Ο Ελληνικής καταγωγής και πλέον… ακόμη πιο Έλληνας, μετά και την πρόσφατη επίσκεψη του για μπίζνες στην Ελλάδα, Jamie Dimon, ανέφερε σε συνέντευξή του στο Bloomberg πως ουσιαστικά το SWIFT δεν είναι και τίποτα τρομερό (όπως γράψαμε από την αρχή), και ότι οι ρωσικές κυρώσεις μπορούν να παρακαμφθούν εύκολα.

Καθώς το SWIFT στην ουσία δεν είναι κάτι παραπάνω από ένα μέσο επικοινωνίας (και μάλιστα ξεπερασμένο), η αποσύνδεση των ρωσικών τραπεζών από το σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT μπορεί να επιφέρει «ακούσιες συνέπειες» που περιλαμβάνουν νέες μεθόδους για να παρακάμψουν τις απαγορεύσεις. Εδώ ο Jamie Dimon κλείνει το μάτι στα κρυπτονομίσματα…

Σε συνέντευξή του ο Jamie Dimon, Διευθύνων Σύμβουλος της μεγαλύτερης τράπεζας στον κόσμο της JP Morgan είπε ότι «υπάρχουν πολλές λύσεις για το SWIFT, επομένως υπάρχουν διαφορετικά εργαλεία που χρησιμοποιούμε για διαφορετικούς λόγους».

Αφού οι δυτικοί ηγέτες χτύπησαν τη Ρωσία με πρωτοφανείς κυρώσεις που δεν έχει δει ποτέ ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένης μιας στοχευμένης στοχοποίησης βασικών ρωσικών τραπεζών που απαγορεύτηκαν από το διατραπεζικό σύστημα SWIFT καθώς και δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων και συναλλαγών της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, ο διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan, Τζέιμι Ντίμον, εξήγησε όχι μόνο γιατί αυτή η σκληρή κλιμάκωση μπορεί να είναι μάταιη, αλλά γιατί θα μπορούσε να αποτύχει θεαματικά τα επόμενα χρόνια.

Κατάλοιπο μιας εποχής πριν το φαξ

Ενώ οι κυρώσεις SWIFT σημαίνουν ότι οι εταιρείες δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων για να συναλλάσσονται με τις ρωσικές οντότητες που επηρεάζονται, μπορούν ακόμα να συναλλάσσονται μαζί τους, είπε ο Jamie Dimon.

Στην πραγματικότητα, είναι τόσο απλό όσο η αποστολή ενός email με οδηγίες πληρωμής, γιατί αυτό που πραγματικά είναι το SWIFT, είναι ένα κατάλοιπο μηνυμάτων από μια περασμένη εποχή, πριν από τα email, ακόμη και πριν από τη συσκευή φαξ.

Ο Dimon ανέφερε επίσης ότι η αποσύνδεση των ρωσικών τραπεζών από το σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT μπορεί να επιφέρει «ακούσιες συνέπειες» που περιλαμβάνουν νέες μεθόδους για να παρακάμψουν τις απαγορεύσεις.

Η JPMorgan ήταν μεταξύ των εταιρειών της Wall Street που είχαν συμβουλεύσει την Ουάσιγκτον να μην απαγορεύσει τη Ρωσία από το SWIFT, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν την παγκόσμια οικονομία και να υπονομεύσουν τον σκοπό των κυρώσεων.

Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μοναδική θέση έχοντας το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, το οποίο στηρίζει ένα σημαντικό μέρος του διεθνούς εμπορίου και των συναλλαγών σε ξένο συνάλλαγμα.

Η ευρεία χρήση του δολαρίου στις διεθνείς αγορές, για παράδειγμα, επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να επηρεάσουν τους στόχους εξωτερικής πολιτικής μέσω των καναλιών της χρηματοπιστωτικής αγοράς (σκληρή ισχύς) και μπορεί επίσης να αποφέρει ορισμένα οφέλη για τη φήμη (soft power).

Ωστόσο, η υπερβολική χρήση αυτών των εξουσιών θα μπορούσε να αναγκάσει άλλους παράγοντες να προσπαθήσουν να αντικαταστήσουν τις συναλλαγές σε δολάρια, όπως έκανε ήδη η Ρωσία σε κάποιο βαθμό μετά από προηγούμενες κυρώσεις.

Από αυτή την άποψη, ο συντονισμός μεταξύ των G-7 είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Ήδη, οι διαχειριστές παγκόσμιων αποθεματικών νομισμάτων είχαν σχετικά περιορισμένες επιλογές για τη μετατόπιση των αποθεματικών σε δολάρια, δεδομένης της περιορισμένης προσφοράς περιουσιακών στοιχείων ισχυρής επενδυτικής βαθμίδας στη ζώνη του ευρώ και του περιορισμένου βάθους της κεφαλαιαγοράς σε άλλα μέρη.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους μεγάλους διαχειριστές αποθεματικών, όπως η Κίνα.

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης συνέπειες για τις μικρότερες κεντρικές τράπεζες, πολλές από τις οποίες έχουν χρησιμοποιήσει την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών BIS για να αξιοποιήσουν τα νέα αποθεματικά συναλλάγματος σε κινεζικούς τίτλους λόγω των κεφαλαιακών περιορισμών.

Οι κυρώσεις τύπου SWIFT κατά των ρωσικών τραπεζών είναι μεγάλος κίνδυνος

Εκτός από την άμεση παράπλευρη ζημία, ο αποκλεισμός των ρωσικών τραπεζών από το SWIFT ενέχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για τη διεθνή χρηματοδότηση.

Όπως με κάθε δίκτυο (σκεφτείτε το Facebook), η αξία του SWIFT εξαρτάται από τον αριθμό των τραπεζών που το χρησιμοποιούν. Για το σκοπό αυτό, ο μηχανισμός αυτός επιδιώκει να ενθαρρύνει την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή διατηρώντας την ουδετερότητα. Μόνο το Ιράν, που ήταν ήδη απομονωμένο οικονομικά, έχει αποκοπεί από το SWIFT.

Το παράδειγμα της Ρωσίας θα μπορούσε να ωθήσει άλλους – όπως η Κίνα – να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις, κατακερματίζοντας το σύστημα πληρωμών και ενδεχομένως ακόμη και υπονομεύοντας την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Οι χώρες της δύσης θα πρέπει να είναι επιφυλακτικοί στο να προχωρήσουν παραπέρα και να εκδιώξουν εντελώς τη Ρωσία από το SWIFT.

Το αποτέλεσμα θα ήταν επικίνδυνο: οι προμήθειες ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων εμπορευμάτων θα μπορούσαν να καταρρεύσουν, οι ξένοι πιστωτές θα υποστούν μεγάλες απώλειες και ακόμη και οι Ρώσοι θα έπρεπε να καταφύγουν σε τεχνικές ξεπλύματος για να βγάλουν τα χρήματά τους.

Ο Πούτιν μπορεί κάλλιστα να ερμηνεύσει μια τέτοια εξέλιξη ως πράξη πολέμου και να απαντήσει ανάλογα.

Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συνεργαστεί για να συντονίσει πιο παραδοσιακές κυρώσεις που στοχεύουν σε έναν αυξανόμενο αριθμό ρωσικών τραπεζών, οι οποίες θα επιβάλλουν παρόμοια σκληρή τιμωρία χωρίς τέτοιες τρομερές ανεπιθύμητες συνέπειες — και μέτρα (όπως αυτά που έχουν ήδη ανακοινωθεί) που στοχεύουν στον περιορισμό της ικανότητας της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να υποστηρίζει τράπεζες.

Το αν ο Πούτιν θα ερμηνεύσει την απόφαση της Δύσης να μπλοκάρει τις ρωσικές τράπεζες από το SWIFT ως πράξη πολέμου μένει να φανεί, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές… οι μετοχές που συνδέονται με την κινεζική έκδοση του SWIFT – το Διασυνοριακό Διατραπεζικό Σύστημα Πληρωμών (CIPS) – κατέγραψαν ράλι.

Ο λόγος: τουλάχιστον κάποιοι στην αγορά στοιχηματίζουν ότι οι μέρες δόξας του SWIFT πλησιάζουν στο τέλος τους χάρη στις ενέργειες της ίδιας της Δύσης και η αντικατάστασή του… μπορεί να μην είναι μακριά…

Τι είναι το SWIFT

Υπενθυμίζουμε ότι η Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication, ή SWIFT, είναι η υποδομή χρηματοοικονομικών μηνυμάτων που συνδέει τις τράπεζες του κόσμου.

Το σύστημα με έδρα το Βέλγιο διευθύνεται από τις τράπεζες μέλη του και χειρίζεται εκατομμύρια καθημερινές οδηγίες πληρωμής σε περισσότερες από 200 χώρες και εδάφη και 11.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Το Ιράν και η Βόρεια Κορέα είναι εκτός αυτού του συστήματος.
Όμως, παρά την τεράστια επιρροή του, το γεγονός παραμένει: είναι απλώς μια υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων.

Δεν ρέουν δολάρια ή ευρώ μέσω των συστημάτων της. Και τέλος, λόγω της στάσης των ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα διαθέτουν δικές τους υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων τύπου SWIFT που αποκλείουν τις ΗΠΑ από αυτά τα συστήματα.