Το νέο τοπίο του φυσικού αερίου στη χώρα μας διαμορφώνεται σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο από ότι πριν 4-5 μήνες.

Παρόλο που η Ελλάδα τροφοδοτείται με ρωσικό αέριο από τον αγωγό TurkStream κανονικά μέχρι στιγμής, όλοι προετοιμάζονται μεθοδικά για την επόμενη ημέρα, την πραγματικότητα της οποίας ουδείς μπορεί να προσδιορίσει.

Πολλά θα εξαρτηθούν από την 21η Ιουλίου στην ΕΕ. Τότε λήγει η 10ήμερη τακτική συντήρηση του αγωγού NORDSTREAM-1 που τροφοδοτεί κυρίως τη Γερμανία με άφθονο και φθηνό φυσικό αέριο.

Εάν ο συγκεκριμένος αγωγός δεν επανέλθει σε λειτουργία, τότε θα επικρατήσει χάος στη γερμανική οικονομία και αναταραχή στην ΕΕ με απροσδιόριστες συνέπειες και για την Ελλάδα.

Εν τω μεταξύ στη χώρα μας το LNG terminal της Ρεβυθούσας εξελίσσεται σα βασικό πυλώνα τροφοδοσίας με φυσικό αέριο.

Το LNG, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία από ΔΕΣΦΑ και ΡΑΕ, στις 30 Ιουνίου ήταν πλέον πρώτο στις εισαγωγές αερίου, ξεπερνώντας τις χερσαίες εισαγωγές με το ρωσικό.

Στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς, το υγροποιημένο φυσικό αέριο είχε μερίδιο 45% στο σύνολο των εισαγωγών, όταν το αντίστοιχο περσινό διάστημα ήταν κάτω από το 25%.

Παράλληλα τρέχουν οι διαδικασίες για τη δημιουργία μεγάλης ελληνικής «ρεζέρβας» αερίου στη γειτονική Ιταλία, παρά τις διάφορες δυσκολίες που υπάρχουν.

Για τη δημιουργία του αποθέματος η ΡΑΕ εκπονεί αναλυτική μελέτη, ενώ παράλληλα και ο ΔΕΣΦΑ θα κάνει τη δική του εισήγηση προς την Αρχή. Στις 20-25 Ιουλίου η πρόταση θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Η βασική επιδίωξη είναι, όπως ορίζει και η κοινοτική νομοθεσία, οι ποσότητες-ρεζέρβα να έχουν αποθηκευτεί τον Οκτώβριο στο γειτονικό κράτος και να παραμείνουν διαθέσιμες έως το Μάρτιο του 2023.

Όλο το αέριο που χρειάζεται η Βουλγαρία το προμηθεύεται πλέον από την Ελλάδα

Η Ρεβυθούσα λειτουργεί στο 90% της δυναμικότητάς της, δηλαδή ουσιαστικά στο φουλ αφού για λόγους ασφαλείας αποφεύγεται τεχνικά η λειτουργία στο 100%.

Αλλά το πρώτο εξάμηνο της χρονιάς καταγράφηκε μεγάλη αύξηση των εξαγωγών του φυσικού αερίου προς τη γειτονική Βουλγαρία. Οι εξαγωγές είναι περί τα 3 δις. κυβικά μέτρα, όλη δηλαδή την κατανάλωση της γειτονικής χώρας. Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία έχει διακόψει πλήρως την παροχή αερίου προς τη Βουλγαρία.

Το πρώτο εξάμηνο επίσης, το ρωσικό αέριο κάλυψε μόνο το 35% του συνόλου όταν πέρυσι το ίδιο διάστημα ήταν στο 42%.

Ως προς το σύνολο της κατανάλωσης φυσικού αερίου, κατά τις πηγές αυτή κινήθηκε ανοδικά. Οι ηλεκτροπαραγωγοί ζήτησαν περισσότερες ποσότητες έναντι της περσινής περιόδου, η βιομηχανία εμφανίζεται με μειωμένη κατανάλωση αερίου και τα δίκτυα διανομής παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση.

