Οι εταιρείες του ενεργειακού τοµέα αναδείχθηκαν σε αδιαφιλονίκητους κυρίαρχους του ελληνικού επιχειρείν για το 2022, καθώς στην πρώτη πεντάδα της λίστας των 100 µεγαλύτερων επιχειρήσεων για την περασµένη χρονιά φιγουράρουν πέντε µεγάλοι ενεργειακοί όµιλοι της χώρας, σύµφωνα µε την επεξεργασία που πραγµατοποίησε η Deloitte.
Πρόκειται για τον όµιλο της Motor Oil, τη Helleniq Energy, τη Δηµόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισµού, τη Mytilineos και τη ΔΕΠΑ Εµπορίας, που εµφάνισαν τους µεγαλύτερους κύκλους εργασιών για το έτος 2022. Και πώς θα µπορούσε να συµβεί διαφορετικά όταν πρωταγωνίστρια σε όλη τη διάρκεια του έτους ήταν η ενεργειακή κρίση και η κλιµάκωσή της µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, µε τις τιµές του φυσικού αερίου να φθάνουν στη στρατόσφαιρα, οδηγώντας τις ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες στα πρόθυρα κατάρρευσης. Η ενεργειακή κρίση εξώθησε τη Γηραιά Ήπειρο αλλά και τη χώρα µας σε µια συστηµατική προσπάθεια να διασφαλίσει εναλλακτικούς προµηθευτές ενέργειας από την παγκόσµια αγορά και να συγκεντρώσει επαρκή αποθέµατα αερίου ώστε να µεθοδεύσει την ενεργειακή απεξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Ταυτόχρονα, το 2022 ήταν η χρονιά που διέψευσε ηχηρά τις προβλέψεις της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζιτών πως ο πληθωρισµός θα υποχωρούσε σταδιακά, ακολουθώντας την αποσυµφόρηση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Από τον Ιούλιο µέχρι και το τέλος του έτους η ΕΚΤ προχώρησε σε 4 αυξήσεις των επιτοκίων: Αρχικά κάπως συγκρατηµένα, µε την πρώτη αύξηση κατά µισή εκατοστιαία µονάδα, στη συνέχεια µε δύο άλλες πιο επιθετικές κατά 75 µονάδες βάσης, καθώς οι αυξήσεις των τιµών εξακολούθησαν να επιταχύνονται, και στο τέλος του έτους, όταν άρχισαν να φαίνονται οι πρώτες ελπίδες αποκλιµάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων, µε ακόµα µία αύξηση κατά 50 µ.β.
Για την ελληνική οικονοµία η εικόνα ήταν θετική, καθώς κατέγραψε τον δεύτερο υψηλότερο ρυθµό ανάπτυξης στην Ευρώπη στο τέταρτο τρίµηνο. Ωστόσο, η σύνθεση του ΑΕΠ εξακολουθεί να µειονεκτεί ποιοτικά σε σύγκριση µε αυτήν της Ευρωζώνης, καθώς η κατανάλωση παραµένει βασική κινητήρια δύναµη. Στα θετικά για την ελληνική οικονοµία περιλαµβάνεται η αύξηση των επενδύσεων και στα αρνητικά η επιδείνωση του εξωτερικού ισοζυγίου.
Το 2022 η ελληνική οικονοµία αναπτύχθηκε µε ρυθµό 5,6%, η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 6,2%, οι επενδύσεις κατά 11,7%, οι εξαγωγές κατά 6,2% και οι εισαγωγές κατά 7,2%. Το ποσοστό της ανεργίας διαµορφώθηκε στο 11,9% στο τέταρτο τρίµηνο του 2022.
Το οικονοµικό περιβάλλον της ενεργειακής κρίσης και της επιστροφής των πληθωριστικών πιέσεων αποτυπώνεται και στα µεγέθη των 314 ελληνικών οµίλων και επιχειρήσεων που περιλαµβάνονται στη λίστα “Forbes – The Greek list 100+”, από την οποία προκύπτει πως τα συνολικά έσοδα των συγκεκριµένων επιχειρήσεων υπερέβησαν πέρυσι τα 165 δισ. ευρώ, έναντι εσόδων ύψους 115 δισ. ευρώ δισ. ευρώ το 2021, ενώ τα κέρδη προ φόρων ξεπέρασαν τα 16 δισ. ευρώ, έναντι συνολικών κερδών 2,2 δισ. ευρώ το 2021.
Η µεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων της λίστας εµφανίζει θετικό πρόσηµο ως προς την αύξηση του κύκλου εργασιών, µε κάποιους κλάδους ωστόσο να ξεχωρίζουν ιδιαίτερα. Ο κλάδος της ενέργειας, όπως προαναφέρθηκε, ξεχωρίζει, καθώς είχαµε τη σηµαντική αύξηση στο κόστος του φυσικού αερίου και συνακόλουθα στο κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Στους κλάδους µε θετικό πρόσηµο περιλαµβάνονται επίσης ο κλάδος της βαριάς βιοµηχανίας, το οργανωµένο λιανεµπόριο, οι µεταφορές, που κατέγραψαν την περασµένη χρονιά σηµαντική άνοδο. Εξάλλου, ο κλάδος των σούπερ-µάρκετ κατάφερε ως επί το πλείστον να αυξήσει τις πωλήσεις του, ενώ έντονα ανοδικά κινήθηκαν τα κέρδη των τραπεζών.
Η πρώτη πεντάδα
Ο ενεργειακός κλάδος κρατά για ακόµα µία χρονιά τα σκήπτρα της λίστας “Forbes – The Greek List+” µετά την επεξεργασία από την Deloitte. Στην πρώτη δυάδα βρίσκονται οι δύο µεγάλοι διυλιστηριακοί όµιλοι της χώρας, η Motor Oil Hellas στην πρώτη θέση και ο όµιλος των Ελληνικών Πετρελαίων στη δεύτερη, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται ο µεγάλος πόλος της αγοράς ηλεκτρισµού, η ΔΕΗ, η οποία συνέχισε τη θετική της πορεία και την ανάκαµψή της σε επίπεδο πωλήσεων. Στην τέταρτη θέση ανέβηκε η Mytilineos όµιλος εταιρειών, ενώ ακολουθεί η ΔΕΠΑ Εµπορίας, η οποία είδε πολλαπλασιασµό των πωλήσεών της λόγω της αυξηµένης τιµής του φυσικού αερίου από την ενεργειακή κρίση. Στο Νο 6 της λίστας βρίσκονται οι Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης, που αποτυπώνουν τη συνεχιζόµενη δυναµική του οργανωµένου λιανεµπορίου. Στην 7η θέση της λίστας µε τον µεγαλύτερο κύκλο εργασιών βρίσκεται η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, µε εντυπωσιακή άνοδο της τάξης του 244%, ενώ έπεται η ΕΛΙΝΟΪΛ όµιλος εταιρειών, που επίσης είδε σηµαντική άνοδο των πωλήσεών της. Τη δεκάδα κλείνουν ένας βιοµηχανικός όµιλος, η ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, και ο όµιλος εταιρειών του ΟΤΕ.
* Ο όµιλος της Motor Oil βρέθηκε στην πρώτη θέση της λίστας και για το 2022, εµφανίζοντας κύκλο εργασιών 16,6 δισ. ευρώ, αυξηµένο κατά 62% σε σύγκριση µε τα 10,2 δισ. ευρώ της χρήσης του 2021. Οι αυξηµένες πωλήσεις οφείλονται αφενός στην αύξηση των τιµών του πετρελαίου και των προϊόντων και αφετέρου στην ενίσχυση της ζήτησης εντός και εκτός Ελλάδος. Η λειτουργική κερδοφορία EBITDA ανήλθε σε 1,693 δισ. ευρώ, έναντι 490 εκατ. ευρώ το 2021, ενώ τα καθαρά κέρδη σε 968 εκατ. ευρώ, από 202 εκατ. το 2021. Οι επενδύσεις του οµίλου ανήλθαν σε 1,087 δισ. ευρώ, ενώ το καθαρό χρέος έφτασε τα 1,763 δισ. ευρώ, από 1,450 δισ. ευρώ το 2021. Οι λειτουργικές χρηµατοροές εκτινάχθηκαν στα 1,152 δισ. ευρώ, από 281 εκατ. το 2021, ενώ το επενδεδυµένο κεφάλαιο του οµίλου έφτασε τα 3,901 δισ. ευρώ. Ως προς τις επιδόσεις των επιµέρους τοµέων, η διύλιση είχε κύκλο εργασιών 12,364 δισ. ευρώ (από 7,226 δισ. το 2021) και EBITDA 1,427 δισ. ευρώ (από 352 εκατ. ευρώ), ο κλάδος της εµπορίας είχε κύκλο εργασιών 5,118 δισ. ευρώ (από 3,590 δισ. ευρώ το 2021) και EBITDA 128 εκατ. ευρώ (από 123 εκατ. ευρώ το 2021), ο κλάδος ηλεκτρισµού και φυσικού αερίου είχε κύκλο εργασιών 1,240 δισ. ευρώ (από 499 εκατ. ευρώ) και EBITDA 136 εκατ. ευρώ (από 15 εκατ. ευρώ το 2021). Σε επίπεδο όγκων, το 2022 διυλίστηκαν 14,262 εκατ. µετρικοί τόνοι, έναντι 13,179 εκατ. µετρικών τόνων το 2021.
* Ο όµιλος της Helleniq Energy κατέγραψε, από την πλευρά του, πωλήσεις ύψους 14,5 δισ. ευρώ, από 9,2 δισ. ευρώ το 2021, µε αύξηση της τάξης του 57%. Τα ετήσια συγκρίσιµα κέρδη EBITDA ανήλθαν σε ιστορικά υψηλά, σε 1.601 εκατ. ευρώ, και τα συγκρίσιµα καθαρά κέρδη σε 1.006 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τα δηµοσιευµένα καθαρά κέρδη, διαµορφώθηκαν στα 890 εκατ. ευρώ, διαφοροποιηµένα κυρίως λόγω της πρόβλεψης άνω των 300 εκατ. ευρώ για τη συνεισφορά αλληλεγγύης, αλλά και των κερδών αποτίµησης αποθεµάτων, ύψους περίπου 100 εκατ. ευρώ. Η ιστορικά υψηλή κερδοφορία επιτεύχθηκε εν µέσω ισχυρού περιβάλλοντος διύλισης, βελτιωµένης λειτουργίας των διυλιστηρίων, εξαγωγών, αλλά και ως αποτέλεσµα της στρατηγικής µετασχηµατισµού του οµίλου σε όλες τις δραστηριότητές του. Σηµαντική συνεισφορά είχαν τα δίκτυα πρατηρίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ οι επενδύσεις στον τοµέα των ΑΠΕ αρχίζουν να εµφανίζουν τη θετική συνεισφορά τους ως νέος κλάδος. Οι πωλήσεις πετρελαιοειδών διαµορφώθηκαν στους 14,3 εκατ. τόνους, µε τις εξαγωγές να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα (49% επί του συνόλου των πωλήσεων) και µε την αγορά αεροπορικών και ναυτιλιακών καυσίµων βελτιωµένη, λόγω ανάκαµψης του τουρισµού.
* Το 2022 συνεχίστηκε η θετική πορεία του οµίλου ΔΕΗ, µε το ιστορικό turnaround της επιχείρησης να έχει εδραιωθεί. Ο κύκλος εργασιών του οµίλου αυξήθηκε κατά 97%, από τα 5,7 δισ. ευρώ στα 11,2 δισ. ευρώ. Η εταιρεία πέτυχε επαναλαµβανόµενο EBITDA ύψους 953,7 εκατ. ευρώ, αυξηµένο κατά 82 εκατ. ευρώ (9,4%) σε σχέση µε το 2021. Παράλληλα, ο όµιλος πέτυχε σηµαντική µείωση του καθαρού δανεισµού κατά 502 εκατ. ευρώ σε σχέση µε το 2021. Επιπλέον, σηµειώθηκε αύξηση επενδύσεων κατά 248 εκατ. ευρώ σε σχέση µε το 2021, µε αυξηµένες επενδύσεις στο Δίκτυο Διανοµής και σε έργα ΑΠΕ, ενώ πάνω από 600 MW έργων ΑΠΕ βρίσκονται σε λειτουργία ή ολοκλήρωση κατασκευής.
