Πιο σημαντική από ποτέ χαρακτηρίζει η Societe Generale την ευρωπαϊκή κυριαρχία, η οποία απαιτεί στρατιωτική αυτονομία, βιομηχανική ανεξαρτησία, τεχνολογική ηγεσία και ενεργειακή ασφάλεια. Σύμφωνα με τον γαλλικό επενδυτικό οίκο, η επόμενη δεκαετία είναι κρίσιμη για την ευρωπαϊκή κυριαρχία, με την Ε.Ε. να αντιμετωπίζει εμπόδια στην επίτευξη της στρατηγικής αυτονομίας της, καθώς οι πολύπλοκες διαδικασίες λήψης αποφάσεων και οι αποκλίνουσες εθνικές πολιτικές υπονομεύουν την ενιαία δράση. «Εάν η Ευρώπη αποτύχει να διασφαλίσει την κυριαρχία της, κινδυνεύει να γίνει ένας γεωπολιτικός παρατηρητής, ευάλωτος σε διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και σε διακυμάνσεις στην ενέργεια, παγιδευμένος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα», τονίζουν οι αναλυτές.
Η ευρωπαϊκή κυριαρχία εστιάζει στην ικανότητα της ηπείρου να λαμβάνει ανεξάρτητα αποφάσεις και να προστατεύει τα συμφέροντά της σε θέματα άμυνας, ενέργειας, τεχνολογίας, βιομηχανίας, τροφίμων και υγείας, χωρίς υπερβολική εξάρτηση από εξωτερικές δυνάμεις, σημειώνει η Societe Generale. Στοχεύει στην προστασία της Ευρώπης από γεωπολιτικά σοκ, διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και οικονομικούς καταναγκασμούς, δίνοντας έμφαση στην ανθεκτικότητα και τη στρατηγική ανεξαρτησία.
Εδώ και δεκαετίες, η Ευρώπη στηριζόταν σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όπου το εμπόριο έρεε ελεύθερα, η ασφάλεια ήταν εγγυημένη από το ΝΑΤΟ (κυρίως από τις ΗΠΑ) και η ενέργεια ερχόταν με τη μορφή φθηνού φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Όμως, όπως τονίζει ο οίκος, ο κόσμος αλλάζει με ταχείς ρυθμούς.
Σήμερα, η Ευρώπη αντιμετωπίζει τρεις βασικές απειλές για την κυριαρχία της:
Γεωπολιτική αστάθεια: Οι ΗΠΑ, ο ιστορικά πιο σημαντικός σύμμαχος της Ευρώπης, ειδικά στην άμυνα και την ασφάλεια, αποδεικνύεται ένας απρόβλεπτος εταίρος. Η στροφή σε πολιτικές «America First» υπό τον Trump κάνει την διατλαντική συνεργασία όλο και πιο αβέβαιη.
Ενεργειακή εξάρτηση: Πριν από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σχεδόν το 40% του φυσικού αερίου της Ε.Ε. προερχόταν από τη Ρωσία. Το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί κατακόρυφα χάρη σε έκτακτα μέτρα όπως το σχέδιο REPowerEU, που στοχεύει στην ενίσχυση των ανανεώσιμων και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. Όμως, η Ευρώπη παραμένει ευάλωτη, σημειώνει η Societe Generale. Εάν η Κίνα σταματούσε τις εξαγωγές βασικών εξαρτημάτων, οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες στην πράσινη ενέργεια θα υπονομεύονταν σοβαρά.
Τεχνολογικό χάσμα: Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω σε βασικές τεχνολογίες, όπως οι ημιαγωγοί, η τεχνητή νοημοσύνη και το cloud computing. Το European Chips Act, του 2023, στοχεύει στον διπλασιασμό του ευρωπαϊκού μεριδίου στην παγκόσμια παραγωγή τσιπ στο 20% έως το 2030, αλλά η Ευρώπη εξακολουθεί να εμφανίζει μεγάλη εξάρτηση από τους προμηθευτές σε Ασία και ΗΠΑ.
Συνολικά, η έννοια της κυριαρχίας γίνεται μια επείγουσα ανάγκη λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, όπως είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος ανέδειξε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία αλλά και η πανδημία, η οποία έφερε στην επιφάνεια τα τρωτά σημεία της εφοδιαστικής αλυσίδας, τονίζει η Societe Generale. Επιπλέον, οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πυροδοτούν ανησυχίες σχετικά με την αξιοπιστία των παραδοσιακών συμμαχιών, υπογραμμίζοντας περαιτέρω την ανάγκη για ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία.
Αναγνωρίζοντας τα τρωτά σημεία της, η Ευρώπη έχει αναλάβει πρωτοβουλίες όπως το ReArm Europe (κινητοποίηση 800 δισ. ευρώ για τη στρατιωτική ενίσχυση), το European Chips Act (κινητοποίηση 43 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της παραγωγής τσιπ) και το REPowerEU (210 δισ. ευρώ σε επενδύσεις έως το 2027 για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία και την επιτάχυνση της μετάβασης στις ΑΠΕ).
Όπως σημειώνει η Societe Generale, η επιτυχία των πρωτοβουλιών αυτών είναι κρίσιμη για να μπορέσει η Ευρώπη να σταθεί ανεξάρτητα στην παγκόσμια σκηνή. «Αυτό δεν απαιτεί μόνο επενδύσεις, αλλά στρατηγικό συντονισμό, ταχύτητα και ενότητα», σημειώνουν οι αναλυτές. «Αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, απομένει σημαντική δουλειά για τη διασφάλιση της στρατηγικής ανεξαρτησίας και τη μείωση των τρωτών σημείων», καταλήγουν.