Συμφωνία και για αποθήκευση «ελληνικού» αερίου στην Ιταλία

Η αποθήκευση αερίου στην Ιταλία γίνεται διότι με βάση τους κοινοτικούς κανόνες, χώρες που δεν διαθέτουν αποθηκευτικό χώρο για αέριο (όπως η Ελλάδα που δεν έχει αξιωθεί να εκμεταλλευτεί τον ΥΑΦΑ Νότιας Καβάλας 8 χρόνια τώρα), θα πρέπει να κρατήσουν ρεζέρβα σε υποδομή γειτονικού κράτους ποσότητα καυσίμου ίση με το 15% της περσινής ετήσιας κατανάλωσής τους.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, το ποσοστό αυτό «μεταφράζεται» σε 8 Τεραβατώρες, δηλαδή περίπου ένα δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

«Η Ελλάδα θα αποθηκεύσει στην Ιταλία τόσο ποσότητα αέριου, όση βάσει των τεχνικών περιορισμών, θα μπορούσε να ανακτηθεί άμεσα σε έκτακτες συνθήκες – δηλαδή σε αιφνίδια διακοπή των ρωσικών εισαγωγών. Σύμφωνα με την τεχνική τεκμηρίωση, με βάση την οποία θα διαπραγματευθεί και με την Κομισιόν για τη συμμόρφωση στην εν λόγω υποχρέωσης, το ανώτατο αυτό τεχνικό όριο τοποθετείται στις 2 Τεραβατώρες, δηλαδή στα 250 περίπου εκατ. κυβικά μέτρα» μας διευκρινίζει ανώτατη πηγή του ΥΠΕΝ.

«Άρα στα 250 εκατομμύρια κυβικά αποθήκευσης θα είναι η εισήγηση-πρόταση της ΡΑΕ. Πάντως, η ακριβής ποσότητα που θα αποθηκευτεί στην Ιταλία θα προσδιορισθεί με βάση και τις τοποθετήσεις στη δημόσια διαβούλευση» μας λένε και από τη Ρυθμιστική Αρχή.

Εάν το χειμώνα ο Πούτιν κόψει εντελώς το αέριο και στη χώρα μας, τότε οι αποθηκευμένες ποσότητες θα μπορούν να αντληθούν από τη χώρα μας, μέσω εικονικής ανάστροφης ροής του αγωγού ΤΑΡ.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι θα μειώνονται διαρκώς οι ποσότητες καυσίμου που διέρχονται από τη χώρα μας μέσω του αγωγού, με προορισμό την Ιταλία. Σε διάφορα σενάρια συνθηκών, με αυτό τον τρόπο υπολογίζεται ότι η χώρα μας μπορεί να ανακτήσει αέριο περίπου 250-300 εκατομμυρίων κυβικών.

Το κόστος για το απόθεμα είναι λίγο κάτω από τα 300 εκατομμύρια ευρώ. Ένα ποσοστό του κόστους θα καλυφθεί από το τέλος ασφάλειας εφοδιασμού, το ύψος του οποίου θα καθορισθεί σε επόμενη φάση.

Οι κοινοτικοί κανόνες επιτρέπουν στα κράτη μέλη να συνδράμουν και με εθνικούς πόρους, ωστόσο στην περίπτωση της χώρας μας εκτιμάται ότι είναι δύσκολο να εξευρεθούν κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη συγκεκριμένη δαπάνη.

Η ηλεκτροπαραγωγή πρωταθλητής στην κατανάλωση αερίου

Ομαλή τάση καταγράφεται στη συνολική ζήτηση φυσικού αερίου στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Αναφορικά με τις κατηγορίες καταναλωτών φυσικού αερίου, οι ηλεκτροπαραγωγοί συνεχίζουν να καταγράφουν τη μεγαλύτερη κατανάλωση, καλύπτοντας το 67,27% της εγχώριας ζήτησης με 20,39 TWh σε σύνολο 30,31 TWh που καταναλώθηκαν.

Ενισχυμένη κατά 8,42% σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2021 είναι η κατανάλωση που καταγράφηκε από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις μέσω των δικτύων διανομής, με 8,24 TWh, που αντιστοιχούν σχεδόν στο 27,19% της ζήτησης.

Η κατανάλωση από εγχώριες βιομηχανίες και το CNG στο πρώτο εξάμηνο του 2022 κινήθηκε στο επίπεδο των 1,67 ΤWh, καταγράφοντας μείωση της τάξης του 71,06% σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2021, ενώ κάλυψε το 5,51% της συνολικής ζήτησης.

Οι υποδομές του ΔΕΣΦΑ συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας του φυσικού αερίου και στην ασφάλεια εφοδιασμού.

Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και του καθεστώτος πρόσβασης τρίτων (Third Party Access TPA), βάσει του οποίου λειτουργεί ο ΔΕΣΦΑ, ενισχύει τον ανταγωνισμό τιμών.

Η πρόσβαση τρίτων (TPA) διέπεται από τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εθνικής νομοθεσίας, διασφαλίζοντας ανοιχτή πρόσβαση σε οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο μέρος.

Ο Τερματικός Σταθμός LNG της Ρεβυθούσας (σημείο εισόδου Αγία Τριάδα) έγινε η κύρια πύλη εισόδου φυσικού αερίου της χώρας κατά το συγκεκριμένο διάστημα και το σημείο διασύνδεσης με τον αγωγό ΤΑΡ (σημείο εισόδου Νέα Μεσημβρία) συμβάλλει, επίσης, σημαντικά στην εισροή φυσικού αερίου στο ΕΣΦΑ.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το διάστημα Ιανουάριος – Ιούνιος 2022, η συνολική ζήτηση (εγχώρια κατανάλωση & εξαγωγές) φυσικού αερίου αυξήθηκε κατά 3,84%, φτάνοντας στις 38,91 Τεραβατώρες (TWh) έναντι 37,47 TWh κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Μείωση σε ποσοστό 10,33% σημειώθηκε στην εγχώρια κατανάλωση από 33,80 Τεραβατώρες (TWh) στις 30,31 TWh ενώ αξιοσημείωτη ήταν αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου κατά 134,33%, από 3,67 Τεραβατώρες (TWh) σε 8,60 TWh.

Το 22,10% της συνολικής ζήτησης για το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους αφορούσε σε εξαγωγές φυσικού αερίου, κυρίως προς τη Βουλγαρία από το σημείο διασύνδεσης στο Σιδηρόκαστρο, ενώ μικρές ποσότητες φυσικού αερίου εξήχθησαν και προς την Ιταλία μέσω της Νέας Μεσημβρίας και του αγωγού TAP.

Αντίστοιχα, οι εισαγωγές φυσικού αερίου ανήλθαν σε 38,92 TWh, καταγράφοντας αύξηση 3,65% σε σύγκριση με τις 37,55 TWh το α’ εξάμηνο του 2021. Οι μεγαλύτερες ποσότητες εισήλθαν στη χώρα από τον Τερματικό Σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, που κάλυψε ποσοστό 44,50% των εισαγωγών, καταγράφοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2021.

Ειδικότερα, εκφορτώθηκαν περίπου 16,61 TWh LNG από 39 δεξαμενόπλοια από 6 χώρες, έναντι περίπου 10,76 TWh από 15 δεξαμενόπλοια από 4 χώρες στο αντίστοιχο διάστημα του 2021.

Η αύξηση αφορά κυρίως σε φορτία LNG από τις ΗΠΑ, τα οποία άγγιξαν τις 9,79 TWh, έναντι 4,09 TWh την ίδια περίοδο πέρυσι, με τις ΗΠΑ να παραμένουν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας LNG στη χώρα μας με ποσοστό 58,94%.

Στη δεύτερη θέση βρέθηκαν οι εισαγωγές από την Αλγερία (2,47 TWh), ενώ ακολουθούν η Αίγυπτος (2 TWh), η Νιγηρία (1,20 TWh) και το Ομάν (1,03 TWh), με την Ινδονησία (0,11 TWh) να βρίσκεται στην τελευταία θέση.

Παράλληλα το σημείο εισόδου Σιδηροκάστρου κάλυψε ποσοστό 34,25% των εισαγωγών (13,33 TWh), ενώ ακολούθησε το σημείο εισόδου στη Νέα Μεσημβρία, το οποίο, μέσω του αγωγού TAP, κάλυψε το 19,19% των εισαγωγών (7,47 TWh).

Τέλος, οι Κήποι Έβρου κάλυψαν 2,03% των εισαγωγών (0,79 TWh).