Ψυχρολουσία από Citigroup και Bloomberg που προειδοποιούν για δεκαετία επίμονης ακρίβειας – Στις ευάλωτες χώρες η Ελλάδα
Όταν ο Τσιρογιάννης μιλούσε για δεκαετία ακρίβειας και στερήσεων, πολύ πριν οποιονδήποτε πόλεμο, πριν ακόμη και την πανδημία, ήταν απλώς απαισιόδοξη Κασσάνδρα.
Από το κεφάλι μου τα κατέβαζα όλα, ε; Όχι ότι τα νούμερα μιλούσαν από μόνα τους. Είχα ξαφνικά τη διάθεση εγώ να σπιλώσω το όποιο όνομά μου γράφοντας τρομολαγνικές μπούρδες, ε. Δεν αφιέρωσα αμέτρητες ώρες πάνω από οθόνες και γραφήματα προτού βγάλω ασφαλές πόρισμα που θα δημοσίευα έντυπα, έτσι;
Αν δεν ήμουν απολύτως σίγουρος για ό,τι γράφω, δε θα το ανέβαζα ενυπόγραφα, και θα τελείωνε η υπόθεση… Στην τελική γιατί να αυτοπεριθωριοποιούμαι φωνάζοντας “κρίση” όταν όλοι οι άλλοι ζούσαν ευτυχισμένοι στο παραμύθι τους; Για να πάω κόντρα στο ρεύμα; Δεν έχει ψωμί το να φωνάζεις μόνος σου… Το παραμύθι του θέλει ο κόσμος. Να του λες όλα θα πάνε καλά, έχουμε ανάπτυξη, ο τάδε δείκτης παρουσίασε αύξηση σε σχέση με μια δυσνόητη οικονομική έννοια που κανείς δεν καταλαβαίνει.
Συγνώμη που δεν ενημερώνομαι από τα πρωϊνάδικα, και συγνώμη που χαλάω τη μόστρα κάποιων. Αλλά τα πράγματα είναι πάρα πολύ σοβαρά, και θα χαθούν περιουσίες και ζωές τα επόμενα χρόνια. Αλλά και πιο σημαντικά πράγματα, όπως ανθρώπινες αξίες, τις οποίες εξευτελίσαμε στα χρόνια της πανδημίας και του διχασμού…
Αυτά για όσους ενοχλούνται από το ύφος αυτής της στήλης (μακαρί να μην είχαμε πέσει μέσα σε όλα αυτά, να το βουλώναμε). Οι υπόλοιποι που έχουν το θάρρος να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα και να τη νικούν, αυτοί που θέλουν να ευδοκιμούν στη ζωή υπό όποιες συνθήκες, ευημερίας ή ύφεσης, και όχι να είναι επιδοματούχα χάμστερ, ας παραμείνουν μαζί μας.
Όταν λοιπόν μιλούσα για τη Μεγάλη Στέρηση, ήμουν Κασσάνδρα.
Τώρα που κάτι Citigroup, Bank of America και όλο το συνονθήλευμα με υπεύθυνο επικοινωνίας το Bloomberg σας το λένε, θα το δεχθείτε;
Καθώς όλοι πλέον ψελλίζουν “έρχεται βαρύς χειμώνας“, κάποιοι άλλοι ήδη έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στον μεθεπόμενο (και τον επόμενο). Διότι εκείνοι οι χειμώνες είναι πραγματικά για να ανησυχείς. Τούτος εδώ, μεταξύ μας, λάιτ θα είναι. Η Ευρώπη έχει αρκετά αποθέματα, φυσικά και θα πέσουν πολλοί διακόπτες, αλλά κουτσά στραβά θα τη βγάλουμε. Από εκεί κι έπειτα να μας δω…
Σε μια Ευρώπη με ρεκόρ εμπορικού ελλείμματος που από αυτάρκης παραγωγός γίνεται ολοένα περισσότερο εξαρτημένος καταναλωτής. Ακόμη και η Γερμανία, το βαρύ πυροβολικό της, άσφαιρο έμεινε…
Η Ευρώπη θα υποφέρει από ακρίβεια κι ελλείψεις τουλάχιστον μέχρι το 2025, λέει το Bloomberg
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, η απουσία των ρωσικών ροών φυσικού αερίου θα προκαλέσει την ταχύτερη εξάντληση των αποθεμάτων όταν οι θερμοκρασίες θα αρχίσουν να πέφτουν τους επόμενους μήνες και θα καταστήσει την προετοιμασία για τους επόμενους χειμώνες με τις αυξημένες ανάγκες θέρμανσης ακόμη πιο δύσκολη.
Κι απο τη στιγμή που δεν υπάρχει κάποια γρήγορη λύση, το πρόβλημα θα παραμείνει τουλάχιστον έως το 2025, ανέφερεαν στο Bloomberg στελέχη του ευρωπαϊκού κλάδου ενέργειας.
Του χρόνου τα κράτη θα δυσκολευτούν να γεμίσουν τις αποθήκες φυσικού αερίου τους έστω και στο 80%
«Η Ευρώπη ενδέχεται να έχει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα τον επόμενο χειμώνα», δήλωσε ο Niek Den Hollander, επικεφαλής εμπορικός διευθυντής του γερμανικού ενεργειακού κολοσσού Uniper SE, σε συνέντευξή του στο συνέδριο Gastech στο Μιλάνο αυτή την εβδομάδα.
«Είναι πιθανό τα κράτη να μην μπορούν να γεμίσουν τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου το επόμενο καλοκαίρι τόσο όσο καταφέραμε να το κάνουμε φέτος».
Η Ευρώπη πλήττεται από τη χειρότερη ενεργειακή κρίση των τελευταίων 50 χρόνων, καθώς η Ρωσία μειώνει τις παραδόσεις φυσικού αερίου ως αντίποινα για τις κυρώσεις που της επιβλήθηκαν λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία.
Με τις τιμές του φυσικού αερίου να εκτινάσσονται στα ύψη, η πίεση προκαλεί ισχυρή αύξηση του κόστους διαβίωσης και φέρνει τις οικονομίες στα πρόθυρα της ύφεσης.
Μεταξύ 2025 και 2027 οι τιμές θα επιστρέψουν εκεί που ήταν στις αρχές του 2021
Οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης για να αντιμετωπίσουν το άμεσο πρόβλημα, σχεδιάζουν να διαθέσουν περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια ευρώ για να απορροφήσουν μέρος της αύξησης του ενεργειακού κόστους τον επικείμενο χειμώνα. Αλλά θα πρέπει να κάνουν κι έναν απολογισμό όταν αυτά τα μέτρα λήξουν αλλλά το πρόβλημα θα παραμένει.
«Κάπου μεταξύ 2025 και 2027 θα δούμε τις τιμές στην Ευρώπη να επιστρέφουν στο σημείο που ήταν στις αρχές του 2021», δήλωσε ο Ed Morse, παγκόσμιος επικεφαλής της έρευνας εμπορευμάτων της Citigroup Inc., σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο του Bloomberg.
Η ικανότητα εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου «δεν αυξάνεται από τη μια μέρα στην άλλη», προσθέτει.
Προς καταστροφή της ζήτησης
Μετά από δεκαετίες κατά τις οποίες παγίωνε την εξάρτησή της από τη Μόσχα, η Ευρώπη έρχεται τώρα αντιμέτωπη με το απόλυτο αδιέξοδο, με καταναλωτές να αναγκάζονται να περιορίσουν τη χρήση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και τις επιχειρήσεις να υποχρεώνονται να μειώσουν την παραγωγή.
«Αυτό θα καταλήξει στην καταστροφή της ζήτησης», δήλωσε ο Charif Souki, πρόεδρος και συνιδρυτής της εταιρείας ανάπτυξης LNG Tellurian Inc.
«Οι άνθρωποι θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Να οδηγούν το αυτοκίνητό τους λιγότερο συχνά, να ανάβουν τη θέρμανση λιγότερο συχνά, να ανάβουν τα φώτα λιγότερο συχνά και να ζουν με μια περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή».
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι το ρωσικό αέριο — το οποίο πέρυσι κάλυψε περίπου το 40% της ζήτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης — δεν μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί.
Αφού η Gazprom διέκοψε τις ροές μέσω του αγωγού Nord Stream κλείνοντας τον επ’ αόριστον, η διακοπή της παροχής φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας μπορεί κάλλιστα να ακολουθήσει.
«Εάν ο τελικός στόχος του Κρεμλίνου είναι να αποστερήσει εντελώς την κεντρική Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο, τότε σίγουρα κινδυνεύει με κλείσιμο ο αγωγός που διέρχεται μέσω Ουκρανίας», δήλωσε η Laura Page, ανώτερη αναλύτρια LNG στην εταιρεία ενεργειακών δεδομένων Kpler.
Η ΕΕ επιδιώκει να προωθήσει ένα σχέδιο για επιβολή πλαφόν στις τιμές των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι η Ρωσία έχει προειδοποιήσει ότι θα πάψει να πουλάει φυσικό αέριο στις χώρες που θα επιβάλλουν πλαφόν.
Η Ευρώπη αναζητά εναλλακτικές πηγές ενέργειας αλλά…
Το αδιέξοδο ασκεί πίεση στους ηγέτες της Ευρώπης να βρουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
Η Νορβηγία είναι πλέον ο κύριος πάροχος φυσικού αερίου της Ευρώπης, αλλά δεν έχει την δυνατότητα να αντισταθμίσει πλήρως τις προμήθειες από τη Ρωσία.
Άλλοι κοντινοί προμηθευτές, όπως το Αζερμπαϊτζάν και η Αλγερία, αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα.
Το LNG, το οποίο μπορεί να έρθει με πλοίο από μακρινούς παραγωγούς όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ, είναι μια πολλά υποσχόμενη επιλογή.
Η Γερμανία – η χώρα που έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα με την απώλεια των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου – σπεύδει να ανοίξει τους πρώτους πλωτούς τερματικούς σταθμούς LNG τους επόμενους μήνες.
Αλλά ακόμη κι αν η Γερμανία π.χ. δημιουργήσει πλωτούς τερματισκούς σταθμούς LNG σχετικά σύντομα, η παγκόσμια παραγωγή LNG είναι ήδη περιορισμένη και για να αυξηθεί θα χρειαστούν τουλάχιστον τρία χρόνια, σύμφωνα με τον Colin Parfitt, αντιπρόεδρο της Chevron Corp.
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη πρέπει να παλεύει με την Ασία διεκδικώντας τους υπάρχοντες όγκους LNG για τα επόμενα δύο χρόνια.
Με την Ευρώπη να έχει λιγότερες πηγές προμήθειας φυσικού αερίου, οι αγορές θα παραμείνουν σφιχτές για το άμεσο μέλλον.
«Θα επιστρέψουμε σε μια πιο φυσιολογική κατάσταση, αλλά θα χρειαστεί χρόνος», δήλωσε ο Helge Haugane, ανώτερος αντιπρόεδρος της νορβηγικής εταιρείας ενέργειας Equinor ASA.
«Η μεταβλητότητα στις τιμές είναι εδώ και θα μείνει για πολύ καιρό».
Citigroup: Η ακρίβεια στο φυσικό αέριο θα κρατήσει τουλάχιστον μια δεκαετία
Η ακρίβεια στο φυσικό αέριο ήρθε για να μείνει, εκτιμά η Citigroup, προσθέτοντας πως η Ευρώπη θα πρέπει να περιμένει μέχρι τα τέλη της δεκαετίας πριν «δει» κάποια υποχώρηση στις τιμές του.
«Κάπου μεταξύ 2025 και 2027 θα δούμε τις τιμές στην Ευρώπη να επιστρέφουν στο σημείο που ήταν στις αρχές του 2021», δήλωσε ο Εd Morse, παγκόσμιος επικεφαλής του τμήματος ερευνών για τα εμπορεύματα.
Αυτό θα συμβεί επειδή θα χρειαστεί χρόνος για την αντικατάσταση του χαμένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Η Ευρώπη βιώνει τη χειρότερη ενεργειακή κρίση τα τελευταία 50 χρόνια, καθώς η Ρωσία μείωσε τις παραδόσεις φυσικού αερίου ως αντίποινα για τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν για την εισβολή της στην Ουκρανία.
Η άνοδος των τιμών στην ενέργεια έχει επιδεινώσει τις πιέσεις που ασκούνται στους καταναλωτές και έχει ωθήσει τις οικονομίες στο χείλος της ύφεσης, θέτοντας την Γηραιά Ήπειρο σε κίνδυνο κρίσης καθώς πλησιάζει ο χειμώνας.
Ωστόσο, «Δεν θα ήταν περίεργο αν ανατρέψουν τις ροές του φυσικού αερίου καθώς φτάσαμε στο τέλος της περιόδου έγχυσης στην Ευρώπη», πρόσθεσε ο Morse, αναφερόμενος στη Ρωσία, σημειώνοντας ότι σύντομα θα ξεμείνουν από αγορές για να πουλούν το προϊόν.
«Η Ρωσία θα βγάλει πολλά χρήματα».
Τα ευρωπαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί πάνω από 400% σε σχέση με πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του ICE.
«Η τιμή θα διπλασιαστεί»
Στο μεταξύ, το νέο βασικό σενάριο της Citigroup για τις τιμές του ευρωπαϊκού TTF προβλέπει οι τιμές κατά μέσο όρο να διαμορφωθούν στα 65 δολάρια/ΜΜΒtu ή περίπου 222 ευρώ/μεγαβατώρα στο δ’ τρίμηνο του 2022 και στο α’ τρίμηνο του 2023.
Για το σύνολο του 2023. η αμερικανική τράπεζα προβλέπει ότι οι τιμές θα διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 180 ευρώ/μεγαβατώρα, για να υποχωρήσουν στα 154 ευρώ το 2024 και στα 140 ευρώ το 2025.
Το νέο bull σενάριο της Citi, το οποίο υποθέτει ότι ο χειμώνας θα είναι κρύος και θα σημειωθούν περαιτέρω διακοπές στις ροές φυσικού αερίου, τοποθετεί τις τιμές του φυσικού αερίου στα 420 ευρώ/μεγαβατώρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Αν ο χειμώνας αποδειχθεί ανάλογος του πιο κρύου χειμώνα των τελευταίων 30 ετών, τότε οι τιμές του TTF κατά τη χειμερινή περίοδο θα μπορούσαν να εκτιναχθούν ακόμη και στα 530 ευρώ, σε υπερδιπλάσια δηλαδή επίπεδα από τα υφιστάμενα των 231 ευρώ.
Μεταξύ των πιο ευάλωτων στην ενεργειακή κρίση η Ελλάδα
Μεταξύ των πιο ευάλωτων χωρών στην ενεργειακή κρίση, μαζί με την Ολλανδία και την Ιταλία, βλέπει την Ελλάδα η Citigroup, καθώς θα επωφεληθούν το λιγότερο από τα μέτρα στήριξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σύμφωνα με τη Citigroup, ακόμη και με μείωση των τιμών της ενέργειας, η Ευρώπη δεν μπορεί να αποφύγει τον κίνδυνο.
Οι τιμές του φυσικού αερίου μειώθηκαν πρόσφατα, ίσως εξαιτίας της κάλυψης του 80% των ευρωπαϊκών αποθηκών νωρίτερα από το πρόγραμμα. Αν και είναι ενθαρρυντικό, το ζήτημα είναι ότι η Ευρώπη έχει προμηθευτεί φυσικό αέριο σε απίστευτα υψηλές τιμές και η παγκόσμια αγορά παραμένει πολύ σφιχτή.
Εν τω μεταξύ, η ισοτιμία ευρώ – δολαρίου έχει δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την ήπειρο, θολώνοντας τις προοπτικές, σύμφωνα με την Citigroup.
Τι μπορούν να κάνουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής;
Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην ανακοίνωση της 14ης Σεπτεμβρίου από την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, U. Von der Leyen σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ σχεδιάζει να περιορίσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές.
Εάν υπάρχει ένα αποφασιστικό και συνεκτικό σχέδιο από την ΕΕ (ίσως παρόμοιο με το Ταμείο Ανάκαμψης τον Ιούνιο του 2020) τότε θα μπορούσε να υπάρξει σημαντική στήριξη των χωρών, αλλά και βελτίωση της εικόνας του ευρώ στην αγορά συναλλάγματος.
Στις μετοχές οι κυκλικοί κλάδοι θα καταγράψουν ισχυρό ράλι ανακούφισης, ενώ είναι πιθανό ένα ράλι και στα ομόλογα της ευρωζώνης.
Αλλά η Citigroup συστήνει να κρατήσουν οι επενδυτές μικρό καλάθι, καθώς οι Ευρωπαίοι έχουν ιστορία στην απογοήτευσης της αγοράς.
Οι πιθανές λύσεις
Η Citigroup αξιολογεί και τις τέσσερις προτάσεις που έχουν υπάρξει μέχρι τώρα.
- Ιταλική πρόταση – καρτέλ αγοραστών: Η ΕΕ θα θέσει ένα ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου. Η αποτελεσματικότητα αυτής της λύσης όμως είναι πολύ απίθανη, καθώς θα απαιτούσε να συμφωνήσει η Ρωσία.
- Ελληνική πρόταση – διαχωρισμός των τιμολογίων μεταξύ ορυκτών καυσίμων και πράσινης ενέργειας: Αυτό είναι δύσκολο να εφαρμοστεί χωρίς ποσοτικά ανώτατα όρια και τεράστια δομική αναδιαμόρφωση στον ισχύοντα μηχανισμό οριακής τιμολόγησης. Οι τελικοί χρήστες θα εξαντλούσαν αρχικά τα φθηνότερα αποθέματα πράσινης ενέργειας και στη συνέχεια οι τιμές θα αυξάνονταν στο υψηλότερο τιμολόγιο. Οι ποσοτικοί περιορισμοί – τιμή με μικτή τιμή των δύο καλαθιών – θα μπορούσαν να λειτουργήσουν, αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα ισοδυναμούσαν ουσιαστικά με την επιδότηση χωρών με υψηλή χρήση φυσικού αερίου από χώρες με χαμηλή χρήση αερίου.
- Η εξαίρεση της Ιβηρικής: Η πράσινη ενέργεια θα επιδοτεί τα ανώτατα όρια τιμών φυσικού αερίου. Η Ισπανία και η Πορτογαλία ουσιαστικά μειώνουν την εγχώρια τιμή του φυσικού αερίου σε δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιώντας κέρδη από τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ωστόσο, αν υποτεθεί ότι αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί σε ολόκληρη την ΕΕ, η πρωτοβουλία θα λειτουργήσει πραγματικά μόνο για χώρες με μεγάλους τομείς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
- Πρόταση για Δημοσιονομικά: Για όσους δεν έχουν μεγάλους μη ορυκτούς τομείς, η επιβάρυνση θα μπορούσε τότε να έπεφτε είτε σε μεμονωμένες χώρες για να καλύψουν το χάσμα είτε με ανακατεύθυνση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Μια ανακοίνωση σχετικά με αυτό το είδος λύσης φαίνεται η πιο bullish για το ευρώ.
Ποιοι θα ωφεληθούν
Σύμφωνα με τη Citigroup, ο συνδυασμός των επιλογών 3) και 4) είναι πιθανός.
Επομένως, οι οφελημένοι θα έπρεπε θεωρητικά να είναι χώρες με χαμηλή εξάρτηση στο φυσικό αέριο σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πυρηνική ενέργεια, με χαμηλό πληθωρισμό ενέργειας και δημοσιονομικό χώρο για να δαπανηθεί για ανώτατα όρια τιμών.
Αυτές είναι η Νορβηγία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Γαλλία, που φαίνονται λιγότερο ευάλωτες, ενώ το Βέλγιο, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ελλάδα θα έχουν κακή απόδοση.
Η Μεγάλη Στέρηση: Θα είναι το 2022 το «τέλος» της πανδημίας;
