Την προηγούμενη εβδομάδα “προφητέψαμε” πως ο φετινός Μάιος ίσως αναβιώσει ένα παλιό ρητό της Wall Street που είχε χρόνια να επαληθευθεί: “sell in May and go away”.

Τελικά δεν πρόλαβε να μπει καλά καλά ο μήνας και τα χρηματιστήρια βίωσαν ένα από τα χειρότερα sell-off της τελευταίας δεκαετίας. Μόνο την Πέμπτη ο S&P βούτηξε ενδοσυνεδριακά 4% με τον Nasdaq να υποχωρεί πάνω από 5,5% (!) εν μέσω επιθετικών πωλήσεων.

Και το θέμα είναι πως δεν υπήρχαν αγοραστές ούτε για δείγμα στα χαμηλά ημέρας. Τι απέγιναν όλοι οι “BTFD” (Buy The F@cking Dip”), καλοθελητές αναλυτάρες που σε κάθε βουτιά μάς έλεγαν “αγοράστε”, και το βαρέλι δεν πιάνει πάτο;

Οι εξαιρετικά βίαιες ρευστοποιήσεις δεν είναι το μόνο αρνητικό σημάδι. Για την ακρίβεια έχουμε περάσει προ πολλού το στάδιο των οιωνών. Κάποιοι προειδοποιήσαμε εγκαίρως, πριν 1-2 χρόνια, όταν είχε νόημα. Πλέον ο καθένας ας κοιμηθεί όπως έστρωσε.

Ο σεισμός έχει ήδη συμβεί, καιρό πριν. Το επίκεντρό του, υποθαλάσσιο, σιωπηλό, γιαυτό και δεν το κατάλαβε κανείς. Συνέβη όμως. Το μη αναστρέψιμο κύμα που προκάλεσε φάνταζε μικρό στη θάλασσα, όταν χτυπήσει όμως τις ακτές θα έχει γίνει τσουνάμι. Η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει. Βρισκόμαστε σε μια “τέλεια καταιγίδα”.

Ο επίσημος, μαγειρεμένος πληθωρισμός έχει πιάσει υψηλό 50ετίας (τον πραγματικό… καλύτερα να μην τον ξέρουμε), ενώ τα βασικά εμπορεύματα εξακολουθούν να εκτοξεύονται, γεγονός που προμηνύει πως ο δήθεν παροδικός πληθωρισμός θα είναι μαζί μας και του χρόνου (και του παραχρόνου)…

Η παραγωγικότητα στις ΗΠΑ βρίσκεται στο χειρότερο επίπεδο από το 1947 (!), η βιομηχανική δραστηριότητα χαμηλή την ώρα που το εμπορικό έλλειμμα έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ με διαφορά, καθώς η Δύση είναι όλο και περισσότερο καταναλωτής αντί για παραγωγός, εξαρτημένη από Κίνα αλλά και μια Ρωσία που… δε χρειάζεται καν να πιάσουμε το θέμα του πολέμου. Ή της πανδημίας.

Μια τέλεια καταιγίδα και ένα οικονομικό σύστημα που αυτοκαταστρέφεται (για να ξαναγεννηθεί;), καθώς γράφονται νέοι κανόνες του χρήματος με την έλευση των ψηφιακών CBDC. Και κάποιοι ακόμη νομίζουν ότι βρέχει. Δε βρέχει, μας φτύνουν.

Και όλα αυτά την ώρα που η Fed προχωρά στην επιθετικότερη νομισματική σύσφιξη εδώ και 44 ολόκληρα χρόνια! Και δεν είναι μόνο το μέγεθος της αύξησης επιτοκίων, αλλά το timing.

