Συνεχόμενες συναντήσεις είχαν ακόμη και μέσα στο Σαββατοκύριακο ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης με τους Διευθύνοντες Συμβούλους των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, Γ. Καραβία, Χρ. Μεγάλου, Β. Ψάλτη και Π. Μυλωνά, σε μια ύστατη προσπάθεια να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση μέχρι αύριο το απόγευμα για τα ζητήματα των προμηθειών, των επιτοκίων και της διάθεσης ακινήτων στην αγορά.
Τα σενάρια που επεξεργάστηκε το οικονομικό επιτελείο τις τελευταίες μέρες και τα για το οποία έχουν ενημερώσει τα τραπεζικά επιτελεία, εκτοξεύουν τον τελικό λογαριασμό για τις τράπεζες στα επίπεδα των 300 εκατ. ευρώ, ποσό που προβληματίζει έντονα τους τραπεζίτες, λόγω των δεσμεύσεων που έχουν λάβει έναντι της επενδυτικής κοινότητας για τις επιδόσεις του 2025.
Από την παραπάνω επιβάρυνση, χοντρικά τα 100 εκατ. θα προέλθουν από μειώσεις προμηθειών, χρεώσεων κ.λπ., ενώ τα υπόλοιπα 200 εκατ. θα αποτελούν εφάπαξ δαπάνη των τραπεζών η οποία, μεταξύ άλλων θα αφορά σε είδος συμμετοχής τους – πιθανόν έμμεσης – στον φορέα μίσθωσης πρώτης κατοικίας για τους ευάλωτους δανειολήπτες.
Υπενθυμίζεται ότι ο Φορέας Ακινήτων αποτελεί μέρος του σχεδιασμού «δεύτερης ευκαιρίας» και αφορά σε sale and lease back για πρώτη κατοικία των οικονομικά ευάλωτων. Θα αγοράζει, δηλαδή, τις κατοικίες από τα REOco funds και θα τις νοικιάζει στον οικονομικά ευάλωτο με επιδότηση 180 ευρώ από το Δημόσιο. Το τίμημα αγοράς της κατοικίας θα αποπληρώνεται από τα μισθώματα σε βάθος 10 ως 12 ετών και εν συνεχεία η κυριότητα της κατοικίας θα αποδίδεται στον μισθωτή.
Η σύσταση του Φορέα έχει ανακινηθεί εδώ και ένα δίμηνο από την κυβέρνηση, η οποία αναζητά επενδυτές που θα βάλουν κεφάλαια. Η πίεση προς τις τράπεζες για χρηματοδότηση στο κόστος διενεργείται υπό το επιχείρημα ότι η λειτουργία του θα συμβάλει στην ενίσχυση των ταμειακών ροών των τιτλοποιήσεων, εξέλιξη που θα καρπωθούν οι ίδιες ως κάτοχοι των senior notes ομολογιών.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση φέρεται να αναζητά τρόπους διεύρυνσης της δράσης του Φορέα καθώς οι οικονομικά ευάλωτοι συγκεντρώνονται κυρίως στην επαρχία και όχι στην Αθήνα, που είναι αντιμέτωπη με οξύ στεγαστικό πρόβλημα. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς διαχείρισης απαιτήσεων, στόχος είναι να μετατραπεί ο Φορέας Ακινήτων σε «εργαλείο» στεγαστικής πολιτικής.
Τι λένε οι τραπεζίτες
Υψηλόβαθμη τραπεζική πηγή τονίζει στo Radar ότι «μέχρι και λίγη ώρα πριν ανακοινώσει την Κυριακή ο Πρωθυπουργός Κυριακός Μητσοτάκης τις τελικές παρεμβάσεις που θα επωμιστεί το εγχώριο πιστωτικό σύστημα για μείωση των προμηθειών/χρεώσεων σε συναλλαγές και διεύρυνση της προσφοράς κατοικιών, θα βρίσκεται σε εξέλιξη η «σκληρή» διελκυστίνδα μεταξύ του οικονομικού επιτελείου και των διοικήσεων των τραπεζών για το τελικό «λογαριασμό».
Πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων τονίζουν ότι βρίσκoνταν σε εξέλιξη μια εξαιρετικά σκληρή διαπραγμάτευση που κράτησε μέχρι την τελευταία στιγμή με το μεγάλο ζητούμενο να είναι το τελικό κόστος που θα επωμιστούν οι συστημικές τράπεζες από τις επικείμενες παρεμβάσεις είτε πρόκειται για οικειοθελείς είτε όχι.
Οι ίδιες πηγές τοποθετούν το πήχη του τελικού συνολικού κόστους στα επίπεδα των 300 εκατ. ευρώ καθώς εκτιμάται ότι η επίπτωση ανά τράπεζα από τις επικείμενες πρωτοβουλίες, σε επίπεδο καθαρών εσόδων από προμήθειες, υπολογίζεται γύρω στα 25 με 30 εκατ. ευρώ.
«Σημειώνεται ότι το κόστος αυτό είναι επαναλαμβανόμενο και βαρύτερο από μία έκτακτη φορολόγηση των κερδών των τραπεζών» καταλήγουν οι ίδιες πηγές.
Στον αντίποδα, η επίπτωση από την αύξηση του ΕΝΦΙΑ δεν ανησυχεί τους τραπεζίτες καθώς την θεωρούν αμελητέα. Ενδεχόμενος διπλασιασμός του συντελεστή ΕΝΦΙΑ επί των οικιστικών ακινήτων, που έχουν στο «στοκ» των ανακτηθέντων οι τράπεζες, θα επέφερε μείωση καθαρών κερδών της τάξης των 10 εκατ. ευρώ, ετησίως, για την κάθε μια εκ των συστημικών. Με αύξηση του συντελεστή κατά 30%, όπως λέγεται και γράφεται, η επίπτωση δεν φθάνει ούτε στα 3 εκατ. ευρώ ανά τράπεζα.
Πάντως στα τραπεζικά επιτελεία επιμένουν και παρά τις κλιμάκωση της κυβερνητικής πίεσης τις επόμενες ώρες, έχουν ετοιμάσει, η καθεμία βάσει της εμπορικής της πολιτικής, πακέτα μείωσης των προμηθειών/χρεώσεων, τα οποία και θα ανακοινώσουν τις επόμενες ημέρες.
Τα δυο σενάρια που εξετάζονται
Την ίδια στιγμή το οικονομικό επιτελείο, αν και αρμοδίως διευκρινίζεται ότι οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, φαίνεται να έχουν καταλήξει σε δύο σενάρια για τις τραπεζικές προμήθειες.
Το πρώτο σενάριο, που εξετάζει το οικονομικό επιτελείο, είναι να υπάρξει μία παρέμβαση στο σκέλος των λαϊκών προμηθειών, όπως για παράδειγμα τα χρήματα που πληρώνει ο πολίτης για πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και τη συντήρηση ή την ανανέωση μίας κάρτας. Σε αυτές τις προμήθειες η μείωση μπορεί να ανέλθει μέχρι και στο μηδενισμό τους.
Το δεύτερο σενάριο αφορά τα ακίνητα τα οποία έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες αλλά και οι servicers, με σκοπό να βγουν στην αγορά. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορα κωλύματα σε αυτή την περίπτωση, όπως για παράδειγμα ζητήματα τακτοποίησης των ακινήτων, χρονοβόρες διαδικασίες σχετικά με το κτηματολόγιο ή τα υποθηκοφυλακεία.
Σημειώνεται ότι πρόκειται για 21.000 ακίνητα, τα οποία θα μπορούσαν να πέσουν στην αγορά, καλύπτοντας την έλλειψη προσφοράς στέγης και ρίχνοντας παράλληλα τις τιμές. Το ζητούμενο της κυβέρνησης για την ταχύτερη διάθεση των ακινήτων αυτών είναι και ζητούμενο των τραπεζών και των servicers.
Στα σενάρια είναι, επίσης και ο διπλασιασμός του ΕΝΦΙΑ, δεδομένου ότι πληρώνουν ΕΝΦΙΑ για τα ακίνητα αυτά και να μπορέσει να λειτουργήσει ως αντικίνητρο προκειμένου να βγουν στην αγορά.
Σύμφωνα με πληροφορίες μελετάται ακόμη και η αύξηση του ορίου για τις μικροσυναλλαγές με κάρτες. Ειδικότερα, πέραν των μειώσεων στις προμήθειες σε δημοφιλείς συναλλαγές (π.χ. πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ, πάγιες εντολές, εξερχόμενα – εισερχόμενα εμβάσματα, έξοδα καρτών), οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι έχει πέσει και η αύξηση του ορίου στις μικροσυναλλαγές που εκτελούνται με κάρτες (μέσω POS) σε μικρές επιχειρήσεις (περίπτερα, φούρνοι κ.ο.κ.). Το όριο για τις συναλλαγές αυτές ανέρχεται σήμερα σε 10 ευρώ.
Υπάρχει επίσης ένα ακόμα σκέλος, που είναι η ψαλίδα μεταξύ των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων και των επιτοκίων καταθέσεων, όπου είναι πολύ μεγάλη η διαφορά. Σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να κάνει κάτι συγκεκριμένο η κυβέρνηση, καθώς ότι οι τράπεζες δίνουν λόγο στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα ανακοινώσει το πιο πιθανό μία ακόμα μείωση επιτοκίων κατά 0,25%.
«Έχουμε βάλει κάτω όλες τις λεγόμενες λαϊκές προμήθειες, από το να πληρώσουμε ένα λογαριασμό ΔΕΚΟ μέχρι το να συντηρούμε ένα λογαριασμό σε μια τράπεζα που πολλές φορές δεν έχουμε κάνει ούτε μια συναλλαγή και χρεωνόμαστε κάθε μήνα για αυτήν για να δούμε, ποιες από αυτές θα μπορέσουμε να τις μειώσουμε με έναν τρόπο δίκαιο, λελογισμένο, ισορροπημένο και πρωτίστως ικανοποιώντας την αγανάκτηση, τη δικαιολογημένη των πολιτών», δηλώνουν πηγές του ΥΠΟΙΚ.
«Εξετάζουμε σενάρια μειώσεων έως και 50%. Έχει πέσει και αυτό στο τραπέζι, έχουν πέσει και άλλες εναλλακτικές προτάσεις για σχεδόν μηδενισμό των λεγόμενων λαϊκών προμηθειών. Δηλαδή, σε αναλήψεις από ATM, σε μεταφορά από έναν λογαριασμό τράπεζας σε άλλον άλλης τράπεζας, στις πληρωμές ΔΕΚΟ κλπ. Όλα αυτά θα επισημοποιηθoύν με την ομιλία του πρωθυπουργού. Ένα θέλω να κρατήσετε. Αυτά τα οποία θα πει ο πρωθυπουργός θα ικανοποιούν πλήρως τις ανάγκες και τα δικαιολογημένα παράπονα των πολιτών», ξεκαθαρίζουν οι ίδιες πηγές.
Συνεχές κυβερνητικό pressing
Ήδη από το καλοκαίρι ο υπουργός Οικονομικών είχε ζητήσει από τις τράπεζες να «ψαλιδίσουν» τις χρεώσεις σε μία σειρά καθημερινών συναλλαγών.
Οι τράπεζες απάντησαν λανσάροντας «πακέτα συναλλαγών» με ευνοϊκή ομολογουμένως τιμολόγηση, που ξεκινά από το 1 ευρώ το μήνα και φτάνει τα 10 ευρώ.
Ωστόσο πολλές ακόμα συναλλαγές, όπως είναι η πληρωμή λογαριασμών ΔΕΚΟ κλπ εξακολουθούν να χρεώνονται ακριβά.
Πρόσφατα ο κ. Χατζηδάκης σε ραδιοφωνική συνέντευξη ανέφερε χαρακτηριστικά απευθυνόμενος στις τράπεζες: Μην σπάτε τα νεύρα των ανθρώπων.
Υπάρχει σε πολλά σημεία μια συμπεριφορά των τραπεζών εκνευριστική. Παραινέσεις έκανα εγώ ο ίδιος και σας είπα ότι λειτούργησαν μέχρι ενός σημείου, όχι μέχρι του σημείου που θα ευχόμασταν όλοι. Ήρθε η ώρα που η κυβέρνηση θα παρουσιάσει τις πρωτοβουλίες της.
Τα έσοδα από προμήθειες στο 9μηνο
Σημειώνεται ότι με την ολοκλήρωση του φετινού εννεάμηνου τα συνολικά έσοδα από προμήθειες για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες έφτασαν το 1,350 δις ευρώ, ενώ το 2023 εισέπραξαν από προμήθειες 1,8 δις ευρώ.
Από την πλευρά τους τα τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι το έσοδο μόνο από τις προμήθειες πληρωμών διαμορφώνεται γύρω στα 20 εκατ. ευρώ (ανά τράπεζα), με τις προμήθειες από τις κάρτες (πιστωτικές και χρεωστικές) να είναι σχεδόν σημαντικά υψηλότερες στα 60 εκατ. ευρώ με 70 εκατ. ευρώ το χρόνο ανά τράπεζα. Υπολογίζονται συνολικά στα 350 εκατ. ευρώ και μείωσή τους στο μισό θα περιορίσει τα έσοδα των τραπεζών στα 170 με 180 εκατ. ευρώ.
Αν και οι τελικές αποφάσεις για τις παρεμβάσεις που αφορούν τις τράπεζες και ειδικά το τρίπτυχο, προμήθειες, χορηγήσεις, επιτόκια κλείδωσαν μέσα στο Σαββατοκύριακο, ήδη τα τεχνικά κλιμάκια των τραπεζών είναι έτοιμα να ενσωματώσουν άμεσα στα συστήματα τους τις νέες μειωμένες χρεώσεις.
Εξάλλου μιλώντας μέσα στην εβδομάδα στη Βουλή – στη συζήτηση για τον φετινό κρατικό προϋπολογισμό – ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης ήταν σαφής: «χαμηλώνουμε τις τραπεζικές προμήθειες, από το 2025 θα είναι αρκετά χαμηλότερες, με τις παρεμβάσεις που δρομολογεί κυβέρνηση, ενώ, και τα επιτόκια δανεισμού, θα ακολουθήσουν -σε όλη την Ευρώπη άλλωστε- καθοδική πορεία».
Επιπλέον, με νέες παρεμβάσεις, δημιουργούμε συνθήκες περισσότερο υγιούς ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα, με στόχο οι τράπεζες να χορηγούν περισσότερα δάνεια στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και να συμβάλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Όλα αυτά δρομολογούνται τώρα και θα λάβουν σάρκα και οστά μέσα στο 2025. Θα είμαστε εδώ και θα τα δείτε. Κάντε υπομονή μέχρι την Κυριακή» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης.
-Τα καθαρά έσοδα από προμήθειες της Τράπεζας Πειραιώς διαμορφώθηκαν στα 156 εκατ. ευρώ το 3ο τρίμηνο (αυξημένα κατά 11% σε ετήσια βάση) και ανήλθαν στα 480 εκατ. ευρώ στο 9μηνο 2024. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της τράπεζας η. αύξηση προήλθε από τις εργασίες καρτών, τις προμήθειες χρηματοδοτήσεων, τις μεταφορές κεφαλαίων (εισαγωγές/εξαγωγές, εμβάσματα, επιταγές), και τη διαχείριση κεφαλαίων πελατών
-Τα έσοδα στο 9μηνο για την Eurobank ανήλθαν σε 451 εκατ. ευρώ (αυξημένα κατά 11,8%), κυρίως λόγω των εσόδων από τις εργασίες του δικτύου και τη Διαχείριση Περιουσίας. Το 3ο τρίμηνο τα καθαρά έσοδα από προμήθειες ανήλθαν σε 167,8 εκατ. ευρώ.
-Στα 109 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα έσοδα από προμήθειες για την Alpha Bank. Οι προμήθειες χορηγήσεων αυξήθηκαν κατά 18%, οι προμήθειες καρτών και πληρωμών ενισχύθηκαν κατά 4%, ενώ παράλληλα συνεχίστηκε η αναπτυξιακή δυναμική των υπό διαχείριση περιουσιακών στοιχείων (AUMs), που αυξήθηκαν κατά 3% τριμηνιαία, καθώς και των εσόδων Bancassurance.
-Στα 313 εκατ. ευρώ ανήλθαν τα έσοδα από προμήθειες της Εθνικής Τράπεζας στο 9μηνο αυξημένα κατά 15%, και στα 104 εκατ. ευρώ ήταν τα έσοδα το 3ο τρίμηνο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΤΕ, οι προμήθειες λιανικής (171 εκατ. ευρώ στο 9μηνο) αυξήθηκαν κατά 17% σε ετήσια βάση, οι προμήθειες από επενδυτικά προϊόντα αυξήθηκαν κατά 35%, από τη χορήγηση δανείων (+25% ετησίως) και τις πληρωμές (+18% ετησίως), οι προμήθειες Εταιρικής Τραπεζικής (109 εκατ. ευρώ) αυξήθηκαν επίσης κατά +8% σε ετήσια βάση, επωφελούμενες από τις προμήθειες χρηματοδοτήσεων, καθώς οι εκταμιεύσεις αυξήθηκαν κατά +15% σε ετήσια βάση.
