Από την Αφρική έως την Ευρώπη, η ανθρωπότητα βιώνει ένα πρωτοφανές κύμα ξηρασίας, με τις επιπτώσεις να γίνονται ολοένα και πιο βαθιές και πολυεπίπεδες. Σύμφωνα με τη νέα έκθεση “Drought Hotspots Around the World”, που συντάχθηκε με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών, οι τελευταίοι 24 μήνες καταγράφονται ως η πιο καταστροφική περίοδος ξηρασίας των τελευταίων δεκαετιών, με σοβαρές επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, τη βιοποικιλότητα και τις ανθρώπινες κοινωνίες.

Η ξηρασία χαρακτηρίζεται ως «σιωπηλός δολοφόνος», που δεν εκρήγνυται αλλά υπονομεύει σταθερά ζωές, πόρους και θεσμούς. Η κλιματική αλλαγή, σε συνδυασμό με το φαινόμενο Ελ Νίνιο και την υπεράντληση υδάτων για γεωργική χρήση, έχουν πυροδοτήσει κρίσεις σε εύθραυστες περιοχές, με την Αφρική, τη Μεσόγειο, τη Λατινική Αμερική και τη Νοτιοανατολική Ασία να δέχονται το ισχυρότερο πλήγμα.

Το Κέρας της Αφρικής στο επίκεντρο

Η περιοχή του Κέρατος της Αφρικής καταγράφει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 70 ετών, με αλλεπάλληλες αποτυχίες των βροχοπτώσεων από το 2023 και μετά. Σε χώρες όπως η Κένυα, η Αιθιοπία και κυρίως η Σομαλία, οι επιπτώσεις είναι δραματικές: 4,4 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμέτωποι με οξεία επισιτιστική ανασφάλεια, χιλιάδες ζωές χαμένες το 2022 από πείνα, και βίαιες κοινωνικές ανατροπές.

Η άγρια ζωή υπέστη επίσης συντριπτικά πλήγματα: ιπποπόταμοι παγιδεύτηκαν σε ξεραμένα ποτάμια στη Μποτσουάνα, ενώ ελέφαντες σφαγιάστηκαν στη Ζιμπάμπουε και τη Ναμίμπια για να εξασφαλιστεί τροφή για τις κοινότητες.

Εκτεθειμένοι οι πιο ευάλωτοι

Οι γυναίκες και τα κορίτσια πληρώνουν το βαρύτερο τίμημα. Η έκθεση σημειώνει διπλασιασμό των αναγκαστικών γάμων ανηλίκων σε περιοχές της Ανατολικής Αφρικής, καθώς οικογένειες αναζητούν προίκα για επιβίωση. Κορίτσια εγκαταλείπουν το σχολείο, νοσοκομεία κλείνουν, οικογένειες σκάβουν στις κοίτες για σταγόνες μολυσμένου νερού. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η επικεφαλής της έκθεσης Πάουλα Γκουαστέλο, «οι μηχανισμοί επιβίωσης έγιναν όλο και πιο απελπισμένοι».

Η ξηρασία δεν γνωρίζει σύνορα

Αν και οι φτωχότερες χώρες πλήττονται περισσότερο, κανένα κράτος δεν μπορεί να εφησυχάζει, προειδοποιούν οι συντάκτες της μελέτης. Η Ισπανία έχασε τη μισή παραγωγή ελιάς, ενώ ο Αμαζόνιος βίωσε μαζικούς θανάτους ψαριών και απειλές για τα ροζ δελφίνια, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να μένουν χωρίς πόσιμο νερό.

Το παγκόσμιο εμπόριο επίσης επηρεάστηκε: μεταξύ Οκτωβρίου 2023 και Ιανουαρίου 2024, τα χαμηλά επίπεδα νερού στον Παναμά οδήγησαν στη μείωση των διελεύσεων πλοίων από 38 σε μόλις 24 την ημέρα.

Έκκληση για δράση

Η έκθεση απευθύνει σαφές μήνυμα: οι κυβερνήσεις πρέπει να προετοιμαστούν για μια νέα κανονικότητα, επενδύοντας σε έγκαιρα συστήματα προειδοποίησης, διαχείριση υδάτινων πόρων και προσαρμογή στην κλιματική πίεση.

Όπως δήλωσε ο Dr. Μαρκ Σβομπόντα, συνιδρυτής του National Drought Mitigation Center των ΗΠΑ, «πρόκειται για μια αργά εξελισσόμενη παγκόσμια καταστροφή — τη χειρότερη που έχω δει ποτέ».

Η Δρ Κέλι Χελμ Σμιθ συνόψισε το διακύβευμα:
«Η ξηρασία δεν είναι απλώς ένα καιρικό φαινόμενο. Είναι κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική κρίση. Το ερώτημα δεν είναι αν θα ξανασυμβεί. Το ερώτημα είναι αν θα είμαστε έτοιμοι την επόμενη φορά».

Διαβάστε ακόμη: