Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν, με τους Ταλιμπάν να αποκτούν τον πλήρη έλεγχο της Καμπούλ και να «ολοκληρώνουν» το έργο που είχαν ξεκινήσει εδώ και μερικές εβδομάδες.

Το θεοκρατικό καθεστώς τους κατηγορείται από την οπτική γωνία της δυτικής σκέψης ως βάναυσο σε ό,τι αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.

Πώς ανέλαβαν την εξουσία στο Αφγανιστάν το 1996;

Το στρατιωτικό σώμα των Ταλιμπάν σχηματίστηκε το 1994 στις νότιες περιοχές της χώρας με αιτιολογικό την ένωση του Αφγανιστάν.

Οι αντίπαλες ομάδες Μουτζαχεντίν μάχονταν ήδη από το 1989, οπότε απέσυραν οι Σοβιετικοί τις δυνάμεις κατοχής τους. Λίγο μετά τις αρχικές αψιμαχίες, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πόλη Χεράτ το 1995 και έφθασαν ως την Καμπούλ τον Αύγουστο του 1996.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οι Ταλιμπάν κατείχαν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας με μοναδικούς αντιπάλους συμμαχίες δυνάμεων, συγκεντρωμένες βορειοανατολικά του Αφγανιστάν.

Μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, το στρατιωτικό υπόβαθρο των Ταλιμπάν δοκιμάστηκε από τις εναέριες επιθέσεις των ΗΠΑ στα διοικητικά τους κέντρα στην Καμπούλ και σε άλλες πόλεις.

Το καθεστώς απομονώθηκε διεθνώς με την κατηγορία ότι ευνοούσε τη διεθνή τρομοκρατία. Το καθεστώς κατέρρευσε μέσα σε εβδομάδες, αλλά δεν καταστράφηκε ολοσχερώς.

Τι είναι οι Ταλιμπάν;

Με τον όρο Ταλιμπάν, δηλαδή σπουδαστές του κινήματος της ισλαμικής γνώσης εννοείται το πολιτικοθρησκευτικό κίνημα που κυβέρνησε το Αφγανιστάν από το 1996 έως το 2001.

Οι Ταλιμπάν ανήλθαν στη εξουσία μετά από έναν μακρύ εμφύλιο πόλεμο και κατείχαν το 90% του συνόλου των εδαφών. Εκδιώχθηκαν βίαια από την εξουσία μετά την πολεμική σύρραξη Αφγανιστάν – ΗΠΑ, τον Δεκέμβριο του 2001.

Στις 11 Ιανουαρίου του 2015, οι Ταλιμπάν ορκίστηκαν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος και για να αποδείξουν την αφοσίωσή τους σε αυτό, αποκεφάλισαν έναν στρατιώτη του Πακιστάν που κρατούσαν αιχμάλωτο.

Το εθνοτικό υπόβαθρο της διαμόρφωσης των ομάδων των Ταλιμπάν είναι σε γενικές γραμμές η εθνότητα των Παστούν, ενώ το γνωστικό τους υπόβαθροαντλείται από τα ιεροδιδασκαλεία, ή μεντρεσέ όπως αποκαλούνται, του Πακιστάν με θρησκευτικό ηγέτη τον μουλά Μοχάμεντ Ομάρ.

Σε ό,τι αφορά στην κοινωνική τους θεμελίωση χρειάζεται να αναφερθεί ότι τόσο οι αρχικές ομάδες, όσο και οι μεταγενέστερες στρατολογήσεις έγιναν πιθανότατα στους προσφυγικούς καταυλισμούς που δημιούργησε τόσο η εμφύλια σύρραξη, όσο και η αμερικανική κατοχή.

Αυστηροί περιορισμοί σε άνδρες και γυναίκες

Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο τη σαρία, προσπαθώντας να δημιουργήσουν το γνήσιο ισλαμικό κράτος, επιβάλλοντας σε άνδρες και πολύ αυστηρότερα σε γυναίκες περιορισμούς στην καθημερινότητα και την ατομική εξέλιξη.

Απαγορεύτηκε στις γυναίκες να σπουδάζουν και να εργάζονται σε οποιονδήποτε παραγωγικό τομέα, εκτός των υπηρεσιών υγείας, μόνο και μόνο για να εξετάζουν γυναίκες ασθενείς.

Και να σημειωθεί πως η απαγόρευση της εκπαίδευσης των γυναικών με την απειλή της ποινής του ραβδισμού και του λιθοβολισμού οδήγησε στην οργάνωση σχολείων για γυναίκες που λειτουργούσαν κρυφά σε σπίτια από οργανώσεις όπως η μυστική οργάνωση «Revolutionary Association of the Women of Afganistan», η οποία είχε ιδρυθεί το 1977 στο πλαίσιο της αντίστασης κατά του σοβιετικού καθεστώτος.

Μάλιστα, την κρυφή εκπαίδευση στο Αφγανιστάν παρακολουθούν και αγόρια.