Σε φουλ ρυθμούς κινείται η ενεργειακή διπλωματία των αγωγών και των καλωδίων μεταξύ Ελλάδας-Σαουδικής Αραβίας με βασικούς ενδιάμεσους σταθμούς Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο.

Είναι φυσικό αφού το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης επανασχεδιάζεται, με ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο από το Νότο, να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

Η χώρα μας βρίσκεται στο γεωγραφικό και πολιτικό επίκεντρο όλης αυτής της ‘σκακιέρας’ όπως την είχε ονομάσει κάποτε ο τότε Αμερικανός Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, συνεπώς προσπαθεί να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο τη συγκυρία ώστε να έχει φθηνότερη ενέργεια για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σε μία εποχή που οι ενεργειακές τιμές έχουν εκτοξευτεί και οι καταναλωτές υποφέρουν από την ακρίβεια σε βενζίνες, πετρέλαια και αέριο.

Η στάση της Φον Ντερ Λαϊεν είναι μάλλον διστακτική!

«Δεν μπορώ ακόμη να καταλάβω για ποιο λόγο οι Βρυξέλλες δεν μπαίνουν δυνατά στο παιχνίδι, με ενεργές παρεμβάσεις και προτάσεις, αλλά και με οικονομικά πακέτα» μας λέει Έλληνας καθηγητής με βαθιά γνώση των ενεργειακών μεγεθών και συνεχίζει: «εάν η κα Φον Ντερ Λάινεν, θέλει πραγματικά να ΄χτίσει’ την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης θα πρέπει να προκαλέσει δυναμική ανάμειξη της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο. Ας βγει η Πρόεδρος της Κομισιόν και ας γνωμοδοτήσει από πού πρέπει να περάσουν φυσικό αέριο και καλώδια ηλεκτρισμού της Αν. Μεσογείου. Ήδη το σχέδιο EastMed που αφορά σε φυσικό αέριο έχει ενταχθεί στα προγράμματα Projects of Common Interests (PCIs), έχει πλέον δική του χρηματοδότηση».

Τη συγκεκριμένη παρέμβαση με πράξεις και κονδύλια, περιμένει και η Ελλάδα φυσικά.

Τι γίνεται με τα κοιτάσματα φυσικού αεριού

Σε ότι αφορά στο φυσικό αέριο, σήμερα, μετά τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το ενεργειακό παιχνίδι της Δύσης (διότι σε Κίνα και Ινδία μία χαρά πουλάει αέριο η Μόσχα), την ΄τράπουλα’ έχουν στα χέρια τους ΗΠΑ, Νορβηγία και Κατάρ που ελέγχουν την αγορά της Ευρώπης με LNG.

Από την άλλη πλευρά το το Ισραήλ, που εκφράζει τη βεβαιότητα πως έχει κοιτάσματα αερίου περί τα 35 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, είναι ακόμη εκτός παιγνίου.

Η πρόσφατη παρέμβαση του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου τριμερούς συνόδου κορυφής στην Λευκωσία, με τη συμμετοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Νίκου Χριστοδουλίδη, ότι «σε 3-6 μήνες πρέπει να έχουν ληφθεί αποφάσεις για την εξαγωγή των κοιτασμάτων της Αν. Μεσογείου» είναι χαρακτηριστική της βιασύνης των Ισραηλινών να λύσουν το ενεργειακό τους πρόβλημα αλλά και να προχωρήσουν σε εξαγωγές.

Οι τιμές του φυσικού αερίου διεθνώς πιέζουν την κατάσταση με τα σκαμπανεβάσματα, ενώ ο παγκόσμιος ανταγωνισμός οξύνεται. Νέοι σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) κατασκευάζονται, ΗΠΑ, Βρετανία, και Νορβηγία παραχωρούν συνεχώς νέες άδειες για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, υπάρχει έντονη εικόνα διεργασιών που θα σφραγίσουν το ενεργειακό μέλλον.

Οι εξελίξεις στον ηλεκτρισμό – Ο ρυθμιστικός ρόλος του Ριάντ

Όπως προέκυψε από την τριμερή της Λευκωσίας, «οι μεγάλες δυνατότητες ενεργειακής σύνδεσης του Ισραήλ, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας, με την Κύπρο, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ε.Ε., ήταν το βασικό θέμα που συζήτησαν στη Λευκωσία οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Ισραήλ Κυριάκος Μητσοτάκης και Μπέντζαμιν Νετανιάχου και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης».

Το έργο που είναι πιο ώριμο είναι ο EuroAsia Interconnector, δηλαδή η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας. Οι τρεις ηγέτες συζήτησαν, με την ενθάρρυνση από πλευράς του κ. Νετανιάχου, ώστε αυτή η συνεργασία να συνδεθεί με τις λεγόμενες ‘Συμφωνίες του Αβραάμ’ στον τομέα της ενέργειας.

Ο κ. Νετανιάχου δήλωσε συγκεκριμένα: «Υπάρχει βάσιμη πιθανότητα να έχουμε την επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ με τη Σαουδική Αραβία. Και οι τρεις χώρες θεωρούν ότι είναι μια μεγάλη πιθανότητα, αλλά βλέπουν επίσης ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύνδεση μεταξύ της Ινδίας, της Αραβικής Χερσονήσου, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρώπης».

Η συγκεκριμένη συζήτηση αφορά αποκλειστικά την ηλεκτρική διασύνδεση, δηλαδή το καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας και όχι το φυσικό αέριο που είναι άλλη υπόθεση με τον East Med.

Άλλωστε η υπερ-παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και κυρίως από φωτοβολταϊκά στη Σαουδική Αραβία είναι γνωστή, γι’ αυτό άλλωστε και τα καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκονται στο επίκεντρο ενδιαφέροντος της Ε.Ε.
Βασικός στόχος πλέον των Ισραηλινών με την παρότρυνση της Ουάσινγκτον, είναι η ηλεκτρική διασύνδεση του Ισραήλ, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας, με την Κύπρο, την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την Ε.Ε.

Οι ερωτήσεις από τις Βρυξέλλες για το έργο και οι προειδοποιήσεις ότι πρέπει να βρεθεί επιπλέον χρηματοδότηση με το κόστος πλέον στα 2 δις δολάρια προκάλεσε και αυξανόμενο προβληματισμό στην Κύπρο και τον Πρόεδρο κ. Νίκο Χριστοδουλίδη.

Επειδή τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών έθεταν ερωτηματικά για την τύχη του έργου είναι πλέον φανερό ότι η παρέμβαση της Σαουδικής Αραβίας και το προσωπικό ενδιαφέρον του ηγέτη της Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, δίνουν τη λύση, τόσο στην τροφοδοσία όσο και στη χρηματοδότηση.

Αλλά και πριν περίπου δύο εβδομάδες βγήκε από την Αθήνα η είδηση ότι «υπήρξε σημαντική επαφή για τα ενεργειακά με το τεράστιο μέγεθος που ονομάζεται Σαουδική Αραβία.

Η υφυπουργός ΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, μίλησε διεξοδικά με τον Αναπληρωτή Υπουργό Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας Nasser Alqahtabi.

Όπως μαθαίνουμε, η κα Σδουκου και o κος Alqahtabi άνοιξαν μεγάλα κεφάλαια της συνεργασίας με ένα κολοσσιαίο φωτοβολταϊκό που θα φέρει πολύ ήλιο και χρήμα στη χώρα μας από τη μεγάλη δύναμη της Αραβικής Χερσονήσου που είναι η Σαουδική Αραβία αλλά και για ένα τεράστιο καλώδιο ως την Αίγυπτο και από εκεί μέσω Ισραήλ, Κύπρου και στην Ελλάδα».

Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα προετοιμάζεται διεξοδικά να μπει στο παιχνίδι.

Στο καθαρά επιχειρηματικό κομμάτι των έργων, είναι σημαντικό ότι μερικούς μήνες μετά τις θετικές αναφορές στον αγωγό EastMed από τον ισραηλινό ΥΠΕΞ τώρα ο ίδιος ο Μ. Νετανιάχου τον θεωρεί ως το βασικότερο σενάριο για την μεταφορά του ισραηλινού αερίου από την Αν. Μεσόγειο στην Ευρώπη.

Ένα έργο για το οποίο οι Αμερικανοί δεν δείχνουν σήμερα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο παραμένει ενταγμένο στα Projects of Common Interest της ΕΕ και οι τεχνικές μελέτες έχουν χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκά ταμεία.

Εσωτερικές έριδες στην Κύπρο καθυστερούν τα έργα

Η Κύπρος, με 12 τρισ βεβαιωμένα κοιτάσματα αερίου καλείται γρήγορα να επιλέξει ανάμεσα στην αναβίωση του αγωγού EastMed και στην δημιουργία μονάδας LNG στο νησί.

Αντί αυτού, η Λευκωσία έχει μπει σε άτυπη σφοδρή κόντρα με την Chevron για το μέλλον του κοιτάσματος «Αφροδίτη» που όντως εδώ και 10 χρόνια δεν έχει προχωρήσει.

«Η διατύπωση στο κοινό ανακοινωθέν της Λευκωσίας για πιθανούς αγωγούς φυσικού αερίου και υδρογόνου, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αναβίωσης του EastMed. Αναμένονται και τα αποτελέσματα του market test ανάμεσα στις μεγάλες εταιρείες του χώρου των υδρογονανθράκων, το οποίο πρόκειται να διεξάγουν τους επόμενους 6 μήνες, οι ΔΕΠΑ και Edison, μέτοχοι του IGI Poseidon, που φιλοδοξεί να αποτελέσει τον δυτικό βραχίονα του EastMed».

Ποια η στάση της Αθήνας στο θέμα; Υψηλόβαθμος παράγοντας του ΥΠΕΞ, μας εξηγεί πως «η χώρα μας δεν διαθέτει κοιτάσματα, άρα λειτουργεί περισσότερο υποστηρικτικά απέναντι σε όποιο σχέδιο επιλέξουν οι εταίροι της στην τριμερή. Ο EastMed, είναι πανάκριβο έργο, που απαιτεί ποσότητες οι οποίες, τουλάχιστον παλαιότερα δεν είχαν βρεθεί για να είναι βιώσιμος και ενώ η πράσινη μετάβαση εμφάνιζε τέτοια έργα όλο και πιο μακρινά. Ωστόσο η πιθανή ανάμειξη της Σαουδικής Αραβίας και σε αυτό το σχέδιο, μπορεί να ξεκολλήσει το μεγαλεπήβολο σχέδιο».

Προβλήματα και μέσα στο Ισραήλ με την τύχη των αγωγών

Αλλά και στο Ισραήλ, παρόλο που ο κ.Νετανιάχου επείγεται, υπάρχει πλέον μεγάλη εσωτερική κόντρα ως προς το αν η χώρα πρέπει να εξάγει πολλές ή λίγες ποσότητες στην Δύση, ώστε να μην διακυβευτεί η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Σε κάθε ευκαιρία ο υπ. Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς εκδηλώνει δημόσια τον προβληματισμό του.

Είναι δηλαδή πολλές οι αιτίες των καθυστερήσεων, πολλά τα μέτωπα που συμβάλλουν στο να χάνεται πολύτιμος χρόνος και να σέρνεται εδώ και χρόνια μια αέναη συζήτηση για το πως θα εξαχθούν τα κοιτάσματα της Αν. Μεσογείου στην Δύση, χωρίς όμως ποτέ να καταλήγει κάπου.
Φαίνεται όμως πως η γενικότερη στάση του Ισραήλ στο θέμα, έχει να κάνει και με το μέλλον των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας που ήταν σε σχεδόν εχθρικό σημείο και πλέον (φαίνεται να) ομαλοποιούνται.

Ο κ.Νετανιάχου στο επικείμενο ταξίδι του στην Τουρκία, θα συναντηθεί φυσικά με τον Ταγίπ Ερντογάν, για τον οποίο η μεταφορά του ισραηλινού αερίου μέσω του τουρκικού εδάφους αποτελεί το βασικό ζητούμενο στις σχέσεις τους.

«Όταν λοιπόν στέλνει μήνυμα επιτάχυνσης των διαδικασιών ο Νετανιάχου απευθύνονται όχι μόνο στους εταίρους του, αλλά κυρίως στο εσωτερικό του Ισραήλ, και στην Αίγυπτο, καθώς φυσικά και στην Τουρκία, με την οποία η επαναπροσέγγιση βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν έχει ακόμη διαφανεί ποια θα είναι ακριβώς η επόμενη μέρα» μας λέει ο παράγων του ΥΠΕΞ και συνεχίζει: «Εάν το Ισράηλ, τα βρεί με την Άγκυρα και δώσει ρόλο στην Τουρκία η ΕΕ θα βρεθεί μπροστά σε ένα τεράστιο πρόβλημα: Θα εξαρτάται καθοριστικά πλέον από την Τουρκία και τον Ερντογάν αφού από τη χώρα αυτή περνούν προς την ΕΕ το ρωσικό αέριο μέσω του Turk Stream και το αζερικό μέσω του TAP».

Ίσως αυτό εξηγεί και την αβελτηρία των Βρυξελλών που πάντως κάποτε πρέπει να τελειώσει με αποφάσεις.

Στο Ισραήλ πάντως υπάρχουν κόντρες και γύρω από το πόσες ποσότητες θα πρέπει να εξάγει μελλοντικά, κυρίως από το κοίτασμα ‘Λεβιάθαν’, προκειμένου να μη διακυβευτεί η ενεργειακή της ασφάλεια.

Διαφορετικές απόψεις για το ζήτημα υπάρχουν και εντός της κυβέρνησης, με τον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς, να εκφράζει σοβαρότατους προβληματισμούς σε πρόσφατες συσκέψεις που έγιναν για το θέμα.

Τι «έβγαλε» η τρίμερης της Λευκωσίας

Τα ενεργειακά (διπλωματία και επιχειρηματικά) είχαν την τιμητική τους στην τριμερή Σύνοδο Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, στη Λευκωσία.

Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε μεταξύ άλλων: «Είχαμε την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε την ισχύ αυτής της τριμερούς σχέσης που έχουμε παγιώσει… Συζητήσαμε πολλά διαφορετικά πεδία κοινών ενδιαφερόντων, αλλά και τη δυναμική επέκτασης αυτής της τριμερούς συνεργασίας… Όχι μόνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και την Ινδία» και συνέχισε στο επίμαχο θέμα: «Επικεντρωθήκαμε στην ενέργεια. Ένα ζήτημα κοινού ενδιαφέροντος και όπως έχουμε συζητήσει η Ελλάδα δεν είναι μόνο παραγωγός, αλλά και σημείο εισόδου φυσικού αερίου προς την Ευρωπαϊκή αγορά», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός, στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, συζήτησε ιδιαίτερα τη συνεργασία των δύο χωρών στην πολιτική προστασία και στην ενέργεια.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό διάδρομο Ανατολικής Μεσογείου – Ευρώπης, τόσο μέσω των υποδομών που αναπτύσσει, όσο και μέσω της διασύνδεσης με τα Δυτικά Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.

Είπε επίσης ότι Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ αποτελούν χώρες σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο, «ένα τριμερές σχήμα που έχει αντέξει στον χρόνο» και που έχει δείξει την ωφέλειά του τόσο στο πολιτικό όσο και στο οικονομικό επίπεδο, αλλά και σε άλλους τομείς.

Όπως προαναφέραμε, το μήνυμα ότι η στρατηγική συμμαχία του Ισραήλ με Ελλάδα και Κύπρο έχει βάθος και δεν επηρεάζεται από την επαναπροσέγγιση του Ισραήλ με την Τουρκία, έδωσε η κίνηση Νετανιάχου να θέσει επί τάπητος στην τριμερή, όλα τα υπό σχεδίαση μεγάλα ενεργειακά έργα της Ανατολικής Μεσογείου, που περιμένουν στη σειρά.

Ωστόσο παραμονές της τριμερούς στην Λευκωσία, ο υπουργός Ενέργειας της χώρας Ισραέλ Κάτζ συνομίλησε τηλεφωνικά με τον τούρκο ομόλογό του, Αλπαρσλαν Μπαιρακτάρ. Αντικείμενο της συνομιλίας, οι πολλές ευκαιρίες για συνεργασία στο ενεργειακό ενόψει της επικείμενης επίσκεψης Νετανιάχου στην Τουρκία.

Οι προοπτικές του Εast Μed και το αέριο

Ελλάδα και η Κύπρος επιμένουν για το σχέδιο EastMed που θα μεταφέρει το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην ΕΕ. Η πτώση των τιμών στην διάρκεια της πανδημίας, αλλά και οι γεωστρατηγικές αναζητήσεις της Ουάσιγκτον πριν την εισβολή Πούτιν στην Ουκρανία, είχαν οδηγήσει ουσιαστικά σε αναστολή υλοποίησης του σχεδίου.

«Πλέον μένει να επιβεβαιωθεί από τα αποτελέσματα του market test, η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων στην ισραηλινή ΑΟΖ και η προοπτική άρσης των εμποδίων στην εξόρυξη των κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ, δημιουργούν νέα δεδομένα τα οποία ούτε οι Αμερικάνοι ούτε οι Ευρωπαίοι μπορούν να παραβλέψουν τη στιγμή μάλιστα που η Ευρώπη θέλει ασφαλή ροή φυσικού αεριού» μας λέει ο καθηγητής του ΕΜΠ..
Το έτερο σημαντικό επιχειρηματικό ζήτημα, είναι η δημιουργία στην Κύπρο μιας μονάδας υγροποίησης αερίου, το οποίο θα εισάγει ισραηλινό αέριο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, μήκους 188 χιλιομέτρων.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης την κατασκευή μονάδας ηλεκτροπαραγωγής στην Κύπρο, η οποία με καύσιμο το ισραηλινό αέριο θα παράγει ρεύμα, που θα εξάγει μέσω του ηλεκτρικού καλωδίου Euroasia, τόσο προς την Ελλάδα, όσο και προς το Ισραήλ για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών.

Το ηλεκτρικό καλώδιο και η Εuroasia Ιnterconnector – Η αποφασιστική εμπλοκή του Ριάντ

Το κομβικό έργο του Euroasia Interconnector, είναι η διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ με της Κύπρου και της Ελλάδας.

Με το κόστος του πλέον να έχει εκτοξευτεί στα 2 δις δολάρια, η αμφισβήτηση από τις Βρυξέλλες του κατά πόσο είναι βιώσιμο το έργο και οι προειδοποιήσεις ότι πρέπει να βρεθεί επιπλέον χρηματοδότηση και να τηρηθούν τα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, προκαλεί αυξανόμενο προβληματισμό στην Κύπρο. Τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών εγείρουν σοβαρά ερωτηματικά για την τύχη του έργου και μεγαλώνει ο φόβος ότι θα απωλέσει την μέχρι τώρα στήριξη ακόμη και της κυβέρνησης.

Όπως είναι γνωστό, ο ΑΔΜΗΕ έχει έρθει σε προκαταρκτική συμφωνία με ισραηλινό fund για την είσοδό του στο μετοχικό κεφάλαιο του Euroasia. Η ανάγκη να βρεθούν επιπλέον κεφάλαια είναι αδήριτη.

Ο ΑΔΜΗΕ προτίθεται να εισφέρει ποσό από 25% έως 33% της επένδυσης, ενώ θα μπει στο project, επίσης με 33% και το ισραηλινό fund. Σε ένα τέτοιο σενάριο, ΑΔΜΗΕ και ισραηλινοί θα κατέχουν το 66,66% του μετοχικού κεφαλαίου του Euroasia με το υπόλοιπο ποσοστό να ανήκει στην πλευρά Κτωρίδη.

Επιπλέον βάσει της σύμβασης που υπέγραψε πρόσφατα ο Euroasia Interconnector με τη νορβηγική Nexans για την κατασκευή του καλωδιακού τμήματος της διασύνδεσης το πρώτο χρονικό ορόσημο που αφορά στην καταβολή 50 εκατομμυρίων ευρώ εκπνέει στις 7 Σεπτεμβρίου, αλλά ήδη δόθηκε σιωπηρή παράταση ενόψει ανάμειξης της Σαουδικής Αραβίας στο έργο.

Εν ολίγοις, ο ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, ο MBS κατά κόσμο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, κατέχει τα κλειδιά της Ανατολικής Μεσογείου με τα δις πετροδολαρίων που διαθέτει.

Διαβάστε ακόμη:

• Έλενα Κρίστενσεν: Εντυπωσιακή στα 54 της, ποζάρει με αποκαλυπτικό κορμάκι
• Super League: Νέα επίθεση Μαρινάκη σε Μπαλτάκο – «Μην προκαλείτε τη νοημοσύνη μας με φαιδρότητες»
• Η Τζέσικα Άλμπα χορεύει twerk και ξεσηκώνει το Instagram (βίντεο)
• Μπέος καταγγέλλει καταστηματάρχες: «Είναι άθλιοι μαυραγορίτες – Πωλούν το εμφιαλωμένο νερό στο Βόλο προς €4-5 την εξάδα»