Η συζήτηση γύρω από τα αμερικανικά ομόλογα έχει μετατραπεί σε ένα τεστ αντοχής ενός συστήματος που βαδίζει με κλειστά μάτια προς την δημοσιονομική άβυσσο.

Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ βρίσκεται σήμερα εγκλωβισμένο σε μια κατάσταση που θυμίζει ταινία καταστροφής: το χρέος διογκώνεται με εκθετικό ρυθμό, η ζήτηση από τους ξένους επενδυτές συνεχώς υποχωρεί και η λύση που προβάλλεται –τα stablecoins– μοιάζει περισσότερο με απεγνωσμένη κίνηση παρά με μια στρατηγική εξόδου.

Για να είμαστε δίκαιοι, το πρόβλημα δεν γεννήθηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ, ούτε τελειώνει με αυτόν.

Ωστόσο, οι σημερινές πολιτικές όχι μόνο δεν σταθεροποιούν την κατάσταση, αλλά επιταχύνουν μια διαδικασία δημοσιονομικής υπερθέρμανσης.

Και σε αυτό το περιβάλλον, ο Σκοτ Μπέσεντ –ο άνθρωπος που κρατά το τιμόνι του αμερικανικού Δημοσίου– φαίνεται να ποντάρει αποκλειστικά σε μια νέα ψηφιακή υπόσχεση.

Η αριθμητική της χρεοκοπίας

Από το 2000, το ομοσπονδιακό χρέος των ΗΠΑ αυξάνεται κατά περίπου 8% ετησίως.

Ένας ρυθμός που, αν μεταφραστεί με καθαρούς οικονομικούς όρους, σημαίνει ότι το αμερικανικό χρέος έχει πλέον εισέλθει πλέον στην ζώνη της αδυναμίας αποπληρωμής.

Οι ετήσιες πληρωμές τόκων έχουν ξεπεράσει το 1 τρισ. δολάρια και συνεχίζουν ανοδικά – ένα ποσό που ισοδυναμεί με ολόκληρους προϋπολογισμούς ευρωπαϊκών χωρών.

Την ίδια στιγμή, η ζήτηση για αμερικανικά ομόλογα πέφτει συνεχώς.

Το 2000, περίπου το 60% του χρέους στηριζόταν στους ξένους επενδυτές.

Σήμερα, το ποσοστό αυτό προσεγγίζει το 30%. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε απότομη αποχώρηση κεφαλαίων –λόγω γεωπολιτικών εντάσεων, λόγω δασμών, λόγω φόβου κυρώσεων– θα μπορούσε να προκαλέσει αστραπιαία αποσταθεροποίηση.

Οι εγχώριοι επενδυτές κατέχουν το 70% του αμερικανικού χρέους, καθιστώντας τους πολίτες συμμέτοχους αλλά και ομήρους της δημοσιονομικής πολιτικής. Σε περίπτωση αναταραχής, το κοινωνικό κόστος θα είναι τεράστιο.

Δασμοί, εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του κόστους

Ενώ η αγορά ομολόγων ζητά σταθερότητα, η κυβέρνηση τροφοδοτεί ανασφάλεια.

Ο δασμολογικός πόλεμος με την Κίνα έχει οδηγήσει σε εκτίναξη του κόστους πρώτων υλών.

Το αλουμίνιο, για παράδειγμα, άγγιξε σχεδόν τα 5.000 δολάρια τον τόνο – τιμή υψηλότερη και από την περίοδο των ελλείψεων λόγω της πανδημίας.

Το πρόβλημα είναι προφανές: όταν διεξάγεις εμπορικό πόλεμο, χρειάζεσαι φθηνές εισροές. Η πολιτική όμως του Τραμπ οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο.

Η Αμερική συνεχίζει να αγοράζει ακριβότερα εμπορεύματα, αυξάνοντας τον δανεισμό της.

Το αποτέλεσμα; Περισσότερη έκδοση ομολόγων. Περισσότερο βραχυπρόθεσμο χρέος. Περισσότερη εξάρτηση.

Ο κίνδυνος της παγίδας των T-Bills

Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι η μετατόπιση από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα προς τα βραχυπρόθεσμα T-Bills.

Σήμερα, τα T-Bills αντιστοιχούν σε πάνω από το 20% της συνολικής αγοράς χρέους.

Αυτό σημαίνει ότι τεράστια τμήματα του χρέους πρέπει να αναχρηματοδοτούνται κάθε 30 ημέρες. Όχι ανά δεκαετία. Ανά μήνα!

Πριν από λίγες εβδομάδες, το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε μέσα σε μία εβδομάδα σχεδόν 600 δισ. δολάρια σε T-Bills.

Με απλά λόγια, κάθε τέσσερις εβδομάδες η Ουάσιγκτον πρέπει να ζητά από την αγορά μισό τρισεκατομμύριο δολάρια για να κρατήσει την οικονομία ζωντανή.

Αν η ζήτηση υποχωρήσει –ακόμη και προσωρινά– ολόκληρη η οικονομία θα τρανταχτεί.

Και το μεγάλο ερώτημα είναι: ποιος θα συνεχίσει να αγοράζει; Η Κίνα μειώνει διαρκώς τις τοποθετήσεις της. Η Ιαπωνία έχει τα δικά της οικονομικά προβλήματα.

Τα διεθνή αποθεματικά μετακινούνται ήδη προς τον χρυσό, ο οποίος έχει ξεπεράσει τα αμερικανικά ομόλογα σε αξία αποθεμάτων (4,7 τρισ. δολ. έναντι 3,9 τρισ.).

Το σχέδιο Μπέσεντ: Τα stablecoins ως σωσίβιο

Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, ο Σκοτ Μπέσεντ επαναφέρει ένα φιλόδοξο –και ίσως αφελές– σχέδιο: την αξιοποίηση των stablecoins ως νέου μεγάλου αγοραστή αμερικανικών T-Bills.

Τα stablecoins είναι ένα είδος κρυπτονομίσματος (cryptocurrency) σχεδιασμένο έτσι ώστε η τιμή του να μένει σταθερή, σε αντίθεση με άλλα crypto όπως το Bitcoin ή το Ethereum που έχουν μεγάλες διακυμάνσεις.

Η σταθερότητα επιτυγχάνεται επειδή κάθε stablecoin είναι συνδεδεμένο (pegged) με την αξία κάποιου σταθερού περιουσιακού στοιχείου, συνήθως: Δολάριο ΗΠΑ (USD) → π.χ. USDT, USDC, ευρώ (EUR), χρυσό ή ένα καλάθι περιουσιακών στοιχείων

Σύμφωνα με τον Besson, η αγορά των stablecoins θα δεκαπλασιαστεί, αγγίζοντας τα 3 τρισ. δολάρια, δημιουργώντας τεράστια νέα ζήτηση για κρατικά ομόλογα.

Στην πράξη, τα stablecoins όπως USDT και USDC λειτουργούν ως ψηφιακά δολάρια υποστηριζόμενα από T-Bills.

Άρα όσο αυξάνεται η ζήτησή τους, αυξάνεται και η αγορά βραχυπρόθεσμων ομολόγων. Τουλάχιστον στα χαρτιά.

Όμως αυτό το επιχείρημα αγνοεί τρεις κρίσιμες πραγματικότητες:

1. Οι κάτοχοι stablecoins δεν είναι δομικοί αγοραστές

Είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στις διακυμάνσεις των crypto. Σε ένα crypto-κραχ, θα γίνουν μαζικές εξαγορές (δηλ. θα απαιτήσουν δολάρια πίσω)– άρα οι εκδότες θα πρέπει να πουλήσουν T-Bills, πιέζοντας τις αποδόσεις προς τα πάνω.

2. Το μέγεθος της αγοράς είναι ανεπαρκές

Ακόμη και αν η αγορά φτάσει τα 3 τρισ., δεν καλύπτει ούτε τα ετήσια ελλείμματα των ΗΠΑ, τα οποία ήδη υπερβαίνουν τα 2 τρισ. ετησίως και αυξάνονται.

3. Γεωπολιτικός κίνδυνος

Τα stablecoins μπορούν να παγώσουν με κυβερνητική απόφαση. Καμία χώρα εκτός δυτικού μπλοκ δεν πρόκειται να στηρίξει ένα σύστημα που μπορεί να απενεργοποιηθεί με το πάτημα ενός κουμπιού.

Με άλλα λόγια: η λύση των stablecoins είναι εύθραυστη, κυκλική και εξαρτημένη από μια αγορά υψηλής μεταβλητότητας.

Η μεγάλη εικόνα

Καθώς η δομική ζήτηση για αμερικανικά ομόλογα εξασθενεί, η Ουάσινγκτον τρέχει να βρει νέες πηγές χρηματοδότησης.

Η πραγματικότητα όμως δεν αλλάζει: το χρέος διογκώνεται, οι δαπάνες αυξάνονται, ο εμπορικός πόλεμος επιβαρύνει την οικονομία και οι βραχυπρόθεσμες εκδόσεις δημιουργούν έναν χρηματοδοτικό μήνα του μέλιτος που λήγει κάθε 30 ημέρες.

Σε αυτό το περιβάλλον, η ιδέα ότι ένα ψηφιακό παράγωγο του δολαρίου θα σώσει την πιο κρίσιμη αγορά ομολόγων του πλανήτη ακούγεται περισσότερο σαν παραμύθι προς κατανάλωση παρά σαν στρατηγική.

Ο Σκοτ Μπέσεντ μπορεί να έχει όραμα αλλά ίσως αυτό που χρειάζεται η Αμερική σήμερα δεν είναι ένα όραμα, αλλά μια πραγματική επαναξιολόγηση της οικονομικής της αρχιτεκτονικής.

Γιατί, όσο κι αν θέλει κανείς να πιστέψει στο κρυπτο-θαύμα, η πραγματικότητα των αριθμών παραμένει αμείλικτη.

Η συζήτηση είναι ανοιχτή: Μπορεί αυτή η ιδέα να αποτρέψει μια κρίση;

Ή πρόκειται για την τελευταία πράξη ενός οικονομικού δράματος που εξελίσσεται εδώ και δεκαετίες;

Διαβάστε ακόμη:

• Άντε και στο Dancing with the stars: Το υπέροχο χορευτικό ζευγάρι Προκοπίου – Γκιλφόιλ
• Δήμητρα Ματσούκα: «Μια εκπομπή με ηχογράφησε χωρίς τη θέληση μου, θα κάνω μήνυση»
• Eli Lilly: Η πρώτη εταιρεία υγείας που φτάνει σε αποτίμηση το 1 τρισ. δολάρια
• Τα 2+1 βαρβάτα πολιτικά ονόματα που φέρεται να περιλαμβάνονται στη νέα δικογραφία του ΟΠΕΚΕΠΕ