Οι έμποροι πετρελαίου το βλέπουν ως το χειρότερο σενάριο. Αξιωματούχοι του Πενταγώνου έχουν απευθύνει αγωνιώδεις προειδοποιήσεις εδώ και καιρό, ενώ ο αμερικανός αντιπρόεδρος Ντι Τζέι Βανς πιστεύει ότι θα ήταν αυτοκτονικό αν έκλειναν τα Στενά του Ορμούζ.
Ωστόσο, ιρανοί νομοθέτες απειλούν με κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, μιας λωρίδας νερού που συνδέει τον πλούσιο σε πετρέλαιο Περσικό Κόλπο με τις παγκόσμιες αγορές, ως απάντηση στα πλήγματα που δέχθηκαν πυρηνικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης από τις ΗΠΑ. Αυτό αναστάτωσε τις αγορές πετρελαίου και έστειλε τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των αμερικανικών μετοχών χαμηλότερα το βράδυ της Κυριακής.
Περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου διέρχεται από το πλάτους 20 μιλίων στενό , όπου δεκάδες τεράστια δεξαμενόπλοια διοχετεύονται καθημερινά σε ένα ζευγάρι λωρίδων κυκλοφορίας πλάτους 2 μιλίων που χωρίζονται από μια ζώνη ασφαλείας πλάτους 2 μιλίων. Η διέλευση μέσω αυτής της λωρίδας 6 μιλίων εντός των στενών περιλαμβάνει ένα εξίσου τεράστιο μερίδιο του υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο.
Τα Στενά είναι καθοριστικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου. Τα δεξαμενόπλοια μετέφεραν το 2024 περίπου 16,5 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και συμπυκνωμάτων την ημέρα από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράν μέσω του στενού, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Τα αποθέματα βοηθούν στην τροφοδοσία της κινεζικής οικονομίας που διψά για πετρέλαιο και υπαγορεύουν τις τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές.
Το Ιράν έχει συχνά παρενοχλήσει δεξαμενόπλοια με ξένη σημαία στην περιοχή και περιστασιακά απειλεί να διαταράξει αυτό το εμπόριο ευρύτερα σε περιόδους έντασης, απειλώντας να εκτοξεύσει το παγκόσμιο κόστος ενέργειας.
Την Κυριακή, μετά την επίθεση των αμερικανικών δυνάμεων, τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το κοινοβούλιο του Ιράν ενέκρινε το κλείσιμο των στενών. Πρόσθεσαν όμως ότι η τελική απόφαση ανήκει στους κορυφαίους αξιωματούχους ασφαλείας του καθεστώτος.
Το κλείσμο των στενών του Ορμούζ τακτική καμένης γης
Πολλοί traders πετρελαίου και στελέχη ενέργειας εξακολουθούν να θεωρούν το σενάριο ως τακτική καμένης γης και απόμακρη πιθανότητα. Οι εταιρείες παρακολούθησης δεξαμενόπλοιων ανακοίνωσαν την Κυριακή ότι η κυκλοφορία μέσω του στενού προχωρούσε κανονικά.
Παρόλα αυτά, οι αγορές πετρελαίου παραμένουν σε έξαρση. Το κόστος των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης αργού Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς τιμολόγησης, αυξήθηκε κατά 3,2% την Κυριακή, διαπραγματευόμενες περίπου στα 79,50 δολάρια το βαρέλι. Οι τιμές έχουν πλέον αυξηθεί περίπου 15% από τότε που το Ισραήλ εξαπέλυσε την αεροπορική εκστρατεία του νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης των αμερικανικών μετοχών υποχώρησαν, με τα συμβόλαια που συνδέονται με τον S&P 500 να μειώνονται κατά περίπου 0,5%.
«Είναι ένα διαπραγματευτικό χαρτί», δήλωσε στην Wall Street Journal ο Άντονι Γκέρνι, πρώην στέλεχος εταιρείας δεξαμενόπλοιων εδώ και πολύ καιρό, αναφερόμενος στο στενό. «Μόλις το χρησιμοποιήσουν, έχει εξαφανιστεί».
Ο Γκέρνι, ο οποίος υπηρέτησε τη δεκαετία του 1980 ως αναλυτής πληροφοριών του Ναυτικού των ΗΠΑ με επίκεντρο τις απειλές για την εμπορική ναυτιλία, δήλωσε ότι ένα πλήρες κλείσιμο του στενού από το Ιράν θα προκαλούσε μια γρήγορη στρατιωτική αντίδραση από τα αμερικανικά πολεμικά πλοία που έχουν πρόσφατα μετακινηθεί στην περιοχή.
Αλλά «δεν νομίζω ότι είναι μια επιχείρηση τριών ή τεσσάρων ημερών», είπε. «Θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ περισσότερο».
Το Ιράν πυροβολεί τα πόδια του
Οποιαδήποτε διαταραχή στην κυκλοφορία των πλοίων θα μπορούσε επίσης να επιβραδύνει τις ιρανικές εξαγωγές ενέργειας, μια σανίδα σωτηρίας για την οικονομία του Ιράν. Αν και οι ισραηλινές επιθέσεις έχουν πλήξει την εγχώρια ενεργειακή υποδομή του Ιράν τις τελευταίες ημέρες, οι αποστολές από τη χώρα συνεχίζουν να ρέουν προς αγοραστές που διψούν για πετρέλαιο στην Κίνα και αλλού. Η Rystad Energy εκτιμά ότι οι ιρανικές εξαγωγές από την έναρξη των ισραηλινών επιθέσεων είναι στην πραγματικότητα έως και 30% έως 40% υψηλότερες από τους τυπικούς όγκους τέτοια εποχή.
«Ολόκληρη η οικονομία τους διασχίζει το Στενό του Ορμούζ», δήλωσε ο Βανς την Κυριακή στο NBC, χαρακτηρίζοντας το κλείσιμο «αυτοκτονικό». «Δεν νομίζω ότι έχει νόημα».
Ο Χαμιντρεζά Αζίζι, επισκέπτης ερευνητής στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Ασφαλειακών Υποθέσεων, δήλωσε ότι η πιθανότητα μιας διαταραχής θα εξαρτηθεί τελικά από το αν η σύγκρουση θα συνεχίσει να επεκτείνεται – και αν το ίδιο το καθεστώς απειλείται με υπαρξιακό τρόπο.
«Στρατηγικά, το Ιράν θα μπορούσε να θεωρήσει τη βραχυπρόθεσμη οικονομική θυσία ως μοχλό πίεσης», είπε. «Αλλά θα θυσίαζε επίσης τη μοναδική παγκόσμια πηγή εσόδων από την ενέργεια, θα υφίστατο εγχώριες επιπτώσεις και θα διακινδύνευε μακροπρόθεσμη ζημιά στη [φήμη] του».
Οι ναυτικοί αναλυτές και οι χειριστές δεξαμενόπλοιων λένε ότι ολοένα και περισσότερο το ιρανικό ναυτικό επιδίδεται σε επίδειξη δύναμης χρησιμοποιώντας αυτό που ονομάζεται ασύμμετρο κιτ εργαλείων, συμπεριλαμβανομένων ομάδων μικρών, γρήγορων σκαφών που επιτίθενται κατά σμήνη. Αν τοποθετηθούν νάρκες στην πλωτή οδό θα μπορούσαν να παραλύσουν πλοία, ενώ τα βυθισμένα δεξαμενόπλοια θα μπορούσαν ενδεχομένως να εμποδίσουν το πέρασμα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Μπορούν επίσης να κάνουν επιδρομή σε πλοία με ελικόπτερα και να τα κρατήσουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα», δήλωσε στην WSJ ο Έρικ Χάνελ, διευθύνων σύμβουλος της σουηδικής εταιρείας διαχείρισης δεξαμενόπλοιων Stena Bulk.