Ας απαντήσει κάποιος στο εξής λογικό ερώτημα: Έχουμε μια παγκόσμια οικονομία που εδώ και 15 χρόνια τρέχει σε χαλαρή ταχύτητα, με ευνοϊκή (ευνοϊκότατη) νομισματική πολιτική, χωρίς μάλιστα πολέμους και πανδημίες και εφοδιαστικές, διατροφικές, ενεργειακές κρίσεις και ανεξέλεγκτους πληθωρισμούς, και που πάλι ακόμη και υπό αυτές τις εύκολες συνθήκες μετά βίας έγραφε θετικό πρόσημο. Για την ακρίβεια το θετικό πρόσημο της πολυετούς bull market που διανύουμε (ή μάλλον διανύαμε) ήταν περισσότερο λογιστικό τρικ μιας γιγαντιαίας φούσκας παρά “υγιής ανάπτυξη”.

Πώς γίνεται λοιπόν μια τέτοια οικονομία που με το ζόρι κρατιόταν όρθια με βοηθητικές ρόδες υπό ευνοϊκές συνθήκες, να ανταπεξέλθει τώρα χωρίς QE και φθηνό χρήμα σε μια τέλεια καταιγίδα; Χρειάζεται master στα οικονομικά για να το αντιληφθεί κανείς αυτό; Όχι. Και γιαυτό άλλωστε συνέβη, όπως ήταν και λογικό.

Την Τετάρτη η Fed ανακοίνωσε QT (σύσφιγξη) και αύξηση επιτοκίων κατά 50 bps (μονάδες βάσης), όπως και η αγορά ευρέως βέβαια ανέμενε. Αυτό που δεν ανέμενε ήταν η παταγώδης αποτυχία του επικεφαλής της Fed Τζέρομ Πάουελ να πείσει στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου ότι πετάει ο ελέφαντας. Μέχρι τώρα έπειθε για κάποιο λόγο τις αγορές. Ή τέλος πάντων έπειθε τα κορόιδα. Αυτήν την Τετάρτη όμως ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Και η Wall Street συνειδητοποίησε πως ήρθε η ώρα να πατήσει το κουμπί. Ειδάλλως ούτε αυτοί οι μάγκες δε θα προλάβουν να την κάνουν πριν συμβεί το πραγματικό μακελειό (φθινόπωρο ίσως;)

Το αιματοκύλισμα της Πέμπτης με τον Nasdaq να ξερνάει σχεδόν -6% είναι η επιβεβαίωση πως αυτή η bull market επίσημα έφτασε στο τέλος της. Από εδώ και πέρα αν η αγορά δώσει κάποιο μίνι-ράλι θα είναι στα πλαίσια του distribution phase μιας bear market που ξεκάθαρα έχει ήδη αρχίσει. Ένα τελευταίο παραθυράκι για να ξεφορτωθούν οι μεγάλοι τις θέσεις τους. Και όχι φυσικά σε καλή τιμή. Αυτά πάνε.

Την ώρα που ο πλανήτης καιγόταν, τα σιτηρά, το ξύλο και όλα τα βασικά αγαθά και πρώτες ύλες εκτοξεύονταν, η πλειοψηφία του πλανήτη πέταγε λεφτά σε μετοχές, ψηφιακά πιθήκια NFT ή ψώνιζε άχρηστα καταναλωτικά προϊόντα αντί να επενδύσει σε αληθινές αξίες ώστε να επιβιώσουν το κύμα που ερχόταν. Αξίες όπως γη, μέταλλα, αλλά και άνθρωποι. Επένδυση στον εαυτό μας, σε εξάσκηση δεξιοτήτων. Όλοι ζούσαν στην κοσμάρα τους, ζητούσαν μαζικούς εγκλεισμούς και καταστροφή της κοινωνίας υπογράφοντας την οικονομική (και όχι μόνο) καταδίκη μας για την επόμενη 10ετία.

Αυτή είναι η πραγματικότητα, δυστυχώς. Τι θα συμβεί τώρα; Εμείς τα έχουμε χιλιοαναλύσει μέσα από αυτές τις σελίδες τα τελευταία δύο χρόνια. Ας δούμε τι λένε και οι “ειδικοί”.

Ντίμον: «Η Fed άργησε πολύ»

Ο «δικός μας» Τζέιμι Ντίμον της JPMorgan βλέπει 1 στις 3 για ήπια προσγείωση. 1 στις 3 για ύφεση, και 1 στις 3 για βαριά ύφεση. Με λίγα λόγια, την ύφεση μάλλον δεν τη γλιτώνουμε. Αυτό που παίζεται είναι το πόσο άσχημη θα είναι. Κι αν κρίνουμε από το πόσο μέσα έπεσαν στα γλυκόλογα για τον πληθωρισμό, κάτι μου λέει πως το 2 στις 3 για ύφεση είναι μάλλον 100% πιθανότητα.

Κατά τον Dimon, η Fed θα έπρεπε να είχε κινηθεί πιο γρήγορα σχετικά με την αύξηση των επιτοκίων, καθώς ο πληθωρισμός αυξάνεται επικίνδυνα. «Αργήσαμε λίγο», είπε ο Dimon. «Όσο πιο γρήγορα κινηθούν τόσο το καλύτερο», πρόσθεσε. «Έχουμε μια πολύ ισχυρή οικονομία, οι επιχειρήσεις μας είναι σε πολύ καλή κατάσταση», αλλά η Fed «άργησε λίγο», είπε ο Dimon. «Όσο πιο γρήγορα κινηθούν, τόσο το καλύτερο».

«Εάν μπορέσουν, θα πρέπει να επιβραδύνουν αρκετά την οικονομία, ώστε το 8% του πληθωρισμού να αρχίσει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου», πρόσθεσε.

Αν και ο CEΟ της JP Morgan δήλωσε ότι δεν είναι «άνθρωπος των στοιχημάτων», δίνει μία στις τρεις πιθανότητες για «ήπια προσγείωση», μία στις τρεις πιθανότητες να στείλει η Fed την οικονομία των ΗΠΑ σε «ήπια ύφεση» και μία στις τρεις για μια «πολύ χειρότερη κατάσταση».

Εκτός από την αύξηση του βασικού της επιτοκίου κατά 50 μονάδες βάσης, η Fed ανακοίνωσε ότι επίσης ότι θα αρχίσει να μειώνει την έκταση του ισολογισμού της.

Ωστόσο, ο Jamie Dimon συνέστησε στους επενδυτές να μην ασκούν κριτική προς τη Fed και να την εμπιστευτούν. Για τον ίδιο, πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος δημιουργεί προβλήματα που μπορεί να χρειαστεί χρόνια για να λυθούν. «Η παγκόσμια ενεργειακή αγορά είναι επισφαλής», είπε.

«Αν η τιμή του πετρελαίου φτάσει στα 185 δολάρια, ο κόσμος θα αντιμετωπίσει τεράστιο πρόβλημα και θα πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε γι’ αυτό σήμερα. Πρέπει να αντλήσουμε περισσότερο πετρέλαιο και φυσικό αέριο». Ο επικεφαλής της JP Morgan πρόσθεσε επίσης ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στην εθνική ασφάλεια και στη διασφάλιση των ενεργειακών πόρων και των τροφίμων.

«Ο Ψυχρός Πόλεμος επέστρεψε», είπε πριν λίγες μέρες ο Dimon, μιλώντας στο Φόρουμ των CEO της τράπεζας. «Η εθνική ασφάλεια είναι πάντα το πιο σημαντικό πράγμα». Εκτός από το Bloomberg, ο Dimon έδωσε επίσης συνέντευξη στους Irish Times, με επίκεντρο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τον αντίκτυπό του στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων, ιδίως της ενέργειας. «Και μετά έχεις την Ουκρανία.

Πρώτα και κύρια, οι καρδιές μας είναι στραμμένες στον ουκρανικό λαό λόγω της ανθρωπιστικής κρίσης. Αλλά είναι πόλεμος και δεν ξέρουμε πώς θα τελειώσει.

Μπορεί να χειροτερέψει. Και οι κυρώσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν. Προκαλεί πλήρη αναταραχή στις αγορές εμπορευμάτων σε όλο τον κόσμο και αυτό μπορεί να γίνει πολύ χειρότερο. Γιαυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι».

«Βιώνουμε τη μεγαλύτερη bear market στην Ιστορία»

Ο David Wright, συνιδρυτής του Sierra Investment Management, προειδοποιεί πως τα χειρότερα δεν τα έχουμε δει… Ο 78χρονος πλέον Wright είναι γνωστός για την ικανότητά του να επιτυγχάνει ισχυρές αποδόσεις σε ό,τι αφορά τα κεφάλαια που διαχειρίζεται σε περιόδους έντονης αστάθειας, όπως το 2008, όταν η Wall Street απώλεσε το 50% της αξίας της.

Οι απώλειές του όταν ξέσπασε η πανδημία ήταν επίσης σχετικά ήπιες σε σχέση με άλλα μεγάλα ονόματα. Αλλά αυτές οι «καταστροφές» πιθανότατα θα μνημονεύονται ως ήπιες πτώσεις σε σύγκριση με το sell off που είναι προ των πυλών. Σύμφωνα με τον David Wright, ο οποίος μοιράστηκε τις σκέψεις του για την αγορά κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο Bloomberg, και οι δύο αυτές περίοδοι -μαζί με τη φούσκα dotcom- δεν θα είναι τίποτα σε σχέση με τη συντριβή που ακολουθεί.

«Πιστεύω ότι βρισκόμαστε στη μεγαλύτερη bear market στην ιστορία – τουλάχιστον από αυτές που έχω βιώσει εγώ», δήλωσε ο Wright, συνιδρυτής της Sierra Investment Management, η οποία εποπτεύει assets περίπου 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Φυσικά, στην αγορά υπάρχει… πόνος. Ο S&P 500 έχει ήδη χάσει 12% της αξίας του φέτος, ενώ ο Nasdaq έχει περιπέσει σε bear market, αφού έχει υποχωρήσει περισσότερο από 20% σε σχέση με τα ιστορικά υψηλά του τον Νοέμβριο. Οι τιμές στα βασικά ομόλογα μειώθηκαν περισσότερο από 10%.

Το fund του Wright επενδύει ως επί το πλείστον σε τίτλους χρέους, αλλά και σε μια σειρά άλλων περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων ξένων μετοχών και των εταιρειών περιορισμένης ευθύνης. Το Sierra Tactical All Asset Fund επενδύει σε αμοιβαία κεφάλαια και ETF, με τις μετοχές να μην ξεπερνούν το 3% του ενεργητικού του.

Πάνω από το μισό του ταμείου είναι τίτλοι χρέους. Τα ομόλογα σταθερής διαβάθμισης αντιπροσώπευαν μόνο το 1% των διαθεσίμων του, ενώ τα εμπορεύματα ξεπερνούσαν το 9%.

Μέχρι στιγμής, σημειώνει απώλειες μόλις 2,3%, ξεπερνώντας το 91% των ανταγωνιστών του. Το πρόβλημα είναι ότι οι επενδυτές των ΗΠΑ έχουν επενδύσει υπερβολικά ποσά σε μετοχές: «Δεν υπάρχει άλλη χώρα στη γη που να έχει ποντάρει τόσο μεγάλο μέρος της καθαρής περιουσίας της σε μετοχές, αλλά, δυστυχώς, έχουμε εφησυχάσει», δήλωσε ο Wright, ο οποίος ίδρυσε τη Sierra Investment το 1987.

BofA: Η νομισματική σύσφιξη θα πυροδοτήσει τη νέα κρίση

Με τον αρκετά δυσοίωνο τίτλο «The Metacurse & the Charge of the Hike Brigade» η Bank of America υποστηρίζει ότι προσεχώς θα δούμε κατάρρευση ορισμένων ETF, κατάρρευση ορισμένων μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενώ η αλλαγή στάσης των κεντρικών τραπεζών, θα οδηγήσει στην επόμενη κρίση της αγοράς σε όλο της το φάσμα.

Τα πρώιμα σημάδια είναι η κατάρρευση των μετοχών νέας τεχνολογίας και ειδικά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης π.χ. Facebook, Twitter κ.α. Σε έναν κόσμο ακραίου πληθωρισμού το σοκ των αυξήσεων επιτοκίων μόλις έχει αρχίσει… Κατά την BofA οι μετοχές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα επιστρέψουν τώρα στα επίπεδα της άνοιξης του 2018!

Ο μεγαλύτερος ένοχος πίσω από την τεχνολογική κατάρρευση είναι οι ίδιες οντότητες που επέτρεψαν τη μεγαλύτερη φούσκα στην ιστορία, οι κεντρικές τράπεζες. Από το 2008 οι κεντρικές τράπεζες έχουν προβεί 75 φορές σε επιθετικές κινήσεις στα επιτόκια τους…

Κατά την Bank of America η εποχή της υψηλότερης αστάθειας έχει αρχίσει μετά από τις 1.000 μειώσεις των επιτοκίων από την κατάρρευση της Lehman και 23 τρισ. Δολαρίων ποσοτικής χαλάρωσης. Η δομή του πληθωρισμού του 2022 απαιτεί η επερχόμενη ποσοτική σύσφιξη να είναι δρακόντεια.

Επίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία οι κεντρικές τράπεζες νομοτελειακά θα αυξήσουν επιθετικότερα τα επιτόκια τους καθώς οι δυνάμεις που χειραγωγούν τον πληθωρισμό αυξάνονται…

Αναφερόμενη στον υπερπληθωρισμό της Βαϊμάρης, η Bank of America υποστηρίζει ότι «ο πόλεμος Ρωσίας με Ουκρανία είναι η 488η ευρωπαϊκή στρατιωτική σύγκρουση των τελευταίων 2.000 ετών», ωστόσο ήταν υπεραρκετή για να ωθήσει τον γερμανικό πληθωρισμό σε άνοδο 30,9% ετησίως, το υψηλότερο από το 1923 (μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) και το 1948 (μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο).

Φυσικά, τότε τα επιτόκια ήταν υψηλότερα… πολύ υψηλότερα: σύμφωνα με την BofA, στην αιχμή του πληθωρισμού του 1974, το επιτόκιο καταθέσεων της Bundesbank ήταν 7%, γι’ αυτό η BofA υποστηρίζει ότι «το επιτόκιο repo της ΕΚΤ δεν θα παραμείνει -0,5% για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Κατά την Bank of America όταν η ΕΚΤ αρχίσει να αυξάνει το βασικό επιτόκιο παρέμβασης από το 0% τότε θα ξεκινήσει και η μεγάλη κρίση στην Ευρώπη…

Και πάλι, δεν χρειαζόμασταν πραγματικά τον Πούτιν για να εκτοξεύσει τις τιμές – η Fed έκανε ήδη την μεγάλη δουλειά από μόνη της, καθώς με τις πολιτικές της προκάλεσε τις δύο μεγαλύτερες φούσκες στην ιστορία, μετοχές και ακίνητα. Τα ενοίκια στο Μαϊάμι αυξήθηκαν κατά 58% τα τελευταία 2 χρόνια.

Και με τις τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ να αυξάνονται κατά 19% σε ετήσια βάση, οι εκτιμήσεις της αγοράς για την Fed είναι ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα γίνονται πλέον “με το κιλό” (ήτοι 50 μ.β.) Και ενώ η οικονομία θα επιβραδυνθεί (αρχικά), στη συνέχεια θα διολισθήσει σε μια υφεσιακή άβυσσο, με την εικόνα των κερδών των εταιρειών να καταρρέει ενώ και το Παγκόσμιο Μοντέλο EPS της BofA προβλέπει επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης EPS από 21% σε αρνητικό έδαφος.

Βρισκόμαστε σε bear markets, η παράμετρος πόλεμος στην Ουκρανία θα επιδρά όλο και λιγότερο στις αγορές, το ρούβλι π.χ. της Ρωσίας έχει ανακάμψει… αλλά οι επενδυτές θα αρχίσουν να βλέπουν πιο καθαρά τα προβλήματα ειδικά του πληθωρισμού.
Οι 4200 μονάδες ήταν το κρίσιμο τεχνικό σημείο στήριξης για τον δείκτη βαρόμετρο S&P 500 και μόλις χάθηκε…

Η κρίση είναι αναπόφευκτη, καταλήγει η έκθεση της Bank of America.