Αναβρασμός επικρατεί στην παγκόσμια κοινότητα για την μετάλλαξη Όμικρον που εντοπίστηκε στην Αφρική. Οι επιστήμονες «πονοκεφαλιάζουν», παρά το γεγονός ότι υπάρχουν εμβόλια και τα εργαστήρια αναπτύσσουν ήδη χάπια για τον κορονοϊό, ενώ τα πρώτα προβλήματα εντοπίζονται και στην οικονομία.

Ο theguardian.com λοιπόν, αποφάσισε να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να αναφερθεί στους μύθους και τις αλήθειες που συνοδεύουν την συγκεκριμένη παραλλαγή.

Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια, τι συμπτώματα αναπτύσει ο ασθενής που νοσεί με μετάλλαξη Όμικρον και τι κίνδυνος υπάρχει για την ανοσία;

Αναλυτικά, όσα πρέπει να γνωρίζετε:

– Πότε εντοπίστηκε για πρώτη φορά η νέα μετάλλαξη;

Η παραλλαγή B.1.1.529 αναγνωρίστηκε την Τρίτη (23/11) και επισημάνθηκε ως ανησυχητική λόγω του υψηλού αριθμού μεταλλάξεων της, που θα μπορούσαν να την οδηγήσουν να αποφύγει την ανοσία. Συνδέθηκε επίσης με μια αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων στην επαρχία Gauteng της Νότιας Αφρικής, μια αστική περιοχή που περιέχει την Πρετόρια και το Γιοχάνεσμπουργκ, τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Αυτοί οι δύο παράγοντες το έβαλαν γρήγορα στο ραντάρ των ειδικών, με τον επικεφαλής ιατρικό σύμβουλο της Υπηρεσίας Υγείας και Ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου να περιγράφει την παραλλαγή ως «την πιο ανησυχητική που έχουμε δει».

– Από πού προέρχεται;

Αν και αρχικά συνδέθηκε με το Gauteng, η παραλλαγή δεν προήλθε απαραίτητα εκεί. Το παλαιότερο δείγμα που δείχνει την παραλλαγή, συλλέχθηκε στη Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου. Οι επιστήμονες λένε ότι ο ασυνήθιστος ρυθμός των μεταλλάξεων υποδηλώνει ότι μπορεί να εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια μιας χρόνιας λοίμωξης ενός ανοσοκατεσταλμένου ατόμου, όπως ενός ασθενούς HIV/Aids χωρίς θεραπεία.

– Γιατί ανησυχούν οι επιστήμονες;

Η παραλλαγή έχει περισσότερες από 30 μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας – το κλειδί που χρησιμοποιεί ο ιός για να ξεκλειδώσει τα κύτταρα του σώματός μας – υπερδιπλάσιο από τον αριθμό που μεταφέρει η Δέλτα.

Μια τέτοια δραματική αλλαγή έχει εγείρει ανησυχίες ότι τα αντισώματα από προηγούμενες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς μπορεί να μην είναι πλέον καλά αντιστοιχισμένα. Με βάση καθαρά τη γνώση της λίστας των μεταλλάξεων, οι επιστήμονες αναμένουν ότι ο ιός θα είναι πιο πιθανό να μολύνει – ή να ξαναμολύνει – άτομα που έχουν ανοσία σε προηγούμενες παραλλαγές.

– Είναι πιο μεταδοτική η μετάλλαξη Όμικρον;

Αυτό δεν είναι ακόμη σαφές, αλλά η εικόνα που εμφανίζεται είναι ανησυχητική. Υπήρξε μια αύξηση των κρουσμάτων στη Νότια Αφρική από 273 κρούσματα στις 16 Νοεμβρίου σε περισσότερα από 1.200 μέχρι την αρχή αυτής της εβδομάδας.

Περισσότερο από το 80% αυτών προέρχονταν από την επαρχία Gauteng και η προκαταρκτική ανάλυση υποδηλώνει ότι η παραλλαγή έχει γίνει γρήγορα το κυρίαρχο στέλεχος. Η τιμή R, η οποία δείχνει πόσο γρήγορα αναπτύσσεται μια επιδημία, εκτιμάται ότι είναι 1,47 για τη Νότια Αφρική συνολικά, αλλά 1,93 για το Γκαουτένγκ.

Υπάρχει πιθανότητα αυτό να είναι μια στατιστική απόκλιση που συνδέεται με ένα συμβάν υπερδιάδοσης, αλλά τα δεδομένα έχουν προκαλέσει αρκετά ανησυχητικά προληπτικά μέτρα.

– Λειτουργούν τα υπάρχοντα εμβόλια;

Οι επιστήμονες ανησυχούν για τον αριθμό των μεταλλάξεων και το γεγονός ότι ορισμένες από αυτές έχουν ήδη συνδεθεί με την ικανότητα αποφυγής της υπάρχουσας ανοσολογικής προστασίας. Αυτές είναι θεωρητικές προβλέψεις, ωστόσο, και διεξάγονται ταχέως μελέτες για να ελεγχθεί πόσο αποτελεσματικά τα αντισώματα εξουδετερώνουν τη νέα παραλλαγή.

Τα δεδομένα για τα ποσοστά επαναμόλυνσης θα δώσουν επίσης σαφέστερη ένδειξη για την έκταση οποιασδήποτε αλλαγής στην ανοσία.

Οι επιστήμονες δεν αναμένουν ότι η παραλλαγή θα είναι εντελώς αγνώριστη από τα υπάρχοντα αντισώματα, απλώς ότι τα τρέχοντα εμβόλια μπορεί να παρέχουν λιγότερη προστασία. Επομένως, ένας κρίσιμος στόχος παραμένει η αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού, συμπεριλαμβανομένων των τρίτων δόσεων για τις ομάδες κινδύνου.

– Τι γίνεται με τα υπάρχοντα φάρμακα;

Οι επιστήμονες αναμένουν ότι τα πρόσφατα εγκεκριμένα αντιιικά φάρμακα, όπως το χάπι της Merck, θα λειτουργήσουν εξίσου αποτελεσματικά έναντι της νέας παραλλαγής, επειδή αυτά τα φάρμακα δεν στοχεύουν την πρωτεΐνη ακίδας – λειτουργούν εμποδίζοντας την αναπαραγωγή του ιού. Ωστόσο, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος τα μονοκολονικά αντισώματα, όπως η θεραπεία με Regeneron, να αποτύχουν ή να αποτύχουν μερικώς επειδή στοχεύουν τμήματα του ιού που θα έχουν μεταλλαχθεί.

– Η παραλλαγή θα προκαλέσει πιο σοβαρή νόσηση;

Δεν υπάρχουν ακόμη πληροφορίες σχετικά με το εάν η παραλλαγή οδηγεί σε αλλαγή στα συμπτώματα ή τη σοβαρότητα της νόσησης – αυτό είναι κάτι που θα παρακολουθούν στενά οι Νοτιοαφρικανοί επιστήμονες. Δεδομένου ότι υπάρχει μια υστέρηση μεταξύ των λοιμώξεων και των πιο σοβαρών ασθενειών, θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες μέχρι να υπάρξουν σαφή δεδομένα. Σε αυτό το στάδιο, οι επιστήμονες λένε ότι δεν υπάρχει σοβαρός λόγος να υποπτευόμαστε ότι η τελευταία παραλλαγή θα είναι είτε χειρότερη είτε πιο ήπια.

– Μπορούν να τροποποιηθούν τα εμβόλια και πόσος χρόνος μπορεί να διαρκέσει;

Ναι, οι ομάδες πίσω από τα εμβόλια εργάζονται ήδη για την ενημέρωση των εμβολίων με τη νέα πρωτεΐνη ακίδας για να προετοιμαστούν για ένα ενδεχόμενο όπου μπορεί να χρειαστεί μια νέα έκδοση.

Πολλές από τις εργασίες προετοιμασίας για μια τέτοια ενημέρωση έλαβαν χώρα όταν εμφανίστηκαν οι παραλλαγές Beta και Delta – αν και σε αυτές τις περιπτώσεις τα υπάρχοντα εμβόλια άντεξαν καλά. Αυτό σημαίνει ότι οι ερευνητικές ομάδες ήταν ήδη έτοιμες να δημιουργήσουν νέες εκδόσεις εμβολίων και έχουν συζητήσει με τις ρυθμιστικές αρχές ποιες πρόσθετες δοκιμές θα απαιτούνταν. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστούν ακόμη τέσσερις έως έξι μήνες προτού τα ενημερωμένα εμβόλια, εάν απαιτείται, είναι ευρέως διαθέσιμα.

– Πόσο πιθανό είναι να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο;

Μέχρι στιγμής, η πλειονότητα των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ήταν στη Νότια Αφρική, με μια χούφτα στη Μποτσουάνα και το Χονγκ Κονγκ. Ένα άλλο κρούσμα εντοπίστηκε το βράδυ της Πέμπτης στο Ισραήλ –ένα άτομο που είχε επιστρέψει από το Μαλάουι– και άλλα δύο κρούσματα είναι ύποπτα στη χώρα. Την Παρασκευή, το Βέλγιο επιβεβαίωσε ότι είχε εντοπίσει κρούσμα σε κάποιον που είχε ταξιδέψει στην Αίγυπτο και την Τουρκία.

Ωστόσο, δεδομένου ότι υπάρχει κοινοτική μετάδοση στη νότια Αφρική, εάν υπάρχει πλεονέκτημα μεταδοτικότητας, η νέα παραλλαγή είναι πιθανό να έχει ήδη εξαπλωθεί απαρατήρητη σε άλλες χώρες.