Τον «χρησμό» του Συμβουλίου Επικρατείας για τις διατάξεις του Οικοδομικού Κανονισμού περιμένουν κυβέρνηση, κατασκευαστές και ιδιοκτήτες ακινήτων για να χαράξουν τον δρόμο που θα τους βγάλει από την αβεβαιότητα και θα δώσει ένα θετικό σινιάλο στο «πώς χτίζουμε».
Στην αντίπερα όχθη, η πλευρά των δήμων της Αττικής, όπως των Αλίμου, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Κηφισιάς, Χολαργού και άλλων συλλογικών φορέων, πασχίζει να ξηλώσει τα ευεργετικά κίνητρα του ΝΟΚ, με στόχο να περιφρουρήσει τις γειτονιές και να απομακρύνει τα κτιριακά μεγαθήρια που υποβαθμίζουν τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στην πόλη.
Ενα επιχείρημα, για παράδειγμα, όσων αντιστρατεύονται τα «δώρα» του Οικοδομικού Κανονισμού, πέρα από την αύξηση του ύψους των οικοδομών, είναι και η αύξηση του πληθυσμού σε μια περιοχή, αφού προσφέρει ως κίνητρο πρόσθετα τετραγωνικά αν ο κατασκευαστής μειώσει το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου ή αναβαθμίσει ενεργειακά το κτίριο. Αυτό έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των υποδομών και των δικτύων που θα πρέπει να εγκατασταθούν σε μια πόλη για να ικανοποιήσουν τις αυξημένες οικιστικές ανάγκες.
Τη σπουδαιότητα της δίκης κατέδειξε μέσα στην εβδομάδα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός υπερασπιζόμενος τα κίνητρα του ΝΟΚ, λέγοντας ότι προσδοκά «μια ολιστική προσέγγιση για το τι σημαίνει περιβαλλοντική επιβάρυνση από τη δόμηση». Τόνισε μάλιστα ότι σε αυτή τη δίκη δεν κρίνεται μόνο το ύψος των κτιρίων, αλλά πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι παράγοντες, όπως η ποιότητα των υλικών και η ενεργειακή απόδοση. «Πιστεύω ότι το μέτρο έχει λειτουργήσει θετικά, αλλά δεν είμαι ειδικός», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο «Re-Imagine Tourism in Greece», στο οποίο αναφέρθηκε και στην άλλη μεγάλη παρέμβαση της Πολιτείας που αφορά τον τρόπο δόμησης στα εκτός σχεδίου οικόπεδα.
Στόχος της κυβέρνησης είναι να εξασφαλίσει γρήγορα την απόφαση του ΣτΕ για τον ΝΟΚ για να πιάσει αμέσως μετά τις ρυθμίσεις της εκτός σχεδίου δόμησης. «Πρόκειται για δύο νομοθετήματα που αφορούν χιλιάδες κόσμου και το ΥΠΕΝ δεν θα ήθελε να τα ανοίξει ταυτόχρονα γιατί θα είχε να πολεμήσει σε δύο μέτωπα», λένε κυβερνητικοί αξιωματούχοι.
Η «αναμονή» της κυβέρνησης δεν πρόκειται να είναι μεγάλη καθώς εκτιμάται ότι οι διαδικασίες θα τρέξουν γρήγορα. Μέχρι αύριο Δευτέρα 21 Οκτωβρίου είναι η προθεσμία που έχει ορίσει το δικαστήριο για την υποβολή υπομνημάτων από την πλευρά των δικηγόρων των δύο αντιμαχόμενων στρατοπέδων. Αμέσως μετά (δηλαδή μέσα στην εβδομάδα) μπορεί να ξεκινήσουν οι διασκέψεις της Ολομέλειας ώστε να υπάρξει απόφαση ενδεχομένως και πριν από τα τέλη του έτους, λόγω της σημασίας και της βαρύτητας του θέματος. Μέχρι τότε η οικοδομή εκτιμάται ότι μπαίνει σε βαθιά κατάψυξη, όπως αντίστοιχα και οι αγοραπωλησίες ακινήτων. «Για περίπου τρεις μήνες δεν θα υπάρχει αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, πλην Ελληνικού που εφαρμόζει ξεχωριστούς κανόνες», επισημαίνει παράγοντας της δίκης.
Οπως εξηγεί ίδιος, αγοραστές και πωλητές δεν θα ήθελαν να αναλάβουν το ρίσκο μιας τέτοιας υπόθεσης σε περίπτωση που ο ΝΟΚ κηρυχθεί αντισυνταγματικός καθώς τότε θα υπήρχαν σοβαρές παρενέργειες στην κτηματαγορά.
Οπως λένε οι ίδιες πηγές, υπάρχει ήδη σύσταση από δικηγόρους προς τους πελάτες τους να παγώσουν μέχρι νεωτέρας τις συναλλαγές. Αλλωστε το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει ήδη κρίνει αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, που λόγω της τεράστιας σημασίας για τον πολεοδομικό σχεδιασμό των πόλεων η υπόθεση παραπέμφθηκε για τελική και αμετάκλητη κρίση στην Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου.
Πώς χτίζουν στην υπόλοιπη Ε.Ε.
Ολα δείχνουν ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο κράτησε μια μετρημένη στάση στη δίκη στο ΣτΕ, όπως άλλωστε το ΤΕΕ αλλά και η πλευρά των δήμων, δεν θα προλάβει να προχωρήσει στην υποβολή τεκμηριωμένης μελέτης σχετικά με την αξιολόγηση των συνεπειών από την εφαρμογή του ΝΟΚ. Αντ’ αυτού πρόκειται να υποβληθεί στο ΣτΕ μια νομική μελέτη που έχει συντάξει το δικηγορικό γραφείο DTK σχετικά με το κανονιστικό πλαίσιο και τα κίνητρα του ΝΟΚ σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τα επιχειρήματα άλλωστε περί ΝΟΚ και την άποψη ότι δεν τα ανακάλυψε η Ελλάδα αλλά εφαρμόζονται και σε άλλες δυτικές μεγαλουπόλεις με μεγαλύτερες περιβαλλοντικές ευαισθησίες ακούστηκαν κατά τη συνεδρίαση της 11ης Οκτωβρίου και στην αίθουσα της Ολομέλειας του ΣτΕ από τον νομικό εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Σπύρο Βλαχόπουλο. Χαρακτηριστικά προβάλλονται χώρες όπως οι Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία κ.ά.
Για παράδειγμα, ο γαλλικός Πολεοδομικός Κώδικας είναι εκείνος που ρυθμίζει τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη του πολεοδομικού περιβάλλοντος στη Γαλλία και εμπεριέχει τους θεμελιώδεις κανόνες για τον πολεοδομικό σχεδιασμό καθορίζοντας τις διαδικασίες που αφορούν τη χωροθέτηση και πολεοδόμηση των κτιρίων. Στο πλαίσιο της ανάλυσης των κινήτρων και της ενεργειακής αναβάθμισης, ο γαλλικός Πολεοδομικός Κώδικας περιλαμβάνει διατάξεις που ευνοούν την εγκατάσταση εξοπλισμού πράσινης ενέργειας, επίσης καθορίζει συγκεκριμένα υλικά και διαδικασίες που περιλαμβάνονται στην κατηγορία των Ανανεώσιμων Πηγών, όπως ξύλο και βιολογικά υλικά που χρησιμοποιούνται στην πρόσοψη ή την οροφή, συστήματα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για οικιακή κατανάλωση, εξοπλισμό ανάκτησης βρόχινου νερού, αντλίες θερμότητας και ηλιοπροστασία. Ο Πολεοδομικός Κώδικας της Γαλλίας εισάγει κίνητρο και για την αύξηση του όγκου των κτιρίων.
Συγκεκριμένα, για κτίρια που πληρούν τα κριτήρια ενεργειακής και περιβαλλοντικής υπεροχής η αύξηση μπορεί να φτάσει το 30% -και μέχρι 50%- εφόσον συνδυάζονται με κοινωνικές κατοικίες ή κατοικίες για μεσαία εισοδήματα. Στόχος είναι η προώθηση βιώσιμων κατασκευών και η αυξημένη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Για προστατευόμενες περιοχές ή περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς η υπέρβαση περιορίζεται στο 20%.
Αλλά και στην Αυστρία επιτρέπεται υπέρβαση του ύψους σε υφιστάμενα κτίρια εκτός προστατευόμενων ζωνών με σκοπό την τοποθέτηση φυτεύσεων σε στέγες ή θερμομόνωσης. Στην περίπτωση αυτή τροποποιήθηκε ο Οικοδομικός Κανονισμός πριν από έναν χρόνο και προβλέπει ότι όσα κτίρια έχουν μέγιστη κλίση 15 μοίρες, το ύψος τους ή η κορυφή τους μπορεί να μεγαλώσει κατά 15 εκ. με σκοπό τη φύτευση στη στέγη, ενώ επιτρέπεται συνδυασμός του μέτρου με την τοποθέτηση θερμομόνωσης.
Σε αυτή την περίπτωση η συνολική υπέρβαση του υφιστάμενου ύψους του κτιρίου μπορεί να είναι συνολικά 45 εκατοστά. Αντίστοιχα στην Ιταλία ο μέγιστος συντελεστής δόμησης αυξάνεται έως και 20% για εργασίες περιβαλλοντικής και ενεργειακής βιωσιμότητας. Σε περιοχές μάλιστα όπως το Πεδεμόντιο επιτρέπεται υπέρβαση έως και 30% του όγκου σε περιπτώσεις αστικής αναγέννησης και 25% σε όγκο και συντελεστή δόμησης με μπόνους επιπλέον 5% εφόσον μειώνεται η επιφάνεια κατά 20% και αν τα υλικά οικοδομής είναι προς ανακύκλωση κ.ά. Στην Ελβετία με βάση τον νόμο του Καντονιού της Γενεύης, και εφόσον πρόκειται για παρεμβάσεις που είναι σύμφωνες με το πρότυπο υψηλής ενεργειακής απόδοσης, η δομημένη επιφάνεια μπορεί να αυξηθεί από 2,5% έως 4%.
Τι ισχύει στη Γαλλία
Ο Πολεοδομικός Κώδικας της Γαλλίας εισάγει κίνητρο για την αύξηση του όγκου των κτιρίων. Για κτίρια που πληρούν τα κριτήρια ενεργειακής και περιβαλλοντικής υπεροχής η αύξηση μπορεί να φτάσει το 30% -και μέχρι 50%- εφόσον συνδυάζονται με κοινωνικές κατοικίες ή κατοικίες για μεσαία εισοδήματα. Για προστατευόμενες περιοχές ή περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς η υπέρβαση περιορίζεται στο 20%.
