Η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά ζει ένα déjà vu. Όπως στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με το Διαδίκτυο, έτσι και σήμερα η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) έχει γίνει το νέο αφήγημα που τροφοδοτεί φρενίτιδα, υπερβολές και προσδοκίες χωρίς αντίκρισμα.

Το παράδοξο; Οι περισσότεροι μικροεπενδυτές συμμετέχουν σε αυτή τη φούσκα χωρίς καν να το γνωρίζουν.

Αρκεί να επενδύει κανείς σε ένα τυπικό S&P 500 index fund – εκεί όπου 4 στα 10 δολάρια κατευθύνονται σε μόλις δέκα εταιρίες, με κυρίαρχες τη Nvidia, τη Microsoft, την Apple, την Alphabet και την Amazon.

Μόνη της η Nvidia απορροφά σχεδόν 8% όλων των εισροών στα funds.

Αυτό σημαίνει ότι ένα τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου αποταμιευτικού κεφαλαίου στοιχηματίζει ήδη στην επιτυχία της Τεχνητής Νοημοσύνης — είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα.

Καπιταλισμός με δανεικά από το μέλλον

Το 2025, οι εταιρίες AI προβλέπεται να ξοδέψουν 330 δισεκατομμύρια δολάρια για data centers και GPU farms.

Όμως, για να δικαιολογηθούν οι τρέχουσες αποτιμήσεις τους, θα έπρεπε να παράγουν έσοδα ύψους 2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως – κάτι που καμία τεχνολογική υπερδύναμη δεν έχει επιτύχει ποτέ.

Η χρηματοδότηση αυτής της «υπερ-επένδυσης» δεν προέρχεται από κέρδη, αλλά από χρέος.

Ένα μεγάλο μέρος του είναι αόρατο, «παρκαρισμένο» σε ιδιωτικά πιστωτικά σχήματα, παράγωγα και κυκλικά χρηματοδοτικά μοντέλα, όπου το χρήμα κινείται σε κύκλους χωρίς να δημιουργείται πραγματική αξία.

Η κυκλική χρηματοδότηση (circular financing) έχει γίνει ο αθέατος μηχανισμός της εποχής:

Η Nvidia επενδύει στην OpenAI· η OpenAI πληρώνει τη Microsoft και την Oracle για cloud· αυτές αγοράζουν GPU από τη Nvidia· και η Nvidia επανεπενδύει στην OpenAI.

Ένας οικονομικός κύκλος χωρίς νέα παραγωγή, που όμως διογκώνει αποτιμήσεις, κεφαλαιοποιήσεις και bonus.

Το δίλημμα του Altman

Όταν ο Sam Altman, επικεφαλής της OpenAI, μίλησε για δαπάνες ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, προκάλεσε σάλο.

Πώς μια εταιρία με έσοδα 20 δισ. υπόσχεται επενδύσεις 70 φορές μεγαλύτερες;

Η απάντησή του, μισο-αστεία και μισο-ειλικρινής, ήταν αποκαλυπτική: «Όταν κάτι γίνει αρκετά μεγάλο, το κράτος αναλαμβάνει ρόλο ασφαλιστή έσχατης ανάγκης».

Με άλλα λόγια, αν η φούσκα σκάσει, το κράτος θα παρέμβει – γιατί η AI έχει πια γίνει στρατηγικός τομέας εθνικής ασφάλειας.

Όπως ακριβώς οι τράπεζες το 2008, έτσι και οι εταιρείες AI είναι πλέον «too big to fail».

Buffett, Burry και το ένστικτο του καρχαρία

Όταν δύο επενδυτές που δεν συμφωνούν ποτέ μεταξύ τους –ο Warren Buffett και ο Michael Burry– κάνουν το ίδιο πράγμα, το σύστημα πρέπει να ανησυχεί.

Ο Buffett έχει πουλήσει μετοχές αξίας δισεκατομμυρίων, κρατώντας το μεγαλύτερο ταμείο ρευστότητας στον κόσμο, ενώ ο Burry έχει ποντάρει το 80% του χαρτοφυλακίου του ενάντια σε Nvidia και Palantir.

Κοινή τους πεποίθηση: η αγορά είναι προεξοφλημένη στο μέλλον, αγοράζει όνειρα πριν υπάρξει απόδοση. Και αυτό είναι ο ορισμός της φούσκας.

Η αμερικανική οικονομία δείχνει να αντέχει, αλλά κυρίως γιατί η τεχνολογική υπερ-επένδυση φουσκώνει τεχνητά το ΑΕΠ και τους δείκτες.

Η Deutsche Bank παραδέχεται: χωρίς την επενδυτική έξαρση στην AI, οι ΗΠΑ θα βρίσκονταν ήδη σε ύφεση.

Η ανάπτυξη, επομένως, δανείζεται από το μέλλον. Το σύστημα θυμίζει περισσότερο δημιουργική λογιστική παρά καινοτομία.

Οι εταιρείες επιδεικνύουν ισχύ με κεφάλαια που δεν έχουν, ελπίζοντας ότι η επόμενη γενιά θα πληρώσει το λογαριασμό.

Ένα αόρατο στοίχημα όλων μας

Ακόμη κι αν κάποιος δεν ασχολείται με την AI, είναι ήδη εκτεθειμένος.

Ο λόγος είναι ο μηχανισμός των δεικτών: ο S&P 500 είναι market cap weighted, δηλαδή όσο ανεβαίνει η τιμή των κορυφαίων μετοχών, τόσο μεγαλύτερη γίνεται η συμμετοχή τους στο δείκτη.

Έτσι, όσο η Nvidia και οι υπόλοιπες εκτοξεύονται, απορροφούν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο των εισροών, οδηγώντας περισσότερα χρήματα στο ίδιο κύκλωμα.

Ένας αυτοτροφοδοτούμενος βρόχος, όπου οι αποτιμήσεις ανεβαίνουν όχι επειδή δημιουργείται αξία, αλλά επειδή… ανεβαίνουν.

Το νέο τεχνολογικό ψυχροπολεμικό παιχνίδι

Η «φούσκα» της AI δεν είναι απλώς οικονομική· είναι γεωπολιτική. Πίσω από την ευφορία της Wall Street κρύβεται ένας τεχνολογικός ανταγωνισμός υπαρξιακής σημασίας.

Οι ΗΠΑ, η Κίνα και, σε μικρότερο βαθμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση επενδύουν τεράστια ποσά στην AI όχι μόνο για λόγους κερδοφορίας, αλλά για λόγους κυριαρχίας.

Η Ουάσιγκτον βλέπει την Τεχνητή Νοημοσύνη ως νέο στρατηγικό οπλοστάσιο: από την κυβερνοάμυνα και τις αυτόνομες επιχειρήσεις, μέχρι την παγκόσμια οικονομική επιρροή μέσω ελέγχου δεδομένων και υπολογιστικής ισχύος.

Το Πεκίνο, με το δικό του «AI Made in China 2030», επενδύει σε κρατικά ελεγχόμενη και στρατιωτικά προσανατολισμένη AI.

Η Ευρώπη, εν τω μεταξύ, προσπαθεί να χαράξει ένα μονοπάτι ηθικής και ρύθμισης – ένα «ανθρωποκεντρικό μοντέλο» που κινδυνεύει όμως να μείνει τεχνολογικά πίσω.

Στην πράξη, η AI εξελίσσεται σε νέο ενεργειακό και στρατηγικό μέτωπο, όπου οι υποδομές δεδομένων αντικαθιστούν τα πετρελαϊκά κοιτάσματα ως παράγοντας ισχύος.

Η κατοχή υπολογιστικής ισχύος (compute power) είναι το νέο νόμισμα της γεωοικονομίας.

Και εδώ βρίσκεται το κρίσιμο σημείο: αν οι ΗΠΑ έχουν οικοδομήσει μια οικονομία βασισμένη σε δανεικό μέλλον, η Κίνα έχει χτίσει μια στρατηγική κρατικού καπιταλισμού που μπορεί να απορροφήσει κραδασμούς.

Η AI, λοιπόν, δεν είναι απλώς αγορά· είναι πεδίο σύγκρουσης συστημάτων.

Πώς μπορεί να σταθεί η Ελλάδα στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η Ευρώπη επιχειρεί να ηγηθεί στο πεδίο των κανόνων με τον Νόμο για την ΤΝ (AI Act) και μια ατζέντα «ανθρωποκεντρικής» και ασφαλούς καινοτομίας.

Το πλεονέκτημα είναι η εμπιστοσύνη: καθαρό πλαίσιο για δεδομένα, δικαιώματα και διαφάνεια.

Το μειονέκτημα είναι ο χρονισμός: χωρίς αντίστοιχες δημόσιες/ιδιωτικές δαπάνες σε υπολογιστική ισχύ (HPC/GPUs), data centers και κεφάλαιο-σποράς, ο κίνδυνος είναι να γίνουμε «καταναλωτές» –και όχι παραγωγοί– της παγκόσμιας AI.

Η ελληνική οικονομία δεν θα «χτίσει» νέες Nvidia· μπορεί όμως να ενσωματώσει AI σε κρίσιμους κλάδους, αυξάνοντας παραγωγικότητα και εξαγωγές υπηρεσιών. Προτεραιότητες:

1. Δημόσιες υποδομές δεδομένων (υγεία, τουρισμός, πολιτισμός, ναυτιλία).
2. Κόμβοι cloud/HPC με ΑΠΕ για R&D και fintech.
3. Ανθρώπινο κεφάλαιο: σύνδεση πανεπιστημίων-βιομηχανίας και προγράμματα re/upskilling.
4. Regulatory sandboxes για νεοφυείς.
5. Προμήθειες Δημοσίου ως «anchor customer» για ελληνικές λύσεις.

Αν η Ευρώπη προσφέρει κανόνες + υποδομές και η Ελλάδα δεξιότητες + εφαρμογές, τότε η «φούσκα» μπορεί να γίνει βιώσιμο παραγωγικό άλμα.

Διαβάστε ακόμη:

• Αυτά είναι τα κορυφαία ξενοδοχεία του κόσμου – Η Ελλάδα στους πρωταγωνιστές
• Οι 100 καλύτερες πόλεις του κόσμου: Πού κατατάσσεται η Αθήνα
• 30 Χρόνια Iconic Style: Οι τσάντες–θρύλοι που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη μόδα
• Ατζούν Ιλιτζαλί: Ο Τούρκος «βασιλιάς» του ριάλιτι μπαίνει στο Χρηματιστήριο