Πλούσια «κληρονομιά» για την χάραξη της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής αφήνει ο πρώην πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίνζο Άμπε, ο οποίος υπέκυψε στα τραύματά του από πυροβολισμό κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε εκδήλωση του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος.

Abenomics

Υπό το όνομα «Abenomics», η στρατηγική του Άμπε επανέφερε στη ζωή την ιαπωνική οικονομία, έπειτα από δύο και πλέον δεκαετίες στασιμότητας, η οποία επήλθε με την κατάρρευση της στεγαστικής αγοράς τη δεκαετία του 1990.

Η στρατηγική του Άμπε κινείτο γύρω από «Τρία Βέλη», με στόχο την ανάκαμψη της οικονομίας και την αύξηση των μισθών: χαλαρή νομισματική πολιτική, δημοσιονομική στήριξη και διαρθρωτικά οικονομικά μέτρα.

Υπό τα πρώτα δύο «βέλη», ο Άμπε, ο οποίος ήταν ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ιαπωνίας με δύο θητείες μεταξύ 2006 και 2007, 2012 -2020, ακολούθησε στρατηγική εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και ποσοστικής χαλάρωσης, διοχετεύοντας επίσης δισεκατομμύρια δολάρια σε νέες υποδομές και επιδοτήσεις.

Με τα διαρθρωτικά μέτρα, ο Άμπε είχε στόχο να τονώσει την παραγωγικότητα μειώνοντας την γραφειοκρατία και τη φορολογία των επιχειρήσεων, καθώς και να ενισχύσει την αγορά εργασίας, ενθαρρύνοντας την συμμετοχή περισσότερων γυναικών, ηλικιωμένων και μεταναστών.

«Οφείλουμε να κοιτάμε στο μέλλον, αντί να ανησυχούμε για το παρόν», είχε τονίσει σε ομιλία του το 2016, σκιαγραφώντας το οικονομικό του όραμα. «Η Ιαπωνία μπορεί να γερνά. Η Ιαπωνία μπορεί να χάνει τον πληθυσμό της. Ωστόσο, αυτά είναι κίνητρα για εμάς».

Ο απολογισμός

Σε γενικές γραμμές, η στρατηγική του Άμπε, ο οποίος παραιτήθηκε για δεύτερη φορά το 2020 επικαλούμενος λόγους υγείας, ήταν μόνο εν μέρει επιτυχής για την ανάκαμψη της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η οικονομία ανέκαμψε από τη στασιμότητα της δεκαετίας του 1990 και του 2000, οι εξαγωγές ενισχύθηκαν και η ανεργία υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών. Μεταξύ του 2015 και του 2017, η Ιαπωνία κατέγραψε 8 συναπτά τρίμηνα ανάπτυξης, το μεγαλύτερο σερί 30 περίπου ετών.

Ωστόσο, η απόδοση της ιαπωνικής οικονομίας ήταν λιγότερο εντυπωσιακή από τις υπόλοιπες μεγάλες οικονομίες, σε σχέση με την ανάκαμψη των δεκαετιών μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά την δεύτερη – οκταετή – θητεία του ως πρωθυπουργού, το πραγματικό ΑΕΠ της Ιαπωνίας αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,9% (εξαιρώντας το 2020, όποτε η πανδημία επιβάρυνε δυσανάλογα την οικονομία).

Ο φιλόδοξος στόχος του για ενίσχυση του ονομαστικού ΑΕΠ στα 600 τρισ. γεν δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επίσης, ο πληθωρισμός και η αύξηση των μισθών δεν έφτασαν στα επιθυμητά επίπεδα, αντισταθμίζοντας εν μέρει τους οικονομικούς στόχους που επετεύχθησαν.

Ο Yoshihide Suga ο οποίος διαδέχθηκε τον Άμπε δεσμεύτηκε να ακολουθήσει την στρατηγική Abenomics. Ωστόσο, ο τωρινός πρωθυπουργός της χώρας Fumio Kishida αποφάσισε να απομακρυνθεί, ακολουθώντας ένα μοντέλο «νέου καπιταλισμού», το οποίο κατά τον ίδιο προσαρμόζεται καλύτερα στις τρέχουσες συνθήκες.