Οι νέες εκθέσεις σε γκαλερί και μουσεία – Ότι θα δούμε στον εικαστικό χώρο . Μια γνωριμία με το Nouveau réalisme, το καινοτόμο καλλιτεχνικό κίνημα που σημάδεψε τη σύγχρονη τέχνη. Η Αθήνα του 1800, ο Παρθένης, ο Σάμιος.

Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες εκθέτουν στην Αθήνα. Ο χωροχρόνος στην τέχνη και η επίδραση του Θεοσοφισμού.

Ό,τι νέο συμβαίνει σε μουσεία και γκαλερί, με μία ματιά.

Nouveau réalisme από 11 Ιανουαρίου στο Μουσείο Γουλανδρή

Το εκρηκτικό καλλιτεχνικό κίνημα, μεταξύ των Dada & της Pop Art που ανέτρεψε την τέχνη του 20ού αιώνα. Ένα από τα σημαντικότερα γαλλικά πρωτοποριακά κινήματα, το οποίο παρά το εφήμερο του βίου του (1960-1963) δεν έχασε από την σπουδαιότητα του διαβήματός του, παρά την ετερογένεια της ομάδας και την έλλειψη νεορεαλιστικής συνοχής τους, καταχωρήθηκε ως σημαντικό κεφάλαιο στην παγκόσμια νεότερη ιστορία της τέχνης.

Η έκθεση στο Μουσείο Γουλανδρή θα περιλαμβάνει έργα καλλιτεχνών που είτε κατά τη συγκρότηση είτε λίγο αργότερα υπέγραψαν το Μανιφέστο του Νεορεαλισμού το 1960. Αυτό που τους ενώνει είναι μια νεοφανής αντιληπτική προσέγγιση του ρεαλισμού, η οποία βρίσκεται σε μια κοινωνιολογική θεώρηση του πραγματικού. Το νεορεαλιστικό αφιέρωμα συγκροτούν οι μονοχρωμίες του Yves Klein, οι φθαρμένες αφίσες του Raymond Hains και του Jacques Villeglé, τα εν κινήσει γλυπτά του Jean Tinguely, οι συμπιέσεις του Arman και του César, οι πλαστικές συναρμογές των Martial Raysse και Christo. Οι πολύχρωμες αισθησιακές συνθέσεις της Niki de Saint Phalle, οι νεορεαλιστικές προτάσεις του Gérard Deschamps, του François Dufrêne, του Mimmo Rotella είναι προτάσεις που αναδεικνύουν τον αστικό χώρο με μέσα που προσφέρει η τεχνολογία.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιούνται ειδικές ξεναγήσεις για το κοινό καθώς και εκπαιδευτικά εργαστήρια για παιδιά και για ενήλικες.

«Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα 1896-1922», Μουσείο Μπενάκη

Πώς ήταν η Αθήνα μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής το 1896 και ως το 1922; Γιατί πήγαν οι Αθηναίοι στο μέτωπο για τόσο πολλούς πολέμους, τον πόλεμο του 1897, τους Βαλκανικούς του 1912-1913, τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο το 1917 και τη Μικρασιατική εκστρατεία από το 1919 έως το 1922; Πώς μεταμορφώθηκε η Αθήνα από τα χρόνια της Belle Epoque στην Αθήνα, της Μεγάλης Ιδέας και του Εθνικού διχασμού και πως άλλαξε η πόλη τον Σεπτέμβριο του 1922;

Μέσα από άγνωστο αρχειακό οπτικό υλικό από τρεις ηπείρους, φωτογραφίες και φιλμάκια που ανακαλύφθηκαν και συντηρήθηκαν στην Αμερική, την Αυστραλία και την Ευρώπη, η σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού, ο ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ και οι συνεργάτες τους, ξεδιπλώνουν για μια ακόμη φορά μια συναρπαστική ιστορία σε μια ταινία ντοκιμαντέρ και μια παράλληλη φωτογραφική έκθεση στο Μπενάκη.