* Στην τέταρτη θέση της λίστας βρίσκεται η Mytilineos, η οποία, µε άλµα 137% στον κύκλο εργασιών της, ξεπέρασε τα 6 δισ. ευρώ. Συγκεκριµένα, ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 6,306 δισ. ευρώ, από 2,664 δισ. ευρώ το 2021. Η Mytilineos το 2022 σηµείωσε νέα ρεκόρ κερδοφορίας: τα καθαρά κέρδη µετά από δικαιώµατα µειοψηφίας ανήλθαν σε 466 εκατ. ευρώ έναντι 162 εκατ. ευρώ το 2021, ενώ τα κέρδη EBITDA ανήλθαν σε 823 εκατ. ευρώ από 359 εκατ. ευρώ το 2021. Το πλέον σηµαντικό ίσως στοιχείο των οικονοµικών αποτελεσµάτων είναι η µείωση του καθαρού δανεισµού στα 716 εκατ. ευρώ το 2022, από 803 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2021, µε τον δείκτη µόχλευσης (καθαρός δανεισµός/EBITDA) να βελτιώνεται σηµαντικά, από 2,2x το 2021 σε 0,87x στο τέλος του 2022, επίπεδα που έχουν παγκόσµιες εταιρείες οι οποίες βρίσκονται αρκετά υψηλά εντός της επενδυτικής βαθµίδας των οίκων αξιολόγησης. Η αποκλιµάκωση αυτή του καθαρού δανεισµού λαµβάνει σηµαντικές διαστάσεις αν ληφθεί υπόψη ότι επετεύχθη σε µια χρονιά όπου: α) οι επενδύσεις ξεπέρασαν τα 700 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας νέο υψηλό επίπεδο, και β) ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά σχεδόν 4 δισ., απορροφώντας αναγκαστικά ρευστότητα από τα οικονοµικά και ταµειακά διαθέσιµα.
* Στην 5η θέση της λίστας βρίσκεται η ΔΕΠΑ Εµπορίας όµιλος εταιρειών, η οποία είδε τον κύκλο εργασιών της να εκτινάσσεται από τα 1,696 δισ. ευρώ στα 4,826 δισ. ευρώ, µε την ποσοστιαία αύξηση να φτάνει το 184%. Και παρά την εκτόξευση του κύκλου εργασιών, η κερδοφορία του οµίλου υποχώρησε, µε το λειτουργικό αποτέλεσµα να µειώνεται στα 70 εκατ., από 332,8 εκατ. ευρώ, ενώ τα κέρδη µετά φόρων από συνεχιζόµενες και διακοπείσες δραστηριότητες έκλεισαν το 2022 στα 49,5 εκατ. ευρώ, έναντι 262,7 εκατ. ευρώ το 2021. Η µείωση της κερδοφορίας της ΔΕΠΑ Εµπορίας οφείλεται στο γεγονός ότι, µε αφορµή την εκρηκτική αύξηση του ενεργειακού κόστους και της πρωτοφανούς αύξησης στις διεθνείς τιµές ενέργειας, η οποία επιβάρυνε τους τελικούς καταναλωτές, η ΔΕΠΑ ανέπτυξε στο τελευταίο τρίµηνο του 2021 µηχανισµό απορρόφησης µέρους των ανατιµήσεων στο κόστος φυσικού αερίου, µέσω του οποίου οι οικιακοί καταναλωτές που τροφοδοτούνταν άµεσα ή έµµεσα (µέσω τρίτων προµηθευτών ή παρόχων) έλαβαν εκπτώσεις από τη ΔΕΠΑ. Λαµβάνοντας υπόψη τα οικονοµικά µεγέθη της εταιρείας και το επίπεδο των διεθνών τιµών, η εφαρµογή του µηχανισµού αυτού συνεχίστηκε και στο 1ο τετράµηνο του 2022, καθώς και στο τελευταίο τρίµηνο του 2022. Για το 2022 η ΔΕΠΑ Εµπορίας Α.Ε. χορήγησε εκπτώσεις κατά κύριο λόγο στους οικιακούς καταναλωτές (ως ανωτέρω) και στους πελάτες της αεριοκίνησης, συνολικού ποσού 108,69 εκατ. ευρώ.
