Γράφει ο Νίκος Μπάρδης, πρώην Διευθ. VEOLIA, πρώην Διευθ. Σύμβουλος ΕΥΔΑΠ
Η κατάρρευση του καθεστώτος της Καμπούλ ξάφνιασε τους Αμερικανούς, απασχολημένοι με την εκκένωση των τελευταίων συμπατριωτών τους, από την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν.
Μετά σχεδόν δυο δεκαετίες (19 χρόνια) παρουσίας στην χώρα, παρόλα τα τεράστια χρηματικά κεφαλαία που ξόδεψαν στον πιο μακροχρόνιο πόλεμο της ιστορίας τους, οι Αμερικανοί ιθύνοντες έδειξαν, ακόμα μια φορά, την αδυναμία τους να κατανοήσουν την πραγματική δυναμική του πολιτικού Ισλάμ, σε αυτή την δύσκολη χώρα.
Στην μακρά λίστα των λαθών που διέπραξαν, από την αρχή της ανάμειξης τους στις αψιμαχίες, η παταγώδης αποτυχία της αντικατασκοπείας παραμένει το πιο σημαντικό.
Και όμως, πολλοί γεωπολιτικοί αναλυτές γνώστες της περιοχής, είχαν προειδοποιήσει την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τις συνέπειες της μονομερούς αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων, καθώς και για τις πολιτικές και αμυντικές αδυναμίες της Αφγανικής κυβέρνησης. Δυστυχώς, ο Joe Biden τους αγνόησε, αποφασίζοντας να βάλλει τέλος στην Αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν, συνεχίζοντας έτσι την πολιτική του προκατόχου του Donald Trump.
Από την αρχή της καμπάνιας αποχώρησης, οι αναλυτές της Αμερικανικής Υπηρεσίας Αντικατασκοπείας, εξέφρασαν τον δισταγμό τους όσον αφορά τις δυνατότητες της επίσημης Αφγανικής κυβέρνησης, να παραμείνει στην εξουσία απέναντι στους Ταλιμπάν. Προσπαθούσαν κυρίως να εκτιμήσουν την διάρκεια της αντίστασης του επίσημου κράτους απέναντι στους αντάρτες, μετά την αποχώρηση και των τελευταίων ξένων στρατευμάτων.
Κανείς δεν προέβλεψε την κατάρρευση του καθεστώτος, πριν καν την ολοκλήρωση της.
Οι ειδικοί είχαν αρχικά υπολογίσει ότι η κυβέρνηση του Αφγανού Προέδρου Ashraf Ghani, θα αντιστέκονταν και θα άντεχε περίπου δυο χρόνια, μετά την αποχώρηση των Αμερικανικών δυνάμεων.
Η περίοδος αυτή αντιστοιχούσε στην χρονική διάρκεια που άντεξε η κυβέρνηση του Νοτίου Βιετνάμ, μετά την αποχώρηση των Αμερικανών το 1973, πριν καταρρεύσει απέναντι στους Βιετκόνγκ, τον Απρίλιο του 1975.
Αφγανιστάν: Επιτάχυνση της επίθεσης στην Καμπούλ
Το κομμουνιστικό καθεστώς του Najibullah, που άφησαν πίσω τους οι Σοβιετικοί όταν αποχώρησαν από το Αφγανιστάν το 1989, κατάφερε και αυτό να διατηρήσει για δύο χρόνια τον έλεγχο των κυριότερων πόλεων της χώρας, μέχρι που παραδόθηκε στους Μουντζαχιντίνς το 1992, εγκατελειμμένο από την Μόσχα, λόγω της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης.
Όμως, και οι πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Αφγανικού στρατού, απεδείχθησαν κατώτερες της πραγματικότητας.
Στο Αφγανιστάν, μια χώρα συνηθισμένη στους εμφύλιους πολέμους, οι απογοητευμένοι πολίτες (και οι αντάρτες), φοβούμενοι τις μάχες, σηκώνουν ψηλά τα χέρια, εγκαταλείποντας έτσι εύκολα το πεδίο στον εισβολέα.
Το έζησαν οι ίδιοι οι Αμερικανοί τον Νοέμβριο του 2001, όταν οι Ταλιμπάν σκόρπισαν, μετά απο μερικές εβδομάδες αεροπορικών βομβαρδισμών. Μετα την πτώση της μεγάλης πόλης του βορρά Mazar-el-Charif, εγκατέλειψαν αμαχητί την Καμπούλ και μετά το Κανταχάρ, το λίκνο του κινήματος τους.
Η επιτάχυνση της επίθεσης των Ταλιμπάν και η αποσύνθεση των Αφγανικών δυνάμεων, υποχρέωσαν την Αμερικανική αντικατασκοπεία να αναθεωρήσει τις αρχικές προβλέψεις της.
Έτσι τέλος Ιουνίου, και ενώ οι αντάρτες έφταναν στα σύνορα με το Τατζικιστάν, οι νέες εκτιμήσεις τους προέβλεπαν σε έξι με δώδεκα μήνες, την διάρκεια της δυνατότητας αντίστασης και διατήρησης της εξουσίας, από την κυβέρνηση της Καμπούλ.
Στις 8 Ιουλίου, σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με τις προειδοποιήσεις της Αμερικανικής Υπηρεσίας Αντικατασκοπείας, για την κατάρρευση της κυβέρνησης της Καμπούλ, ο Joe Biden αρνήθηκε μια τέτοια εκδοχή.
«Δεν είναι αλήθεια» είχε πει, «Δεν κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Σε καμία περίπτωση δεν θα δείτε ανθρώπους να φυγαδεύονται από την στέγη κάποιας Πρεσβείας…Οι πιθανότητες που έχουν οι Ταλιμπάν να ελέγξουν ολόκληρη την επικράτεια, είναι μηδαμινές».
Ένα μήνα αργότερα, και ενώ οκτώ επαρχιακές πρωτεύουσες είχαν πέσει στα χέρια των Ταλιμπάν, οι Αμερικανικές Υπηρεσίες Αντικατασκοπείας υποχρεώθηκαν να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους.
Την περασμένη Τετάρτη 11 Αυγούστου, ομολόγησαν ότι οι αντάρτες θα μπορούσαν να περικυκλώσουν την Καμπούλ σε διάστημα ενός μηνός και να την κατακτήσουν ολοσχερώς σε τρεις μήνες.
Τέσσερις ημέρες αργότερα, το απίθανο (κατά Biden) έγινε πραγματικότητα: η θριαμβευτική (και έντεχνα προβεβλημένη) είσοδος των Ταλιμπάν στην Αφγανική πρωτεύουσα, ήρθε να θυμίσει ότι ο πόλεμος δεν ακολουθεί τους μαθηματικούς κανόνες, ότι η ψυχολογική διάσταση παραμένει κρίσιμη, καθώς και ότι τα γεγονότα αποκτούν μια δίκη τους ιδιαίτερη δυναμική, στο πεδίο της μάχης.
Καίγοντας άρον-άρον πανικόβλητοι, τα απόρρητα έγγραφα της Πρεσβείας τους στην Καμπούλ, ανίκανοι να φυγαδεύσουν τις χιλιάδες των Αφγανών που δούλευαν μαζί τους και στους οποίους είχαν υποσχεθεί visa, οι Αμερικανοί σφράγισαν την πολιτική και στρατιωτική αποτυχία της περιπέτειάς τους στο Αφγανιστάν, με μια παταγώδη αποτυχία που οι ίδιοι προξένησαν.
Η καταστροφή που προκλήθηκε από την άνευ όρων και με ελλιπή προετοιμασία αποχώρηση των στρατευμάτων τους, θα μπορούσε να αποφευχθεί.
Συνηθισμένοι να ζούμε μέσα στο θαύμα του ψηφιακού κόσμου, όπου κυριαρχεί ο «έξυπνος» και χωρίς θύματα πόλεμος (drones, cyber-κατασκοπεία, πόλεμος των άστρων), τείνουμε να ξεχάσουμε την πραγματικότητα, που δεν είναι άλλη από τον πόλεμο με στρατιώτες και όπλα, τον πραγματικό κόσμο, με πραγματικές μάχες και με παράπλευρες απώλειες.