Σενάριο-σκηνοθεσία Mαρία Ηλιού, Ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ, Μουσική Νίκος Πλατύραχος, Μοντάζ Αλίκη Παναγή, Διεύθυνση Φωτογραφίας Buddy Squires, Ήχος John Zecca, Marc Mandler, Μιξάζ Θύμιος Κολιοκούσης, Παραγωγή Πρωτέας & Proteus NY Inc

Το κοινό έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί την έκθεση που συνοδεύεται από το ντοκιμαντέρ στο ίδιο κτίριο, από τις 25 Ιανουαρίου έως τις 23 Απριλίου 2023.

«A History State» στην αίθουσα Τέχνης Τεχνοχώρος

Με την άφιξη του νέου έτους η αίθουσα Τέχνης Τεχνοχώρος παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση της Μαρίας Πάστρα με τίτλο «A History State», σε επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης Λουίζας Καραπιδάκη. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 12 Ιανουαρίου 17:00-22:00, και η διάρκεια της θα είναι έως τις 4 Φεβρουαρίου 2023.

Η καλλιτέχνις αποτυπώνει στα έργα της «στιγμές» στον χωροχρόνο. Η Μαρία Πάστρα αναρωτιέται, «υπάρχει παρελθόν, παρόν και μέλλον ή επιπλέουμε όλοι μαζί, ως αιώνιες κυματοσυναρτήσεις σε ένα παντοτινό τώρα;». Όντας φανερά επηρεασμένη από τις διηγήσεις του πατέρα της από τη ζωή στη μεταπολεμική Αθήνα «διασταυρώνει» το παλιό με το καινούργιο σε ένα αέναο παιχνίδι.

Ο τίτλος της έκθεσης είναι δανεισμένος από την κβαντομηχανική και μια θεωρητική της προσέγγιση στο πρόβλημα του χρόνου, βάσει της οποίας ο χρόνος δεν υπάρχει, είναι ακριβώς η κατάσταση που δεν αλλάζει ποτέ. Πρόκειται για μια έκθεση που θα μας προβληματίσει και θα μας βάλει στη διαδικασία να σκεφτούμε πόσο γρήγορα κυλά ο χρόνος αφήνοντας τα πάντα γύρω του ανά τους αιώνες, με έναν τρόπο μαγευτικά ακατανόητο, τόσο ίδια και τόσο διαφορετικά ταυτόχρονα.

Η επίδραση του Θεοσοφισμού στις τέχνες: Μια συζήτηση στην Εθνική Πινακοθήκη

Η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου εγκαινιάζει την Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2023, ώρα 11:00, στο Αμφιθέατρο «Ίδρυμα Ωνάση» το Δημόσιο Πρόγραμμα των περιοδικών της εκθέσεων. Η αρχή γίνεται με την ανοιχτή στο κοινό επιστημονική συνάντηση που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της αναδρομικής έκθεσης «Κωνσταντίνος Παρθένης. Η Ιδανική Ελλάδα της Ζωγραφικής του» με θέμα την επίδραση του Θεοσοφισμού στις εικαστικές τέχνες, στην οποία θα μιλήσουν ιστορικοί της τέχνης με τη συμμετοχή της Διευθύντριας της ΕΠΜΑΣ, Συραγώς Τσιάρα, η οποία υπογράφει την ιδέα και την επιστημονική επιμέλεια.

Ο Θεοσοφισμός -ένα κράμα αποκρυφιστικών, φιλοσοφικών, κοινωνικών και θρησκευτικών πεποιθήσεων– αναδύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και έμελλε να εξελιχθεί σε ένα από τα ανθεκτικότερα πνευματικά κινήματα με διακριτή παρουσία μέχρι και σήμερα. Κορυφαίοι καλλιτέχνες οι οποίοι επηρέασαν -ο καθένας με τον δικό του τρόπο- τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Πιτ Μοντριάν, ο Καζιμίρ Μαλέβιτς, αλλά και ο δικός μας, ελληνοκεντρικός μοντερνιστής Κωνσταντίνος Παρθένης, συνδέθηκαν στα πρώτα βήματά τους με τον Θεοσοφισμό.

Ο Παρθένης συνάντησε σε νεαρή ηλικία, το 1896, τον θεοσοφιστή καλλιτέχνη Καρλ Βίλχελμ Ντίφενμπαχ στη γενέτειρά του, την Αλεξάνδρεια. Τον ακολούθησε στα περίχωρα της Βιέννης και έζησε μαζί με υπόλοιπους μαθητές του περίπου για έναν χρόνο στο κοινόβιο Ανθρωπότης (Humanitas). Εκεί βίωσε την ιδιότυπη διδασκαλία του Ντίφενμπαχ και τον κοινοβιακό τρόπο ζωής, σε συμπόρευση με τα πανθεϊστικά, οικολογικά και ουτοπικά κελεύσματα της εποχής.

