Σε μια Ευρώπη που παραπαίει ανάμεσα στη λιτότητα και τον πληθωρισμό, οι τράπεζες βρίσκονται ξανά στο επίκεντρο της πολιτικής και επενδυτικής καταιγίδας. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ανοίγει πάλι τη συζήτηση για φορολόγηση των τραπεζικών κερδών.

Και μόνο η φήμη ότι η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα αρκεί για να προκαλέσει αναστάτωση στην αγορά. Οι τηλεφωνικές γραμμές μεταξύ Αθήνας και Νέας Υόρκης πήραν φωτιά. Οι fund managers ήθελαν να μάθουν τι συμβαίνει — όχι αύριο, τώρα. Γιατί όταν παίζεις με δισεκατομμύρια, δεν έχεις πολυτέλεια για αβεβαιότητες.

Οι πρώτες σπίθες

Η υπόνοια για πιθανή έκτακτη φορολόγηση στις ελληνικές τράπεζες —παρά την άμεση διάψευση από την κυβέρνηση— λειτούργησε σαν σπίθα. Θυμίζουμε, παρόμοιες κινήσεις είδαμε στους παρόχους ενέργειας, όταν τα υπερκέρδη μεταφράστηκαν σε έκτακτες εισφορές. Το ίδιο σενάριο παίχτηκε και με τα διυλιστήρια. Άρα γιατί να εξαιρεθεί το τραπεζικό σύστημα;

Από τη στιγμή που υπάρχει προηγούμενο, η φήμη δεν μοιάζει καθόλου τυχαία. Το πρόβλημα είναι πως, σε μια χώρα που ακόμα παλεύει για επενδυτική αναβάθμιση και σταθερότητα, τέτοιες συζητήσεις —ακόμα και σε επίπεδο «σεναρίων»— τραυματίζουν σοβαρά την εμπιστοσύνη.

Τα funds δεν επενδύουν στην ασάφεια

Δεν είναι μόνο η κεφαλαιακή επάρκεια που μετράνε τα funds. Είναι η προβλεψιμότητα. Οι επενδυτές που στήριξαν τις ελληνικές τράπεζες την τελευταία πενταετία δεν αντέχουν να δουν το τοπίο να θολώνει ξανά. Γι’ αυτό και οι αντιδράσεις ήταν αστραπιαίες. Ξένοι θεσμικοί απαιτούσαν διευκρινίσεις, πίεζαν για ενημέρωση, και επιχειρούσαν να «κοστολογήσουν» έναν πιθανό νέο φόρο.

Η διάψευση ήρθε, αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. Στην αγορά δεν μετράει μόνο τι συμβαίνει, αλλά και τι φαίνεται ότι μπορεί να συμβεί. Κι όταν υπάρχει ασάφεια, το ρίσκο ανεβαίνει. Κι όταν ανεβαίνει το ρίσκο, πέφτουν οι αποτιμήσεις. Είναι απλό.

Η Ιταλία δείχνει τον δρόμο;

Η Μελόνι δεν κάνει κάτι τελείως πρωτοφανές. Οι τράπεζες έχουν βγάλει πολλά λεφτά από τα αυξημένα επιτόκια. Σε χώρες με δημοσιονομική στενότητα, τα υπερκέρδη δεν αφήνονται ανεκμετάλλευτα. Όμως υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε φορολόγηση με στρατηγική και σε αιφνίδιες πολιτικές αποφάσεις που τινάζουν τα business plans στον αέρα.

Η ιταλική κυβέρνηση φαίνεται να προσεγγίζει το ζήτημα με δοσολογία — συγκεκριμένα μέσω της αναστολής χρήσης των DTAs, δηλαδή των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων. Ναι, αυτό αυξάνει τη φορολογική επιβάρυνση βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν πλήττει τη φερεγγυότητα. Δεν είναι άγαρμπη φοροεπιδρομή — είναι έξυπνη λογιστική κίνηση.

Το ερώτημα είναι αν κάτι αντίστοιχο μπορεί να τεθεί επί τάπητος και στην Ελλάδα. Όχι απαραίτητα στο ίδιο μοντέλο. Αλλά η υπόνοια, αρκεί για να προκαλέσει ανησυχία. Ήδη οι τραπεζικές μετοχές πιέστηκαν, κυρίως από φόβο, όχι από πραγματικά οικονομικά μεγέθη.

Το παρασκήνιο των deals

Κι ενώ η πολιτική πλευρά ανεβάζει θερμοκρασία, στο παρασκήνιο οι τραπεζικοί παίκτες κινούνται. Η UniCredit ολοκλήρωσε τη συμφωνία απόκτησης των μετοχών της Alpha Bank. Αντίθετα, στη Eurobank υπάρχει στασιμότητα, ο μεγαλομέτοχος ψάχνει τρόπο να «μοιράσει» μεγάλο πακέτο, αλλά δεν βρίσκει αγοραστή. Οι αγορές που κάνει η ίδια η τράπεζα δεν αρκούν να καλύψουν το μέγεθος της επένδυσης που θέλει να κάνει ο Prem Watsa — επένδυση που, σύμφωνα με την αγορά, θα είναι game changer.

Η Πειραιώς βρίσκεται σε κάπως καλύτερη θέση. Παρότι δέχτηκε πίεση, δεν είναι έντονη. Το roadshow της UBS στις ΗΠΑ δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον — αν και ακόμα είναι νωρίς για συμπεράσματα. Όπως λένε στην αγορά, όταν η μετοχή πέφτει, γίνεται και πιο ελκυστική.

Η Εθνική Τράπεζα είναι ο μεγάλος άγνωστος. Από τη μία, υπάρχουν φήμες για εξαγορά ασφαλιστικής. Από την άλλη, καλά πληροφορημένες πηγές —και το δικό μας radar.gr— μιλούν για εξαγορά τραπεζικού ιδρύματος. Όποια κι αν είναι η αλήθεια, είναι σαφές ότι η Εθνική ετοιμάζει μεγάλη κίνηση. Το χρονοδιάγραμμα; Άγνωστο.

Όλα αυτά οδηγούν στο εξής απλό συμπέρασμα, το τραπεζικό σύστημα δεν καταρρέει. Οι ισολογισμοί είναι ισχυροί, οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας πάνω από τις απαιτήσεις, και η κερδοφορία εξαιρετική. Αυτό που καταρρέει είναι η εμπιστοσύνη, και αυτή καταρρέει κάθε φορά που η πολιτική παίζει με την οικονομική σταθερότητα.

Οι ξένοι δεν θέλουν πολιτικά ρίσκα. Και η Ελλάδα έχει δώσει πολλά παραδείγματα στο παρελθόν για να τη συγχωρέσουν εύκολα. Όταν οι fund managers δουν την πολιτική να απειλεί τις τράπεζες —ακόμα και θεωρητικά— κάνουν πίσω. Και μαζί τους, φεύγουν τα κεφάλαια. Το τραπεζικό σύστημα είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας. Αν αποσταθεροποιηθεί, όλα καταρρέουν.

Διαβάστε ακόμη: