Είχε πέσει βαθιά η νύχτα της 7ης Φεβρουαρίου 1794 στη Μπόντεν Τάουν, τον μοναδικό οικισμό στο Γκραν Κέιμαν, το μεγαλύτερο από τα τρία νησιά Κέιμαν. Η καταιγίδα λυσσομανούσε και οι κάτοικοι είχαν κλειδαμπαρωθεί στα σπίτια τους. Ξαφνικά, άκουσαν την καμπάνα της εκκλησίας να χτυπάει. Αυτό γινόταν σπάνια, μόνο σε μεγάλο κίνδυνο. Ο παρατηρητής, που πάντα υπήρχε στον κοντινό λόφο, έβλεπε ένα κονβόι από πλοία να πέφτει πάνω στους κοραλλιογενείς υφάλους, στα βόρεια του νησιού. Οι ύφαλοι έκοβαν σαν ξυράφι, τα πλοία έμπαζαν νερά κι άρχισαν να βυθίζονται.
Οι κάτοικοι, αψηφώντας την κακοκαιρία, ρίχτηκαν στις βάρκες για να σώσουν όσους μπορούσαν. Με την εμπειρία τους από τα νερά, κατάφεραν να σώσουν πολλούς. Όπως αποδείχτηκε, το κονβόι αποτελούνταν από βρετανικά εμπορικά πλοία. Και μέσα σ’ ένα απ’ αυτά, σύμφωνα με το θρύλο, ήταν ένας από τους γιους του βασιλιά Γεωργίου Γ’, ο οποίος φυσικά σώθηκε.
Το «Ναυάγιο των Δέκα Πλοίων»
Ο θρύλος συνεχίζει ως εξής: Όταν ο μονάρχης έμαθε τα καθέκαστα, για τη σωτηρία του γιου του και την γενναιότητα των κατοίκων, υπέγραψε έναν νόμο, με τον οποίο τα Νησιά Κέιμαν απαλλάχθηκαν από την στρατολογία, αλλά και κάθε είδους φορολογία! Έγιναν, δηλαδή, ο πρώτος θεσμοθετημένος «φορολογικός παράδεισος» του κόσμου.
Με το που θα πατήσετε το πόδι σας στο Τζορτζτάουν, την πρωτεύουσα των Νησιών Κέιμαν, οι ντόπιοι τουριστικοί οδηγοί θα σας πουν αυτή την ιστορία. Θα σας πάνε, μάλιστα, και στο πέτρινο μνημείο που έχει ανεγερθεί εκεί για να θυμίζει το «Ναυάγιο των Δέκα Πλοίων», όμως έμεινε στην ιστορία. Το οποίο επισκέφθηκε και η βασίλισσα Ελισάβετ το 1994. Ένα από τα λίγα, ελάχιστα αξιοθέατα των Νησιών Κέιμαν. Που είναι γεμάτα ξενοδοχεία, γραφεία επιχειρήσεων και τράπεζες.
Ο θρύλος, βέβαια, δεν έχει επιβεβαιωθεί. Δεν υπάρχει κανένα επίσημο αρχείο που να επιβεβαιώνει ότι κάποιος πρίγκιπας ήταν στα συγκεκριμένα πλοία, ούτε και κάποιο βασιλικό διάταγμα του Γεωργίου Γ’ για το «αφορολόγητο» των Νησιών Κέιμαν. Αλλά ποιος νοιάζεται; Μην αφήνεις την πραγματικότητα να σου χαλάει μια ωραία ιστορία. Αυτό που μένει, κι έχει σημασία στο φινάλε, είναι ότι στα Νησιά Κέιμαν δεν υπάρχουν φόροι.
Κέιμαν είναι το όνομα που έδωσαν οι -λιγοστοί εξαρχής- ιθαγενείς κάτοικοι των νησιών στους κροκόδειλους. Οι οποίοι αφθονούσαν σ’ αυτά τα νερά, και υπάρχουν ακόμα, παρ’ ότι ο αριθμός τους έχει περιοριστεί. Για τρεις αιώνες τα νησιά λειτουργούσαν διοικητικά εξαρτώμενα από το πολύ μεγαλύτερο νησί της Τζαμάικα, που βρίσκεται στα ανατολικά. Όταν, όμως, το 1962 η Τζαμάικα έγινε ανεξάρτητο κράτος, οι κάτοικοι των νησιών επέλεξαν να μην την ακολουθήσουν, και να παραμείνουν υπό την σκέπη του Ηνωμένου Βασιλείου. Άρα και να διατηρήσουν το καθεστώς τους.
Τα τρία νησιά, Γκραν Κέιμαν, Λιτλ Κέιμαν και Κέιμαν Μπρακ, συνολικής έκτασης 265 τ.χλμ., δηλαδή λίγο μεγαλύτερα από την Ικαρία, φιλοξενούν περίπου 85.000 μόνιμους κατοίκους. Οι οποίοι εκπροσωπούν ούτε ένα και δύο, ούτε δέκα και είκοσι, αλλά… 140 διαφορετικά έθνη! Όλη αυτή η εθνολογική Βαβέλ μαζεύτηκε εκεί λόγω του χρήματος. Του αφορολόγητου χρήματος. Πράγματι, δεν υπάρχει κανένας φόρος που να επιβάλλεται ούτε στις οικονομικές (και τραπεζικές) δραστηριότητες, ούτε στα εισοδήματα που αποκτώνται στα νησιά ή αλλού, ούτε φυσικά και για την αποθήκευση κεφαλαίων.
Αφορολόγητο, εγγύηση και σταθερότητα
Μερικές από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες, αλλά και οι 43 από τις 50 πιο δημοφιλείς τράπεζες παγκοσμίως, έχουν καταστήματα στα Νησιά Κέιμαν. Αυτοί οι αριθμοί τα καθιστούν τον πιο δημοφιλή (από τραπεζικής άποψης) φορολογικό παράδεισο του κόσμου. Κι επίσης προφανώς όλοι αυτοί δεν πήγαν εκεί μόνο για την έλλειψη φόρων. Αλλά για τη σταθερότητα και τις εγγυήσεις που προσφέρει το περιβάλλον, μαζί με την έλλειψη φόρων.
Η CIMA (Cayman Islands Monetary Authority) είναι το νομισματικό, ρυθμιστικό και συμβουλευτικό σώμα για ό,τι έχει να κάνει με τις τράπεζες και τη λειτουργία τους στα νησιά. Θεωρείται από τα καλύτερα του κόσμου, καθώς στελεχώνεται από τραπεζικά και νομικά στελέχη από τη Μεγάλη Βρετανία, τις ΗΠΑ, μέχρι και από την Ελβετία. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν φόροι δεν κάνει την περιοχή ξέφραγο αμπέλι, το αντίθετο μάλιστα.
Το επίσημο νόμισμα, επίσης, που κυκλοφορεί στα νησιά είναι πολύ σταθερό. Στα Νησιά Κέιμαν οι τράπεζες μπορούν να δεχτούν καταθέσεις τόσο σε δολάρια, όσο και σε ευρώ (με τις ανάλογες ρυθμίσεις) αλλά το επίσημο νόμισμα είναι το δολάριο των Νησιών Κέιμαν (διεθνής συντομογραφία KYD). To οποίο είναι «κλειδωμένο» σε ισοτιμία 1,20:1 με το δολάριο ΗΠΑ, άρα ακολουθεί τα σκαμπανεβάσματα ενός εκ των δυνατότερων νομισμάτων στον κόσμο. Οπότε ακόμα κι αν ένας λογαριασμός ανοίξει σε δολάρια Νησιών Κέιμαν, στην ουσία θα είναι σε δολάρια με άλλη ισοτιμία.
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος υπήκοος των Νησιών Κέιμαν, ούτε καν Βρετανός υπήκοος (θυμίζουμε, τα νησιά αποτελούν εξαρτώμενο έδαφος του Ηνωμένου Βασιλείου, κι αυτό πολύ δύσκολα θα αλλάξει στο άμεσο μέλλον) για να γίνει δεκτός ως πελάτης σε μια από τις τράπεζές τους.
Το πρώτο ζήτημα που έχει να ξεδιαλύνει, αν θέλει να ανοίξει λογαριασμό στα Νησιά Κέιμαν, είναι ο λόγος. Πρόκειται για επαγγελματικό λογαριασμό; Για επενδυτικό; Για αποταμιευτικό; Είναι και το πρώτο ερώτημα που απευθύνουν οι τράπεζες σε όποιον τις προσεγγίζει. Το ερώτημα προφανώς δεν είναι ρητορικό, ούτε θεωρητικό. Κάθε λογαριασμός, ανάλογα με τις λειτουργίες του, έχει διαφορετικό όριο χρημάτων για να ενεργοποιηθεί, αλλά και διαφορετικές χρεώσεις-τέλη για κάθε κίνηση. Π.χ. για έναν επαγγελματικό λογαριασμό το συνηθισμένο ποσό που ζητούν οι τοπικές τράπεζες για την ενεργοποίησή του είναι ανάλογο των 500.000 δολαρίων ΗΠΑ. Για έναν προσωπικό-αποταμιευτικό λογαριασμό το συνηθισμένο ποσό που μπορεί να ζητήσει μια τράπεζα είναι 1.000 δολάρια ΗΠΑ.
Πέρα από την αρχική κατάθεση, η κάθε τράπεζα έχει δική της πολιτική σχετικά με το online σύστημά της (e-banking), την έκδοση χρεωστικής/πιστωτικής κάρτας που είναι συνδεδεμένη μ’ ένα λογαριασμό και τις προμήθειες που χρεώνει σχετικά με τις μεταφορές, τις πληρωμές, τις μετατροπές σε άλλο νόμισμα και γενικά όλες τις τραπεζικές εργασίες.
Η διαφορά προσωπικού και επαγγελματικού λογαριασμού
Η διαδικασία για το άνοιγμα ενός λογαριασμού είναι πιο απλή αν ο λογαριασμός είναι προσωπικός. Τα μόνα που χρειάζονται σ’ αυτή την περίπτωση είναι τρία έγγραφα: Αντίγραφο διαβατηρίου ή αστυνομικής ταυτότητας (με λατινικούς χαρακτήρες), ένας λογαριασμός κοινωφελούς οργανισμού που να πιστοποιεί τη διεύθυνση κατοικίας (ύδρευσης, τηλεφώνου, ηλεκτρικού ρεύματος) και μια επιστολή (reference) από μια τράπεζα, με την οποία συνεργάζεται ήδη ο πελάτης. Κατά προτίμηση, την τράπεζα από την οποία θα μεταφέρει (αρχικώς) χρήματα για να ενεργοποιήσει το λογαριασμό του.
Για επαγγελματικούς λογαριασμούς, που είναι συνδεδεμένοι με εταιρείες οποιασδήποτε μορφής, τα απαιτούμενα έγγραφα είναι περισσότερα. Χρειάζεται να προσκομίσει κάποιος εταιρικά έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων εγγράφων σύστασης, πιστοποιητικών εγγραφής και προσωπικών πληροφοριών για ιδιοκτήτες και διαχειριστές. Η κάθε τράπεζα έχει κι εδώ διαφορετική πολιτική.
Το επόμενο βήμα είναι οι γνωστές πια διαδικασίες KYC (Know Your Customer) και AML (Anti-Money Laudering). Δηλαδή η προσκόμιση πρόσθετων στοιχείων που αφορούν την ταυτότητα και την οικονομική δραστηριότητα του πελάτη που επιθυμεί να ανοίξει λογαριασμό. Τα στοιχεία αυτά παραμένουν στη διάθεση της τράπεζας, αλλά δεν κοινοποιούνται σε καμία άλλη αρχή πλην της CIMA. Το τελευταίο βήμα είναι μια απλή αίτηση για άνοιγμα λογαριασμού, η οποία θα εξεταστεί και θα εγκριθεί ή θα απορριφθεί σε διάστημα που κυμαίνεται από λίγες ημέρες ως λίγες εβδομάδες (ανάλογα με το πλήθος των εγγράφων ή των ζητημάτων που θα παρουσιαστούν).
Τα Νησιά Κέιμαν διατηρούν ένα καθεστώς ευρείας αυτονομίας (που υφίσταται από το 1972 και επικαιροποιήθηκε το 1994) όσον αφορά τις εσωτερικές τους υποθέσεις. Το κατά κεφαλήν εισόδημα και το βιοτικό επίπεδο έχει τόση διαφορά με τα ανεξάρτητα κράτη της περιοχής, που κλείνει εξαρχής οποιαδήποτε συζήτηση για απόκτηση περαιτέρω «ελευθερίας» από τη μητρόπολη Βρετανία. Είναι δε από τα ελάχιστα νησιά στην περιοχή όπου στην ιστορία τους ως αποικίες δεν τέθηκε ποτέ θέμα ανεξαρτητοποίησης. Τους λόγους τους καταλαβαίνουμε όλοι.
