Έπειτα από περισσότερα από 10 χρόνια συρρίκνωσης και αποεπένδυσης από το εξωτερικό κατ’ απαίτηση των δανειστών λόγω των ανακεφαλαιοποιήσεών τους τα χρόνια των μνημονίων, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών πατούν το «γκάζι» για την επιστροφή τους στις αγορές των Βαλκανίων και της Κύπρου.
Μεγάλος πρωταγωνιστής σε αυτή την στρατηγική αναδεικνύεται μέχρι στιγμής η Eurobank με την απόκτηση της Ελληνικής Τράπεζας, ενώ και η Εθνική Τράπεζα με κάθε ευκαιρία τονίζει στους διεθνείς αναλυτές ότι αναζητά ευκαιρίες για πιθανές επενδύσεις σε χαρτοφυλάκια του εξωτερικού.
Ισχυρό όπλο στα χέρια των ελληνικών τραπεζών, στα νέα σχέδια ανάπτυξης που καταστρώνουν για την ευρύτερη περιοχή, είναι η δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στα επίπεδα του 5%, σε συνδυασμό με την ισχυρή κερδοφορία και την κεφαλαιακή τους ενίσχυση.
Δημόσια πρόταση για την Ελληνική Τράπεζα από την Eurobank
Τη σύναψη δεσμευτικής σύμβασης (SPA) για την απόκτηση του ποσοστού που κατέχει η PIMCO στην Ελληνική Τράπεζα (17,3%) ανακοίνωσε στα μέσα της εβδομάδας η Eurobank, δημιουργώντας συνθήκες ελέγχου της κυπριακής τράπεζας, καθώς με την ολοκλήρωση της συναλλαγής, το ποσοστό της θα ανέλθει σε 46,5% ενώ θα «ψηλώσει» και άλλο ως αποτέλεσμα της ενεργοποίησης υποχρέωσης δημόσιας πρότασης.
Το τίμημα για την αγορά από την PoppyS.a.r.l. (PIMCO) των 71.428.572 μετοχών ανήλθε σε 167,9 εκατ. ευρώ ή 2,35 ευρώ/μετοχή, το οποίο μπορεί να προσαρμοστεί, μεταξύ άλλων, ανάλογα με την ημερομηνία της ολοκλήρωσής της Συναλλαγής και τους όρους της επακόλουθης δημόσιας πρότασης. Αν, δηλαδή, προσφερθεί υψηλότερο τίμημα στο πλαίσιο της δημόσιας πρότασης, θα αναπροσαρμοστεί ανάλογα και το τίμημα για την PIMCO.
Η εξαγορά υπόκειται σε κανονιστικές εγκρίσεις και θα ολοκληρωθεί μετά την πλήρη εκπλήρωσή τους. Μέχρι τότε η PoppyS.àr.l. θα συνεχίσει να διατηρεί την πλήρη νομική και πραγματική κυριότητα των μετοχών προς πώληση, καθώς και όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτές.
Η Eurobank ενδέχεται να εξετάσει την απόκτηση και επιπλέον μετοχών μέσω άλλων συναλλαγών, η ολοκλήρωση των οποίων θα τελεί υπό τις αντίστοιχες κανονιστικές εγκρίσεις. Υπενθυμίζεται ότι η Wargaming διατηρεί ποσοστό 6,8% στην Ελληνική και λόγω των κυρώσεων λογικά θα αποεπενδυθεί στην τρέχουσα συγκυρία.
Το ιστορικό συμμετοχής
Η Eurobank εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της Ελληνικής Τράπεζας, αποκτώντας από τη Third Point το 9,9%, έναντι 32,6 εκατ. ευρώ. Κατέβαλε, δηλαδή, τίμημα 0,80 ευρώ ανά μετοχή. Στα ίδια επίπεδα αποκτήθηκε από τον ίδιο πωλητή ένα πρόσθετο 2,6%.
Στο τέλος της περσινής χρονιάς αγόρασε το 3,2% της Ελληνικής Τράπεζας από τη Senvest, έναντι 16,74 εκατ. ευρώ (σ.σ. 1,26 ευρώ ανά μετοχή). Ξόδεψε περίπου 58 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει το 15,8% της Ελληνικής. Στο τέλος του 2022, η εύλογη αξία του παραπάνω ποσοστού ανερχόταν σε 94,6 εκατ. ευρώ.
Κατά τη διάρκεια του Β’ τριμήνου, ολοκλήρωσε τη συναλλαγή απόκτησης του 13,41% (55.337.721 μετοχές) της κυπριακής τράπεζας από τη Wargaming Group Limited, έναντι τιμήματος 70 εκατ. ευρώ (σ.σ. 1,26 ευρώ ανά μετοχή).
Η Eurobank κατέχει ήδη ποσοστό 29.2% στην Ελληνική Τράπεζα και συνεπώς, μετά την ολοκλήρωση της Συναλλαγής, η συμμετοχή της θα ανέλθει σε 46,5%.
Κατά συνέπεια, σε συμμόρφωση με τις προβλέψεις του νόμου περί Δημοσίων Προτάσεων του 2007 της κυπριακής νομοθεσίας, η Eurobank, με την ολοκλήρωση της Συναλλαγής, θα προβεί σε υποχρεωτική Δημόσια Πρόταση για όλες τις μετοχές της Ελληνικής Τράπεζας που δεν θα της ανήκουν εκείνη τη χρονική στιγμή.
Η επένδυση αυτή είναι εναρμονισμένη με τη στρατηγική του ομίλου Eurobank να ενισχύσει περαιτέρω την παρουσία του στις βασικές αγορές, στις οποίες διατηρεί στρατηγικό ενδιαφέρον και αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στις θετικές προοπτικές της κυπριακής οικονομίας.
Η Axia Ventures Group ενήργησε ως χρηματοοικονομικός σύμβουλος της Eurobank για τη συναλλαγή, ενώ η Milbank LLP, η Ιωαννίδης Δημητρίου Δ.Ε.Π.Ε. και η Ποταμίτης Βεκρής Δικηγορική Εταιρία παρείχαν νομική υποστήριξη.
Η συνολική παρουσία
Συνολικά τα τελευταία χρόνια, η Eurobank «χτίζει» συστημικά την παρουσία της στην Κύπρο και στη Βουλγαρία, ενώ διατηρεί τη θυγατρική της στο Λουξεμβούργο που δραστηριοποιείται στον τομέα του private banking.
Το 2016 εξαγόρασε της δραστηριότητες της Alpha Bank στη Βουλγαρία και το 2019 προχώρησε στην απορρόφηση της θυγατρικής της Τράπεζας Πειραιώς επίσης στη Βουλγαρία.
Τον Δεκέμβριο του 2022 προχώρησε σε μια ακόμη εξαγορά, της BNP Paribas Personal Finance Bulgaria που δραστηριοποιείται στην καταναλωτική πίστη. Η εξαγορά πραγματοποιήθηκε μέσω της θυγατρικής του ομίλου Eurobank στη Βουλγαρία Postbank, η οποία κατέχει την τρίτη μεγαλύτερη θέση στην αγορά.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας, δήλωσε πρόσφατα ότι «με τις εξαγορές αυτές προσβλέπουμε σε σημαντικές συνέργειες» και αποκάλυψε ότι «εκτός από την Κύπρο η διοίκηση διερευνά περαιτέρω ευκαιρίες ενίσχυσης της παρουσίας της Eurobank και στη Βουλγαρία όπου οι αγορές βρίσκονται σε φάση συγκέντρωσης (consolidation)».
Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Eurobank αναδεικνύεται και από τα επιτεύγματα σε επίπεδο κερδοφορίας. Το α’ εξάμηνο του 2023 η Eurobank συνέχισε να καταγράφει ανοδικό σερί κερδοφορίας των διεθνών δραστηριοτήτων της, με τα προσαρμοσμένα καθαρά κέρδη να ενισχύονται σε 205 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο 2023, από 97 εκατ. το α’ εξάμηνο 2022.
Τα οργανικά κέρδη προ προβλέψεων αυξήθηκαν κατά 79,6% και ανήλθαν σε 233 εκατ. ευρώ και τα οργανικά λειτουργικά κέρδη προ φόρων αυξήθηκαν κατά 71,5% σε 207 εκατ. ευρώ. Το 44% των προσαρμοσμένων καθαρών κερδών προήλθε από τις δραστηριότητες στην Κύπρο (προσαρμοσμένα κέρδη 90 εκατ. ευρώ) και το 49% από αυτές στη Βουλγαρία (προσαρμοσμένα κέρδη 101 εκατ. ευρώ).
Πώς θα επανέλθει στα Βαλκάνια η Εθνική Τράπεζα
Η Εθνική Τράπεζα, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλό της Παύλο Μυλωνά, θα επανέλθει στις αγορές των Βαλκανίων (διατηρεί τη Stopanska στη Βόρεια Μακεδονία) όχι μέσω εξαγοράς τραπεζών, αλλά χαρτοφυλακίων –εταιρικών– χορηγήσεων και μέσω χρηματοδότησης μεγάλων επενδυτικών σχεδίων από εγχώριες επιχειρήσεις ή από κοινοπραξίες, στις οποίες μετέχουν ελληνικές εταιρίες.
Με ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια, πλεονάζουσα ρευστότητα περίπου 7 δισ. ευρώ, μετά την εξόφληση του δανεισμού μέσω TLTROIII και παραδοσιακά χαμηλή συμμετοχή προθεσμιακών στο μίγμα των συνολικών καταθέσεων, η Εθνική διαθέτει στη συγκυρία αξιοσημείωτο συγκριτικό πλεονέκτημα, για να αυξήσει μέσω πιστωτικής επέκτασης την «πίτα» των εξυπηρετούμενων δανείων της. Η αξιοποίησή του αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της τρέχουσας τριετίας.
Η Εθνική Τράπεζα ετοιμάζει ήδη από πέρυσι ομάδα στελεχών εταιρικών χορηγήσεων που θα επιφορτιστούν με τις εκδόσεις εξωτερικού (σ.σ. κυρίως για επενδύσεις σε γειτονικές βαλκανικές αγορές).
Στόχος είναι να ξαναχτίσει, σταδιακά, χαρτοφυλάκιο εταιρικών χορηγήσεων στο εξωτερικό. Στο παραπάνω πλαίσιο, Εθνική Τράπεζα και Stopanska βρίσκονται σε συζητήσεις, με τη ΔEΗ και την κρατική Elektranina Severna Makedonija (ESM) για τη χρηματοδότηση έργου τριών υδροηλεκτρικών φραγμάτων, συνολικής δυναμικότητας 333 MW στον ποταμό Crna Reka (project Cebren).
Οι διεθνείς της δραστηριότητες παρουσίασαν κέρδη μετά από φόρους αναλογούντα σε μετόχους της Τράπεζας, ύψους 12 εκατ. ευρώ το β’ τρίμηνο 2023 από 14 εκατ. το α’ τρίμηνο 2023, ως αποτέλεσμα του εξορθολογισμού των εσόδων από χρηματοοικονομικές πράξεις και λοιπών εσόδων (1 εκατ. ευρώ από 11 εκατ. το α’ τρίμηνο 2023) που σχεδόν απορροφήθηκε από την αύξηση των οργανικών εσόδων κατά 12% σε τριμηνιαία βάση και την περιστολή των προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις σε 3 εκατ. ευρώ β’ τρίμηνο 2023 έναντι 8 εκατ. το α’ τρίμηνο 2023).
Σε επίπεδο α’ εξαμήνου, τα κέρδη μετά από φόρους αναλογούντα σε μετόχους της Τράπεζας ανήλθαν σε 26 εκατ. ευρώ από 16 εκατ. το α’ εξάμηνο 2022.
Alpha Bank: Συνεχίζεται η ανοδική πορεία στη ΝΑ Ευρώπη
Παρουσία στη Ρουμανία και στην Κύπρο έχει η Alpha Bank εξασφαλίζοντας σημαντικές εισροές.
Ειδικά στη Ρουμανία, η Alpha Bank Romania λειτουργεί 133 καταστήματα και απασχολεί 1.960 εργαζομένους, ενώ στην Κύπρο η Alpha Bank Cyprus διαθέτει 17 καταστήματα και 505 εργαζομένους.
Η τράπεζα –στο πλαίσιο του Project Tomorrow– αποχώρησε από την Αλβανία, πωλώντας την εκεί θυγατρική της (Project Riviera), ενώ αναθεώρησε και διατηρεί την θυγατρική της στο Λονδίνο ενδυναμώνοντας μάλιστα την παρουσία της.
Οι θυγατρικές εξωτερικού της Alpha Bank απέφεραν το β’ τρίμηνο 2023 καθαρά κέρδη μετά από φόρους 33 εκατ. ευρώ, από 27 εκατ. το προηγούμενο τρίμηνο και 20 εκατ. το β’ τρίμηνο 2022. Το καθαρό έσοδο τόκων αυξήθηκε κατά 10% το β’ τρίμηνο, ενώ τα καθαρά έσοδα από προμήθειες ενισχύθηκαν κατά 3%.
Το α’ εξάμηνο 2023, τα προσαρμοσμένα καθαρά έσοδα μετά από φόρους ανήλθαν σε 61 εκατ. ευρώ από 21 εκατ. ευρώ το α’ εξάμηνο 2022, ως αποτέλεσμα κυρίως της ενισχυμένης επίδοσης στο καθαρό έσοδο τόκων (+63%), που προέκυψε από τα υψηλότερα επιτόκια καθώς και τη σημαντική βελτίωση της λειτουργικής αποδοτικότητας (Δείκτης Εξόδων προς Έσοδα μειωμένος κατά 26 ποσοστιαίες μονάδες σε ετήσια βάση), συνεισφέροντας 17% στην κερδοφορία του Ομίλου και ενισχύοντας την αποδοτικότητα του απασχολούμενου κεφαλαίου CET1 στο 32%.
Το β’ τρίμηνο του 2023 τα επαναλαμβανόμενα λειτουργικά έξοδα στις θυγατρικές εξωτερικού της Τράπεζας μειώθηκαν κατά 6% σε τριμηνιαία βάση, τα υπόλοιπα των δανείων (μετά από συσσωρευμένες προβλέψεις) παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα (+0,3%) και ανήλθαν σε 4,2 δισ. ευρώ, ενώ οι καταθέσεις αυξήθηκαν σε 6 δισ. ευρώ.
Μέσω ψηφιακής τραπεζικής η στρατηγική εξωστρέφειας της Πειραιώς
Μέσω της ψηφιακής τραπεζικής καταρτίζει τα σχέδια της εξωστρέφειάς της προς τις ξένες αγορές η Πειραιώς. Όπως έχει εξαγγείλει η διοίκηση, η digital bank με την επωνυμία «Snappi», που συστήθηκε από κοινού με τη fintech Natech, σχεδιάζει να προσφέρει καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα όχι μόνο στην εγχώρια αγορά αλλά και στο εξωτερικό.
Προς το παρόν, πάντως, η Snappi βρίσκεται στη διαδικασία αδειοδότησης από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τους αμέσως επόμενους μήνες. Η νέα τράπεζα θα προσφέρει, τουλάχιστον στο ξεκίνημά της, υπηρεσίες Buy Now Pay Later (BNPL) καθώς και «bankingasa service» σε μεγάλες εταιρίες παροχής υπηρεσιών και άλλες.
Η συνολική εικόνα
Με εξαίρεση την Τράπεζα Πειραιώς, που όπως αναφέρθηκε τώρα χτίζει την στρατηγική επιστροφή της στις διεθνείς αγορές, τα κέρδη των υπολοίπων τριών συστημικών τραπεζών από τις δραστηριότητες εξωτερικού ανήλθαν σε 291 εκατ. ευρώ, με συντριπτική συμμετοχή της Eurobank, η οποία ήταν εκείνη που προχώρησε στην ελάχιστη αποεπένδυση στο εξωτερικό τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με στοιχεία που είχε δώσει η ΤτΕ στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και αφορούσαν στη χρήση 2022, το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό διαμορφωνόταν τον Δεκέμβριο του 2022 σε 35 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 2,4% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2021, και το μερίδιο των διεθνών δραστηριοτήτων στο συνολικό ενεργητικό σε ενοποιημένη βάση αυξήθηκε στο 10,8% από 10,6% αντίστοιχα.
Την περσινή χρονιά, η κερδοφορία από τις τραπεζικές θυγατρικές και υποκαταστήματα στο εξωτερικό αυξήθηκε σημαντικά σε 380 εκατ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 8,6% των κερδών προ φόρων των τραπεζικών ομίλων σε ενοποιημένη βάση.
Μεγάλη συμβολή είχαν οι θυγατρικές στην Κύπρο και στη Βουλγαρία και μικρότερη οι δραστηριότητες στην Αίγυπτο, στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, στη Ρουμανία και στο Λουξεμβούργο.
Τα δάνεια σε καθυστέρηση στις θυγατρικές εξωτερικού ανέρχονταν τον Δεκέμβριο του 2022 σε 570 εκατ. ευρώ, από 700 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021 (μειωμένα κατά 18,6% σε συγκρίσιμη βάση), αντιπροσωπεύοντας το 3,1% του δανειακού χαρτοφυλακίου.
