Πριν από έναν χρόνο, στις 21 Ιουλίου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε τον 7ετή προϋπολογισμό του ΠΔΠ της Ε.Ε. σε 1,074 τρισ. ευρώ και επήλθε συμφωνία μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της Κομισιόν για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 συνολικού ύψους 26,2 δισ. ευρώ, από τα οποία, τα 20,9 δισ. θα είναι η ενωσιακή συμμετοχή και τα 5,3 δισ. ευρώ η εθνική συνεισφορά.
Επειδή τα πρώτα κονδύλια μπορούν να φτάσουν στη χώρα μας το φθινόπωρο, ο χρόνος είναι εξαιρετικά περιορισμένος να συμβούν οι κατάλληλες προετοιμασίες για την αξιοποίηση των κεφαλαίων και να ολοκληρωθούν όλες οι διαδικασίες με τις κοινοτικές αρχές, ώστε να αντληθούν το συντομότερο δυνατό.
Με δεδομένες τις διαχειριστικές ανεπάρκειες που έχουν εντοπιστεί κατά το παρελθόν, στο νέο ΕΣΠΑ έχει πολύ ορθά προβλεφθεί η ενίσχυση και αναβάθμιση του προγράμματος τεχνικής υποστήριξης µε συνολικούς πόρους 504 εκατ. ευρώ, για βοήθεια της θεσμικής και διαχειριστικής ικανότητας των δικαιούχων και των φορέων υλοποίησης.
Το νέο ΕΣΠΑ θα ενεργοποιηθεί µε την οριστική έγκριση των 9 επιχειρησιακών και των 13 περιφερειακών προγραμμάτων τον Σεπτέμβριο και θα αποτελέσει βασικό πυλώνα του αναπτυξιακού σχεδιασμού για την προσεχή 6ετία, προσαρμοσμένο στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και στο εθνικό πρόγραμμα µμεταρρυθμίσεων. Ο σχεδιασμός του προγράμματος περιέχει πέντε στόχους πολιτικής και δύο ειδικούς στόχους για «Δίκαιη Μετάβαση» και «Τεχνική Βοήθεια».
Συγκεκριμένα, επιδιώκει μια «εξυπνότερη Ευρώπη» με κοινοτική συνδρομή 4,1 δισ. ευρώ, μια «πιο Πράσινη Ευρώπη» με 5,7 δισ. ευρώ, μια «πιο Διασυνδεδεμένη Ευρώπη» με 1,6 δισ. ευρώ, μια «πιο Κοινωνική Ευρώπη» με 6,2 δισ. ευρώ και μια «Ευρώπη πιο κοντά στους Πολίτες» με 1,2 δισ. ευρώ. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί πως στο νέο ΕΣΠΑ τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα θα διαχειριστούν τη νέα περίοδο περισσότερα κονδύλια που ανέρχονται σε 8,1 δισ. ευρώ έναντι 5,9 δισ. ευρώ της προηγούμενης περιόδου. Με βάση την προκαταρκτική κατανομή οι πόροι που αναλογούν για τα ΠΕΠ Αττικής είναι 1,62 δισ. ευρώ.
Αναφορικά με τους στόχους θα πρέπει να σταθούμε σε εκείνον που αφορά στη στήριξη των επιχειρήσεων και στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού. Το πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα -Καινοτομία των επιχειρήσεων με 3,9 δισ. ευρώ αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο επιχειρησιακό πρόγραμμα, καθώς θα διατεθούν στην αναβάθμιση του Ανθρώπινου Δυναμικού, την Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 4,2 δισ. ευρώ.
Επίσης θα πρέπει να σταθούμε και στο στόχο που αναφέρεται στην διασυνδεδεμένη Ευρώπη, στον οποίο θα διατεθεί το 8% των συνολικών πόρων μέσα από έργα οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων μεταφορών και επενδύσεων σε συστήματα διαχείρισης ασφάλειας της εναέριας κυκλοφορίας, ενώ οι υποδομές Μεταφορών ενισχύονται με 2,22 δισ. ευρώ. Καθίσταται προφανής η σημασία επίτευξης του συγκεκριμένου στόχου καθώς η Ελλάδα χρειάζεται αναβαθμισμένες υποδομές για να στηρίξουν την αντίστοιχη προσδοκώμενη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Τα τομεακά προγράμματα ενισχύονται για Περιβάλλον – Ενέργεια -Κλιματική Αλλαγή με 3,6 δισ. ευρώ, για Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση 1,63 δισ. ευρώ για Ψηφιακό Μετασχηματισμό 943 εκατ. ευρώ, για Πολιτική Προστασία 714 εκατ. ευρώ, για Αλιεία και Θάλασσα 455 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό το ΥΠΑΝ καταθέτει εντός του μήνα τα προσχέδια των προγραμμάτων στην Ε.Ε., τον Σεπτέμβριο προβλέπεται να ολοκληρωθεί η διαβούλευση και τον Οκτώβριο θα ακολουθήσει η επίσημη υποβολή των προγραμμάτων για να ξεκινήσει τον Νοέμβριο η έκδοση των πρώτων προσκλήσεων χρηματοδότησης.
Το στοίχημα, πάντως, για την Ελλάδα δεν είναι μόνο να μπορέσει να απορροφήσει και τα δύο μεγάλα ευρωπαϊκά πακέτα, του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά να τα αξιοποιήσει κατάλληλα. Να θυμίσω ότι στο παρελθόν κονδύλια της Ε.Ε. για τις συνδυασμένες μεταφορές, λιμενικές και μεταφορικές υποδομές αξιοποιήθηκαν πλημμελώς, εν αντιθέσει με άλλες χώρες – μέλη της Ε.Ε. που σήμερα στηρίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη των οικονομιών τους στις βάσεις που τέθηκαν τότε με την κατάλληλη αξιοποίηση των σχετικών προγραμμάτων προβάλλοντας ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Τέλος, μιας και μιλάμε για ΕΣΠΑ, αξίζει να σημειώσω ότι ο αρχικός σχεδιασμός των προγραμμάτων, σύμφωνα με τις νέες ανάγκες των επιχειρήσεων, που έχουν ήδη δημιουργηθεί και θα αναδυθούν την επόμενη επταετία είναι «πεδίον δόξης λαμπρόν» για τη βέλτιστη αξιοποίηση των κονδυλίων.
Βασίλης Κορκίδης
