Κλιμακώνονται οι απειλές και οι προκλήσεις από Τουρκία και Λιβύη για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο με την Ελληνική Κυβέρνηση να παρακολουθεί μουδιασμένη και αμήχανη τις εξελίξεις.
Φαίνεται δε πως η Λιβύη ετοιμάζεται να «υποδεχθεί» τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη με ένα «δώρο», την κύρωση και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων που εδρεύει στη Βεγγάζη (που ελέγχει ο Χαφτάρ) του παράνομου Τουρκολιβυκού μνημονίου, μετά την κύρωσή του από την Κυβέρνηση της Τρίπολης του Ντεϊμπάπου είναι και επίσημα αναγνωρισμένη.
Να σημειωθεί πως ο κ. Γεραπετρίτης θα πραγματοποιήσει σε δύο δόσεις την επίσκεψή του στην Λιβύη, καθώς την Κυριακή (6 Ιουλίου) θα επισκεφθεί τη Βεγγάζη της Λιβύης, όπου έχει προγραμματισμένη συνάντηση με τον αρχηγό του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, Χαλίφα Χαφτάρ.
Ωστόσο Τουρκία και Λιβύη σφίγγουν τον κλοιό γύρω από την Ελλάδα με το παράνομο και παράτυπο τουρκολιβυκό μνημόνιο, δημιουργώντας συνθήκες διπλωματικής και γεωπολιτικής ασφυξίας.
Τρίπολης, Βεγγάζη (τα δύο πολιτικά κέντρα της διαιρεμένης από τον εμφύλιο Λιβύης) σε απόλυτο συντονισμό με την Άγκυρα επιχειρούν να μπλοκάρουν την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας πρωτίστως νότια της Κρήτης με αφορμή τον διαγωνισμό που προκηρύχθηκε για δύο θαλάσσια οικόπεδα για τα οποία υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από την αμερικανική Chevron.
Συνεχείς προκλήσεις
Τις πρώτες απαράδεκτες αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν διαδοχικά από Τρίπολη και Βεγγάζη με τις οποίες επιχειρήθηκε η αμφισβήτηση της αρμοδιότητας της Ελλάδας στα θαλάσσια οικόπεδα Νότια της Κρήτης ακολούθησε μια συντονισμένη επίθεση αμφισβήτησης και ανοιχτών απειλών από το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών.
Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη και το Υπουργείο Εξωτερικών που προΐσταται ο Γιώργος Γεραπετρίτης αντέδρασαν πολύ καθυστερημένα, αμήχανα, φοβικά και μουδιασμένα δίνοντας την εικόνα μιας «φοβισμένης Ελλάδας».
Η τουρκική πλευρά ενέτεινε την προκλητικότητα και τις απειλές της με την λήξη της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ όπου στο κείμενο των Συμπερασμάτων υπήρξε αναφορά για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο χαρακτηρίζεται παράνομο και ότι δεν παράγει αποτελέσματα.
Η Τουρκία, με την ανακοίνωση επίσημα της επίσκεψης Γεραπετρίτη στη Βεγγάζη, επανέφερε με ένταση τους ισχυρισμούς της για το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και φαίνεται να στέλνει ταυτόχρονα μήνυμα στον Χαφτάρ για την κύρωση του μνημονίου από την Βουλή των Αντιπροσώπων της Βεγγάζης.
Πηγές του Τουρκικού Υπουργείου Άμυνας διεμήνυαν ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο καταρτίστηκε «σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς ναυτικού δικαίου».
Οι ίδιες πηγές σημείωναν ότι «Δεν αποδεχόμαστε τις θέσεις της Αθήνας και της Λευκωσίας για το τουρκολιβυκό μνημόνιο». Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, το μνημόνιο καταρτίστηκε «σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς ναυτικού δικαίου».
Το Τουρκικό Υπουργείο Άμυνας
Σύμφωνα με όσα διαμήνυσε το Τουρκικό Υπουργείο Άμυνας «Το Μνημόνιο Συνεργασίας για τις Θαλάσσιες Δικαιοδοσίες που υπογράφηκε μεταξύ της χώρας μας και της Λιβύης το 2019 καταρτίστηκε με τρόπο που προστατεύει τα δικαιώματα και των δύο χωρών στο πλαίσιο της ισότητας, σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς ναυτικού δικαίου. Το Μνημόνιο Συνεργασίας κοινοποιήθηκε στον ΟΗΕ τόσο από τη χώρα μας όσο και από τη Λιβύη».
Όπως διαμήνυσε το Τουρκικό Υπουργείο Άμυνας «Ο χαρακτηρισμός του Μνημονίου Συνεννόησης μας ως “παράνομου” ως αποτέλεσμα των μονομερών πολιτικών οδηγιών της Ελλάδας και της ‘Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου’ δεν είναι αποδεκτός από πλευράς μας. Το Μνημόνιο καθορίστηκε σύμφωνα με τη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών εδαφών, την αρχή του μη αποκλεισμού και την αρχή της ισότητας».
Κινείται η Αίγυπτος με ΗΠΑ
Πάντως στον αντίποδα της «σχεδόν παθητικής στάσης» της Κυβέρνησης Μητσοτάκη απέναντι στα νέα τετελεσμένα που επιχειρούν να επιβάλουν Τουρκία και τα δύο μέρη της Λιβύης με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο η Αίγυπτος κινείται και προς τις ΗΠΑ ζητώντας την συνδρομή της για να μην κυρωθεί το μνημόνιο και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Βεγγάζης.
Φαίνεται πως η Αίγυπτος διαθέτει πλέον ερείσματα στον Λευκό Οίκο και τον Πρόεδρο Τραμπ, σε αντίθεση με το Μαξίμου που δεν έχει καταφέρει ακόμα να βρει επαφές με τον Λευκό Οίκο και έστω με το περιβάλλον του Προέδρου Τραμπ.
Σύμφωνα με τον ενημερωτικό ιστότοπο για τη Μέση Ανατολή «Middle East Eye», η Αίγυπτος φέρεται να έχει ζητήσει από τις ΗΠΑ να ασκήσουν πίεση στον Χαλίφα Χαφτάρ και τη Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ, προκειμένου να μην επικυρώσουν τη συμφωνία, η οποία αναμένεται να κυρωθεί εντός της επόμενης εβδομάδας.
Η επικύρωση του μνημονίου από τη Βουλή του Τομπρούκ θα έδινε ένα είδος νομιμοποίησης, με την κατάσταση στην περιοχή να επιδεινώνεται και την ένταση να επιστρέφει στην ανατολική Μεσόγειο.
Το δημοσίευμα επισημαίνει ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση θεωρεί ότι η σταθερότητα της Λιβύης είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δική της ασφάλεια και οποιαδήποτε κίνηση που ενισχύει τις τουρκικές αξιώσεις στην ανατολική Μεσόγειο αποτελεί απειλή.
Ο πρόεδρος Σίσι πιέζει την Ουάσιγκτον, ώστε να παρέμβει στον defacto ηγέτη της Ανατολικής Λιβύης, στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος έχει αναβαθμίσει τις σχέσεις του με το περιβάλλον του Ντόναλντ Τραμπ.
ΑΟΖ με Συρία
Ερντογάν και Τουρκία φαίνεται ότι θέλουν να πάνε ακόμα πιο μακριά από το τουρκολιβυκό μνημόνιο ώστε να αποκτήσουν ηγεμονικό ρόλο και απόλυτο έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όπως αποκαλύπτει επίσημο έγγραφο που υπογράφει ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, βρίσκονται σε εξέλιξη μυστικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών και τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Φαίνεται πως η Τουρκία, σε πλήρη συντονισμό με το νεοσύστατο ισλαμιστικό καθεστώς της Συρίας, φαίνεται πως επιχειρεί ένα ακόμη γεωπολιτικό άνοιγμα με σοβαρές επιπτώσεις για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η επιστολή-έγγραφο, με ημερομηνία 16 Ιουνίου 2025, απευθύνεται στη Βουλή της Τουρκίας και αποκαλύπτει ότι έχει ήδη δοθεί εντολή σε κρατικούς θεσμούς να εκπονήσουν πρόταση συμφωνίας για ΑΟΖ με τη Συρία.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και την ανάληψη της εξουσίας από μεταβατική κυβέρνηση, καταβάλλονται προσπάθειες για τον καθορισμό θαλάσσιων ορίων με τρόπο που να διασφαλίζει τα εθνικά μας συμφέροντα και εκείνα της ΤΔΒΚ (ψευδοκράτος)».
Η κίνηση αυτή θυμίζει έντονα τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης, η οποία παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο και δημιουργεί τετελεσμένα εις βάρος της ελληνικής κυριαρχίας.
Αν το σενάριο αυτό επαναληφθεί με τη Συρία, ενδέχεται να δημιουργηθεί ένα νέο «τουρκολιβυκό μέτωπο» στην ανατολική Μεσόγειο, αυτή τη φορά με τη συμμετοχή και της μεταβατικής, φιλοτουρκικής Συριακής κυβέρνησης του Αχμάνταλ-Σαράα.
