Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή μπήκε σε νέα, εξαιρετικά επικίνδυνη φάση μετά τη στρατιωτική ενέργεια των Ηνωμένων Πολιτειών σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι επιπτώσεις αυτής της επιλογής δεν περιορίζονται σε περιφερειακές ισορροπίες, αλλά απειλούν με παγκόσμια αναταραχή, ιδιαίτερα στον κρίσιμο τομέα της ενέργειας. Σύμφωνα με διεθνή πρακτορεία, το Ιράν φέρεται έτοιμο να αντιδράσει με κλείσιμο ή αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, ένα σενάριο που δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ ως τώρα, αλλά βρίσκεται εδώ και δεκαετίες στο γεωστρατηγικό του οπλοστάσιο.

Παγκόσμιο ενεργειακό σοκ σε απόσταση αναπνοής

Τα Στενά του Ορμούζ είναι ίσως ο πιο νευραλγικός θαλάσσιος διάδρομος του πλανήτη. Μέσα από αυτά περνούν καθημερινά 16,5 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και τεράστιες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Η παραμικρή διαταραχή στη ναυσιπλοΐα μεταφράζεται σε άμεσο αντίκτυπο στις διεθνείς τιμές πετρελαίου και στο κόστος ενέργειας σε όλο τον κόσμο, από την Ασία έως την Ευρώπη.

Μια ενδεχόμενη στρατιωτική εμπλοκή στο στενό ή ακόμη και παρενόχληση εμπορικών πλοίων, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, μπορεί να προκαλέσει εκρηκτικές αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου, να οδηγήσει σε νέα πληθωριστικά κύματα και να αποσταθεροποιήσει την ήδη εύθραυστη παγκόσμια οικονομία.

Το Ιράν έχει μέσα αλλά όχι νομική εξουσία

Αν και το Ιράν δεν έχει νομικά τη δυνατότητα να αποκλείσει τα Στενά του Ορμούζ, μπορεί να χρησιμοποιήσει μέσα πίεσης και στρατιωτικά εργαλεία. Το έχει κάνει στο παρελθόν: παρενόχληση πλοίων, κατασχέσεις και απειλές με drones και πυραύλους.

Η Τεχεράνη μπορεί να μην επιστρατεύσει κανένα πολεμικό πλοίο, αλλά να καταστήσει τη διέλευση τόσο επικίνδυνη, ώστε να οδηγήσει τις ναυτιλιακές εταιρείες στην αναστολή δρομολογίων.

Θυμίζουν τον πόλεμο Ιράν – Ιράκ

Η προϊστορία προκαλεί ανησυχία. Κατά τον πόλεμο Ιράν–Ιράκ, επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια και λιμάνια εκτόξευσαν τα ασφάλιστρα και προκάλεσαν τεχνητή έλλειψη πετρελαίου. Το 2011, η Τεχεράνη απείλησε ξανά να κλείσει το στενό, όταν επιβλήθηκαν κυρώσεις από τη Δύση, χωρίς όμως να φτάσει στο ακραίο μέτρο.

Το ίδιο ενδεχόμενο επανέρχεται σήμερα, υπό ασύγκριτα πιο τεταμένες συνθήκες.

Στην Ελλάδα, παρακολουθούν αλλά χωρίς εφησυχασμό

Στην Αθήνα, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κινητοποιήθηκε άμεσα. Ο Βασίλης Κικίλιας και η ηγεσία του Λιμενικού Σώματος βρίσκονται από την πρώτη στιγμή στον Θάλαμο Επιχειρήσεων, με διαρκείς συσκέψεις και επαφές με πλοιοκτήτες.

Στη ναυτιλιακή κοινότητα εστάλη η πέμπτη κατά σειρά γραπτή σύσταση για παραμονή των πλοίων σε ασφαλή λιμάνια ή αγκυροβόλια μέχρι την αποκλιμάκωση. Η προληπτική αυτή στρατηγική ενισχύει την ασφάλεια πληρωμάτων και φορτίων, χωρίς ωστόσο να προκαλεί πανικό.

Χρειάζεται ευρωπαϊκός συντονισμός

Η κυβέρνηση ορθώς κινητοποιήθηκε. Ωστόσο, η κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο εθνικά. Απαιτείται ευρωπαϊκός ναυτιλιακός συντονισμός, σχέδιο για τα ενεργειακά αποθέματα, καθώς και διπλωματικές παρεμβάσεις σε διεθνή φόρα. Η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στη ναυτιλία αλλά και εξαρτημένη από το παγκόσμιο κόστος ενέργειας.

Στο νέο γεωπολιτικό τοπίο, ο ρόλος μας δεν είναι μόνο να παρακολουθούμε, αλλά και να συμμετέχουμε ενεργά στη σταθεροποίηση των θαλάσσιων δρόμων και στην προστασία της παγκόσμιας ναυσιπλοΐας.

Διαβάστε ακόμη: