Γεμάτο υψηλές παρουσίες, δυνάμεις ασφαλείας και… προσδοκίες, το Μπούργκενστοκ -με θέα στη λίμνη της Λουκέρνης- αποτελεί αυτό το Σαββατοκύριακο όχι το γνωστό πολυτελές θέρετρο με την πολυδιαφημισμένη αλπική γαλήνη αλλά το επίκεντρο κυοφορούμενων εξελίξεων για τη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Εκατοντάδες ηγέτες, πολλοί υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι και ουκ ολίγες αντιπροσωπείες οργανισμών δίνουν το «παρών» στη διάσκεψη κορυφής που ξεκίνησε επισήμως σήμερα (15 Ιουνίου) και ολοκληρώνεται αύριο.
Οι προσδοκίες, όμως, για το αποτέλεσμα δεν είναι ανάλογες του υψόμετρου του ορεινού αυτού θερέτρου: Οι ηχηρές απουσίες της Ρωσίας αλλά και της Κίνας εγείρουν αμφιβολίες αναφορικά με την αποτελεσματικότητα της συνόδου.
Οι πρόσφατες επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στο πεδίο, ο πόλεμος στη Γάζα που έχει εκτρέψει την προσοχή από τη βορειότερη αυτή εστία πυρός, αλλά και η απουσία πολλών χωρών του παγκόσμιου Νότου, μια απουσία που καθιστά την περαιτέρω διπλωματική απομόνωση της Μόσχας αμφίβολη, κατεβάζουν κατά πολύ τον πήχυ των προσδοκιών.
Ποιοι συμμετέχουν
Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και οι ηγέτες της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά και της Ιαπωνίας βρίσκονται ανάμεσα στους αξιωματούχους των συνολικά 92 χωρών και 8 οργανισμών που θα συμμετάσχουν στις συνομιλίες της 15ης και 16ης Ιουνίου.
Στη διάσκεψη θα συμμετάσχει και ο Έλληνας πρωθυπουργός – με κυβερνητικές πηγές να χαρακτηρίζουν τη συμμετοχή του μήνυμα στήριξης στην Ουκρανία και στην επίτευξη μιας συνολικής, δίκαιης και διαρκούς ειρήνης.
Η Ινδία, η οποία βοήθησε τη Ρωσία να αντιμετωπίσει τις οικονομικές κυρώσεις, αναμένεται να στείλει αντιπροσωπεία. Η Τουρκία και η Ουγγαρία, οι οποίες διατηρούν στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, θα εκπροσωπηθούν από τους υπουργούς Εξωτερικών τους, όπως ακριβώς και ο πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Όμως, παρά το μπαράζ των διπλωματικών ταξιδιών και των πιέσεων στο οποίο προέβη τις τελευταίες εβδομάδες ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι σε Φιλιππίνες, Σαουδική Αραβία, Σιγκαπούρη και Κατάρ, ο κατάλογος των συμμετεχόντων περιλαμβάνει αξιοσημείωτες απουσίες, μεταξύ αυτών και του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο οποίος επιστρέφει από την G7 της Ιταλίας στις ΗΠΑ στο πλαίσιο της εντατικοποίησης της προεκλογικής εκστρατείας του.
Η Μόσχα, από την πλευρά της, χαρακτήρισε τη σύνοδο που διεξάγεται στην Ελβετία χάσιμο χρόνου, λέγοντας ότι δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να παρευρεθεί.
Η Κίνα, παρότι αρχικά εξέταζε το ενδεχόμενο συμμετοχής της, τελικά διέψευσε τις προσδοκίες λόγω της απουσίας της Ρωσίας.
«Είναι σαφές ότι αυτήν την στιγμή, με γεωπολιτικούς όρους, για την Κίνα η ειδική της σχέση με τη Ρωσία έχει προτεραιότητα έναντι οτιδήποτε άλλου», δήλωσε ο Μπεραρντίνο Ρεγκατσόνι, πρώην πρέσβης της Ελβετίας στην Κίνα.
Τι επιδιώκεται
Οι συνομιλίες αναμένεται να εστιάσουν στις ευρύτερες επιπτώσεις του πολέμου που μετρά σχεδόν 2,5 χρόνια, την επισιτιστική κρίση και την πυρηνική ασφάλεια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος διεμήνυε πως οι συμφωνίες που θα προκύψουν στη σύνοδο αυτή, θα αποτελέσουν μέρος της ειρηνευτικής διαδικασίας.
«Η Ουκρανία δεν ήθελε ποτέ αυτόν τον πόλεμο. Πρόκειται για μια εγκληματική και απολύτως απρόκλητη επίθεση από τη Ρωσία», δήλωσε μαζί με την Ελβετή πρόεδρο Βιόλα Άμχερτ, η οποία τόνισε, από την πλευρά της, πως η σύγκρουση προκάλεσε «αφάνταστα δεινά».
Ο Σέρχι Νικιφόροφ, εκπρόσωπος του Ουκρανού προέδρου, είχε δηλώσει προ ημερών πως οι συνομιλίες, που βασίζονται στο ήδη υπάρχον ειρηνευτικό σχέδιο 10 σημείων, θα δώσουν προτεραιότητα σε τρία βασικά θέματα:
- την επισιτιστική ασφάλεια και την ελευθερία ναυσιπλοΐας,
- την πυρηνική ασφάλεια και
- την απελευθέρωση όλων των κρατουμένων και απελαθέντων διά της βίας στη Ρωσία.
Σημειώνεται πως ο Ζελένσκι ανακοίνωσε για πρώτη φορά την ειρηνευτική φόρμουλα των 10 σημείων του σε σύνοδο κορυφής της G20, τον Νοέμβριο του 2022. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει ακόμη την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων και τη σύσταση ειδικού δικαστηρίου για τη εκδίκαση των ρωσικών εγκλημάτων πολέμου.
Η πρόταση Πούτιν
Την παραμονή της συνόδου κορυφής, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία θα τερμάτιζε τον πόλεμο μόνο εάν το Κίεβο συμφωνούσε να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες του για ένταξη στο ΝΑΤΟ και να παραδώσει τέσσερις επαρχίες που διεκδικεί η Μόσχα, αξιώσεις που το Κίεβο απέρριψε άμεσα καθώς θα ισοδυναμούσαν με συνθηκολόγηση.
Οι όροι του Πούτιν αντανακλούν την αυτοπεποίθηση της Μόσχας η οποία φαίνεται να θεωρεί ότι οι δυνάμεις της έχουν στην παρούσα φάση το πάνω χέρι, σχολιάζουν αναλυτές, με τον Γερμανό καγκελάριο να χαρακτηρίζει τους όρους Πούτιν μια προσπάθεια των Ρώσων να θολώσουν τα νερά. «Όλοι γνωρίζουν ότι αυτή δεν είναι μια σοβαρή πρόταση, αλλά είχε να κάνει με την ειρηνευτική διάσκεψη στην Ελβετία», δήλωσε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ο Ολαφ Σολτς.
Η ουδέτερη Ελβετία θέλει να προλειάνει τον δρόμο για μια μελλοντική ειρηνευτική διαδικασία που θα περιλαμβάνει και τη Ρωσία.
Ωστόσο, όπως διεμήνυσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα, η πρόταση του Πούτιν «έδειξε τον πραγματικό δρόμο προς την ειρήνη». «Αν θέλετε να σώσετε τον κόσμο, συζητήστε την πρόταση του Βλαντίμιρ Πούτιν. Μόνο όσοι δεν θέλουν πραγματικά την ειρήνη, δεν μπορούν να δουν την πρόταση, δεν μπορούν να την καταλάβουν», προσέθεσε η Ζαχάροβα.
Μειωμένες προσδοκίες
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι χωρίς την παρουσία των κυριότερων συμμάχων της Μόσχας, οι ουσιαστικοί καρποί της διάσκεψης κορυφής θα είναι περιορισμένοι.
«Τι μπορεί να ελπίζει (ο Ζελένσκι) από αυτό;» διερωτάται ο Ντάνιελ Βόκερ, πρώην πρέσβης της Ελβετίας. «Άλλο ένα μικρό βήμα προς τα εμπρός στη διεθνή αλληλεγγύη προς την Ουκρανία.»
«Η Ουκρανία θέλει τώρα να συσπειρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες για τη στήριξη του σχεδίου της, ασκώντας “ψυχολογική πίεση” στη Ρωσία να αποδεχθεί τέτοιους όρους. Προσώρας, κάτι τέτοιο φαίνεται απίθανο», σχολιάζει το BBC. Όπως προσθέτει, δε, η διάσκεψη αυτή είχε συζητηθεί για πρώτη φορά όταν η κατάσταση στο πεδίο της μάχης ήταν πιο ευνοϊκή για το Κίεβο, δυναμική που πλέον έχει αλλάξει.
