Σαράντα τέσσερις χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο προσφέρουν έναν επίγειο «φορολογικό παράδεισο» σε όσους επιλέγουν να διατηρούν εκεί τις καταθέσεις, τα εισοδήματα και τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Μερικές από τις πιο γνωστές, όπως οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, ο Παναμάς, οι Σεϋχέλλες και το Βανουάτου, έχουν γίνει συνώνυμες με την εχεμύθεια και την προστασία από φορολογικούς ελέγχους. Στις χώρες αυτές, οι ελληνικές και ευρωπαϊκές φορολογικές αρχές δεν έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, αφήνοντας τα περιουσιακά στοιχεία των φορολογουμένων στο απυρόβλητο.
Αυτή η ασυλία έχει αναγνωριστεί επίσημα από το ελληνικό κράτος, το οποίο, μέσω της απόφασης Α.1198/2024, κατέταξε αυτές τις χώρες ως μη συνεργάσιμες στον φορολογικό τομέα για το 2023. Οι χώρες αυτές δεν συμμετέχουν στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών που έχει θεσπιστεί στο πλαίσιο της Πολυμερούς Συμφωνίας Αρμοδίων Αρχών (ΠΣΑΑ), η οποία αποσκοπεί στην πάταξη της φοροδιαφυγής.
Τι «προσφέρουν» οι φορολογικοί παράδεισοι
Οι χώρες αυτές αποτελούν τον προορισμό για όσους επιθυμούν να προστατεύσουν την ιδιωτικότητα των οικονομικών τους συναλλαγών.
Στα τραπεζικά ιδρύματα τους δεν απαιτείται η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, με αποτέλεσμα οι καταθέσεις, τα επενδυτικά προϊόντα και τα εισοδήματα να παραμένουν μακριά από τα «μάτια» των φορολογικών αρχών.
Παραδοσιακά «καταφύγια» όπως η Αϊτή, το Καζακστάν, η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, αλλά και πιο εξωτικοί προορισμοί όπως το Φίτζι και το Παλάου, έχουν γίνει πόλος έλξης για όσους επιζητούν οικονομική ασυλία.
Για τους Έλληνες και άλλους Ευρωπαίους που έχουν επιλέξει να μεταφέρουν την οικονομική τους δραστηριότητα σε αυτές τις χώρες, υπάρχουν «συν» και «πλην».
Τα «συν»:
• Πλήρης εχεμύθεια και προστασία από ελέγχους για τραπεζικούς λογαριασμούς και περιουσιακά στοιχεία.
• Πρόσβαση σε ειδικά χρηματοοικονομικά προϊόντα που συχνά προσφέρονται σε τέτοιους προορισμούς.
Τα «πλην»:
• Δαπάνες που καταβάλλονται προς πρόσωπα ή εταιρείες αυτών των χωρών δεν εκπίπτουν φορολογικά, εκτός αν αποδειχθεί ότι πρόκειται για πραγματικές συναλλαγές.
• Δεν ισχύουν οι εξαιρέσεις από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων για ακίνητα στην Ελλάδα που ανήκουν σε εταιρείες αυτών των κρατών.
Η Πολυμερής Συμφωνία Αρμοδίων Αρχών του ΟΟΣΑ έχει καθιερώσει την αυτόματη ανταλλαγή φορολογικών πληροφοριών ως εργαλείο για τη διαφάνεια και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Οι συνεργαζόμενες χώρες κοινοποιούν πληροφορίες όπως τραπεζικοί λογαριασμοί, εισοδήματα από τόκους, μερίσματα και αποδόσεις επενδύσεων.
Οι μη συνεργάσιμες χώρες, ωστόσο, παραμένουν εκτός του πλαισίου αυτού, δημιουργώντας ένα καταφύγιο για όσους επιθυμούν να διαφύγουν από τις αυστηρές ρυθμίσεις. Με τις παγκόσμιες φορολογικές αρχές να εντείνουν την προσπάθειά τους για διαφάνεια, οι φορολογικοί παράδεισοι συνεχίζουν να προσφέρουν ελευθερία –αλλά με κόστος.
Παρακάτω παρουσιάζεται αναλυτικά η λίστα της ΑΑΔΕ με τις χώρες που δεν συμμετέχουν στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για το φορολογικό έτος 2023, καθώς και ο χαρακτηρισμός τους ως μη συνεργάσιμες στον φορολογικό τομέα:
