Η δημόσια πρόταση της EURONEXT για την ΕΧΑΕ αποτελεί μια ιστορική τομή που βάζει επιτέλους τέλος σε μια μακρόχρονη περίοδο ντροπής, αδράνειας και παρασκηνίου στο ελληνικό χρηματιστήριο.

Μια αγορά που θα έπρεπε να είναι εργαλείο ανάπτυξης και διεθνούς εμπιστοσύνης, έχει καταντήσει για χρόνια πεδίο μηχανορραφιών, μικροπολιτικής και προσωπικών εξυπηρετήσεων.

Ευτυχώς, αυτή η εποχή φαίνεται να φτάνει στο τέλος της.

Ο Υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, αξίζει συγχαρητήρια.

Δεν δίστασε να συγκρουστεί με κατεστημένα συμφέροντα και να επιτρέψει μια λύση που μπορεί να μεταμορφώσει ριζικά το τοπίο.

Η στήριξή του στη δημόσια πρόταση της EURONEXT, παρά τις αντιδράσεις και τα ενοχλημένα βλέμματα από τον εγχώριο χρηματιστηριακό πυρήνα, σηματοδοτεί μια στροφή στην κατεύθυνση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και του εξορθολογισμού.

Είναι μια πράξη πολιτικής βούλησης και υπευθυνότητας.

Οι χαμένοι της αλλαγής

Η σφοδρή αντίδραση ορισμένων κύκλων δεν είναι τυχαία. Όσοι αντιδρούν, δεν το κάνουν επειδή ενδιαφέρονται για την ελληνική κεφαλαιαγορά. Το αντίθετο. Τους ενοχλεί πως χάνουν τον έλεγχο.

Ο Γιάννος Κοντόπουλος, επικεφαλής της ΕΧΑΕ, βλέπει την καρέκλα του να αδειάζει. Η παρουσία του έχει ταυτιστεί με την παρακμή, με αλλεπάλληλα λειτουργικά φιάσκα, με χαμένες ευκαιρίες και στρατηγική ανυπαρξία. Η πολυδιαφημισμένη «ψηφιακή μετάβαση» αποδείχθηκε επικοινωνιακό περιτύλιγμα, με τα πραγματικά προβλήματα να παραμένουν στο παρασκήνιο. Η διακοπή των συναλλαγών την ημέρα που η χώρα αποκτούσε επενδυτική βαθμίδα από τη Moody’s ήταν απλώς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Ταυτόχρονα, πίσω από τις φωνές αντίστασης βρίσκονται και οι λεγόμενοι «παράγοντες της αγοράς». Χρηματιστές, μεσάζοντες, και πρόσωπα που για χρόνια κινούν τα νήματα στο παρασκήνιο, αντιδρούν σφοδρά επειδή βλέπουν τις προμήθειές τους – τα υπερκέρδη από ένα κλειστό, αδιαφανές σύστημα – να απειλούνται με εξαφάνιση. Δεν είναι το δημόσιο συμφέρον που τους ενδιαφέρει, αλλά η επιβίωση ενός μηχανισμού που τους εξασφάλιζε προνομιακή πρόσβαση, πληροφορία και έλεγχο. Οτιδήποτε κινείται προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης και της διαφάνειας τους βρίσκει απέναντι, γιατί σημαίνει το τέλος ενός προσοδοφόρου παιχνιδιού.

Ο Αλέξης Πατέλης, πρώην οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, παίζει το δικό του παιχνίδι. Οι πληροφορίες τον θέλουν να προσπαθεί να ελέγξει εκ των έσω το τρίγωνο “Χρηματιστήριο – Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς – Κυβερνητικοί Μηχανισμοί”, προωθώντας είτε πρόσωπο της επιλογής του είτε τον ίδιο για τη θέση της προέδρου στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Αν αυτό αληθεύει, τότε δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με πολιτική φιλοδοξία αλλά με μια ευθεία απειλή για την ανεξαρτησία των εποπτικών θεσμών της αγοράς.

Ποιον αφορά η «επιτυχία» της ελληνικής οικονομίας αν οι δομές παραμένουν έρμαια χειραγώγησης;

Η ώρα του τέλους: Το black-out ως συμβολισμός

Το black-out στο Χρηματιστήριο ήταν η αποτύπωση μιας αποτυχημένης στρατηγικής, ενός συστήματος που επιβίωνε με κουμπώματα, συμβιβασμούς και προσχηματική εποπτεία. Όλα φάνταζαν υποτονικά, προβλέψιμα, ασήμαντα, μέχρι που το σύστημα κατέρρευσε στη χειρότερη δυνατή συγκυρία. Την ημέρα που η Ελλάδα αποκτούσε επενδυτική βαθμίδα, η χρηματιστηριακή της αγορά δεν λειτουργούσε.

Ήταν το σημείο μηδέν. Και ίσως –όσο και αν ακούγεται παράδοξο– να ήταν και η αρχή μιας καινούριας εποχής. Το black-out σήμανε το τέλος της ανοχής. Το δημόσιο συμφέρον δεν μπορεί πια να θυσιάζεται για χάρη της διατήρησης μερικών θέσεων εξουσίας. Ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Το αφήγημα περί «τεχνικής δυσλειτουργίας» είναι τουλάχιστον προσβλητικό για την κοινή νοημοσύνη.

Η πρόταση της EURONEXT: Ευκαιρία και μονόδρομος

Η EURONEXT δεν είναι απλώς ο νέος μέτοχος. Είναι ένας θεσμικός παίκτης με διεθνές κύρος και εμπειρία στη διαχείριση αγορών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η πρότασή της δεν αφορά απλώς την εξαγορά ενός ποσοστού. Αφορά την ανάληψη ευθύνης και την επανεκκίνηση του Χρηματιστηρίου με επαγγελματικά, τεχνοκρατικά και διαφανή κριτήρια.

Οι επικριτές της πρότασης μιλούν για «ξεπούλημα». Στην πραγματικότητα, αυτό που «ξεπουλήθηκε» όλα αυτά τα χρόνια ήταν η αξιοπιστία της αγοράς – με ευθύνη συγκεκριμένων προσώπων και κέντρων επιρροής. Η ανάληψη της ΕΧΑΕ από έναν ευρωπαϊκό όμιλο αποτελεί μια μορφή θεσμικής εξυγίανσης, με κανόνες, λογοδοσία και σαφή όρια. Ο έλεγχος της αγοράς πρέπει να ασκείται από τους θεσμούς, όχι από πρόσωπα με διασυνδέσεις και υπόγειες βλέψεις.

Το βάρος της επόμενης μέρας

Η ευθύνη τώρα ανήκει στην κυβέρνηση – και πρωτίστως στον Υπουργό Οικονομικών. Η παρέμβαση Πιερρακάκη ήταν καθοριστική και το timing της καίριο. Όμως η δουλειά δεν τελειώνει εδώ. Η αγορά χρειάζεται ένα σχέδιο ανασυγκρότησης, όχι απλώς μια αλλαγή προσώπων.

Χρειάζεται νέα διοίκηση με διεθνές προφίλ και εμπειρία, νέες υποδομές, σύγχρονες πλατφόρμες διαπραγμάτευσης, καθαρές γραμμές εποπτείας, και κυρίως, κουλτούρα επαγγελματισμού. Οι ημέρες των κολλητών, των αδιαφανών επιλογών πρέπει να τελειώσουν οριστικά.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν μπορεί να είναι προθάλαμος για πολιτικά αποτυχημένους ή φιλοδοξούντες μνηστήρες της εξουσίας. Είναι ο θεσμικός φρουρός της αγοράς και πρέπει να στελεχωθεί με βάση αξιοκρατικά και διαφανή κριτήρια.

Η Κόπρος του Αυγεία πρέπει να καθαριστεί

Το ελληνικό χρηματιστήριο ήταν για χρόνια στάσιμο. Σαν βάλτος. Κι όταν δεν υπάρχει κίνηση, όταν δεν υπάρχει ανταγωνισμός, όταν οι ίδιοι και οι ίδιοι ελέγχουν τα πάντα, αυτό που απομένει είναι η στασιμότητα, η διαφθορά, η παρακμή.

Ο συμβολισμός είναι ισχυρός, η δημόσια πρόταση της EURONEXT είναι το νερό που καθαρίζει την κόπρο του Αυγεία. Είναι η αρχή ενός εξορθολογισμού, της επιστροφής των θεσμών στην ορθή τους λειτουργία.

Όμως χρειάζεται συνέχεια. Χρειάζεται πολιτική βούληση και επιμονή. Η επενδυτική βαθμίδα δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι ευκαιρία. Και η χώρα μας πρέπει να δείξει ότι έχει τα εργαλεία – και τους ανθρώπους – για να την αξιοποιήσει.

Διαβάστε ακόμη:

• Το νταραβέρι των συστημικών τραπεζών (μέσω Κύπρου) με «ημέτερους» και «διαπλοκή»
• Pulse: Στις 15 μονάδες το προβάδισμα της ΝΔ από το ΠΑΣΟΚ, εννέα κόμματα στη Βουλή
• Τι είπαν στους αναλυτές οι επικεφαλής των Intralot – Bally’s για το deal των δύο ομίλων
• Άνγκελα Μέρκελ: «Ο Σόιμπλε ήθελε την Ελλάδα εκτός ευρώ – Τον έπαιρνα κάθε ώρα τηλέφωνο»