Ο διεθνής οίκος Bonhams διοργάνωσε με ιδιαίτερη επιτυχία την 37η δημοπρασία Greek Sale όπου υψηλής ποιότητας έργα ζωγραφικής Ελλήνων καλλιτεχνών βγήκαν στο σφυρί σε μια ιδιαίτερα δύσκολη εποχή. Όμως απ’ ό,τι φαίνεται την Τέχνη δεν την αγγίζει η πανδημία. Οι φιλότεχνοι και οι επενδυτές, όπως όλα δείχνουν, είναι πρόθυμοι να υπερκεράσουν κάθε εμπόδιο προκειμένου να εντάξουν στις συλλογές τους τις υπογραφές που επιθυμούν. Έτσι, και λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που έφερε η πανδημία η δημοπρασία πραγματοποιήθηκε κεκλεισμένων των θυρών, δίχως την φυσική παρουσία του κοινού. Όλες οι συμμετοχές έγιναν διαδικτυακά (on line bidding), τηλεφωνικά ή με γραπτή προσφορά. Ωστόσο, αυτό δεν εμπόδισε τους εραστές της Τέχνης να διεκδικήσουν ένα από τα 120 λοτς, τα οποία, αξίζει να αναφέρουμε, ήταν όλα διαχρονικής αξίας. Από τα 120 λοτς που βγήκαν στο σφυρί τα 78 βρήκαν αγοραστή. Αξίζει να θυμίσουμε ότι το κοινό είχε την ευκαιρία να επιλέξει ανάμεσα σε 118 έργα ζωγραφικής του 19ου και 20ού αιώνα καθώς και σε δύο φωτογραφικές δουλειές. Όλα τα λοτς προέρχονταν από σημαντικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού και έφεραν βαριές υπογραφές.
Κορυφαία στιγμή
Star lot στη δημοπρασία ήταν το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου (1907-1985) με τίτλο, Ομηρική σκηνή, Επεισόδιο από τον πόλεμο της Τροίας το οποίο είχε τιμή εκτίμησης 150.000-200.000 λίρες Αγγλίας. Όμως ο αριστουργηματικός πίνακας του υπερρεαλιστή καλλιτέχνη κατάφερε να ξεπεράσει κατά πολύ τις αρχικές εκτιμήσεις καθώς η τιμή κατακύρωσής του εκτοξεύτηκε στις 682.750 λίρες Αγγλίας. Ο μνημειακών διαστάσεων πίνακας ήταν το έργο που πέτυχε και την υψηλότερη τιμή στην δημοπρασία. Η ελαιογραφία του σπουδαίου ζωγράφου διαστάσεων 125,5 x 130,5 cm ανήκει στην περιζήτητη προπολεμική περίοδο του καλλιτέχνη. Φιλοτεχνήθηκε το 1938 και εκτέθηκε το 1954 στην Μπιενάλε της Βενετίας. Αποτέλεσε σταθμό στη ζωγραφική καριέρα του καλλιτέχνη αλλά και στην ελληνική τέχνη γενικότερα, αφού ήταν ο πρώτος Έλληνας ζωγράφος που εκπροσώπησε τη χώρα του στη σπουδαία διοργάνωση με ατομική έκθεση. Επίσης, ο πίνακας Νέστωρ του ιδίου άλλαξε χέρια για το ποσό των 75.250 λιρών Αγγλίας. Σημαντικά στιγμή της δημοπρασίας ήταν όταν την θέση του στο σφυρί πήρε Το Ερωτικό του Γιάννη Μόραλη (1916-2009), το οποίο εξαρχής αποτελούσε κορυφαία συμμετοχή και κατακυρώθηκε για 525.250 λίρες Αγγλίας. Τo έργο είχε εμφανιστεί στη δευτερογενή αγορά, και πάλι μέσω του οίκου Bonhams, στις 10 Νοεμβρίου του 2008 οπότε είχε πωληθεί προς 180.000 λίρες Αγγλίας, όσο ήταν δηλαδή και η αρχική τιμή εκτίμησης που ανερχόταν στις 180.000-250.000 λίρες Αγγλίας. Ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε στην Αίγινα το 1977. Στο εν λόγω έργο ο καλλιτέχνης φαίνεται να αναζητά ένα γεωμετρικό ιδεόγραμμα του έρωτα, στόχος που επιτυγχάνεται με τη γεωμετρία των σωμάτων, τις αφαιρετικές φόρμες και τα έντονα χρώματα. Οι ελλειπτικές φιγούρες και η γραμμική σύνθεση δηλώνουν ξεκάθαρα την ευαισθησία του ζωγράφου παρά το απλό και κονστρουκτιβιστικό αποτέλεσμα που θα μπορούσε να την αναιρέσει.
Βολανάκης και Γκύζη
Η ελαιογραφία του πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας Κωνσταντίνου Βολανάκη (1837-1907) Απόπλους βρήκε αγοραστή στις 69.000 λίρες Αγγλίας.
31.500 λίρες Αγγλίας χρειάστηκε να καταβάλει εκείνος που ενέταξε στην συλλογή του To Τοπίο του Νικόλαου Χατζηκυριάκου Γκίκα (1906-1994) που ζωγραφίστηκε το 1971.
Η παλέτα του καλλιτέχνη του κορυφαίου της ελληνικής τέχνης Νικόλαου Γύζη (1842-1901) κατακυρώθηκε για 31.500. Η εντυπωσιακή παλέτα αποτελεί ένα μοναδικό αντικείμενο τέχνης και ένα σπάνιο κομμάτι της ιστορίας καθώς σε αυτή φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης οικογενειακά στιγμιότυπα δανεισμένα από τους μεγάλους μάστορες του 19ου αιώνα. Για 35.250 λίρες Αγγλίας κατακυρώθηκε η ελαιογραφία του Γιάννη Τσαρούχη (1910-1989) Πορτραίτο νεαρού άνδρα, διαστάσεων 47 x 38 cm που δημιουργήθηκε το 1966. Στις 31.500 λίρες Αγγλίας βρήκε αγοραστή το έργο Η κυρία με την γάτα του Μάριου Πράσινου (1916-1985). Η ελαιογραφία είναι υπογεγραμμένη και χρονολογημένη ως «Prassinos 44» στο κέντρο και ως «Prassinos» στην πίσω όψη. Είναι ένα καλό παράδειγμα της πρώιμης δουλειάς του καλλιτέχνη πριν περάσει στα αφηρημένα μοτίβα. 25.250 λίρες Αγγλίας ήταν η τιμή για Τα Παλτό του Παύλου Διονυσόπουλου (1930-2019). Αντίθετα το έργο Τρία πουκάμισα και γραβάτες με τιμή εκτίμησης 16.000 – 20.000 λίρες Αγγλίας δεν βρήκε αγοραστή. Στις 17.750 χτύπησε το σφυρί για το έργο του Αλέκου Φασιανού (1935-) Ο Μπλε καπνιστής με το φουλάρι.
Μοναδικά και… απούλητα
Στα ωραιότερα έργα της δημοπρασίας συγκαταλέγονταν και πέντε σημαντικά έργα του Κωνσταντίνου Παρθένη (1878-1967) μέρος των 11 συνολικά έργων τα οποία είχαν γίνει παραγγελία το έτος 1939 από τον υπουργό -διοικητή Κώστα Κοτζιά και τον δήμαρχο Αθηναίων Αμβρόσιο Πλυτά για την ολοκλήρωση του προγράμματος διακόσμησης του δημαρχιακού Μεγάρου Αθηνών. Δυστυχώς, όμως, με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο Δήμος Αθηναίων αδυνατούσε να καταβάλει το υπόλοιπο της συμφωνημένης αμοιβής στον καλλιτέχνη, με αποτέλεσμα τα έργα να παραμείνουν στην κατοχή του Παρθένη έως τον θάνατό του το 1967. Αν και όλα έδειχναν ότι τα συγκεκριμένα έργα θα γίνουν πόλος έλξης για τους φιλοτέχνους τελικά μόνο το ένα πέτυχε τιμή στο σφυρί. Πρόκειται για το έργο η Αρμονία που κατακυρώθηκε για 75.250 λίρες Αγγλίας. Η τιμή εκτίμησης για το έργο ανερχόταν στις 60.000-80.000 λίρες Αγγλίας. Στα απούλητα η Αφθονία (με τιμή εκτίμησης 80.000-120.000 λίρες Αγγλίας), o Άγγελος/Πειθαρχία (με τιμή εκτίμησης 70.000-100.000 λίρες Αγγλίας),και τα δύο έργα με τίτλο Διπλός Πέλεκυς (με τιμή εκτίμησης 30.000-40.000 λίρες Αγγλίας).
Στα απούλητα και Το Πανηγύρι στον Πειραιά για την παραλαβή της σοδειάς του Κονιάκ του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1871-1934) με τιμή εκτίμησης 70.000-90.000 λίρες Αγγλίας. Στο έργο ο καλλιτέχνης αποτύπωσε για άλλη μια φορά με τον μοναδικό του μοναδικό τρόπο εικόνες της ελληνικής ιστορίας. Το έργο δημιουργήθηκε από τον κορυφαίο Έλληνα ζωγράφο το 1930, την περίοδο που έχει ήδη επανεγκατασταθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Μυτιλήνη, όπου και δημιούργησε τα πιο ώριμα έργα της ζωγραφικής του καριέρας, με δομημένες συνθέσεις και πιο ζεστά χρώματα.
Από την Ιωάννα Ανδριοπούλου
