Οικογενειακές επιχειρήσεις: Αναγκαστικό επαγγελματικό καταφύγιο γενεών ή καθοριστικός μοχλός ανάπτυξης;

Το πρόβλημα της χρησιμότητας, αλλά και της διαδοχής, ειδικά στις κλειστές οικογενειακές επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, σαφώς δεν είναι σημερινό. Διαχρονικά έχουμε γίνει όλοι μάρτυρες είτε περιπτώσεων διαδοχής από την επόμενη γενιά που μεγαλούργησαν είτε περιπτώσεων επιχειρήσεων, που κυριολεκτικά καταστράφηκαν.

Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, η χρησιμότητα των οικογενειακών επιχειρήσεων, παραμένει τεράστια ακόμα και σήμερα, καθώς καλύπτουν δραστηριότητες καίριας σημασίας, προσφέροντας παράλληλα χιλιάδες θέσεις εργασίας, έχοντας έτσι το δικό τους μερίδιο στην παραγωγή πλούτου και στην διαμόρφωση του ΑΕΠ της χώρας.

Πρόσφατη έρευνα που διενήργησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με την υποστήριξη της Υδρογείου Ασφαλιστικής, κατέδειξε ότι σε ποσοστό 77% οι ερωτώμενοι αναγνωρίζουν τη συμβολή των οικογενειακών επιχειρήσεων στη διατήρηση των θέσεων εργασίας και θεωρούν ότι αυτές αποτελούν ασφαλή επιλογή απασχόλησης για τα μέλη της οικογένειας. Πλην, όμως, κατέδειξε επίσης ότι η μεταβίβαση στην επόμενη γενιά, αποτελεί το βασικό ζήτημα που απασχολεί σήμερα τις οικογενειακές επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

Στην ποσοτική έρευνα συμμετείχαν 1.000 άτομα. To ερευνητικό έργο υλοποιήθηκε μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου 2023, με πανελλαδική ποσοτική έρευνα από την MRB Hellas, σε σταθμισμένο δείγμα 1000 ατόμων μεταξύ 20 και 65 ετών (με τις γυναίκες του δείγματος να είναι ελαφρώς περισσότερες, 50,7% έναντι 49,3% των αντρών) και παράλληλη διεξαγωγή προσωπικών συνεντεύξεων και ομαδικά εστιασμένων συνεντεύξεων (focus groups).

Από το σύνολο των ερωτώμενων το 45%, περίπου, εργάζεται ή έχει εργαστεί στο παρελθόν σε οικογενειακή επιχείρηση και μάλιστα κυρίως με αποκλειστική απασχόληση.

Προσέξτε τώρα ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία.αεπ

Ενώ, σε ποσοστό 77%, οι ερωτώμενοι αναγνωρίζουν τη συμβολή των οικογενειακών επιχειρήσεων στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, ωστόσο, το 64% θεωρεί ότι η ύπαρξη και η διατήρηση οικογενειακής επιχείρησης, μπορεί να λειτουργήσει ανασχετικά, σε εναλλακτικά επαγγελματικά σχέδια των παιδιών της οικογένειας. Οι γυναίκες μάλιστα υποστηρίζουν αυτήν την άποψη σε μεγαλύτερο βαθμό.
Σχεδόν οι μισοί ερωτώμενοι (49%) θεωρούν ότι οι οικογενειακές επιχειρήσεις υπήρξαν ανθεκτικές στις πρόσφατες κρίσεις. Πολύ μεγαλύτερο, όμως, είναι το ποσοστό εκείνων που συμφωνούν ότι οι επιχειρήσεις αυτές δυσκολεύονται να επιβιώσουν, σε συνθήκες μεγάλου ανταγωνισμού (77%).

Παράλληλα, με την ποσοτική έρευνα διενεργήθηκαν προσωπικές συνεντεύξεις και focus groups με ιδιοκτήτες και εργαζόμενους οικογενειακών επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στην Αττική και εκπροσώπους φορέων και επαγγελματικών οργανώσεων, στις οποίες συμμετέχουν και οικογενειακές επιχειρήσεις. Επειδή και αυτή η κατηγορία παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, υπόσχομαι να επανέλθω σύντομα, επισημαίνοντας τα κυριότερα σημεία της.