Οι ευρωπαϊκές οικονομίες πορεύονται σε ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας καθώς αντιμετωπίζουν την «τέλεια καταιγίδα» της ενεργειακής κρίσης. Τα κράτη πρέπει να προσαρμοστούν επιτυχώς στις παγκόσμιες μεγα-τάσεις (κλιματική αλλαγή, δημογραφική στασιμότητα, τεχνολογικές αλλαγές) ενώ ταυτόχρονα είναι αναγκασμένα να αντιμετωπίσουν τις διαδοχικές πολυ-κρίσεις (πανδημία, ενεργειακή κρίση, ρωσική εισβολή στην Ουκρανία).
Σύμφωνα με σχετικό άρθρο του Δημήτρη Σκάλκου είναι γενικού γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, τα παραπάνω επιτείνουν παλαιά και προσθέτουν νέα ζητήματα. Οι ασύμμετρες επιπτώσεις της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης ενισχύουν τις παρατηρούμενες περιφερειακές και ενδο-περιφερειακές ανισότητες και τον εγκλωβισμό σε μια «αναπτυξιακή παγίδα», ιδιαίτερα των περιφερειών της νότιας Ευρώπης, τροφοδοτώντας την «γεωγραφία της απογοήτευσης».
Σε αυτές τις συνθήκες τα δημόσια οικονομικά αναμενόμενα θα βρίσκονται υπό πίεση καθώς στα επόμενα χρόνια θα αναζητείται η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στη δημοσιονομική υπευθυνότητα, την αναγκαία στήριξη της πραγματικής οικονομίας και την μετάβαση σε ένα παραγωγικό μοντέλο βιώσιμης ανταγωνιστικότητας. Έπειτα από μια μακρά περίοδο μείωσης των δημοσίων επενδύσεων (στα κράτη-μέλη του ΟΟΣΑ περιορίστηκαν από το 5% του ΑΕΠ τη δεκαετία του 1970 στο 3% το 2020).
Οι κοινοτικοί πόροι μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων με στόχο τον αναγκαίο παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας, τον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων αλλά και παρέχοντας ένα υπολογίσιμο «μαξιλάρι», όπως συνέβη στην περίοδο της πανδημίας. Στην πρόσφατη 8η Έκθεση για τη Συνοχή στην Ευρώπη με ορίζοντα το 2050 υπολογίζεται πως, δεκαπέντε χρόνια έπειτα από τη λήξη της προγραμματικής περιόδου, κάθε 1 ευρώ κοινοτικών πόρων προσθέτει στην ευρωπαϊκή οικονομία 2,7 ευρώ.
Είναι λοιπόν σημαντικό ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κινήθηκε έγκαιρα και μεθοδικά σχεδιάζοντας την αξιοποίηση των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, στην κατανομή των οποίων η χώρα μας είναι από τις πλέον ωφελούμενες. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια καταγράφονται απόλυτα θετικές επιδόσεις στην απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ ενώ ξεκίνησε η υλοποίηση των έργων του Σχεδίου Ελλάδα 2.0.
Μόνο στον επόμενο ενάμιση χρόνο μέχρι το τέλος του 2023, αναμένεται να χρηματοδοτήσουν την οικονομία περίπου 7,5 δις ευρώ από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και 6,4 δις ευρώ από τα έργα του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ειδικότερα, το Σχέδιο Ελλάδα 2.0 υπολογίζεται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ μέχρι το 2026 κατά 7% περισσότερο από ότι αν δεν το είχαμε καθώς και στη δημιουργία 200 χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας.
Αντίστοιχα, το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 υπολογίζεται να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 2021-2030 επιπλέον κατά 31 δις ευρώ ενώ, την περίοδο 2021-2035 επιπλέον κατά 62,9 δις ευρώ, δημιουργώντας περίπου 125 χιλιάδες νέες σταθερές θέσεις εργασίας. Με ολοκληρωμένο σχέδιο, επαρκή χρηματοδότηση και αποτελεσματικά εργαλεία διαχείρισης, οι κοινοτικοί πόροι μπορούν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο ανάπτυξης ανοίγοντας έναν νέο δυναμικό και βιώσιμο κύκλο ευημερίας για όλους τους πολίτες.
