Η Φιόνα Μουζακίτη είναι εικαστικός και ιστορικός τέχνης. Την συναντήσαμε στο εργαστήριό της στο κέντρο της Αθήνας, δίπλα στην Παλαιά Βουλή. Χώρος πολύ συμπαθητικός με την προσωπική σφραγίδα της εικαστικού και θέα στην οδό Σταδίου.
Ευγενέστατη και ευδιάθετη μας μίλησε για την αγάπη της για την τέχνη, την φύση, την cheap art, τα χαρακτικά, καθώς και τα projects που έχει υλοποιήσει με μεγάλη επιτυχία.
Γράφει η Ζέτα Τζιώτη
ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ, Η ΗΡΕΜΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ, ΠΟΥ ΣΥΝΟΔΕΥΑΝ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΜΕ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΩ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ
-Φιόνα, σπούδασες στο Chelsea School of Art και στο Camden Arts Center στην Αγγλία και αποφοίτησες με διάκριση από το Πανεπιστήμιο του Reading στην Ιστορία της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής. Θυμάσαι πως προέκυψε η αγάπη σου για την τέχνη;
-Από πολύ μικρή μου άρεσε να ζωγραφίζω και να κατασκευάζω πράγματα. Τα χρώματα, η ηρεμία και η απομόνωση που συνόδευαν την απασχόληση μου με την ζωγραφική με οδήγησαν να αγαπήσω την τέχνη, καθώς και οι επισκέψεις μου σε μουσεία, όπου με εντυπωσίαζαν οι πίνακες και τα γλυπτά που έβλεπα.
Σπούδασα ζωγραφική και χαρακτική στο Camden Arts Center και στο Chelsea School of Art και μετά Ιστορία της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Reading, γιατί πάντα με ενδιέφερε το θεωρητικό κομμάτι της τέχνης, το οποίο αποτελεί και ένα μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων μου και σήμερα.
-Τι θεματικές πραγματεύονται τα έργα σου;
-Όλα τα έργα μου απεικονίζουν συναισθήματα και ψυχικές καταστάσεις.
Η πρώτη σειρά έργων μου με τίτλο «Subconscious», πρόβαλε την σχέση θηράματος και κυνηγού, μέσα από απεικονίσεις ζωών και ανθρώπων. Η σειρά πραγματεύονταν τον φόβο, την επιθετικότητα και τα ένστικτα.
Η επόμενη σειρά με τίτλο «Inside» ήταν εμπνευσμένη από τα διηγήματα της Katherine Mansfield και απεικόνιζε λεπτές αποχρώσεις συναισθημάτων και την πολυπλοκότητα των ψυχικών διαθέσεων με επίκεντρο την γυναίκα.
Η τελευταία σειρά με τίτλο “Yesterday”, είχε σαν κεντρικό άξονα το ζευγάρι και εστίαζε στην αναπόληση και νοσταλγία του παρελθόντος άλλα και την αντίθεσή στη σχέση άντρας – γυναίκα.
Τα έργα έχουν όλα συμβολικό χαρακτήρα.
-Είσαι επίσης ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη με το περιβάλλον και τη φύση, γεγονός που διαπιστώνουμε από την πρόσφατη έκθεσή σου στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
-Θεωρώ την μόλυνση του περιβάλλοντος και την ανεξέλεγκτή εκμετάλλευση του, το μείζον πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τα ερχόμενα χρόνια.
Χάρηκα ιδιαίτερα που είχα την ευκαιρία να δείξω τα έργα μου στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, το οποίο δυναμικά θίγει το θέμα της καταστροφής του περιβάλλοντος με διαλέξεις και εκθέσεις. Τα έργα που παρουσίασα ήταν λάδια σε καμβά και μονοτυπίες, εμπνευσμένα από το φυσικό περιβάλλον και τα εκθέματα του μουσείου. Τα έργα είχαν συμβολικό χαρακτήρα και παρουσίαζαν τα συναισθήματα που μας προκαλεί η φύση.
Την μαγεία και το μυστήριο της φύσης, την νοσταλγία για ένα μέρος του φυσικού μας περιβάλλοντος που χάνεται για πάντα και την ψευδαίσθησή του ανθρώπου ότι ελέγχει και κυριαρχεί στην φύση.
Σε αντίθεση με την επιστημονική και ερευνητική προσέγγιση του Μουσείου στο αντικείμενο του, τα έργα της έκθεσης ήθελαν να προβάλουν μια μεταφυσική έννοια της φύσης.
-Μίλησέ μας για το βιβλίο ως έργο τέχνης.
-Με την Δέσποινα Σταύρου, φίλη και συνεργάτιδα, οργανώσαμε δύο εκθέσεις με θέμα το εικαστικό βιβλίο.
Στην πρώτη έκθεση, το 2016 στο Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, με τίτλο «Το Βιβλίο ως Έργο Τέχνης– Contemporary Artist Books» συμμετείχαν 37 καλλιτέχνες και παρουσιάστηκαν 80 χειροποίητα βιβλία έργα τέχνης.
Η έκθεση είχε επιτυχία και έτσι αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια μεγαλύτερη και πιο εμπεριστατωμένη έκθεση με τον ίδιο τίτλο “Το Βιβλίο ως Έργο Τέχνης- Contemporary Artists’ Books 2» το 2018 στην ΑΣΚΤ, στην οποία συμμετείχαν 100 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες και παρουσιάστηκαν πάνω από 400 εικαστικά βιβλία.
Η έκθεση πλαισιώθηκε από ομιλίες και μία παρουσίαση βιβλιοδεσίας, ώστε να ενημερωθούν οι επισκέπτες για την τέχνη του βιβλίου. Είχε μεγάλη προσέλευση, που μας έκανε να καταλάβουμε ότι το εικαστικό βιβλίο ενδιαφέρει πολύ το ελληνικό κοινό, γιατί είναι μια μορφή τέχνης που συνδυάζει ζωγραφική, γραπτό λόγο, φωτογραφία, γλυπτική, χαρακτική και πολλές ακόμα μορφές έκφρασης μαζί με πληθώρα υλικών και τεχνικών.
Από τις εκθέσεις αυτές αγαπήσαμε και εμείς πολύ το εικαστικό βιβλίο και ελπίζουμε να έχουμε την ευκαιρία να το ξαναπαρουσιάσουμε σε άλλες εικαστικές δράσεις στο μέλλον.
-Έχεις κάνει και πολλά χαρακτικά.
-Πραγματικά έχω κάνει πάρα πολλά χαρακτικά όλα αυτά τα χρόνια, τα οποία αγαπώ ιδιαίτερα. Χρησιμοποιώ την μέθοδο της οξυγραφίας, την ξηρή χάραξη και την μονοτυπία. Η οξυγραφία είναι η αγαπημένη μου μέθοδος, αλλά επειδή απαιτείται η χρήση οξέος στην διαδικασία της χάραξης σπάνια την χρησιμοποιώ στο εργαστήριο, γι αυτό τα περισσότερα χαρακτικά μου είναι μονοτυπίες.
Οι Μονοτυπίες είναι μοναδικά έργα τέχνης σε χαρτί, δηλαδή δεν έχουν αντίτυπα αλλά δημιουργούνται με την βοήθεια μιας πρέσας η εξασκώντας μεγάλη πίεση στο χαρτί και στην μήτρα του έργου.
Η λογική για να δημιουργήσει κανείς ένα χαρακτικό είναι πολύ διαφορετική από την ζωγραφική, ενέχει την έννοια του αποτυπώματος και του σχεδίου. Κάθε σειρά έργων μου αποτελείται από ζωγραφικά έργα και χαρακτικά.
Στην χαρακτική δεν με ενδιαφέρει τόσο η σωστή τεχνική, όσο ο πειραματισμός και η χρήση πολλών και διαφορετικών υλικών για πρωτότυπα αποτελέσματα. Υπό αυτή την έννοια δεν με ενδιαφέρει τόσο η κλασσική χαρακτική. Πιστεύω ότι στα χαρακτικά δημιουργώ πιο ελεύθερα και πειραματίζομαι πολύ περισσότερο από ότι στα ζωγραφικά μου έργα.
-Πιστεύεις ότι η τέχνη πρέπει να απευθύνεται σε όλους και να μην είναι είδος πολυτελείας, για λίγους. Πώς προσεγγίζεις την cheap art;
-Η τέχνη όταν δημιουργείται απευθύνεται σε όλους. Ο δημιουργός ενός έργου τέχνης θέλει να εκτεθεί το έργο του σε όσο μεγαλύτερο κοινό γίνεται, γιατί έτσι συνομιλεί με την κοινωνία. Δυστυχώς όμως η τιμή ενός έργου τέχνης εμποδίζει το μεγαλύτερο μέρος των φιλοτέχνων να το αποκτήσουν.
Ένα έργο τέχνης δεν μπορεί να είναι φτηνό, καθώς είναι ένα μοναδικό πνευματικό προϊόν που δεν αναπαράγεται σε πολλά αντίτυπα σε αντίθεση με το βιβλίο, την μουσική κλπ. Η τέχνη όμως είναι προσιτή μέσω των μουσείων, των γκαλερί, των ανεξάρτητων εκθέσεων, της Street Art, όπου το κοινό μπορεί να την δει και να την εκτιμήσει. Επειδή όμως παραμένει το πρόβλημα πως θα μπορούμε να έχουμε ένα έργο τέχνης στο σπίτι μας, εδώ η Cheap Art καινοτόμησε και έδωσε την δυνατότητα σε ένα πολύ μεγάλο κοινό να αποκτήσει ένα προσιτό μικρό έργο τέχνης.
Προσεγγίζω την Cheap Art πολύ θετικά γιατί εκτός ότι αύξησε το φιλότεχνο κοινό και το ενδιαφέρον για την τέχνη, έδωσε την δυνατότητα σε ένα μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών να εκθέσουν τα έργα τους.
Έφερε τους καλλιτέχνες κοντά, δημιούργησε φίλιες και συνεργασίες και έδωσε την δυνατότητα στους νέους καλλιτέχνες να αναμετρηθούν με το κοινό και να κάνουν τα πρώτα βήματα τους στο χώρο της τέχνης. Έχω συμμετάσχει σε πάρα πολλές Cheap Art και κάθε φορά ήταν ένα έναυσμα για πειραματισμό και έμπνευση και τα μικρά έργα μετά εξελίχθηκαν σε μεγάλα έργα και χαρακτικά.
-Έχεις συν ιδρύσει το PROJECT 2, μια ανοιχτή πλατφόρμα συμμέτοχης καλλιτεχνών, η οποία διοργανώνει εκθέσεις και δράσεις. Ποιες δράσεις σας θεωρείς ξεχωριστές;
-Το PROJECT 2, το επιμελούμαστε μαζί με την Δέσποινα Σταύρου και αποτελεί συνέχεια μιας παλαιότερης εμπορικής πρωτοβουλίας της online γκαλερί Arteshop.
Το PROJECT 2 δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα αλλά ενδιαφέρεται να προβάλλει την δουλειά πολλών αξιόλογων καλλιτεχνών, που δραστηριοποιούνται σήμερα στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την δουλειά δημιουργών εκτός του εικαστικού χώρου.
Οι δυο πιο ενδιαφέρουσες εκθέσεις που έχουμε οργανώσει είναι “Το Βιβλίο ως Έργο Τέχνης- Contemporary Artists’ Books 2″ στην ΑΣΚΤ με την συμμετοχή 100 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, όπου προβάλαμε τα βιβλία εικαστικών καλλιτεχνών μαζί με βιβλία από καλλιτέχνες βιβλιοδέτες και η έκθεση “Το Διόραμα στην Τέχνη – Diorama in Art” στο Σπίτι της Κύπρου, όπου παρουσιάσαμε διοράματα από εικαστικούς καλλιτέχνες και μοντελιστές.
-Έχεις αφιερώσει πολύ χρόνο στο Athens Art Walk, ένα κανάλι ενημέρωσης στο YouTube. Τι παρουσιάζεις;
-Μαζί με τον πολύ καλό φίλο και συνεργάτη Γιώργο Βλασσόπουλο, δημιουργήσαμε το 2015 το Athens Art Walk, ένα κανάλι στο YouTube που παρουσιάζει βίντεο από εκθέσεις, εικαστικές δράσεις, και συνεντεύξεις καλλιτεχνών.
Μας ενδιέφερε να βλέπουμε τις εκθέσεις και να τις συζητάμε και έτσι αποφασίσαμε και να τις βιντεοσκοπούμε, δημιουργώντας ένα αρχείο που θα μπορούσε όποιος ενδιαφέρεται να το επισκεφτεί online.
Στο κανάλι του Athens Art Walk προβάλλονται 490 βίντεο και τώρα έχουμε δημιουργήσει μια νέα σειρά, στην οποία επισκεπτόμαστε τους καλλιτέχνες στα εργαστήρια τους και έτσι προβάλλεται ο χώρος δημιουργίας των έργων καθώς και η συνολική δουλειά ενός καλλιτέχνη.
-Τι πιστεύεις για την αγορά της τέχνης στην Ελλάδα;
-Η αγορά της τέχνης στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, καθώς οι φιλότεχνοι που μπορούν να αγοράσουν ένα ακριβό έργο τέχνης είναι λίγοι.
Όμως το ενδιαφέρον για την τέχνη υπάρχει, γι’ αυτό και έργα με χαμηλότερη τιμή αγοράζονται από ένα σχετικά ευρύ κοινό. Η οικονομική κρίση και τώρα η πανδημία σαφώς συρρίκνωσαν κι άλλο την αγορά.
Ένας άλλος λόγος που η αγορά της τέχνης είναι μικρή στην Ελλάδα είναι η εκπαίδευση. Αν από μικρό παιδί δεν αγαπήσεις την τέχνη για ποιο λόγο να θέλεις να την αποκτήσεις. Μέσα από ένα ελεύθερο και δημιουργικό μάθημα τέχνης και επισκέψεις σε εργαστήρια καλλιτεχνών, μουσεία και εκθέσεις, καθώς και συζήτηση για σύγχρονο έργα τέχνης και την τέχνη που περιβάλλει την καθημερινότητα μας, μπορεί να εκτιμηθεί και να αγαπηθεί η τέχνη και αυτό να συμβάλλει στο να θέλουμε να αποκτήσουμε ένα έργο τέχνης.
Το κοινό επίσης δεν αισθάνεται άνετα να επισκεφτεί το εργαστήριο κάποιου καλλιτέχνη για να αγοράσει ένα έργο και επίσης δεν ξεχωρίζει τα πραγματικά χαρακτικά από καλές ψηφιακές εκτυπώσεις, πράγμα που θα έδινε την δυνατότητα σε πολλούς να αποκτήσουν ένα προσιτό έργο τέχνης.
Επίσης, η ελληνική αγορά τέχνης πάσχει σε αυτό που ονομάζουμε secondary art market, δηλαδή στην τιμή μεταπώλησης. Μόνο τα έργα πολύ καταξιωμένων καλλιτεχνών διατηρούν την αξία τους στην μεταπώληση τους.
-Θεωρείς ότι υπάρχουν συλλέκτες που αγοράζουν Cheap art και στηρίζουν την αγορά;
-Φυσικά υπάρχουν συλλέκτες που αγοράζουν έργα Cheap art, αν ενδιαφέρονται για την δουλειά κάποιου συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Θεωρώ ότι όποιος αγοράζει έργα τέχνης στηρίζει τους καλλιτέχνες οικονομικά και ψυχολογικά. Τονίζω και το ψυχολογικό κομμάτι γιατί είναι δύσκολο να δημιουργείς χωρίς ανταπόκριση.
-Προσεχή σχέδια.
-Αυτή την στιγμή δουλεύω και εξελίσσω μια νέα σειρά χαρακτικών που ονομάζεται «Oblivion» και αποτελείται από μικρές και μεγάλες μονοτυπίες. Ελπίζω να μπορέσω να την δείξω σε μια μικρή ατομική έκθεση στο κοντινό μέλλον. Δυστυχώς η πανδημία ανέβαλε την συμμετοχή μου σε κάποιες ομαδικές εκθέσεις, αλλά ελπίζω σύντομα να επανέλθουμε στην κανονική εικαστική δραστηριότητα. Επίσης μαζί με την Δέσποινα Σταύρου σχεδιάζουμε μια νέα ομαδική έκθεση, την οποία θα θέλαμε να πραγματοποιήσουμε μέσα στο 2021, πάλι με την λογική του συνδυασμού εικαστικών καλλιτεχνών και δημιουργών εκτός του εικαστικού χώρου.
Περισσότερες πληροφορίες στο
