Η σημερινή Generation Z περιγράφεται ως μια μορφωμένη αλλά βαθιά επισφαλής γενιά, «μια γενιά που εργάζεται και διεκδικεί αξιοπρέπεια και προοπτική μέσα σε ένα περιβάλλον ανασφάλειας και εξάντλησης». Αυτό προκύπτει από την πανελλαδική έρευνα «Νέοι και Εργασία 2025» του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, η οποία διεξήχθη τον Οκτώβριο του 2025, σε συνεργασία με την ALCO και με δείγμα 1.500 εργαζομένων έως 29 ετών. Η έρευνα εξετάζει πώς η νέα γενιά τοποθετείται απέναντι στην εργασία, την εκπαίδευση και τις μελλοντικές της προοπτικές.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι νέοι δυσκολεύονται να αποκτήσουν αυτονομία: μόνο το 20% ζει μόνο του, ενώ το 45% εξακολουθεί να μένει με την οικογένεια — ποσοστό που φτάνει στο 65% για όσους εργάζονται με μερική απασχόληση. Ένα 30% μένει με φίλο ή σύντροφο και μόλις το 30% καλύπτει μέρος του ενοικίου ή των εξόδων στέγασης. Παράλληλα, επτά στους δέκα δηλώνουν ότι το εισόδημά τους δεν καλύπτει βασικές ανάγκες, ενώ το 62% παραμένει οικονομικά εξαρτημένο από τους γονείς του. Η έρευνα σημειώνει πως «η παράταση της εξάρτησης δεν αποτελεί επιλογή, αλλά ανάγκη», καθώς η χαμηλή αμοιβή, το ακριβό κόστος στέγασης και η αδυναμία του κοινωνικού κράτους οδηγούν σε καθυστερημένη ενηλικίωση — από τη δημιουργία οικογένειας μέχρι τη διαμόρφωση επαγγελματικής ταυτότητας.

Εκπαίδευση και αγορά εργασίας: δύο κόσμοι σε απόσταση

Το 38% δηλώνει ότι η δουλειά του δεν σχετίζεται με τις σπουδές του, ενώ το 49% θεωρεί ότι η εκπαίδευση δεν το προετοίμασε κατάλληλα. Παρόλα αυτά, η διάθεση για μάθηση είναι ισχυρή: οκτώ στους δέκα επιθυμούν συνεχιζόμενη κατάρτιση και το 65% νιώθει ότι διαθέτει τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες. Η έρευνα μιλά για «θεσμική ασυνέχεια» ανάμεσα σε εκπαίδευση και απασχόληση, υπογραμμίζοντας ότι το ελληνικό παραγωγικό σύστημα δεν απορροφά την τεχνογνωσία της νέας γενιάς. Το αποτέλεσμα είναι ο συνδυασμός υποαπασχόλησης και απογοήτευσης: «η πιο μορφωμένη γενιά είναι ταυτόχρονα η λιγότερο ενταγμένη στην παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας».

Κατά την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, οι νέοι βιώνουν εντατικοποίηση, πίεση απόδοσης και εξάντληση. Το 62% δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική ζωή, το 60% αναφέρει burnout και το 46% νιώθει επιβάρυνση στην υγεία ή τον ύπνο του. Η ισορροπία ζωής–εργασίας καταγράφεται μόλις στο 21%. Η συνολική εργασιακή ικανοποίηση παραμένει χαμηλή (35%), ενώ το 53% αντιμετωπίζει άγχος ή στρες. Η έρευνα μιλά για «ένα νέο είδος εργασιακής αποξένωσης», όπου οι νέοι δουλεύουν περισσότερο αλλά νιώθουν λιγότερο συνδεδεμένοι με το αντικείμενό τους.

Το νέο αξιακό πλαίσιο της Gen Z

Η νέα γενιά θέτει την ψυχική υγεία πάνω από την οικονομική ασφάλεια, σε ποσοστό 70%, και το 73% πιστεύει ότι η εργασία πρέπει να έχει νόημα πέρα από την αμοιβή. Το 47% τη θεωρεί πηγή ταυτότητας, ενώ το 44% θα άλλαζε εργασία αν δεν τον εξέφραζε, ακόμη και με απώλεια εισοδήματος. Μόνο το 36% νιώθει ότι μπορεί να αναπτύξει πρωτοβουλίες και να εκφράσει ιδέες και η δημιουργικότητα επιβραβεύεται μόλις στο 24%.

Το 72% επιθυμεί να εργάζεται σε επιχειρήσεις με περιβαλλοντική και κοινωνική ευαισθησία, ενώ το 65% δηλώνει ότι θα δεχόταν άτυπη εργασία ελλείψει άλλης επιλογής.

Χαμηλή εμπιστοσύνη, υψηλή διάθεση συμμετοχής

Η εμπιστοσύνη στους κρατικούς θεσμούς είναι εξαιρετικά μειωμένη: μόλις 15% δείχνει εμπιστοσύνη, ενώ 65% δεν εμπιστεύεται τους θεσμούς προστασίας. Το 30% έχει συνδικαλιστική εκπροσώπηση στον χώρο εργασίας, το 36% έχει συμμετάσχει σε απεργία και το 67% δηλώνει έτοιμο να συμμετάσχει αν θεωρεί δίκαιο το αίτημα. Παρά τη δυσπιστία προς θεσμούς, η συλλογική δράση συγκεντρώνει ευρεία αποδοχή.

Ένα μέλλον με συγκρατημένη αισιοδοξία

Το 72% δεν βλέπει επαγγελματικές προοπτικές στην Ελλάδα και μόνο 9% νιώθει ικανοποιημένο από το μέλλον του. Το 46% θα ήθελε να εργαστεί στο εξωτερικό. Παράλληλα, το 79% πιστεύει ότι η γενιά των γονιών του έζησε καλύτερες συνθήκες, ενώ το 53% εμφανίζεται θετικό απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Ωστόσο, το 65% θεωρεί ότι δεν μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια με τις παρούσες συνθήκες εργασίας.

Όπως αναφέρει η έρευνα, η Gen Z βρίσκεται σε καθεστώς χαμηλών προσδοκιών και δομικής αβεβαιότητας. Η πιθανότητα ενός νέου brain drain είναι υπαρκτή, καθώς χωρίς ενίσχυση μισθών, σταθερότητας, συλλογικής προστασίας και επενδύσεων στη μάθηση και την ψυχική υγεία, καμία πολιτική brain regain δεν μπορεί να αποδώσει. «Η Generation Z δεν διεκδικεί απλώς μια δουλειά, αλλά ένα μέλλον με νόημα και δικαιοσύνη».

Γιατί αυξήθηκε το άγχος και η κατάθλιψη στη Gen Z και όχι μόνο

Διαβάστε ακόμη: