Τον κώδωνα του κινδύνου για την επίσπευση των επενδύσεων στα δίκτυα κρούει η νέα μελέτη «Grids for Speed» της Eurelectric της ένωσης όλων των ευρωπαϊκών utilities που παρουσιάζεται σε εκδήλωση στην Αθήνα την Τετάρτη 22 του μήνα.

Εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Eurelectric είναι ο Γιώργος Στάσσης, Πρόεδρος και CEO της ΔΕΗ που θα είναι και ο αμφιτρύωνας της εκδήλωσης.

Το νόημα της εκδήλωσης είναι ότι κινδυνεύουν η διείσδυση των ΑΠΕ και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης αν δεν γίνουν εγκαίρως όλες οι απαραίτητες επενδύσεις, ενώ δεν υπάρχει πράσινη μετάβαση χωρίς ισχυρά και ψηφιοποιημένα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.

Όλους τους κινδύνους περιγράφει η νέα μελέτη «Grids for Speed» της Eurelectric, που παρουσιάζεται στο ετήσιο συνέδριο «Power Summit 2024», το οποίο διεξάγεται για πρώτη φορά στην Αθήνα και που έχει ως τίτλο «Lights On».

Το Μάρτιο, πολλά μεγάλα utilities (όπως και η ΔΕΗ) είχαν συνυπογράψει τη «Διακήρυξη της Αμβέρσας», την επείγουσα έκκληση της ευρωπαικής βιομηχανίας προς την ηγεσία της Ευρώπης, για αναζωογόνηση του βιομηχανικού τοπίου, αντιλαμβανόμενα τις ανησυχίες της και τη σημασία του να «πρασινίσει», παραμένοντας όμως ταυτόχρονα ανταγωνιστική.

Το συνέδριο θα επιχειρήσει να προσεγγίσει την εικόνα της Ευρώπης σε δεκαέξι χρόνια από σήμερα, το 2040, όπου το συνολικό capacity από ΑΠΕ θα πρέπει να έχει πενταπλασιαστεί σε σχέση με σήμερα, ενώ ειδικό πάνελ θα υπάρχει για το νέο αναθεωρημένο market design της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και το πως η επόμενη γενιά των ευρωπαϊκών αγορών μπορούν να διευκολύνουν πολιτικές ακόμη πιο αποτελεσματικής προσέγγισης του καταναλωτή.

Αδράνεια στα δίκτυα σημαίνει …μπλακ άουτ στο εγγύς μέλλον

Η ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρισμού δείχνει ιδιαιτέρως ανήσυχη για την αδράνεια στο τομέα των δικτύων, φροντίζει να το αναδεικνύει με συχνές έρευνες και προτάσεις.

Χαρακτηριστική η πρόσφατη ανάρτηση του αντιπροέδρου της και CEO της ΔΕΗ, Γιώργου Στάσση όπου ο προβληματισμός του δεν κρύβεται.

Ένα από τα μότο του συνεδρίου είναι ότι «το να κρατάς τα φώτα αναμμένα δεν μπορεί να θεωρείται πλέον δεδομένο».

Στη μελέτη «Grids for Speed», που στόχο έχει να πιέσει την νέα ηγεσία στις Βρυξέλλες για άμεση δράση, θα περιγράφεται η σκληρή πραγματικότητα με αριθμούς.

Δηλαδή ότι απαιτείται πανευρωπαικά το αστρονομικό ποσό των 1,7 τρισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ 2025- 2050, για να γίνουν τα σημερινά γηρασμένα ευρωπαικά δίκτυα πιο ισχυρά, έξυπνα και ψηφιοποιημένα.

Αυτό σημαίνει επενδύσεις 67 δισ. ευρώ ετησίως ή πάνω από 400 δισ. ευρώ για τα έξι εναπομείναντα χρόνια έως το 2030, ώστε να πετύχουμε τους στόχους του RePower EU. Το ερώτημα φυσικά είναι από που θα βρεθούν αυτά τα κονδύλια.

Αν η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία που θα προκύψει από τις εκλογές δεν πατήσει το γκάζι και δεν κάνει τα δίκτυα νούμερο ένα ενεργειακή της προτεραιότητα, σε αντίθεση με τη τωρινή, τότε, σύμφωνα με τη μελέτη, όχι μόνο δεν θα επιτευχθούν οι στόχοι των ΑΠΕ, (δηλαδή 1.300 GW ως το 2030, όταν σήμερα είμαστε στα 630 GW), αλλά οι ευρωπαίοι πολίτες θα πληρώσουν και ένα σοβαρό τίμημα. Τα πολύ υψηλότερα κόστη ενέργειας στο μέλλον.

Τεχνητή νοημοσύνη: το νέο «κυνήγι χρυσού» στην ενέργεια

Ο Κρίστιαν Ρούμπι, γενικός γραμματέας της Eurelectric, της εμπορικής ένωσης που εκπροσωπεί τα συμφέροντα της βιομηχανίας ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη, δηλώνει γοητευμένος από την τεχνητή νοημοσύνη – και όχι μόνο επειδή αντικαθιστά την ανάγκη αποστολής επιθεωρητών με εξοπλισμό αναρρίχησης για να ανεβοκατεβαίνει τα πτερύγια των ανεμογεννητριών.

Όπως γράφει το Forbes, το οποίο «φιλοξενεί» τον Ρούμπι, οι επιθεωρητές στέλνουν τώρα drones με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, εξαλείφοντας έτσι ορισμένες από τις δαπανηρές, χρονοβόρες και επικίνδυνες χειροκίνητες επιθεωρήσεις που απαιτούνται για τη διατήρηση της ασφαλούς και αποτελεσματικής λειτουργίας των αιολικών πάρκων.

«Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ίσως η πιο μεταμορφωτική τεχνολογία που έχει δει ποτέ η ανθρωπότητα», υπογράμμισε πρόσφατα ο Ρούμπι, μιλώντας στο συνέδριο SAP for Energy and Utilities στη Σεβίλλη της Ισπανίας, με οικοδέσποινα την Daniela Haldy-Sellmann, παγκόσμια αντιπρόεδρο και επικεφαλής των βιομηχανιών ενέργειας και υπηρεσιών κοινής ωφελείας στη SAP. «Το περίεργο με αυτό το είδος τεχνολογίας είναι ότι μένουμε έκπληκτοι την πρώτη φορά που τη βλέπουμε, αλλά ξαφνικά γίνεται φυσιολογικό».

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι παντού στον τομέα. Με την αυξανόμενη αποκέντρωση και ψηφιοποίηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται για την αποτελεσματική εξισορρόπηση του δικτύου αναλύοντας δεδομένα από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, των παραγωγών και της αποθήκευσης.

Στην ηλεκτροκίνηση, η τεχνητή νοημοσύνη συντονίζει τη φόρτιση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και προσαρμόζει τη ζήτηση φόρτισης στα σήματα τιμών και στη διαθεσιμότητα. Ανιχνεύει ανωμαλίες στην παραγωγή, κατανάλωση ή μετάδοση και αναπτύσσει κατάλληλες λύσεις. Και φυσικά, χρησιμοποιείται για τον συντονισμό και την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, ελαχιστοποιώντας το κόστος και τις διαταραχές της λειτουργίας του δικτύου.

Η δουλειά του Ρούμπι στην Eurelectric είναι να συμβουλεύει τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων σε περίπου 3.500 εταιρείες στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη μαζί με έναν αριθμό συνδεδεμένων οργανισμών σε άλλες περιοχές. Αυτό περιλαμβάνει την ερμηνεία τεράστιου όγκου κανονισμών για να βοηθήσει τις εταιρείες να συμμορφωθούν καθώς η ΕΕ προωθεί γρήγορα την πράσινη μετάβασή της για μείωση των εκπομπών κατά 55% έως το 2030.

«Μέχρι το 2030, αναμένουμε να έχουμε περίπου 75 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα στους δρόμους. Το να αφήσουμε πίσω την εποχή των παγετώνων των κινητήρων εσωτερικής καύσης θα απαιτήσει πολύ νέα υποδομή φόρτισης, για να μην αναφέρουμε άλλους παράγοντες όπως η προσθήκη 50 εκατομμυρίων αντλιών θερμότητας στο δίκτυο», τόνισε χαρακτηριστικά ο Ράμπι.

Εξήγησε ότι η αγορά βιώνει ένα νέο «κυνήγι χρυσού» στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς η ΕΕ πλησιάζει στο τέλος μιας πολιτικής θητείας με νέους πολιτικούς και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που αγωνίζονται για τη θέση τους σε μια νέα εποχή, με πολλές και διαφορετικές προκλήσεις. Υπάρχει επίσης το θέμα των εκτιμώμενων επενδύσεων 60 έως 70 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δίκτυα διανομής που απαιτούνται μέχρι το 2050.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη αλλαγή που βλέπει ο Ρούμπι στην ενεργειακή μετάβαση είναι η αποκέντρωση. Ενώ θα υπάρχουν ακόμη πολλά κεντρικά στοιχεία ενεργητικού, η Eurelectric εκτιμά ότι περίπου το 70% όλων των νέων δυναμικών παραγωγής θα συνδεθούν σε δίκτυα μέσης και χαμηλής τάσης, δημιουργώντας μια τεράστια αλλαγή δυναμικής.

«Πρέπει να λειτουργούμε διαφορετικά τα δίκτυα. Θα χρειαστεί να ανακατασκευάσουμε την προσφορά για να διασφαλίσουμε ότι η ζήτηση θα ικανοποιηθεί για τις τοπικές εταιρείες. Οι εταιρείες διανομής θα αντιμετωπίσουν πολύ πιο περίπλοκες ροές, πολύ υψηλότερα φορτία και θα έχουν πολλούς πελάτες που δεν είχαν στο παρελθόν», εξήγησε.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν όλες αυτές οι αλλαγές, ο Ρούμπι θεωρεί επιτακτική την ανάγκη για περισσότερους επιχειρηματίες, λιγότερους ρυθμιστικούς περιορισμούς και ένα αναθεωρημένο χρονικό παράθυρο για επενδύσεις με μεγαλύτερη προβολή, περισσότερη προνοητικότητα και μεγαλύτερη εστίαση στην ψηφιοποίηση από ποτέ.

Στο θέμα της τεχνητής νοημοσύνης, ο Ρούμπι υπογραμμίζει ότι ότι περίπου το 90% των παγκόσμιων ψηφιακών δεδομένων δημιουργήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, με αποτέλεσμα συνολικά τουλάχιστον 123 zettabytes δεδομένων το 2023 – ένα άθροισμα τόσο αστρονομικό που περιλαμβάνει 21 μηδενικά. Οι όγκοι δεδομένων μόνο στον ενεργειακό τομέα είναι συντριπτικοί, ειδικά αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι όλες οι εταιρείες δεδομένων αναμένεται να επεξεργαστούν για να λάβουν αποφάσεις που βασίζονται σε δεδομένα.

Ταυτόχρονα, γράφει η αρθρογράφος του Forbes, Judith Magyar, οι εταιρείες θα πρέπει να προσέχουν όταν δραστηριοποιούνται σε έναν νέο κόσμο όσον αφορά το κεφάλαιο και την εργασία. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα κεφαλαιουχικό περιουσιακό στοιχείο, αλλά λειτουργεί ως εργασία, εκτελώντας εργασίες που εκτελούνται από ανθρώπους.

«Οι εταιρείες παραδίδουν μεγάλη εξουσία λήψης αποφάσεων στην τεχνητή νοημοσύνη. Αν χαλάσει, εξακολουθούμε να είμαστε κολλημένοι ως εταιρεία ή ως άτομα στην εκτελεστική διοίκηση με την ευθύνη για τυχόν σφάλματα, επομένως πρέπει να εφαρμόσουμε ηθική στον τρόπο που χρησιμοποιούμε αυτά τα υβριδικά περιουσιακά στοιχεία», κατέληξε ο Ρούμπι.

Πως θα γίνουν περικοπές πράσινης ενέργειας

Ασφαλώς, καθώς οι περικοπές πράσινης παραγόμενης ενέργειας προβλέπονται στο 30%-35% για κάποιες περιοχές στα τέλη της δεκαετίας, τα στελέχη της Eurelectric θα επαναλάβουν την ανάγκη για τετραπλασιασμό των επενδύσεων σε μπαταρίες (191 GW ως το 2030, από 51 GW σήμερα), αλλά η έμφαση θα δίνεται στα δίκτυα και στην ανάγκη για μια εντελώς forward και ρηξικέλευθη προσέγγιση.

Δηλαδή να δεσμευτεί η νέα ευρωπαϊκή ηγεσία σε μια νέα τολμηρή «συμφωνία για τις υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας», όπου τα δίκτυα θα αναπτύσσονται προκαταβολικά, όχι όπως σήμερα, όπου προηγείται η ζήτηση από τους επενδυτές και μετά οι χώρες σχεδιάζουν τη στρατηγική τους ανάπτυξη.

Σε ένα κόσμο που έχει στόχο τον πλήρη εξηλεκτρισμό, αλλά τα δίκτυα υπολείπονται δραματικά της διείσδυσης των ΑΠΕ μόνο «μια προκαταρκτική επένδυση είναι αυτή που αντιμετωπίζει προληπτικά τις αναμενόμενες εξελίξεις, κοιτάζοντας πέρα από τις άμεσες ανάγκες παραγωγής ή ζήτησης».

Διαφορετικά, η προσέγγιση θα είναι κοντόφθαλμη, θα καταλήγει σταθερά να έπεται των αναγκών, είναι το μήνυμα της Eurelectric, καθώς ένας από τους πρωταγωνιστές της πράσινης εξίωσης επιμένει να απουσιάζει.

Δίχως έξυπνα δίκτυα, η διείσδυση των ΑΠΕ είναι δώρον άδωρον, πόσο μάλλον ο στόχος των επόμενων δεκαετιών, δηλαδή η μαζική αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, η αποθήκευση της περίσσειας παραγωγής σε οικιακές μπαταρίες και η πώληση της πίσω στο δίκτυο.

Στα δίκτυα βέβαια, πέρα από τα κόστη, το πρόβλημα αφορά τη διάρκεια αδειοδότησης. Το γνωρίζει και η ίδια η Κομισιόν, όταν στο πλαίσιο του φιλόδοξου Action Plan, εκτιμώμενων επενδύσεων 584 δισ. ευρώ ως το τέλος του 2030, που είχε ανακοινώσει το Νοέμβριο, μιλούσε για χρόνους μεταξύ 4-10 ετών, ενώ στην Ελλάδα είναι ακόμη μεγαλύτεροι.

Στα δέκα πάνελ του διήμερου συνέδριου (22-23 Μαίου) της Eurelectric έχουν συμπεριληφθεί όλα τα μεγάλα ανοικτά ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη: Η εξάρτηση από τρίτες χώρες στις πρώτες ύλες, το τρίλημμα «ασφάλεια εφοδιασμού, λογικές τιμές και απανθρακοποίηση» και φυσικά η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

Στην ασφάλεια εφοδιασμού θα υπάρχει ειδικό πάνελ με έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης της ευέλικτης παραγωγής και της ευέλικτης ζήτησης για την υποστήριξη ενός κυρίαρχου συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, καθώς και στο πως μπορεί να αντιμετωπιστούν οι περιφερειακές διαφορές από χώρα σε χώρα και ειδικά.

Ξεχωριστή αναφορά θα γίνεται για τη πορεία ψηφιοποίησης των δικτύων διανομής στην ΕΕ, όπου ειδική μελέτη της Eurelectric από κοινού με την Accenture θα παραθέτει μια τρέχουσα καταγραφή της κατάστασης, έναν οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματα (όπως το πως θα γίνουν οι καταναλωτές πιο ενεργοί, πως θα ενσωματωθεί μεγαλύτερο μερίδιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα, κ.λπ.), αλλά και μια σειρά από προτάσεις προς τη νέα Ευρωπαική Επιτροπή.

Οι πράσινες επενδύσεις που προτείνει η EURELECTRIC

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι προληπτικές επενδύσεις στα δίκτυα για την επίτευξη των «πράσινων» στόχων

Η πρόσφατη έκθεση της Eurelectric υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων την ανάγκη για μια διαφορετική προσέγγιση στην ανάπτυξη των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως στο επίπεδο της διανομής, κάνοντας λόγο για την μετάβαση σε μια προσέγγιση «προκαταβολικής» ανάπτυξης του δικτύου σε αντίθεση με την προσέγγιση που ισχύει σήμερα και θέλει η στρατηγική ανάπτυξης του δικτύου να ακολουθεί τα αιτήματα και την ζήτηση.

Σύμφωνα με την Eurelectric «μια προκαταρκτική επένδυση είναι αυτή που αντιμετωπίζει προληπτικά τις αναμενόμενες εξελίξεις, κοιτάζοντας πέρα από τις άμεσες ανάγκες παραγωγής ή ζήτησης, αξιολογώντας σε επαρκές επίπεδο βεβαιότητας ότι η νέα παραγωγή και ζήτηση θα υλοποιηθούν, παρά την πιθανή χαμηλή αξιοποίηση βραχυπρόθεσμα».

Με δεδομένη την ταχύτητα εξηλεκτρισμού της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και παγκοσμίως με ορίζοντα το 2030 και το 2040, η Eurelectric επισημαίνει ότι η ανάπτυξη των δικτύων τόσο σε επίπεδο διανομής όσο και συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει να «τρέξει» πολύ περισσότερο με γνώμονα ωστόσο και τις μελλοντικές ανάγκες που θα προκύψουν.

Σε διαφορετική περίπτωση, η προσέγγιση θα καταλήγει σταθερά να έπεται των αναγκών και των εξελίξεων με αποτέλεσμα αυτό να μεταφράζεται σε καθυστέρηση στην επίτευξη των στόχων για την ενέργεια και το Κλίμα.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η Eurelectric καλεί τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς να εξετάσουν την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου ώστε να ενσωματώσει μια τέτοια προσέγγιση με την υιοθέτηση κατάλληλων κινήτρων προς τους διαχειριστές δικτύων διανομής και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Συγκεκριμένα αναφέρει ότι τα υφιστάμενα ρυθμιστικά πλαίσια σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως σε Ισπανία, Ρουμανία, Πορτογαλία και Ολλανδία τείνουν στον περιορισμό των επενδύσεων στα δίκτυα διανομής λόγω της αντανάκλασης που αυτά έχουν στις χρεώσεις δικτύου και επομένως στα τιμολόγια ρεύματος.

Ωστόσο, όπως συμπληρώνει η Eurelectric, αυτή η προσέγγιση εμποδίζει την επαρκή ανάπτυξη του δικτύου, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση συνολικά των τιμών ενέργειας στο μέλλον, καθώς μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει μεγαλύτερη ενσωμάτωση των φθηνότερων πηγών ενέργειας, δηλαδή των ΑΠΕ.

Υπό τους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για την Ενέργεια και το Κλίμα, υπάρχει επιτακτική ανάγκη να περάσουμε από μια παραδοσιακή προσέγγιση σταδιακής ανάπτυξης σε μια προσέγγιση προληπτικής ανάπτυξης του δικτύου.

Οι προτάσεις της Eurelectric στηρίζονται, όπως προαναφέρθηκε στις εκτιμήσεις για το μεγάλο «κύμα» εξηλεκτρισμού που αναμένεται να επέλθει τα επόμενα χρόνια, δεδομένου ότι οι προβλέψεις μιλούν για αύξηση της ζήτησης κατά 60% μέχρι το 2030 λόγω του εξηλεκτρισμού στους τομείς της θέρμανσης και των μεταφορών.

Συγκεκριμένα, μέχρι το 2030 αναμένεται να κυκλοφορούν σε παγκόσμιο επίπεδο 65 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα περισσότερα και να βρίσκονται σε λειτουργία 60 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας επιπλέον.

Διαβάστε ακόμη: