Ήταν ένα εξάμηνο πριν, επί κακοκαιρίας “Ελπίς”, όταν με τον χαρακτηριστικό τίτλο “Απελπίς” είχαμε προειδοποιήσει μέσα από αυτή τη στήλη πως το σινιάλο της επόμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης είχε δοθεί.

Ήταν όταν ο Nasdaq πραγματοποίησε μια εξαιρετικά σπάνια βουτιά της τάξεως του 6% ενδοσυνεδριακά, για να κλείσει τελικά με οριακά κέρδη καθώς η λεγόμενη ομάδα… οικονομικών καταδρομών PPT (Plunge Protection Team), ήτοι η Fed και όσοι κινούν τα νήματα στη Wall Street, ανέλαβαν να “σώσουν” τη μέρα.

Οι περισσότεροι τότε όχι μόνο δεν προβληματίστηκαν, αλλά εξέλαβαν τη “νίκη” αυτή (το τελικό θετικό πρόσημο) ως ένδειξη… υγείας και δύναμης!

Σα να λέμε ότι η Barcelona στο πρώτο ημίχρονο τρώει 5 γκολ από ένα “χωριό”, και στο δεύτερο την… σπρώχνουν με 3-4 πέτσινα πέναλτι προκειμένου να αποσπάσει τελικά μια δραματική νίκη. Και την επόμενη ημέρα οι εφημερίδες αντί να εστιάζουν στο ανήκουστο γεγονός ότι δέχθηκε πέντε τέρματα από “ανύπαρκτους”, να πανηγυρίζουν τη νίκη!

Όπως με την ιστορία του πληθωρισμού, έτσι και τότε υπήρξαμε οι μόνοι που με αναλυτική σκέψη και ρεαλισμό εστιάσαμε στις εμφανείς ρωγμές του χρηματοπιστωτικού συστήματος, εκτιμώντας πως εκείνο το -6% του Nasdaq ήταν ένα από τα πολλά (πάρα πολλά) συσσωρευμένα σινιάλα που προμήνυαν πως μέσα στους επόμενους 12 μήνες θα “έσκαγε” ο σεισμός.

Τότε οι κεντρικοί τραπεζίτες, πολιτικοί και λοιποί “αναλυταράδες” όχι απλώς μας καθησύχαζαν, αλλά μας διαβεβαίωναν με το γνωστό κατηγορηματικό και καταχειροκροτούμενο ύφος πως ΔΕ θα υπάρξει σοβαρός πληθωρισμός, ΔΕ θα σκάσουν οι αγορές, ΔΕ θα πάμε σε ύφεση. Για την ακρίβεια οι περισσότερες μεγάλες επενδυτικές τράπεζες απέκλειαν πιθανότητα ύφεσης, με εξαίρεση τους πιο “απαισιόδοξους” που έδιναν ένα “ακίνδυνο” 10% για ύφεση.

Ακόμη και μετά την έναρξη του πολέμου κι αφού εκτοξεύονταν βασικά εμπορεύματα και αξίες κυριολεκτικά στα πάντα (είχαν βεβαίως πάρει την ανιούσα πολύ πριν τον πόλεμο), πυροδοτώντας ουσιαστικά κι επίσημα μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια οικονομική κρίση, οι αρχές εξακολουθούσαν να εμφανίζονται “καθησυχαστικές”, ενώ ο κόσμος γύρω μας κατέρρεε και το κόστος ζωής γινόταν ολοένα λιγότερο βιώσιμο.

Με άλλα λόγια το σόου συνεχιζόταν κανονικά, χειροκροτούσαν το γυμνό αυτοκράτορα. Στην πραγματικότητα δεν τίθεται ντιμπέιτ περί ύφεσης ή όχι. Η ύφεση είναι ήδη εδώ, καιρό τώρα. Ακόμη κι ο τίτλος τούτου του άρθρου δίνεται κατ’ ευφημισμόν. Διότι εδώ δεν τρέφουμε αυταπάτες. Οι δήθεν πιθανότητες για μια ύφεση που έχει πρακτικά ήδη ξεκινήσει, δίνονται μόνο και μόνο ως επίσημο αφήγημα.

Με άλλα λόγια η αγορά έχει ήδη προεξοφλήσει τα αναπόφευκτα γεγονότα. Το μόνο που μένει είναι η επίσημη παραδοχή και ανακοίνωσή των, διότι όπως και να το κάνουμε, έχει σημασία να γραφτεί επίσημα στα πρακτικά από τα χείλη των κυβερνώντων (και υπευθύνων για αυτό το μπάχαλο).

Το ίδιο άλλωστε συνέβη και το 2008, όταν κι ενώ η παγκόσμια κρίση είχε ξεκάθαρα ξεκινήσει -όλοι όσοι δεν εθελοτυφλούσαν το είχαν καταλάβει, πόσο μάλλον οι κατέχοντες κυριολεκτικά όλων των οικονομικών δεδομένων του πλανήτη- οι υπεύθυνοι (παρα)χαράκτες νομισματικής πολιτικής (Μπερνάνκι, Γέλεν κ.λ.π.) δήλωναν με θράσος πως δε βλέπουν ύφεση στον ορίζοντα.

Αργότερα κι ενώ είχαν συμβεί οι πρώτοι προ σεισμοί και οι μάγκες της Wall Street την κάναν με ελαφρά για τις σωσίβιες λέμβους, οι ίδιοι ανεύθυνοι άνθρωποι άρχιζαν να ανεβάζουν τις δήθεν πιθανότητες για ύφεση, προς το 30%, το 50% μέχρι το τελικό “καλώς τα δεχτήκατε”.
Ακριβώς το ίδιο συνέβη και με την υπόθεση του (στασιμο)πληθωρισμού, ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και τώρα όσον αφορά την ύφεση.

Το πρώτο κραχ έσκασε, στα χρηματιστήρια. Και λέμε πρώτο, διότι πιθανόν θα υπάρξει κι άλλο. Αφού φυσικά πρώτα βιώσουμε κάποιο δήθεν ανοδικό ξέσπασμα, το οποίο θα αναπτερώσει τις ψευδαισθήσεις του πάντα πρόθυμου ποιμνίου, που είτε θα καταθέσει κεφάλαια σε μια υπό ελεγχόμενη κατάρρευση φούσκα, είτε θα σπεύσει να ανοίξει κάποιο κορεσμένο μαγαζί ποντάροντας στην “ανάπτυξη”, είτε απλώς θα συνεχίσει ανυποψίαστο να καταναλώνει ρούχα, γκάτζετς και άχρηστα αντικείμενα αντί να επενδύσει σε προσωπική ανέλιξη ή έστω να συγκεντρώσει κάποιες οικονομίες για τις δύσκολες ημέρες που έρχονται.

Βέβαια εδώ που τα λέμε, με έναν τόσο ακραίο πληθωρισμό, η αποταμίευση χάνει το νόημα της. Το νέο οικονομικό σύστημα που διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια και με αφορμή την πανδημία, κυριολεκτικά καίει την εξοικονόμηση και ενθαρρύνει την κατανάλωση, σε έναν κόσμο όπου η ιδιοκτησία εξαλείφεται και όλα γίνονται δανεικά, σε μια οικονομία θλιβερών επιδομάτων και “προσοχής” με βάση τα λάικ στα σόσιαλ μίντια. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία…

Η ουσία είναι πως το καμπανάκι σε αυτό το θέατρο (το τρίτο καμπανάκι, το καλό) ήχησε. Το ασύλληπτο ποσό των 36 τρισεκατομμυρίων (!) δολαρίων εξανεμίστηκε ήδη από μετοχές και ομόλογα, συν κάτι “ψιλά” στα κρυπτονομίσματα. Κι όταν λέμε εξανεμίστηκε, εννοούμε φυσικά ότι άλλαξε χέρια και συγκεκριμένα συσσωρεύθηκε ακόμη περισσότερο στην κορυφή της πυραμίδας την οποία διοικούν κάτι BlackRock και Vanguard. Διότι το χρήμα είναι ενέργεια, και η ενέργεια δεν καταστρέφεται, παρά μόνο μεταφέρεται.

Από εκεί και πέρα ο καθένας με βάση την αντίληψή του κρίνει πως πρέπει να κινηθεί για να αντέξει την καταιγίδα (αν πιστεύει ότι θα υπάρξει, δηλαδή).

Οι αυθεντίες των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών πάντως δίνουν τώρα πάνω από 30% πιθανότητα για παγκόσμια ύφεση μέσα στην επόμενη χρονιά, ήτοι 1 στις 3. Κάποιοι μάλιστα δίνουν ήδη 50%! Βρισκόμαστε σε αυτή τη φάση του έργου, λοιπόν…

«Ο στασιμοπληθωρισμός ανεβάζει την πιθανότητα ύφεσης»

Οι φόβοι για ύφεση στις ΗΠΑ σκιάζουν τις προοπτικές για την παγκόσμια ανάκαμψη, ενώ οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Ευρωζώνη έχει εισέλθει σε φάση στασιμοπληθωρισμού.

Η μεταποιητική δραστηριότητα επιβραδύνεται από την Ασία έως την Ευρώπη καθώς οι περιορισμοί για την COVID-19 στην Κίνα και η εισβολή στην Ουκρανία διαταράσσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ ο αυξανόμενος κίνδυνος ύφεσης στις ΗΠΑ θέτει νέα απειλή για την παγκόσμια οικονομία, προειδοποιούν οι αναλυτές, σύμφωνα με το Reuters.

Οι υψηλές τιμές στην Ευρωζώνη σημαίνουν ότι η ζήτηση για προϊόντα μεταποίησης μειώθηκε τον Ιούνιο με τον ταχύτερο ρυθμό από τον Μάιο του 2020 όταν η πανδημία του κορωνοϊού έκανε αισθητή την παρουσία της με τον δείκτη υπευθύνων προμηθειών (PMI) της S&P Global να υποχωρεί σε χαμηλό σχεδόν διετίας στις 52,0 από τις 54,6 μονάδες.

Αναλυτές σε έρευνα του Reuters ανέμεναν μια πιο μέτρια υποχώρηση στις 53,9 μονάδες και ο δείκτης πλησίασε πιο κοντά στο όριο των 50 μονάδων που διαχωρίζει την ανάπτυξη από τη συρρίκνωση.

«Οι έρευνες του PMI για την Ευρωζώνη τον Ιούνιο έδειξαν μια περαιτέρω επιβράδυνση στον τομέα υπηρεσιών, ενώ η παραγωγή στον τομέα μεταποίησης φαίνεται ξεκάθαρα να μειώνεται», δήλωσε ο Τζακ Άλεν-Ρέινολντς από την Capital Economics. «Ενώ οι δείκτες τιμών παραμένουν εξαιρετικά ισχυροί, η ευρωζώνη φαίνεται να έχει εισέλθει σε μια περίοδο στασιμοπληθωρισμού».

Υπάρχει περίπου μία πιθανότητα στις τρεις για ύφεση στο μπλοκ εντός 12 μηνών, όπως προέβλεψαν οικονομολόγοι του Reuters σε έρευνα που δημοσιοποιήθηκε νωρίτερα σήμερα. Οι ίδιοι δήλωσαν επίσης ότι ο πληθωρισμός -που τον περασμένο μήνα ανήλθε στο επίπεδο ρεκόρ του 8,1%- δεν έχει ακόμα φθάσει στο αποκορύφωμά του.

Ο Τζερόμ Πάουελ, επικεφαλής της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed), δήλωσε χθες ότι η κεντρική τράπεζα δεν προσπαθεί να προκαλέσει ύφεση στις ΗΠΑ για να σταματήσει τον πληθωρισμό αλλά ότι είναι πλήρως δεσμευμένη στο να φέρει τις τιμές υπό έλεγχο παρόλο που κάτι τέτοιο δημιουργεί τον κίνδυνο οικονομικής κάμψης.

Ο ίδιος αναγνώρισε ότι μια ύφεση είναι «σίγουρα μια πιθανότητα». Ο πληθωρισμός συνεχίζει να κινείται τουλάχιστον τρεις φορές υψηλότερα από το επίπεδο-στόχο της Fed του 2% και η κεντρική τράπεζα αναμένεται να προχωρήσει σε μια ακόμα αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης τον επόμενο μήνα, σύμφωνα με οικονομολόγους σε έρευνα του Reuters.

Η αμερικανική επενδυτική εταιρία PIMCO προειδοποίησε χθες ότι η πολιτική νομισματικής σύσφιξης των κεντρικών τραπεζών για την αντιμετώπιση του επίμονα υψηλού πληθωρισμού αυξάνει τον κίνδυνο ύφεσης.

Κατά τα επόμενα δύο χρόνια υπάρχει 40% πιθανότητα για ύφεση στις ΗΠΑ και 25% πιθανότητα αυτό να συμβεί την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με έρευνα του Reuters νωρίτερα αυτό τον μήνα.

Οι παγκόσμιες μακροοικονομικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί ουσιαστικά από τα τέλη του 2021», ανέφερε ο οίκος Fitch Ratings, που αναθεώρησε πτωτικά τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη φέτος στο 2,9% τον Ιούνιο από 3,5% τον Μάρτιο.

«Ο στασιμοπληθωρισμός, που χαρακτηρίζεται από επίμονα υψηλό πληθωρισμό, υψηλή ανεργία και ασθενή ζήτηση, έχει γίνει η κυρίαρχη θεματολογία κινδύνων από τα τέλη του Α’ τριμήνου του 2022 και ένα αληθοφανές σενάριο δυνητικών κινδύνων», ανέφερε σε έκθεση που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα.

Μια σειρά από στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν προσφάτως έδειξαν ότι οι φορείς χάραξης της πολιτικής επιδιώκουν να βρουν τη χρυσή τομή καθώς προσπαθούν να εξουδετερώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις χωρίς να οδηγήσουν τις οικονομίες τους σε βαθύτερη κάμψη.

Οι λιανικές πωλήσεις στις ΗΠΑ μειώθηκαν απρόσμενα τον Μάιο και οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών μειώθηκαν σε χαμηλό δύο ετών, μια ένδειξη ότι ο υψηλός πληθωρισμός και το αυξανόμενο κόστος δανεισμού αρχίζουν να πλήττουν τη ζήτηση.

Η βρετανική οικονομία συρρικνώθηκε απρόσμενα τον Απρίλιο, γεγονός που έρχεται να προστεθεί στους φόβους για απότομη επιβράδυνση καθώς οι εταιρίες παραπονιούνται για αυξανόμενο κόστος παραγωγής.

Ο PMI της Βρετανίας επίσης εμφάνισε ενδείξεις ότι η οικονομία επιβραδύνει καθώς ο υψηλός πληθωρισμός έπληξε τις νέες παραγγελίες και οι ανησυχίες που διατύπωσαν οι εταιρίες ήταν τέτοιες που συνήθως σηματοδοτούν ύφεση. Σύμφωνα με την έρευνα του Reuters, υπάρχει πιθανότητα 35% για ύφεση στη Βρετανία εντός 12 μηνών.

Στην Ασία, οι εξαγωγές της Νότιας Κορέας για τις πρώτες 10 ημέρες του Ιουνίου συρρικνώθηκαν σχεδόν 13% σε ετήσια βάση, γεγονός που τονίζει το αυξανόμενο κίνδυνο για τις οικονομίες της περιοχής που στηρίζονται πολύ στις εξαγωγές.

Ενώ οι Κινέζοι εξαγωγείς είχαν ισχυρές πωλήσεις τον Μάιο, χάρη στη χαλάρωση των εγχώριων περιορισμών για την COVID-19, πολλοί αναλυτές αναμένουν πιο δύσκολες προοπτικές για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των αυξανόμενου κόστους πρώτων υλών.

$36 τρισ. (!) οι απώλειες σε μετοχές και ομόλογα

Το πιο πρόσφατο πολυαναμενόμενο chartbook (με τίτλο «2022 – Μια από τις χειρότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί… μέχρι στιγμής»), της Deutsche bank, και μεταξύ πολλών άλλων, δείχνει πώς το 2022 διαμορφώνεται ως μια από τις χειρότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί για τις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Ο S&P 500 βρίσκεται επί του παρόντος σε τροχιά για τη χειρότερη επίδοσή του στο εξάμηνο από το 1932 στα βάθη της Μεγάλης Ύφεσης, έχοντας χάσει -22,3% μέχρι στιγμής το 2022 σε όρους συνολικών αποδόσεων. Αυτό ξεπερνά το 1962, όταν ο δείκτης έχασε -22,2% τους πρώτους έξι μήνες του έτους.

Αλλά για όσους έχουν ένα παραδοσιακό χαρτοφυλάκιο τύπου 60/40 (60% μετοχές- 40% ομόλογα), τα νέα δεν είναι καλύτερα, καθώς τα 10ετή αμερικανικά ομόλογα βρίσκονται σε καλό δρόμο για το χειρότερο εξάμηνο τους από το 1788. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αγορές ομολόγων και μετοχών μαζί έχουν χάσει το εκπληκτικό ποσό των 36 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από την κορύφωσή τους.

Δεν είναι όλα άσχημα νέα και όσοι αναγνώστες αναζητούν κάποια θετικά μπορεί να παρηγορηθούν όταν μάθουν ότι οι 5 χειρότερες επιδόσεις του α΄ 6μήνου για τον S&P 500 στο παρελθόν εν συνεχεία κατέγραψαν… πολύ καλές επιδόσεις στο β΄ 6μηνο της ίδιας χρονιάς.

Πράγματι, σε 4 από αυτές τις 5 περιπτώσεις, ο δείκτης S&P 500 σημείωσε ισχυρή επάνοδο:
1932: Α εξάμηνο -45%, Β εξάμηνο +56%,
1962: Α εξάμηνο -22%, Β εξάμηνο +17%,
1970: Α εξάμηνο -19%, Β εξάμηνο +29%,
1940: Α εξάμηνο -17%, Β εξάμηνο +10%,
1939: Α εξάμηνο -15%, Β εξάμηνο +18%.

Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει στο Β εξάμηνο είναι αρκετά περίπλοκο, αν δεν δούμε μια ύφεση να καταγράφεται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Deutsche bank εκτιμάει ότι είναι δύσκολο να δούμε τις αγορές να ανακάμπτουν εάν καταγραφούν σταθερά στοιχεία ύφεσης.

Κατά την Deutsche Bank το 2023 θα καταγραφεί η ύφεση στις ΗΠΑ (οδηγώντας σε νέα πτώση τα χρηματιστήρια), ωστόσο δεν αποκλείει -μετά την πρόβλεψη της Nomura ότι η ύφεση θα μπορούσε να ξεκινήσει στα τέλη του 2022- ότι οι κίνδυνοι για τις αγορές θα αυξηθούν σε περίπτωση κατακόρυφης πτώσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

Τα τρία σενάρια για την παγκόσμια οικονομία

Στο 50% τοποθετεί η Citigroup πλέον τις πιθανότητες η παγκόσμια οικονομία να διολισθήσει σε παγκόσμια ύφεση, εξαιτίας της επιθετικής σύσφιξης της πολιτικής από τις περισσότερες κεντρικές τράπεζες.

Η παγκόσμια ανάπτυξη φέτος εκτιμάται πως θα κυμανθεί στο 3% και το 2023 στο 2,8%, ενώ ο πληθωρισμό θα διαμορφωθεί στο 6,8% και 4,3% αντίστοιχα το 2022 και το 2023.

Τα τρία σενάρια σύμφωνα με τον επενδυτικό όμιλο:
1)Οι ανισορροπίες της προσφοράς να υποχωρήσουν, αφήνοντας χώρο στις κεντρικές τράπεζες να μην προχωρήσουν τόσο επιθετικά στη νομισματική τους σύσφιξη
2)Οι πληθωριστικές πιέσεις να ενταθούν
3)Οι κεντρικές τράπεζες να προχωρήσουν τόσο επιθετικά που να οδηγήσουν την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση.

Τα 3 σενάρια θα επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες και θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα.

Πάντως, ακόμη και εάν η οικονομία αποφύγει την παγκόσμια ύφεση, ο αναπτυξιακός ρυθμός θα είναι αναιμικός, κατά τη Citigroup, ενώ εάν στην οικονομία παραμείνει ο πληθωρισμός, τότε το αποτέλεσμα θα είναι (κι επίσημα) στασιμοπληθωρισμός.