Χρονιά στεγαστικής πίστης θα είναι το 2025 για τις τράπεζες. H αναγκαιότητα να δοθεί λύση στο θέμα της στέγης, αλλά και η πρόθεση των τραπεζών να δημιουργήσουν συνθήκες εκταμίευσης στεγαστικών δανείων αναμένεται να οδηγήσουν κεφάλαια στην αγορά οικιστικών ακινήτων. Πακέτα στεγαστικών δανείων αναμένεται λοιπόν να προωθήσουν τα πιστωτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο της προοπτικής ενίσχυσης της στεγαστικής πίστης κυρίως το 2025 και με τον τρόπο αυτό θα περάσει σε θετικό έδαφος η πιστωτική επέκταση στις στεγαστικές χορηγήσεις.
Οι τράπεζες, προσπαθώντας να μοχλεύσουν το προνόμιο των χαμηλότερων επιτοκίων, αλλά και να εξυπηρετήσουν τις στεγαστικές ανάγκες των καταναλωτών, διαμορφώνουν πακέτα στέγασης τα οποία «ντύνουν» μέσα από την ανάπτυξη κλιματικής και ενεργειακής πολιτικής. Όπως παλιά όπου η στεγαστική πίστη γνώρισε σημαντική άνθηση με δάνεια που δίνονταν για την επισκευή ακινήτων, έτσι και τώρα τα νέα προϊόντα θα έχουν παρόμοιους, πλην όμως σύγχρονους σχεδιασμούς.
Η κλιματική πολιτική
Ο κορμός της καινοτομίας των πακέτων εξυπηρέτησης της κλιματικής αλλαγής μέσα από τη στεγαστική πίστη αναμένεται να περιλαμβάνει:
α/ Τις επισκευές παλιών κατοικιών με επιτόκια προνομιακά παρότι τα επισκευαστικά δεν είναι στεγαστικά δάνεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο, τα επισκευαστικά δάνεια συνδυάζονται με στεγαστικά.
β/ Δάνεια με στόχο την ενεργειακή απόδοση ακινήτων. Ας σημειωθεί ότι δεν θα αργήσουν να γίνουν υποχρεωτικά από την Ε.Ε. για όλες τις κατοικίες (μεσαίου επιπέδου) ενεργειακά πιστοποιητικά προκειμένου το ακίνητο να μπορεί να ενοικιαστεί ή γενικότερα να είναι εμπορεύσιμο.
γ/ Δάνεια για την κατασκευή κατοικιών οι οποίες θα έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές.
Μαζί με όλα τα παραπάνω πακέτα οι τράπεζες θα προσφέρουν σε συνεργασία με ασφαλιστικές προνομιακά προγράμματα ασφάλισης κατοικίας που θα αποτελούν προέκταση της ασφάλισης του δανείου που ούτως ή άλλως φέρει την υποχρεωτικότητά του. Οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο για την ασφάλιση της κατοικίας βοηθάνε πολύ τη δημιουργία ολοκληρωμένων πακέτων από την πλευρά των τραπεζών – εξάλλου οφείλουν μέχρι το τέλος του έτους να παραδώσουν στην ΕΚΤ ακριβή και κοστολογημένα σχέδια τα οποία να περιλαμβάνουν ενέργειες που αφορούν την κλιματική αλλαγή.
«Σπίτι μου 2»
Τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας προετοιμάζονται πυρετωδώς για να προχωρήσουν στη χορήγηση δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος «Σπίτι μου 2». Ας σημειωθεί ότι λόγω προδιαγραφών το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά βασικά παλιές κατοικίες και καθώς οι τράπεζες αντιλαμβάνονται ότι ενισχύουν στα χαρτοφυλάκιά τους τα ενέχυρα πεπαλαιωμένων ακινήτων επιζητούν από τους πελάτες τους να ανανεώσουν τη ζωή του σπιτιού τους με κλιματικές και ενεργειακές προδιαγραφές.
Οι τράπεζες, αφού τους το ζητάει ο επόπτης τους, ξεκινούν την καταχώριση χαρτοφυλακίων ώστε να καταγράψουν αφενός τα ενεργειακά πιστοποιητικά των πελατών τους, αφετέρου να τους ωθήσουν προς την αναβάθμιση αυτών των πιστοποιητικών, η οποία θα συνδυαστεί με δανεισμό.
Η απαξίωση των παλιών ακινήτων
Ας σημειωθεί πως τόσο η ΕΚΤ όσο και η Fed έχουν χαρακτηρίσει «τοξικά» τα παλιά ακίνητα και ότι σε περιοχές όπως η δική μας, με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται τόσο πολύ, δημιουργούνται συνθήκες ώστε να γίνει αντιληπτό από τις τράπεζες ότι πολλά από τα ενέχυρά τους είναι προβληματικά.
Ενα άλλο θέμα που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες είναι το να ρίξουν στην αγορά ακίνητα που έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους και τα οποία έχουν καταλήξει σε αυτές από πλειστηριασμούς. Τα περισσότερα από αυτά -ξεπερνούν τις 10.000- δεν κατοικούνταν επί μακρόν και χρειάζονται σημαντικές επισκευές μετά την αγορά τους. Τα ακίνητα αυτά, συνολικής αξίας περίπου 7 δισ. ευρώ, θα βγουν τα προσεχή έτη σταδιακά προς πώληση και τα περισσότερα απαιτούν ανακαίνιση, αναφέρουν καλά πληροφορημένες τραπεζικές πηγές.
Οι κανονισμοί της ΕΚΤ απαιτούν οι τράπεζες να αξιολογούν αν εκτίθενται -ή θα εκτεθούν- σε σημαντικούς κινδύνους σε σχέση με το κλίμα κι αυτό να αποτελεί αντικείμενο προβλέψεων. Το γεγονός αυτό μοιραία αυξάνει το κόστος για τη λειτουργία των τραπεζών, το οποίο μετακυλίεται στους δανειολήπτες.
Η χώρα μας δεν είναι η μόνη που διαθέτει τόσα πολλά παλιά οικιστικά ακίνητα, ιδιαίτερα μέσα στον ιστό της πρωτεύουσας. Ιστορικές πρωτεύουσες με αντίστοιχα θέματα συναντά κανείς ασφαλώς κανείς σε όλη την Ευρώπη, με τη διαφορά όμως να έγκειται στη διαχείριση. Η χώρα μας βγήκε από μια μεγάλη κρίση που δημιούργησε ένα πλήθος ευάλωτων συμπολιτών, αλλά και χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα. Ετσι, ενώ άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, ενίσχυσαν προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ», εδώ τα προγράμματα αυτά δόθηκαν με οικονομικά κριτήρια, αλλά και με σημαντική συμμετοχή. Παράλληλα διατέθηκαν και διατίθενται μεγάλα κονδύλια για την εξεύρεση στέγης με προγράμματα όπως το «Σπίτι μου» που δεν αφορούν νεόδμητες κατ’ ανάγκη κατοικίες αλλά μάλλον το αντίθετο.
Ποιοι μπορούν να πάρουν στεγαστικό δάνειο
Ας σημειωθεί ότι η ενίσχυση της στεγαστικής πίστης αποτελεί ένα επιτακτικό αίτημα της κυβέρνησης προς τις τράπεζες σε μια περίοδο όπου είναι σαφές πως το οικονομικό επιτελείο απαιτεί από τα πιστωτικά ιδρύματα περισσότερες και φθηνότερες λύσεις για μια σειρά από θέματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες.
Τούτου δοθέντος, θεωρείται ότι οι τράπεζες δεν έχουν περιθώριο ολιγωρίας στο συγκεκριμένο θέμα.
Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις επισημαίνουν πως ακόμη και το 2024, όπου η πιστωτική επέκταση στη στεγαστική πίστη παρέμεινε αρνητική, αυτό συνέβη κυρίως όχι γιατί δεν δόθηκαν δάνεια, αλλά γιατί αποπληρώθηκαν πολύ περισσότερα από εκείνα που είχαν ωριμάσει.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η αλήθεια είναι περίπου στη μέση. Με τον μέσο όρο μισθών σε τόσο χαμηλά επίπεδα τα μεσαία νοικοκυριά δυσκολεύονται πραγματικά να εξυπηρετήσουν τους όρους ενός στεγαστικού δανείου. Επομένως τα δάνεια που δίνονται αφορούν εισοδήματα που ξεπερνούν αυτό που λέμε «μέσο μισθολογικό κόστος».