Οι εκλεκτικές συγγένειες του Θεοσοφισμού με την ιδιαίτερη πνευματικότητα που διαπνέει το έργο του Παρθένη και, ευρύτερα, η πρόσληψη ανορθολογικών τάσεων από Έλληνες διανοουμένους και καλλιτέχνες κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα· η σχέση του Θεοσοφισμού με την τέχνη της ρωσικής πρωτοπορίας, την αφαίρεση, τον νεοπλαστικισμό αλλά και με θεωρίες του αρχιτεκτονικού χώρου είναι οι κύριες θεματικές περιοχές που θα διερευνήσουν στις ανακοινώσεις τους οι οκτώ συμμετέχοντες και συμμετέχουσες. Ειδικά στο πεδίο συνάντησης του Θεοσοφισμού με την αφηρημένη τέχνη, θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο δύο σημαντικών γυναικών, της πρωτοπόρου της αφηρημένης ζωγραφικής Χίλμα αφ Κλιντ (1862-1944) και της πρώτης διευθύντριας του Solomon R. Guggenheim Museum Χίλα Ρίμπεϊ (1890-1967).

«Επιστροφή στο τοπίο» στην Evripides Art Gallery

Η Evripides Art Gallery υποδέχεται τη νέα που έρχεται με την έκθεση «Επιστροφή στο τοπίο» του Μιχάλη Μαδένη έως και το Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2023.

Στη νέα του δουλειά ο Μιχάλης Μαδένης επιστρέφει σε γνώριμους τόπους. Στα μέρη που ο καλλιτέχνης επισκέπτεται ξανά και ξανά η συγκίνηση της στιγμής έγινε βίωμα, μνήμη και στη συνέχεια έργο τέχνης.

Τίποτα δεν είναι περιττό στη ζωγραφική του, τίποτα δεν λείπει από αυτή. Οι διακυμάνσεις των χρωμάτων, η στρατηγική τοποθέτηση των λεπτομερειών στον καμβά δείχνουν ότι ο Μιχάλης Μαδένης δεν επικεντρώνεται στο θέμα αλλά το χρησιμοποιεί ως αφορμή για να κάνει τον θεατή μέρος του έργου.

«Η επιστροφή του στο τοπίο είναι το γεγονός της παρούσας έκθεσης. Μερικές επισημάνσεις για τον θεατή αυτών των έργων ίσως να μην είναι περιττές. Η σειρά χωρίζεται σε δύο ενότητες. (…) Και στις δύο ενότητες του Μαδένη δεν υπάρχει καμία αφήγηση, η δημιουργία τους μοιάζει (αλλά δεν είναι) απολύτως φυσική (Αχ, όλα έπρεπε να ’ρθούνε καθώς ήρθαν! θα έλεγε ο μεγάλος αυτοκτόνος) και η προσέγγισή τους καλύτερα είναι να γίνεται μέσω της ποίησης, αφού αποπνέουν την ιδιαίτερη Ποιητική (και τη μελαγχολία) του συνολικού ζωγραφικού έργου του Μαδένη», σημειώνει ο Ν. Π. Παΐσιος στον κατάλογο της έκθεσης.

«Ο παθιασμένος και ακαταπόνητος ζωγράφος, με την πρόσφατη δουλειά του έρχεται αντιμέτωπος, για άλλη μια φορά, με το δυνατό και, πολλές φορές, ανελέητο φως του ήλιου, για να αναμετρηθεί με την αλήθεια μιας άλλης τοπιογραφίας, που ορίζει την επιθυμία του για βαθύτερη προσέγγιση της φύσης και της ουσίας της ζωής. Στα τοπία του, αν και απουσιάζουν οι ανθρώπινες μορφές, αποπνέεται μια ζεστή πανανθρώπινη αίσθηση. Ο Μαδένης εξάλλου, πάντα ζωγραφίζει με σεβασμό και γνώση, κινούμενος άλλοτε στη στεριά και άλλοτε στη θάλασσα, νιώθοντας την αλμύρα και τον άνεμο», αναφέρει στο κείμενο του στον κατάλογο ο Τάκης Μαυρωτάς.

Δημήτρης Αναστασίου στη CITRONNE Gallery

Στην CITRONNE Gallery – Αθήνα, θα δούμε την ατομική έκθεση του Δημήτρη Αναστασίου «Τάνγκραμ», στην οποία παρουσιάζεται μία ενότητα με 19 σπονδυλωτά / πολύπτυχα ζωγραφικά έργα, έως και τις 28 Ιανουαρίου.

Ο τίτλος παραπέμπει στο αρχαίο κινέζικο παζλ στο περίγραμμα του οποίου ο παίκτης κατασκευάζει ένα σχήμα με εφτά πλακίδια διαφορετικού σχήματος. Τα εφτά πλακίδια μπορούν να σχηματίσουν αναρίθμητες μορφές. Κατά συγγενή αναλογία, τα πολύπτυχα αφηγηματικά έργα του Αναστασίου, καθώς εξηγεί ο ίδιος, συνδυάζουν περισσότερες από μία εικόνες και συνδυάζονται με περισσότερους από έναν τρόπους.

Τα έργα έχουν ως βασικό άξονα το στοιχείο της αινιγματικής αφήγησης η οποία, εσκεμμένα, αφήνεται ανοιχτή σε εκδοχές. Ο καλλιτέχνης αφηγείται, προβάλλει μια προσωπική εκδοχή της πραγματικότητας. Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει, να δημιουργήσει μια άλλη προσωπική εκδοχή, δηλαδή να ερμηνεύσει την αφήγηση – ακόμη και να την αλλάξει τελείως.

Τα έργα έχουν αναπαραστατικό και ρεαλιστικό χαρακτήρα – απόρροια δυνατού σχεδίου και εξαιρετικής ζωγραφικής δεξιότητας. Ο ρεαλισμός αναπαριστά και παραπέμπει σε καθημερινές εικόνες, σε γνώριμα στιγμιότυπα-ντοκουμέντα. Στη συνέχεια, όμως, η διάρθρωσή τους σε σύνολα-πολύπτυχα συγκροτεί μία άλλη ανοίκεια και αποσταθεροποιητική πραγματικότητα: αναμειγνύονται αλήθειες, ψευδαισθήσεις, ουτοπίες, αμφιλεγόμενες καταστάσεις, αναπάντητα ερωτηματικά, έλλειψη βεβαιότητας. Έτσι, η “ρεαλιστική” απεικόνιση της καθημερινότητας φθάνει να αντανακλά υπαρξιακά αιτήματα με διφορούμενες απαντήσεις και ακατανόητα συμπεράσματα. Τα παρεμβαλλόμενα διάκενα εισάγουν την αυθαίρετη μετάβαση από τον έναν χώρο στον άλλο και από τον έναν χρόνο στον άλλο. Τα έργα, έτσι, γίνονται ζωγραφικά καρέ σε μια σκηνοθετημένη, σχεδόν κινηματογραφική παρουσίαση.

Σε όλες του τις εκθέσεις ο Αναστασίου πραγματεύεται τα ίδια ερωτήματα. Ζωγραφίζει την ασάφεια, την αμφιβολία, την αυταπάτη, την ψευδο-κανονικότητα και, τελικά, το κρυμμένο κενό.

Στη φετινή εικαστική περίοδος η CITRONNE Gallery επιχειρεί να εκφράσει την αυξανόμενη ανησυχία, την αμφιβολία και την αβεβαιότητα, οι οποίες χαρακτηρίζουν την τρέχουσα εποχή. Η έκθεση του Δημήτρη Αναστασίου «Τάνγκραμ», εντάσσεται στο φετινό θεματικό πλαίσιο. Οι αναπάντεχες αλλαγές και εξελίξεις στον κόσμο μας, ο καταιγισμός της συχνά ανεξέλεγκτης ή και κατευθυνόμενης πληροφορίας, οι απροσδιόριστοι νέοι κίνδυνοι δημιουργούν την αίσθηση του κενού στην γνώση, στην κατανόηση και στην ασφάλεια. Ο συνεπαγόμενος φόβος, “Vacui”, είναι η θεματική την οποία επιλέγει η γκαλερί για να πλαισιώσει τα έργα των καλλιτεχνών – συνεργατών της.

Η έκθεση «Τάνγκραμ» είναι η πρώτη έκθεση του ζωγράφου στην CITRONNE Gallery και σηματοδοτεί το ξεκίνημα της συνεργασίας του με την γκαλερί.

Γιώργος Ιωάννου
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων

Η έκθεση «Γιώργος Ιωάννου: Εσωτερική διαδρομή», που διοργανώνει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), διαρκεί έως 29 Ιανουαρίου και συγκεντρώνει έργα από όλες τις περιόδους του γνωστού ζωγράφου. Στα δύο κτίρια της Πινακοθήκης εκτίθενται περισσότεροι από 150 πίνακες, λάδια και μονοτυπίες, καθώς και αρχειακό υλικό, σημειωματάρια, αντικείμενα και δεκάδες σχέδια σε προθήκες. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την εξελικτική πορεία του ζωγράφου, από τα σχέδια που έκανε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, έως και τα τελευταία έργα του 2008, όταν σταμάτησε πια να ζωγραφίζει.

Ο Γιώργος Ιωάννου (1926-2017) ήταν ένας ζωγράφος-παραμυθάς, ένας υπαρξιακός ζωγράφος με σπάνιες αφηγηματικές ικανότητες, ένας ζωγράφος-συγγραφέας που κατανόησε τη λειτουργία της ανάγνωσης και ανέδειξε την αξία της μέσω της ζωγραφικής. Κάθε πίνακας του Ιωάννου είναι και μια σελίδα, ή τουλάχιστον έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται: ως μια πυκνογραμμένη σελίδα στην οποία ο ζωγράφος επιχειρεί να αποδώσει την περίληψη του (προσωπικού του) κόσμου, ενός κόσμου παράλογα λογικού. Όπως επανειλημμένα τόνιζε ο ίδιος, αυτός ο εσωτερικός κόσμος ή βίος είναι το περιεχόμενο της δουλειάς του. Το γεγονός ότι αυτές οι «σελίδες» παρουσιάζονται σήμερα σε μια έκθεση αναδρομικού χαρακτήρα εντείνει ακόμα περισσότερο τα στοιχεία της διήγησης και της γραφής που χαρακτηρίζουν τη ζωγραφική του.

Όπως τα εικονογραφημένα κόμικς, έτσι και η ζωγραφική του Ιωάννου είναι κατεξοχήν αφηγηματική. Αν έπρεπε να αναζητήσουμε την καταγωγή της, θα καταλήγαμε στη βυζαντινή εικόνα, όπου υπάρχει μια αντίστοιχη συμπύκνωση χώρου και η αφήγηση δομείται μέσα από διαφορετικά επίπεδα και επεισόδια. Η μυθοπλαστική ζωγραφική του Ιωάννου έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο και την επικαιρότητα. Από μία άποψη, ο ζωγράφος ανακάλυψε τα αφηγηματικά χαρίσματα, την αμεσότητα και την ιδιαίτερη απήχηση της βυζαντινής ζωγραφικής στα σύγχρονα κόμικς, όπου και εκεί συναντάμε διαδοχή και αλληλουχία μεταξύ των εικόνων. O Ιωάννου χαρακτήριζε τη σχέση του με τα κόμικς συμπτωματική, μια σχέση που θα πρέπει να θεωρηθεί φυσική συνέχεια των αναζητήσεων και των πειραματισμών του με διάφορες αφηγηματικές τεχνικές.

Διαβάστε ακόμη:

• Ο …ταλαντούχος κύριος Κοντόπουλος ή αλλιώς o άνθρωπος που έβλεπε τις εισηγμένες που αποχωρούν μαζικά!
• Τζούλια Αλεξανδράτου: Πόσα χρήματα έβγαλε το 2022 από το OnlyFans
• Πέτρος Κωστόπουλος: Comeback στις εκδόσεις περιοδικών και site
• Ελλείψεις φαρμάκων: «Εξασφαλισμένη η επάρκεια, διόρθωση τιμών στα φτηνά σκευάσματα» λέει ο Πλεύρης