Για πρώτη φορά η Κομισιόν εκφράζει έντονη ανησυχία για νέα άνοδο στις τιμές φυσικού αερίου με δεδομένο μάλιστα ότι η ρωσο-ουκρανική συμφωνία διέλευσης αερίου προς την ΕΕ λήγει στις 31 Δεκεμβρίου, που δεν είναι μακριά.
Τον Ιανουάριο του 2025, η ΕΕ είτε θα απαγορεύσει πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου όταν λήξει σύμβαση διαμετακόμισης με τη Μόσχα ή θα επιδιώξει νέα συμφωνία για φθηνές αλλά πολιτικά φορτισμένες προμήθειες.
Τα 27 κράτη μέλη είναι σαφώς διχασμένα, αν και οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν διαφοροποιηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
Εν τω μεταξύ χωρίς καθόλου εισαγωγές LNG πέρασε τον Απρίλιο η Ελλάδα ως αποτέλεσμα της χαμηλής ζήτησης, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά από το 2017.
Για πρώτη φορά χωρίς LNG η Ελλάδα τον Απρίλιο
Χωρίς καθόλου εισαγωγές LNG πέρασε τον Απρίλιο η Ελλάδα ως αποτέλεσμα της χαμηλής ζήτησης.
Ωστόσο η χώρα μας έχει μεγάλη ανάγκη από αέριο για τουλάχιστον 10 χρόνια ακόμη οπότε όλες οι εξελίξεις στην ΕΕ, την Ουκρανία και τη Ρωσία μας αφορούν και μας επηρεάζουν ευθέως.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το SPGlobal, είχε προηγηθεί ήδη πτώση το Φεβρουάριο, καθώς το αρχικό πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ έκανε λόγο για πέντε φορτία που αναθεωρήθηκαν τελικά σε δύο. Αντίστοιχα το Μάρτιο μειώθηκαν από τα τέσσερα σε δύο.
Κατά το α’ τρίμηνο του 2024, η χώρα μας εισήγαγε 18% λιγότερο LNG σε ετήσια βάση με 522.000 τόνους.
Η πτώση των εισαγωγών LNG αποδίδεται από τους αναλυτές στη χαμηλή ζήτηση, αλλά και στη χαμηλότερη τιμή του αερίου μέσω αγωγών.
Όπως τόνισαν, το αέριο στο Balkan Gas Hub εμπορεύεται από 21 έως 23 ευρώ/MWh και τα περισσότερα συμβόλαια χονδρικής έχουν τιμή χαμηλότερη κατά 4-5% σε σχέση με το TTF.
“Δεν έχει νόημα να αγοράσει κανείς φυσικό φορτίο LNG, καθώς το αζέρικο και το τουρκικό αέριο είναι πολύ φθηνά στην περιοχή”, δήλωσε χαρακτηριστικά έμπορος στο SPGlobal.
Επίσης, τονίζεται ότι οι υψηλές φυσικές τιμές στις γύρω αγορές ενδεχομένως να καθιστούν την Ελλάδα λιγότερο ελκυστικό προορισμό για το LNG. Υπάρχει επίσης η αυξημένη ζήτηση της Αιγύπτου που αντιμετωπίζει ενεργειακές ελλείψεις και έχει στραφεί στις εισαγωγές αερίου.
Η ΕΕ θέλει ακόμη και τώρα ρωσικό αέριο
Περισσότερα από δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθεί να ρέει προς την Ευρώπη.
Παρά τις δραστικές μειώσεις στις ευρωπαϊκές εισαγωγές, φυσικό αέριο από τη Ρωσία εξακολουθεί να τροφοδοτεί πολλά σπίτια και επιχειρήσεις στην ΕΕ διασφαλίζοντας σημαντικά έσοδα στα ρωσικά δημόσια ταμεία.
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος τον Φεβρουάριο του 2022, οι ευρωπαίοι ηγέτες αναγκάστηκαν να δουν κατάματα τη μακροχρόνια εξάρτηση τόσο από το ρωσικό φυσικό αέριο, όσο και από το ρωσικό πετρέλαιο.
Το φυσικό αέριο αποτελούσε ιδιαίτερο πρόβλημα, καθώς το 2021 το 34% των ευρωπαϊκών αναγκών καλύπτονταν από τη Ρωσία. Εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν άρχισε να μειώνει σταδιακά καθ΄όλη τη διάρκεια του 2022 τις εξαγωγές προς την Ευρώπη.
Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποιούσαν τότε για ελλείψεις τον χειμώνα, επιβάλλοντας σειρά μέτρων εξοικονόμησης. Εν τέλει όμως οι ανησυχίες δεν έγιναν πραγματικότητα κι ας εκτοξεύθηκε το ενεργειακό κόστος.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η διαπίστωση ότι ουδέποτε οι Ευρωπαίοι επέβαλαν ουσιαστικές κυρώσεις στο ρωσικό φυσικό αέριο. «Δεν υπήρξαν ποτέ κυρώσεις», τονίζει ο Μπέντζαμιν Χίλγκενστοκ από την Οικονομική Πανεπιστημιακή Σχολή του Κιέβου. «Ήταν μια εθελοντική και ορθή απόφαση των χωρών να διαφοροποιήσουν τους προμηθευτές τους, έτσι ώστε να μην είναι πλέον εκβιάσιμες από τη Ρωσία», δήλωσε στη DW.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ΕΕ, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου περιορίστηκαν στα κράτη-μέλη από 40% το 2021 σε περίπου 8% το 2023. Αν ωστόσο συνυπολογιστεί το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), δηλαδή φυσικό αέριο σε υγρή μορφή έτσι ώστε γίνεται εφικτή η μεταφορά με πλοία, οι εισαγωγές ρωσικού αερίου στην ΕΕ έφθασαν πέρυσι το 15%.
Ο βασικός τρόπος με τον οποίο η ΕΕ περιόρισε σημαντικά την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο ήταν η στροφή προς τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ. Μετά από γενναίες ρωσικές εκπτώσεις όμως αυξήθηκαν και πάλι οι ρωσικές εισαγωγές LNG στη ΕΕ.
Σήμερα η Ρωσία είναι ο δεύτερος σε ποσότητα προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου της ΕΕ, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Kpler. Οι 15,5 εκατομμύρια τόνοι που πωλήθηκαν στην Ευρώπη το 2023 αντιστοιχούν στο 16% των συνολικών ευρωπαϊκών εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πρόκειται για αύξηση 40% σε σύγκριση με την ποσότητα LNG που διοχέτευσε η Ρωσία στην ΕΕ το 2021.
Παρά την καταστροφή του αγωγού Nord Stream1, ρωσικό αέριο εξακολουθεί να φθάνει σε ευρωπαϊκό έδαφος μέσω Ουκρανίας και Αυστρίας, αλλά και Ουγγαρίας. Η αυστριακή δημόσια ενεργειακή εταιρεία OMV έχει σε ισχύ συμβόλαιο με τη ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom μέχρι το 2040.
Μεγάλες ποσότητες ρωσικού αερίου εισάγει μέσω αγωγού και η Ουγγαρία. Πρόσφατα η Βουδαπέστη σύναψε συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με την Τουρκία. Ειδικοί ωστόσο επισημαίνουν ότι και αυτό το αέριο, το οποίο θα μεταφέρεται μέσω Turkstream, προέρχεται επίσης από τη Ρωσία.
Οι Βρυξέλλες δηλώνουν ότι επιδιώκουν τον τερματισμό εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το 2027 και ο στόχος αυτός φαίνεται όλο και πιο ρεαλιστικός, εκτιμά ο Μπέντζαμιν Χίλγκενστοκ. Όσον αφορά όμως το LNG, ο ειδικός είναι πιο αισιόδοξος και δηλώνει ότι εκτός από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, εναπόκειται και στους εισαγωγείς μεγάλων ποσοτήτων LNG, όπως η Ισπανία και το Βέλγιο, να λάβουν περιοριστικά μέτρα.
«Η εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου από την πίσω πόρτα αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, διότι στέλνει λάθος μηνύματα. Με αυτό το τρόπο βοηθάμε τη Ρωσία να διασφαλίσει αλυσίδες εφοδιασμού LNG, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει».
Μειωθήκαν οι εισαγωγές ρωσικού αερίου αλλά…
Δεν είναι τυχαίο ότι το 2023, οι παραδόσεις μέσω των ρωσικών αγωγών αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 10% των συνολικών εισαγωγών του μπλοκ, από περίπου 40% το 2021 , σύμφωνα με στοιχεία από ευρωπαίους φορείς αποθήκευσης.
Και περισσότερες από τις μισές ταξίδεψαν μέσω της Ουκρανίας, χρησιμοποιώντας μόλις το 10% της χωρητικότητας των αγωγών της.
Αυτό μεταφράστηκε σε ετήσια έσοδα 800 εκατομμυρίων δολαρίων σε τέλη μετάδοσης, που αντιπροσωπεύουν ένα μέτριο 0,46% του ουκρανικού ΑΕΠ.
Τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν ως επί το πλείστον για την πληρωμή βασικών λειτουργικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής συντήρησης του αγωγού, και μετά βίας αντιστάθμισαν τα σχετικά έξοδα.
Με την επικείμενη λήξη της τρέχουσας σύμβασης διαμετακόμισης στο τέλος του 2024, μια σημαντική καμπή διαφαίνεται. Εάν η συμφωνία παραταθεί, είναι πιθανό να υπάρξουν αλλαγές στον όγκο και τη δομή της συμφωνίας.
Στο πλαίσιο της υπάρχουσας πενταετούς σύμβασης με το Κίεβο, η Ρωσία διατηρεί ημερήσια χωρητικότητα μεταφοράς 109 εκατ. κυβικών μέτρων (mcm).
Μετά τη λήξη της συμφωνίας τον Δεκέμβριο, οι κρατήσεις είναι πιθανό να μειωθούν στα 40 εκ. εκ./ημέρα – το τρέχον επίπεδο φυσικής ροής μέσω της Ουκρανίας, μειώνοντας περαιτέρω τα έσοδα.
Πολλοί ανησυχούν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με υψηλότερες τιμές ενέργειας τον επόμενο χειμώνα.
Μάλιστα αξιωματούχοι των Βρυξελλών προειδοποίησαν τα μέλη σε εσωτερικό έγγραφο που ετοίμασε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το έγγραφο το οποίο αποκάλυψε προσφάτως το Politico, αναφέρει ότι «η ΕΕ θα χάσει το 5% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου, οι περισσότερες από τις οποίες κατευθύνονταν προς την Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Εάν ο χειμώνας είναι ιδιαίτερα κρύος, η απώλεια εισαγωγών φυσικού αερίου θα μπορούσε να δημιουργήσει το χειρότερο σενάριο για τις χώρες που εξαρτώνται από τη διέλευση μέσω της Ουκρανίας».
Προσθέτουν επίσης ότι «η εκ νέου δρομολόγηση των προμηθειών φυσικού αερίου του μπλοκ θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλό κόστος μεταφοράς, ενώ οι επιβαρύνσεις αποθήκευσης που επιβάλλονται από χώρες της ΕΕ θα μπορούσαν να καταστήσουν αυτή τη διαφοροποίηση πιο δύσκολη και δαπανηρή».
Η Ευρώπη έχει ήδη επιδιώξει να εγκαταλείψει το ρωσικό φυσικό αέριο από τότε που το τελευταίο εισέβαλε στην Ουκρανία το 2022, με στόχο να περιορίσει τα έσοδα εν καιρώ πολέμου για το Κρεμλίνο.
Σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Φεβρουάριο, η αρμόδια Ευρωπαία Επίτροπος, Κάντρι Σίμσον υποστήριξε ότι οι εναλλακτικές προμήθειες προμηθεύονται πλέον από χώρες που κάποτε εξυπηρετούνταν από τη διαδρομή διαμετακόμισης φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Ιταλίας και της Σλοβακίας. Ωστόσο, μια πρόσφατη κίνηση της Γερμανίας να φορολογήσει μονομερώς τις εξαγωγές φυσικού αερίου περιπλέκει τις οδούς εφοδιασμού.
Τι θα κάνει η Ουκρανία το Δεκέμβριο που λήγει η συμφωνία με Μόσχα;
Δεδομένου ότι τέτοιες πληρωμές διαμετακόμισης δεν είναι κρίσιμες για την ουκρανική οικονομία, το Κίεβο είναι έτοιμο να τερματίσει τη μακροχρόνια και ταραχώδη συνεργασία του για το φυσικό αέριο με τη Ρωσία. Αυτό δίνει μια ευκαιρία για την ΕΕ να επισπεύσει την ενεργειακή της ανεξαρτησία και να απελευθερωθεί από την εξάρτηση από τη Ρωσία έως το 2025, δύο ολόκληρα χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα που περιγράφεται στην πολιτική ορόσημο REPowerEU .
Μια τέτοια προορατική στάση όχι μόνο θα ενίσχυε τη δέσμευση της περιοχής για ενεργειακή αυτονομία, αλλά και θα ευθυγραμμιστεί με το ευρύτερο όραμα για ένα ασφαλές, αυτοδύναμο και βιώσιμο ενεργειακό μέλλον για την Ευρώπη.
Η προοπτική μη ανανέωσης της συμφωνίας προκαλεί ανησυχίες στην ευρύτερη περιοχή, με την Αυστρία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία να αντιμετωπίζουν πιθανώς τις μεγαλύτερες επιπτώσεις, σύμφωνα με την Aura Sabadus, ανώτερη αναλυτή στην εταιρεία πληροφοριών αγοράς ICIS.
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη ζητήσει από τις χώρες της ΕΕ να καταργήσουν σταδιακά τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων έως το 2027. Και το μπλοκ μέχρι στιγμής έχει μειώσει την εξάρτησή του από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά περίπου τα δύο τρίτα σε σύγκριση με το 2021, στρεφόμενο σε μέρη όπως η Νορβηγία και οι ΗΠΑ.
Η συμφωνία διαμετακόμισης της Ουκρανίας είναι ένας από τους κύριους κινδύνους εν μέσω μιας «εύθραυστης ισορροπίας», δήλωσε ο Γκρέγκορ Πετ, επικεφαλής εμπορικός διευθυντής και αναλυτής της Uniper Energy.
«Αν και βλέπαμε για εβδομάδες και μήνες μια πτωτική τάση λόγω των αδύναμων οικονομικών και της υψηλής αποθήκευσης, ήταν πάντα σαφές ότι είναι μια εύθραυστη ισορροπία και μπορεί να αλλάξει ανά πάσα στιγμή», είπε για παράγοντες όπως η συμφωνία διαμετακόμισης της Ουκρανίας, γεωπολιτική αστάθεια, καιρικές συνθήκες και άλλους παρατεταμένους κινδύνους εφοδιασμού.
«Όταν οι παράγοντες αλλάζουν, η κρίση μπορεί να επανέλθει και πρέπει να λάβουμε προληπτικά μέτρα», είπε ο Πετ.
Το ρωσικό LNG …καλά κρατεί!
Σήμερα η Ρωσία είναι ο δεύτερος σε ποσότητα προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου της ΕΕ, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Kpler. Οι 15,5 εκατομμύρια τόνοι που πωλήθηκαν στην Ευρώπη το 2023 αντιστοιχούν στο 16% των συνολικών ευρωπαϊκών εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πρόκειται για αύξηση 40% σε σύγκριση με την ποσότητα LNG που διοχέτευσε η Ρωσία στην ΕΕ το 2021.
Μεγάλο μέρος του LNG που φθάνει στην Ευρώπη δεν διατίθεται στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά επανεξάγεται σε τρίτες χώρες ωφελώντας ορισμένες χώρες-μέλη και διάφορες εταιρείες.
«Σημαντικό μέρος του ρωσικού υγροποιημένου αερίου απλώς μεταφορτώνεται στην Ευρώπη», δηλώνει ο Μπέντζαμιν Χίλγκενστοκ. «Δεν σχετίζεται επομένως με τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης. Πρόκειται απλά για ευρωπαϊκές εταιρείες που κερδίζουν διευκολύνοντας ρωσικές εξαγωγές LNG», λέει ο ειδικός προσθέτοντας ότι: «Θα πρέπει να απαγορεύσουμε το ρωσικό LNG. Εκτιμώ ότι δεν παίζει πια σημαντικό ρόλο στον εφοδιασμό της Ευρώπης και ότι μπορεί να αντικατασταθεί σχετικά εύκολα με LNG από άλλες προμηθεύτριες χώρες». Έρευνα της δεξαμενής σκέψης Bruegel από το 2023 επιβεβαιώνει αυτή την εκτίμηση.
Λιγότερο ουκρανικό αέριο θα σημαίνει μεγαλύτερη ζήτηση LNG το 2024, δήλωσε από την πλευρά της η Iryna Sereda, επικεφαλής του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου του BloombergNEF.
Λιγότερο LNG θα απαιτείται το καλοκαίρι κάθε χρόνο λόγω των υψηλών επιπέδων αποθήκευσης. «Αυτό παρέχει ήδη ένα καλό σημείο εκκίνησης», είπε.
Ωστόσο, «εάν δεν υπάρχουν ροές που προέρχονται από την Ουκρανία, θα χρειαστούμε περισσότερο LNG, επομένως δυνητικά θα υπάρξουν υψηλότερες» εισαγωγές LNG το 2024, υπογράμμισε.
«Ψηφίζουν ρωσικά» Ούγγροι και Αυστριακοί
Εκτός από την Ουκρανία, ρωσικό αέριο εξακολουθεί να φθάνει σε ευρωπαϊκό έδαφος μέσω Αυστρίας και Ουγγαρίας.
Η αυστριακή δημόσια ενεργειακή εταιρεία OMV έχει σε ισχύ συμβόλαιο με τη ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom μέχρι το 2040. Μεγάλες ποσότητες ρωσικού αερίου εισάγει μέσω αγωγού και η Ουγγαρία.
Πρόσφατα η Βουδαπέστη σύναψε συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με την Τουρκία. Ειδικοί ωστόσο επισημαίνουν ότι και αυτό το αέριο, το οποίο θα μεταφέρεται μέσω Turkstream, προέρχεται επίσης από τη Ρωσία.
Οι Βρυξέλλες δηλώνουν ότι επιδιώκουν τον τερματισμό εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το 2027 και ο στόχος αυτός φαίνεται όλο και πιο ρεαλιστικός, δηλώνει στη Deutsche Welle o Μπέντζαμιν Χίλγκενστοκ από την Οικονομική Πανεπιστημιακή Σχολή του Κιέβου. Όσον αφορά όμως το LNG, ο ειδικός είναι πιο αισιόδοξος και δηλώνει ότι εκτός από τις πρωτοβουλίες της ΕΕ, εναπόκειται και στους εισαγωγείς μεγάλων ποσοτήτων LNG, όπως η Ισπανία και το Βέλγιο, να λάβουν περιοριστικά μέτρα.
«Η εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου από την πίσω πόρτα αποτελεί τεράστιο πρόβλημα, διότι στέλνει λάθος μηνύματα. Με αυτό το τρόπο βοηθάμε τη Ρωσία να διασφαλίσει αλυσίδες εφοδιασμού LNG, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει».
Και ο Ερντογάν «χώνεται» και πάει για μεγάλο ντηλ με την ExxonMobil
Η Τουρκία βρίσκεται σε συζητήσεις με τον αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό ExxonMobil για μια συμφωνία πολλών δισ. δολαρίων στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθώς η Άγκυρα προσπαθεί να περιορίσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια.
Η Τουρκία, η οποία εισάγει σχεδόν όλο το φυσικό της αέριο, επιδιώκει να οικοδομήσει ένα «νέο χαρτοφυλάκιο εφοδιασμού» που θα την κάνει λιγότερο εξαρτημένη από οποιονδήποτε μεμονωμένο εταίρο, δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ σε συνέντευξή της στους Financial Times.
Οι συνομιλίες πραγματοποιούνται εν μέσω βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ, αφού η Άγκυρα απέσυρε το βέτο της για την ένταξη της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον συμφώνησε να πουλήσει στην Τουρκία τα μαχητικά αεροσκάφη F-16. Έρχονται επίσης καθώς η Τουρκία επιδιώκει να επανατοποθετηθεί ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος.
Η Τουρκία θα εξασφάλιζε έως και 2,5 εκατομμύρια τόνους LNG ετησίως μέσω της μακροπρόθεσμης συμφωνίας που συζητείται με την Exxon, είπε ο Μπαϊρακτάρ, προσθέτοντας ότι το σύμφωνο μπορεί να διαρκέσει για μια δεκαετία.
Ο Μπαϊρακτάρ είπε ότι οι εμπορικοί όροι της συμφωνίας της Exxon είναι ακόμη υπό συζήτηση, αλλά η αποστολή 2,5 εκατομμύρια τόνων LNG στην Τουρκία θα κόστιζαν επί του παρόντος περίπου 1,1 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις τιμών από την υπηρεσία δεδομένων Argus.
Οι υπό συζήτηση 2,5 εκατ. τόνοι LNG θα ήταν αρκετοί για να καλύψουν περίπου το 7% της κατανάλωσης φυσικού αερίου της Τουρκίας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της FT. Πέρυσι, η Τουρκία εισήγαγε 5 εκατ. τόνους LNG από τις ΗΠΑ στην «spot» αγορά όπου αγοράζεται και πωλείται ενέργεια για επικείμενη παράδοση, είπε ο Μπαϊρακτάρ.
Η Exxon έχει φιλόδοξα σχέδια να επεκτείνει το χαρτοφυλάκιο LNG σε 40 εκατ. τόνους ετησίως έως το 2030, περίπου διπλάσιο από αυτό που ήταν το 2020.
