανδημίας αλλά θα δημιουργήσει ένα νέο μηχανισμό στήριξης των κρατικών ομολόγων.
Η ΕΚΤ πανικοβλήθηκε από τις ακραίες κερδοσκοπικές κινήσεις που σημειώνονταν στα ομόλογα, οι τιμές κατέρρεαν και οι αποδόσεις εκτοξεύονταν…
Μετά από την παρέμβαση της ΕΚΤ οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων υποχώρησαν στην Ελλάδα στο 4,28%, στην Ιταλία στο 3,89%, στην Πορτογαλία στο 2,78%, στην Ισπανία 2,80% και στην Γερμανία 1,64%.
Στην Ιταλία με 230 δισ. λήξεις ομολόγων και 105 δισ. κρατικές εγγυήσεις το πρόβλημα ήταν άμεσο και οξύτατο.
Τα ίδια και χειρότερα και στην Ελλάδα που διαθέτει μη βιώσιμο χρέος και το κυριότερο η οικονομία είναι υπερβολικά αδύναμη… Με 394,5 δισ. χρέος και 28,4 δισ. κρατικές εγγυήσεις η Ελλάδα παραμένει εντυπωσιακά ευάλωτη…
Το χειρότερο όμως για την ΕΚΤ είναι ότι έχει αγοράσει σε σύνολο ελεύθερα διαπραγματεύσιμου χρέους 82 δισ. σχεδόν τα 39 με 40 δισεκ. δηλαδή το 50% του χρέους και σχεδόν έχει εξαντλήσεις τις αγορές.
Παρ΄ όλα αυτά, παρ΄ ότι η ΕΚΤ έχει αγοράσει 39 δισ. ελληνικού χρέους η επιδείνωση ήταν δραματική. Παρ΄ ότι από τα 394,5 δισ. συνολικού χρέους τα 250 δισ. περίπου είναι δάνεια από τους μηχανισμούς στήριξης η επιδείνωση ήταν δραματική…
Είναι ξεκάθαρο ότι ναι μεν η παρέμβαση της ΕΚΤ βραχυπρόθεσμα αποτρέπει την περαιτέρω επιδείνωση στα ομόλογα αλλά οι κερδοσκόποι και τα funds θα επιχειρήσουν να τεστάρουν την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης της ΕΚΤ.
Οι βασικοί λόγοι που συνέβαλαν στην επιδείνωση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων ειδικά σε Ιταλία και Ελλάδα δεν έχουν εκλείψει… και η παρέμβαση της ΕΚΤ έρχεται να αποδείξει ότι Ιταλία και Ελλάδα χωρίς την στήριξη της κεντρικής τράπεζας είναι άκρως ευάλωτες…
Οι 3 κινήσεις που πρέπει να κάνουν οι καταναλωτές
Για την καταστροφή των οικονομιών ευθύνη έχουν κατά βάση οι κεντρικές τράπεζες η FED και η ΕΚΤ που αποφάσισαν να υιοθετήσουν μια στρεβλωμένη νομισματική πολιτική που στηρίχθηκε σε δύο τοξικές παραμέτρους, χρήμα από αέρα, μηδενικά επιτόκια και αγορές κρατικών ομολόγων για να μπορούν να δανείζονται τα κράτη αλόγιστα.
Σε λίγους μήνες θα είναι πιο ακριβό για κάποιον να έχει υπόλοιπο πιστωτικής κάρτας, ένα δάνειο αυτοκινήτου ή ένα στεγαστικό δάνειο, καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών θα έχουν εισχωρήσει στο κόστος δανεισμού.
Οι Αμερικανοί είχαν πολύ περισσότερα από 800 δισεκατομμύρια δολάρια σε ανεξόφλητο χρέος πιστωτικών καρτών κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με την Federal Reserve Bank της Νέας Υόρκης.
Όμως τα επιτόκια πιστωτικών καρτών συνδέονται στενά με τα επιτόκια της Fed και ο Matt Schulz, επικεφαλής πιστωτικός αναλυτής στη Lendingtree, λέει ότι βλέπει τις αρχικές επιπτώσεις.
«Οι αυξήσεις δεν φαίνονται απαραίτητα στον κόσμο, αλλά αν συνεχίσουν να έρχονται αυξήσεις επιτοκίων τουλάχιστον 50 μονάδων βάσης τότε οι άνθρωποι σίγουρα θα τις νιώσουν», ανέφερε Schulz. Γιαυτό είναι σημαντικό να εξοφλήσει κανείς τα υπόλοιπα το συντομότερο δυνατό, σύστησε ο Schulz.
Το 11,1% των ατόμων σε μια επαναλαμβανόμενη έρευνα της Fed της Νέας Υόρκης δήλωσε ότι υπάρχει πιθανότητα να μην είναι σε θέση να πληρώσει τις ελάχιστες πληρωμές του χρέους τους τους επόμενους τρεις μήνες.
Γιαυτό, σύμφωνα με τους αναλυτές, θα πρέπει να κλειδώσουν το επιτόκιο το συντομότερο δυνατό, καθώς στο εγγύς μέλλον, αυτοί οι αριθμοί απλώς πρόκειται να αυξηθούν.
Το τρέχον επιτόκιο για ένα πενταετές δάνειο για νέο αυτοκίνητο είναι 4,53%, σύμφωνα με την Bankrate, ενώ ήταν 4,32% περίπου πριν από ένα μήνα και 4,22% πριν από δύο μήνες. Αν συγκρίνουμε το εθνικό μέσο επιτόκιο για τους βασικούς δανειολήπτες ενός νέου δανείου αυτοκινήτου 60 μηνών από τώρα έως τα μέσα Μαρτίου, οι καταναλωτές θα πληρώσουν επιπλέον 677 δολάρια σε τόκους κατά τη διάρκεια της ζωής του δανείου.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η “καυτή” αγορά κατοικίας “ψύχεται”.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων είναι ικανοποιητικά.
Η Freddie Mac είπε ότι ένα στεγαστικό δάνειο σταθερού επιτοκίου 30 ετών ήταν 5,23% για την εβδομάδα που έληξε στις 9 Ιουνίου.
Αυτό είναι σχεδόν διπλάσιο από το επιτόκιο 2,96% την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο.
Αυτό αθροίζει σε βαρύτερους μηνιαίους λογαριασμούς στεγαστικών δανείων. Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει ένα σπίτι 350.000 δολ., μια προκαταβολή 20% και μια σταθερή υποθήκη 30 ετών με επιτόκιο 5,23%.
Οι ιδιοκτήτες θα πληρώνουν επί του παρόντος 1.542 δολ. μηνιαίως, σύμφωνα με τους ερευνητές της Zillow Z, σε αντίθεση με τα 973 δολ. που θα είχαν πληρώσει πριν από έναν χρόνο.
Μια άνοδος του επιτοκίου στεγαστικών δανείων στο 6% θα μπορούσε ουσιαστικά να εμποδίσει 18 εκατομμύρια νοικοκυριά να πληρούν τις προϋποθέσεις για στεγαστικό δάνειο 400.000 δολαρίων, σύμφωνα με μια εκτίμηση.
