Ξεκίνησαν οι κρίσιμες συνομιλίες του Καίρου, για τη διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου και του αγωγού Gregy, των 954 χλμ μήκους και 2 δις δολαρίων κόστους .
Στο πολιτικό-διπλωματικό επίπεδο, ο ΥΠΕΝ Θόδωρος Σκυλακάκης έχει επαφές με τον ομόλογο του Dr. Mahmoud Esmat.
Σε επιχειρηματικό επίπεδο ο Δημήτρης και ο Χρήστος Κοπελούζος και η ομάδα της Elica Mediterranean Electrical Interconnection, συζητούν με τους τεχνοκράτες.
Σε περίπου 10-15 ημέρες θα έχουμε τη short list εκ των 20 και πλέον υποψηφίων που συμμετείχαν στους διαγωνισμούς για την εκπόνηση των μελετών που θα κρίνουν την επόμενη φάση του έργου, προκειμένου αμέσως μετά να υποβάλουν τις οικονομικές τους προσφορές.
Θα οριστικοποιήσουν τη βέλτιστη όδευση του υποθαλάσσιου καλωδίου και των σημείων προσαιγειάλωσης στις δύο χώρες («μελέτες γραφείου»), καθώς και εκείνες που άπτονται της τεχνικής ανάλυσης για το έργο της διασύνδεσης.
Η διαδικασία για την επιλογή των αναδόχων καθώς και οι τεχνικές μελέτες θα κρίνουν τη τελική του όδευση και κυρίως τα πραγματικά του κόστη, τα οποία ενδεχομένως διαφορετικά από τις αρχικές εκτιμήσεις ύψους 4 δισ ευρώ.
Τα κριτήρια και οι επαφές
Βάσει των όσων είχαν συμφωνηθεί παλαιότερα κατά τις συναντήσεις της αντιπροσωπείας του ομίλου Κοπελούζου με τον Πρόεδρο της Αιγύπτου Αλ Σίσι και στελέχη της κυβέρνησης, οι εκτάσεις αυτές πρέπει να πληρούν συνδυαστικά δύο κριτήρια:
1. Να έχουν ισχυρό αιολικό και ηλιακό δυναμικό.
2. Να είναι σχετικά κοντά στο αιγυπτιακό σημείο διασύνδεσης του καλωδίου, δηλαδή στο Sidi Barrani, στα παράλια της Μεσογείου, περίπου 95 χλμ από τα σύνορα με τη Λιβύη.
Ο ομιλος Κοπελούζου «τρέχει» εδώ και καιρό ένα μπαράζ επαφών με επιχειρηματικούς ομίλους τόσο για τις επενδύσεις που πρέπει να γίνουν επί αιγυπτιακού εδάφους για την ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ, όσο και με τους τελικούς αγοραστές για την πώληση των εξαγόμενων πράσινων ποσοτήτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Τέτοιες επαφές είχαν ξεκινήσει εδώ και μήνες στα Βαλκάνια (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία), όσο και στην Ιταλία, τόσο με κυβερνητικούς αξιωματούχους, όσο και με εταιρείες.
Πέραν της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Αιγύπτου που άπτεται της ελληνο- αιγυπτιακής ατζέντας και μένει να φανεί αν έχει υπάρξει πρόοδος, αφορά τη δυνατότητα εξαγωγής ποσοτήτων CO2 από ελληνικές εταιρείες στην Αίγυπτο και την αποθήκευσή τους εκεί.
Ενα θέμα που έχει τεθεί εδώ και καιρό ως πιθανή επιλογή από τον κο Σκυλακάκη, δεδομένου ότι η αποθηκευτική δυναμικότητα του Πρίνου δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των ελληνικών επιχειρήσεων, ακόμη και αν προχωρήσει η δεύτερη φάση της επένδυσης, με την υποσημείωση ωστόσο ότι για την εξαγωγή CO2 σε τρίτες χώρες απαιτείται η έγκριση της Κομισιόν.
Τα κόστη και οι δυσκολίες
Ενδεικτική της δυσκολίας του έργου, άρα και του υψηλού κόστους των μελέτων είναι ότι μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται και η λεπτομερής αποτύπωσης του βυθού (seabed mapping) κατά μήκος 954 χλμ στην Αν.Μεσόγειο που απαιτεί τεχνογνωσία που λίγες εταιρείες διαθέτουν παγκοσμίως και αποτελεί μια διαδικασία εξαιρετικά περίπλοκη, εκτιμώμενης διάρκειας μπορεί και άνω των έξι μηνών.
Τα κόστη των μελετών εκτιμώνται συνολικά στα 50 εκατ ευρώ και ο στόχος του promoter, της Elica Mediterranean Electrical Interconnection του ομίλου Κοπελούζου, είναι να συγχρηματοδοτηθούν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Connecting Europe Facility (CEF). Εφόσον το αίτημα που θα στηρίξει και η ελληνική κυβέρνηση, με ένα «letter of support», γίνει δεκτό από τις κοινοτικές υπηρεσίες, οι μελέτες θα χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι και κατά 50%.
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται το έργο, μια από τις πιο δύσκολες διασυνδέσεις συνεχούς ρεύματος HDVC παγκοσμίως, για την προώθηση της οποίας εντείνονται οι πολιτικές, διπλωματικές και επιχειρηματικές διεργασίες.
Αυτές αφορούν πλειάδα θεμάτων, όπως την εξεύρεση των κατάλληλων εκτάσεων επί αιγυπτιακού εδάφους για την ανάπτυξη ηλιακών έργων και αιολικών, συνολικής ισχύος 9,5 GW (υπάρχουν περιοχές με ταχύτητα ανέμου άνω των 10 μέτρων το δευτερόλεπτο), που θα μεταφέρουν πράσινη ενέργεια γύρω στα 3,5 γιγαβάτ στην Ευρώπη, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα προβλέπει το αρχικό σχέδιο.
Τι λένε καθηγητές του ΕΜΠ
Για πολύ σημαντικό έργο από τεχνική άποψη κάνουν λόγο καθηγητές του ΕΜΠ.
«Η διαδρομή έχει μεγάλα βάθη, για κάποια σημεία δεν έχει υπάρξει ποτέ μέχρι σήμερα αναλυτική απεικόνιση, απαιτείται τεχνογνωσία που λίγες εταιρείες διαθέτουν παγκοσμίως και αποτελεί μια διαδικασία εξαιρετικά περίπλοκη και λίαν χρονοβόρα.
Οι μελέτες έχουν ένα κόστος που υπολογίζεται στα 50 εκατ ευρώ, εκ των οποίων σημαντικό μέρος επιδιώκεται να καλυφθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Connecting Europe Facility (CEF). Εφόσον το αίτημα που θα στηρίξει και η ελληνική κυβέρνηση, με ένα «letter of support», γίνει δεκτό από τις κοινοτικές υπηρεσίες, οι μελέτες θα χρηματοδοτηθούν από ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι και κατά 50%.
Η χρηματοδότηση των έργων στα οποία εστιάζει η συνεργασία Αιγύπτου – ΕΕ, για την οποία το Κάιρο αποτελεί κρίσιμο στρατηγικό εταίρο ως προς την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης, βρίσκεται ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα.
Σαν έργο, βρίσκεται μόνιμα στην ατζέντα των συναντήσεων του Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο Σίσι, είχε συμπεριληφθεί στο κοινό ανακοινωθέν Ε.Ε. – Αιγύπτου του περασμένου Μαρτίου για τη στρατηγική συμφωνία των 7,4 δισ ευρώ, ενώ ήταν και στο επίκεντρο της επενδυτικής συνόδου που έλαβε χώρα τον περασμένο Ιούνιο στο Κάιρο με συμμετοχή της επικεφαλής της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εκπρόσωπων ευρωπαϊκών τραπεζών και μεγάλων επενδυτικών ομίλων.
Εχει ενταχθεί στον κατάλογο των έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Mutual Interest- PMI), όπου υπάγονται όλα τα projects προτεραιότητας για τις Βρυξέλλες, τα οποία αφορούν διασυνδέσεις υποδομών χωρών της ΕΕ με αντίστοιχες τρίτων χωρών.
Το πολιτικό επίπεδο είναι η μία όψη της κινητικότητας γύρω από το έργο, η άλλη αφορά το επιχειρηματικό. Εδώ και μήνες ο όμιλος Κοπελούζου κάνει ένα μπαράζ επαφών για να διερευνήσει το ενδιαφέρον από ευρωπαικούς και όχι μόνο ενεργειακούς ομίλους και funds, συνάπτοντας μνημόνια, όπως αυτό με τη Masdar, σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις για την ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ στην Αίγυπτο.
Είναι προφανές βέβαια ότι όλα τα παραπάνω δεν θα έχουν καμία αξία αν όλοι αυτοί οι τεράστιοι όγκοι «πράσινης» ενέργειας που επιδιώκεται στο μέλλον να περάσουν από Ελλάδα (Μ.Ανατολή. Β.Αφρική), δεν καταφέρουν να εξάγονται στην Ευρώπη και να φτάνουν στα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης της Αυστρίας, της Γερμανίας και του Βορρά, μέσω διεθνών διασυνδέσεων από το Νότο, όπως ο Green Aegean, για τον οποίο τρέχει ήδη η πρώτη μελέτη βιωσιμότητας.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο διεθνής παράγοντας δεν βλέπει το Gregy απομονωμένα από τα άλλα μεγαλόπνοα σχέδια που δρομολογούνται στη περιοχή, όπως το Great Sea Interconnector (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ), το Saudi Greek Interconnection και το Green Aegean (Ελλάδα, Σλοβενία, Κροατία, Αυστρία, Γερμανία). Αποτελούν όλα κομμάτια ενός διηπειρωτικού ενεργειακού άξονα πολλών χιλιάδων χιλιομέτρων, με ένα κοινό στόχο, να καταφέρουν να μεταφέρουν πράσινη ενέργεια από το Νότο προς το Βορρά. Αλλά για να συμβεί αυτό θα πρέπει τα κόστη στις χώρες παραγωγής, μαζί με τα κόστη μεταφοράς να οδηγούν σε τελικές τιμές, πολύ πιο ανταγωνιστικές από εκείνες στις χώρες κατανάλωσης (π.χ. Γερμανία)».
