Την περασμένη εβδομάδα νιώσαμε από πρώτο χέρι τι σημαίνει να είσαι ενεργειακά εξαρτημένος από μία μόνο χώρα (τη Ρωσία). Αφού οι Ευρωπαίοι “κλάφτηκαν” στον Πούτιν για περισσότερο φυσικό αέριο, αυτός έδωσε εντολή σε Gazprom να αυξήσει σταδιακά τους όγκους σε Ευρώπη αρχής γενομένης από 8 Νοεμβρίου.
Την Τρίτη όμως δεν υπήρξε καμία κίνηση από Gazprom για αύξηση χωρητικότητας στον αγωγό, με τη Γερμανία να διψά εν όψει ενός χειμώνα που αναμένεται βαρύς κυριολεκτικά (αλλά και από οικονομικής άποψης).
Όσο για την Ελλάδα συγκεκριμένα δε θα σχολιάσω καν. Τα μάτια μας τα βγάλαμε μόνοι μας δεκαετίες πριν, όχι τώρα με την απολιγνιτοποίηση κατ’ εντολήν Γερμανών και… Γκρέτας Τούνμπεργκ.
Το συμβάν με τη Gazprom υπογραμμίζει ένα πρόβλημα που από ό,τι φαίνεται μόνο χειρότερο θα γίνεται καθώς μπαίνει ο Δεκέμβρης: Η Ρωσία δεν προκάλεσε την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, αλλά δεν βοήθησε κιόλας. Ταυτόχρονα προσπάθησε να επωφεληθεί από την κατάσταση. Αυτά δήλωσε στο CNBC ο Amos Hochstein, υψηλόβαθμος σύμβουλος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια.
“Σίγουρα δεν έκανε ό,τι μπορούσε για να μετριάσει την ενεργειακή κρίση και στην πραγματικότητα εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση”
Η Ρωσία επέλεξε να μην στείλει επιπλέον προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη για τον Νοέμβριο, παρά το γεγονός ότι δήλωσε ότι είναι έτοιμη να βοηθήσει, αναφέρει το δημοσίευμα.
Σημειώνεται ότι οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη σημείωσαν ρεκόρ τον Οκτώβριο λόγω της αυξανόμενης ζήτησης, των χαμηλότερων του συνηθισμένου αποθεμάτων και της περιορισμένης προσφοράς.
Η Ρωσία άρχισε να διοχετεύει λιγότερο φυσικό αέριο στην Ευρώπη τον Αύγουστο και ορισμένοι αναλυτές υποστήριξαν ότι η χώρα περιόριζε τις προμήθειες για να πιέσει για την έγκριση του αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος θα παρακάμψει την Ουκρανία και την Πολωνία για να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία.
Ο αγωγός αναμένει έγκριση από τις γερμανικές ρυθμιστικές αρχές, αλλά βρίσκεται αντιμέτωπος με αντιδράσεις για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών ότι ο Nord Stream 2 δεν πληροί τους κλιματικούς στόχους της Ευρώπης.
Στο γεωπολιτικό μέτωπο, η Ουάσιγκτον φοβάται ότι ο Nord Stream 2 θα δώσει στη Μόσχα υπερβολική ισχύ όσον αφορά τις προμήθειες φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το 2020 εξάλλου, περίπου το 43% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην Ευρώπη προέρχονταν από τη Ρωσία.
Εν τω μεταξύ, το Κίεβο φοβάται ότι η Ρωσία θα παρακάμψει την Ουκρανία και θα “κόψει” τα έσοδα από το φυσικό αέριο.
Η ενέργεια ως όπλο;
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν “πολύ προσεκτικά” για να δουν αν η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως πολιτικό εργαλείο.
“Σε περίπτωση που η Ρωσία επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως όπλο ή να διαπράξει περαιτέρω επιθετικές ενέργειες κατά της Ουκρανίας, δεσμευόμαστε μαζί με τη Γερμανία να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα”, είπε.
Ο Hochstein είπε ότι η Μόσχα έχει φτάσει κοντά στο να χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως όπλο.
“Έχουν φτάσει πολύ κοντά στη χρήση της ενέργειας ως όπλου, υποδηλώνοντας ότι αν λαμβανόταν μια πολιτική απόφαση στη Γερμανία για την έγκριση του Nord Stream 2, ξαφνικά θα εμφανιζόταν φυσικό αέριο και θα υπήρχε άφθονο φυσικό αέριο από τη Ρωσία για την Ευρώπη”, σημείωσε ο Hochstein.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει απορρίψει τις κατηγορίες ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο κατά της Ευρώπης.
“Ακόμη και κατά τη διάρκεια των πιο δύσκολων περιόδων του Ψυχρού Πολέμου, η Ρωσία εκπλήρωνε τακτικά τις υποχρεώσεις της και προμήθευε φυσικό αέριο στην Ευρώπη”, είχε δηλώσεις ο Πούτιν στο CNBC τον Οκτώβριο.
Το γεγονός ότι οι τιμές ανέβηκαν σε ιστορικά υψηλά σημαίνει ότι υπάρχει ζήτηση που δεν ικανοποιείται και οι παραγωγοί θα πρέπει να φέρουν την προσφορά πάνω από τις συμβατικές υποχρεώσεις για να μειωθούν οι τιμές, πρόσθεσε.
Ο ίδιος σημείωσε ότι η Ρωσία, ως προμηθευτής ενέργειας, έχει την ευθύνη να αυξήσει την προσφορά για να βοηθήσει τους εισαγωγείς να διατηρήσουν την κανονική οικονομική δραστηριότητα, ώστε η ανάπτυξη του ΑΕΠ να μην επηρεαστεί από τις υψηλές τιμές του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου.
Η Ρωσία δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι “αξιόπιστος προμηθευτής”, αλλά να επιμένει στην παροχή μόνο των συμβατικών επιπέδων, τόνισε.
Δεν έχουν παραβιάσει κανέναν νόμο, παραδέχτηκε ο Hochstein . Ωστόσο, είπε, ότι φαίνεται πως η ενεργειακή πολιτική της Μόσχας είναι “να μην αφήσει ποτέ μια καλή κρίση να πάει ανεκμετάλλευτη”.
Έρχεται βαρύς χειμώνας
Την περασμένη εβδομάδα το Bloomberg έγραφε για νέα επικείμενη άνοδο της τάξεως του 10% στις τιμές του φυσικού αερίου, αφού ο Πούτιν αθέτησε τις υποσχέσεις του για αύξηση προμηθειών. Ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου είπε ότι δεν θα πουλήσει καύσιμο στην spot πλατφόρμα πωλήσεών του και επίσης δεν είχε δεσμευτεί επιπλέον για αποστολή περισσότερων προμηθειών στην Ευρώπη.
«Είναι απογοητευτικό καθώς η αγορά φυσικού αερίου χρειάζεται περισσότερες προμήθειες», δήλωσε ο Niek van Kouteren, ανώτερος αναλυτής στην PZEM, μια ολλανδική ενεργειακή εταιρεία. «Εάν η Ρωσία δεν αυξήσει τις ροές, μπορεί να δούμε τις τιμές να ανεβαίνουν περαιτέρω», εκτίμησε. Οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου υπερτριπλασιάστηκαν φέτος καθώς η Ρωσία διατήρησε τις προμήθειες περιορισμένες ακριβώς καθώς τα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου εκτρέπονταν στην Ασία.
Η Ρωσία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι μπορεί να προμηθεύσει περισσότερο αέριο στην Ευρώπη μέσω του αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2, για τον οποίο ασκεί πίεση στην ήπειρο να εγκρίνει τις ροές φυσικού αερίου. Η Ευρώπη ξεκίνησε την περίοδο θέρμανσης με τα χαμηλότερα αποθέματα σε περισσότερο από μια δεκαετία. Οι αγορές περίμεναν περισσότερο ρωσικό φυσικό αέριο λόγω των αυξανόμενων ανησυχιών ότι δεν θα είναι αρκετό για να καλυφθεί η ζήτηση εάν ο χειμώνας είναι βαρύς.
Απειλεί την Ευρώπη με διακοπή φυσικού αερίου ο Lukashenko
Να διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη απειλεί ο ηγέτης της Λευκορωσίας, Aleksandar Lukashenko, ο οποίος προειδοποιεί με αντίποινα την Ευρώπη σε περίπτωση που επιβληθούν κατά της Λευκορωσίας νέες κυρώσεις.
Όπως είπε, η Λευκορωσία θα απαντήσει σε κάθε νέα ευρωπαϊκή κύρωση. «Αν μας επιβάλουν νέες κυρώσεις (…), οφείλουμε να απαντήσουμε» τόνισε ο Lukashenko, ο οποίος ανέφερε κυρίως τη δυνατότητα διακοπής της λειτουργίας ενός αγωγού αερίου που διασχίζει τη Λευκορωσία και παραδίδει ρωσικό αέριο ζωτικής σημασίας για τους Ευρωπαίους.
«Ζεσταίνουμε την Ευρώπη και εξακολουθούν να μας απειλούν ότι θα κλείσουν τα σύνορα. Και αν κλείσουμε τη ροή του φυσικού αερίου; Γι’ αυτό, θα συνιστούσα η πολωνική ηγεσία, οι Λιθουανοί και άλλοι ανεγκέφαλοι άνθρωποι να σκέφονται προτού μιλήσουν» υπογράμμισε ο Lukashenko.
Η ΕΕ αρνείται να συζητήσει
Πάντως η Λευκορωσία κατηγορεί την ΕΕ ότι αρνείται να συζητήσει για την κρίση με το μεταναστευτικό. Σε δηλώσεις του στο ρωσικό πρακτορείο Ria Novosti, ο Λευκορώσος ΥΠΕΞ, Vladimir Makei είπε ότι η ΕΕ έχει διακόψει από το 2020 την χρηματοδότηση προς το Μινσκ για την ενίσχυση των υποδομών στα σύνορα και την κατασκευή κέντρων υποδοχής μεταναστών.
Όπως είπε, σε αντίδραση προς αυτό, το Μινσκ έπαψε να τηρεί την συμφωνία με τις Βρυξέλλες για την επανεισδοχή στην Λευκορωσία των μεταναστών που εισέρχονται παρανόμως στην Ευρωπαϊκή Ενωση από το έδαφός της. «Προτείναμε στην ΕΕ να γίνουν διαβουλεύσεις για το θέμα, αλλά εισπράξαμε άρνηση.
Εκτοτε, έχουμε προτείνει επανειλημμένως να ξεκινήσουμε διάλογο επί αυτής της προβληματικής, αλλά δεν έχουμε λάβει θετική απάντηση» υπογράμμισε ο Makei, τονίζοντας ότι η σημερινή μεταναστευτική κρίση είναι αποτέλεσμα «της απερίσκεπτης πολιτικής» των Βρυξελλών, που «έχουν προσκαλέσει τους πρόσφυγες και έχουν δηλώσει ότι θα τους υποδεχθούν». Διαβεβαίωσε δε ότι το Μινσκ διάκειται ευνοϊκά απέναντι στην επίλυση της κρίσης αυτής «το συντομότερο δυνατόν».
Μεταναστευτική κρίση
Η Ευρώπη κινείται στην κατεύθυνση επιβολής νέων κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, την οποία κατηγορεί ότι εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό – προσφυγικό για να ασκήσει πιέσεις στην ΕΕ. Αιτία αυτών των εξελίξεων είναι η κλιμάκωση της μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα Πολωνίας – Λευκορωσίας, η οποία παράλληλα εξελίσσεται και σε αντιπαράθεση μεταξύ ΕΕ – Ρωσίας.
Η ΕΕ κατηγορεί το καθεστώς του Λευκορώσου, Aleksandar Lukashenko ότι εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό για να ασκήσει πιέσεις στην Ευρώπη ως αντίποινα για τις ευρωπαϊκές κυρώσεις ενώ η Ρωσία να ανταποδίδει τα πυρά προς τις Βρυξέλλες, κατηγορώντας την ΕΕ ότι θέλει να στραγγαλίσει τη Λευκορωσία προειδοποιώντας για μια επικείμενη ανθρωπιστική καταστροφή.
Την ώρα που η Πολωνία κατηγορεί τη Μόσχα και τον πρόεδρο Putin ότι βρίσκονται πίσω από αυτήν την κρίση, η καγκελάριος Merkel ζήτησε την παρέμβαση Πούτιν και την επιρροή του έτσι ώστε η Λευκορωσία να σταματήσει να εργαλειοποιεί το μεταναστευτικό.
Εν τω μεταξύ, η Πολωνία έχει αποστείλει τουλάχιστον 12.000 στρατιώτες στα σύνορα με την Λευκορωσία. Υπενθυμίζεται ότι από το καλοκαίρι ο ηγέτης της Λευκορωσίας, Alexander Lukashenko έχει επιτρέψει να περάσουν χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες (ανάμεσα τους γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι) από τη Μέση Ανατολή, το Αφγανιστάν και την Αφρική στην χώρα του και τους έχει αφήσει να συγκεντρωθούν στη συνοριακή γραμμή με την Πολωνία, από όπου και ανοίγει ο δρόμος για την ΕΕ.
Η κρίση ξέσπασε την περασμένη Δευτέρα 8/11, όταν μια ομάδα περίπου 1.500 μεταναστών επιχείρησε να περάσει από το φράκτη και τα συρματοπλέγματα προς το πολωνικό έδαφος στο χωριό Κuźnica, στην βορειοανατολική Πολωνία. Αν και η προσπάθεια αυτή δεν στέφθηκε από επιτυχία, αντίστοιχες ενέργειες έχουν γίνει πολλές τα τελευταία 24ωρα, τη στιγμή που ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί και στις δύο πλευρές των συνόρων.
Ήδη οι αρχές της Πολωνίας αναφέρουν πως τις τελευταίες ώρες έχουν πολλαπλασιαστεί οι απόπειρες παραβίασης των συνόρων καθώς και ότι έγιναν πάνω από 50 συλλήψεις μεταναστών, ενώ υπάρχουν καταγγελίες για Λευκορώσους αξιωματούχους, οι οποίοι φέρονται να απειλούν μετανάστες προτρέποντας τους να περάσουν τη συνοριακή γραμμή.
Σημειώνεται πως σε κατάσταση συναγερμού έχει τεθεί και η Λιθουανία, η οποία και αυτή έχει κοινά σύνορα με τη Λευκορωσία.
Πούτιν: Πρόκληση για τη Ρωσία οι ασκήσεις του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα
