Επιστήμονες στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν βάσιμες ενδείξεις ότι μία γιγάντια ενεργή στήλη μάγματος, με διάμετρο περίπου 4.000 χιλιομέτρων, πιθανότατα βρίσκεται στον μανδύα κάτω από τις βόρειες πεδιάδες του πλανήτη Άρη, ωθώντας προς τα πάνω τον φλοιό του γειτονικού πλανήτη και μεταφέροντας καυτό μάγμα προς την επιφάνειά του.

Η ανακάλυψη ανατρέπει την –έως τώρα– κυρίαρχη αντίληψη περί στάσιμης γεωδυναμικής εξέλιξης του Άρη κατά τα τελευταία τρία δισεκατομμύρια χρόνια, δείχνοντας ότι ο «κόκκινος πλανήτης» είναι πιο ενεργός από ό,τι είχε θεωρηθεί μέχρι σήμερα.

Η τεράστια μαγματική στήλη, που βρίσκεται στην περιοχή Elysium Planitia κοντά στον αρειανό ισημερινό (τη μοναδική στον πλανήτη όπου έχουν λάβει χώρα μεγάλες ηφαιστειακές εκρήξεις κατά τα τελευταία 200 εκατομμύρια χρόνια), μπορεί να εξηγήσει την παρατηρούμενη ηφαιστειακή και σεισμική δραστηριότητα. Αρχικά, ο πλανήτης είχε θεωρηθεί ένας γεωλογικά αδρανής κόσμος, λόγω της απουσίας συγκρουόμενων τεκτονικών πλακών και προφανών ενδείξεων για σύγχρονη τεκτονική δραστηριότητα και ηφαιστειακές εκρήξεις.

Ωστόσο, το ρομποτικό γεωλογικό εργαστήριο InSight της NASA, το οποίο βρίσκεται στον Άρη από το 2018, ανίχνευσε χαμηλή αλλά συνεχή σεισμική δραστηριότητα. Οι σεισμοί πιθανότατα προέρχονται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την περιοχή Cerberus Fossae, που είναι γεμάτη επιφανειακές ρωγμές σε έκταση μεγαλύτερη των 1.000 χιλιομέτρων και αποτελεί, επίσης, την τοποθεσία της πλέον πρόσφατης γνωστής αρειανής ηφαιστειακής έκρηξης, πριν από περίπου 53.000 χρόνια.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δόκτορα Αντριάν Μπροκέ του Σεληνιακού και Πλανητικού Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστρονομίας “Nature Astronomy”, ανέλυσαν την τοπογραφία, τη βαρύτητα και τη γεωλογία της ευρύτερης περιοχής Elysium Planitia, όπου βρίσκονται τόσο το InSight όσο και η Cerberus Fossae.

Χρησιμοποιώντας γεωφυσικά μοντέλα, βρήκαν ενδείξεις ότι όλη η περιοχή «κάθεται» πάνω σε μία τεράστια στήλη του μανδύα, που περιέχει καυτό μαγματικό υλικό. Το κέντρο της στήλης εντοπίζεται ακριβώς κάτω από την περιοχή Cerberus Fossae.

«Νομίζαμε ότι το InSight είχε προσεδαφιστεί σε μία από τις πλέον αδιάφορες γεωλογικά περιοχές του ‘Άρη, σε μία επίπεδη επιφάνεια. Αντίθετα, η μελέτη μας δείχνει ότι το InSight κατέβηκε ακριβώς πάνω από μία ενεργή μαγματική στήλη», τόνισε ο κ. Μπροκέ, με άλλα λόγια σε περιοχή κάθε άλλο παρά αδιάφορη.

Όπως συμβαίνει και στη Γη, η ύπαρξη μίας τέτοιας στήλης προκαλεί συνεχή τοπική γεωλογική δραστηριότητα, μεταξύ άλλων σεισμούς όπως αυτούς που έχει ανιχνεύσει το InSight, ενώ, παράλληλα προκαλεί την αργή διάνοιξη του φλοιού κάτω από την Cerberus Fossae. Αν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν, τότε ο Άρης είναι το τρίτο σώμα του ηλιακού μας συστήματος, μετά τη Γη και την Αφροδίτη, που διαθέτει σήμερα ενεργές στήλες μάγματος.

«Έχουμε ισχυρές ενδείξεις για στήλες μάγματος ενεργές στη Γη και την Αφροδίτη, αλλά δεν αναμενόταν κάτι τέτοιο σε έναν μικρό και –υποτίθεται– κρύο κόσμο, όπως ο Άρης.

Αυτός ο πλανήτης ήταν ιδιαίτερα ενεργός πριν από τρία έως τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια και η επικρατούσα άποψη είναι ότι, ουσιαστικά, είναι νεκρός σήμερα. Η μαγματική στήλη έχει επηρεάσει μία περιοχή του Άρη, περίπου ανάλογη των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής· είμαστε πεπεισμένοι ότι το μέλλον μάς επιφυλάξει και άλλες εκπλήξεις», υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο αναπληρωτής καθηγητής πλανητικής επιστήμης, Τζεφ Άντριους – Χάνα, του Πανεπιστημίου της Αριζόνα.

Διαβάστε ακόμη: