Ο κορωνοϊός εξακολουθεί και “δείχνει τα δόντια του”. Η μεγάλη διασπορά των κρουσμάτων, σε συνδυασμό με την εξάπλωση των μεταλλάξεων και της ασφυκτικής πίεσης που υφίσταται το ΕΣΥ, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο, προς το παρόν, για την όποια χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων στις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Και είναι εύκολα κατανοητό, ότι μια τέτοια εξέλιξη, θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην οικονομία.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι, με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το ΥΠΟΙΚ, ο κρατικός προϋπολογισμός του 2021, ήδη βρίσκεται υπό πίεση, λόγω των εξελίξεων στο υγειονομικό “μέτωπο”. Και αυτό γιατί, τα περιοριστικά μέτρα κατά της διασποράς του κορωνοϊού, που από το Νοέμβριο του 2020 και μετά έχουν ληφθεί με διάφορες παραλλαγές (το γνωστό “άνοιξε-κλείσε”), έχουν ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα την παράταση των μέτρων στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών, και με το ανάλογο δημοσιονομικό κόστος.

Γράφει ο Σπύρος Σταθάκης

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021, παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.561 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1.091 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021 και ελλείμματος 768 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020.

Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε έλλειμμα ύψους 1.473 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.031 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 495 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3.847 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 812 εκατ. ευρώ ή 17,4% έναντι της εκτίμησης για το αντίστοιχο διάστημα που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από Φόρους, καθώς και στο ΠΔΕ.

Ειδικότερα, τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.121 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 803 εκατ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.660 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 326 εκατ. ευρώ ή 8,2% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021.

Η μείωση αυτή, που είναι αποτέλεσμα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, ήταν αναμενόμενη, όπως αναφέρει στο σχετικό ενημερωτικό δελτίο το ΥΠΟΙΚ. Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 274 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 9 εκατ. ευρώ από το στόχο (265 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 145 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 615 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Πώς κινήθηκαν οι δημόσιες δαπάνες

Την ίδια στιγμή, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 ανήλθαν στα 5.409 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 342 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (5.751 εκατ. ευρώ).

Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός του Ιανουαρίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση, να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.

Πάντως, οι κρατικές δαπάνες παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 728 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ κατά 693 εκατ. ευρώ, λόγω του προαναφερόμενου μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.

Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων), κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 539 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων.

Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 597 εκατ. ευρώ (πληρωμές 927 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 330 εκατ. ευρώ).

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για τον μήνα Ιανουάριο, έχει ως εξής:

α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους 386 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),

β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 167 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 740 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 19 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.

Η κατάσταση της οικονομίας και οι παρατηρήσεις της Κομισιόν

 Από κει και πέρα, η ευρύτερη εικόνα της ελληνικής οικονομίας προκαλεί προβληματισμό. Σύμφωνα με την ανασκόπηση της κατάστασης της οικονομίας και της αγοράς ένα χρόνο μετά την πανδημία από το ΕΒΕΠ, οι επιχειρήσεις απώλεσαν το 2020 τζίρο 41,6 δισ. Ευρώ, αφού από τα 308 δισ. ευρώ του 2019, ο κύκλος εργασιών μειώθηκε στα 266 δισ. ευρώ, δηλαδή πτώση 13,5%, που αντιστοιχεί σε μείωση 27% του ΑΕΠ. Το εμπόριο έχασε τζίρο 10,1 δισ. ευρώ ή 8,2%, από 122,6 δισ. ευρώ έπεσε στα 112,5 δισ. ευρώ. Τα καταλύματα και η εστίαση έχασαν πωλήσεις ύψους 7 δισ. ευρώ ή 53,4%, από 13 δισ. ευρώ στα 6 δισ. ευρώ. Η μεταποίηση χωρίς lockdown έχασε τζίρο 7,1 δισ. ευρώ.

Το τρίτο lockdown

Από κει και πέρα, το τρίτο lockdown, τον Φεβρουάριο, επιδείνωσε την κατάσταση και οδηγεί σε διψήφιο ποσοστό ύφεσης της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους. Οι απώλειες εβδομαδιαίως από το τρίτο lockdown του λιανικού εμπορίου είναι 350 εκατ. ευρώ και το δημοσιονομικό κόστος, σε μηνιαία βάση, ανέρχεται στο 1,4 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, οι οφειλές αυξήθηκαν το 2020 κατά 7,12 δισ. ευρώ, εκτοξεύοντας τα ληξιπρόθεσμα χρέη συνολικά στα 108,1 δισ. ευρώ και στα 84 δισ. ευρώ, αυτά που μπορούν να εισπραχθούν. Από τα 7,12 δισ. ευρώ επιπλέον οφειλών τα 5,7 δισ. ευρώ αφορούν ανείσπρακτους φόρους.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, είναι τουλάχιστον παρήγορο το γεγονός, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ένατη έκθεση προόδου στο πλαίσιο της προγραμματικής ενισχυμένης εποπτείας, αναφέρει πως η χώρα μας έκανε καλή πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση μίας σειράς μεταρρυθμιστικών δεσμεύσεών της.

Φυσικά στην έκθεση επισημαίνεται ότι, η μεταρρυθμιστική δυναμική επιβραδύνθηκε, αλλά αναγνωρίζεται ότι αυτό συνέβη υπό τις δύσκολες συνθήκες που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού. Σύμφωνα με την Κομισιόν, παρά τις δύσκολες συνθήκες, η κυβέρνηση κατάφερε να προχωρήσει καλά σε μία σειρά τομέων, όπως της εκπαίδευσης, της διαχείρισης κρατικής περιουσίας, των ιδιωτικοποιήσεων και της ενεργειακής πολιτικής.

Ειδικότερα, η Έκθεση κάνει αναφορά στις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της εκπαίδευσης, που αφορούν την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και την ανώτατη εκπαίδευση. Σημειώνει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των διοικητικών συμβουλίων όλων των κρατικών επιχειρήσεων, η οποία ήταν συγκεκριμένη δέσμευση.

Για τις ιδιωτικοποιήσεις αναφέρει ότι προχώρησαν οι διαγωνισμοί με την επιτυχή ολοκλήρωση της συναλλαγής για τη Μαρίνα του Αλίμου, ενώ σημειώνει ότι υπάρχουν καλές προοπτικές για την ολοκλήρωση του σχεδίου για το Ελληνικό τους επόμενους μήνες και κάποια πρόοδος σε εκκρεμείς δράσεις που είναι αναγκαίες για την παραχώρηση της αξιοποίησης της Εγνατίας Οδού.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι μεταρρυθμίσεις, συνεχίστηκαν και σε άλλους σημαντικούς τομείς, όπως της δημοσιονομικής διαχείρισης και της δημόσιας διοίκησης.

Επιπλέον, μία σειρά αναλυτικών συγκεκριμένων οδικών χαρτών συμφωνήθηκαν για να προετοιμασθεί το έδαφος για αποφασιστική πρόοδο κατά την δέκατη έκθεση (αξιολόγησης) τον Μάιο, όπως για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα, την πλήρη εφαρμογή της μεταρρύθμισης για το προσωπικό της ΑΑΔΕ, την αποφυγή της δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου σε ιδιώτες και τη μείωση του σημερινού επιπέδου τους.

Μεταρρυθμίσεις

Επιπλέον, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε σε μία σειρά συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων στους τομείς της υγείας, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης.

Η Κομισιόν στην έκθεση σημειώνει ότι, με δεδομένη τη σημασία της στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής για την ανάκαμψη, η μεταρρύθμιση στο τομέα της δικαιοσύνης πρέπει να ξεκινήσει ξανά, καθώς οι μεταρρυθμίσεις που συνδέονται με την αποτελεσματικότητα του συστήματος απονομής δικαιοσύνης συμβάλλουν στη διασφάλιση ταχείας υλοποίησης επενδύσεων

Παράλληλα, στην έκθεση αναφέρεται, ότι κάποιες βασικές μεταρρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχουν καθυστερήσει, αλλά συμφωνήθηκε ένα φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα για την επόμενη αξιολόγηση. Η Κομισιόν καλωσορίζει την επέκταση του προγράμματος «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων των τραπεζών.

Όσον αφορά την άρση των αναγκαστικών μέτρων, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, η Κομισιόν σημειώνει ότι ένα γενικό «πάγωμα» όλων των αναγκαστικών μέτρων μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ταχεία και αποτελεσματική μεταχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Αναλυτικότερα, στο “μέτωπο” των τραπεζών, η Επιτροπή σημειώνει τα εξής. Πρώτον για τον νέο πτωχευτικό νόμο, ότι έχει καθυστερήσεις και πως, μολονότι πρόκειται να ξεκινήσει σε δύο στάδια (1η Μαρτίου και 1η Ιουνίου), υπάρχει κίνδυνος για ουσιαστική εφαρμογή του μέχρι το τέλος του έτους.

Για τον λόγο αυτό συμφωνήθηκε με την κυβέρνηση η στενή παρακολούθηση και συνεργασία ώστε να ξεπεραστούν όλα τα τυχόν επιμέρους τεχνικά και νομικά θέματα.

Δεύτερον για τους πλειστηριασμούς, η Κομισιόν συστήνει μία στοχευμένη προστασία των πραγματικά ευάλωτων και πληττόμενων από την πανδημία ομάδων, μέχρι και την έναρξη εφαρμογής του νέου Πτωχευτικού Νόμου. Επίσης ζητά το ξεπάγωμα των διαδικασιών που αφορούν την προετοιμασία πλειστηριασμών και οι οποίες δεν απειλούν την άρση της αναστολής.

Τα “κόκκινα” δάνεια

Τρίτον για τα “κόκκινα” δάνεια γενικότερα, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι τα μορατόρια και άλλα μέτρα στήριξης όπως το πρόγραμμα “Γέφυρα” βοήθησαν στη συγκράτηση των κόκκινων δανείων. Θεωρεί θετική εξέλιξη το πρόγραμμα “Γέφυρα” για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά θα πρέπει να σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να μην επιβραβεύει άμεσα ή έμμεσα τους κακοπληρωτές εις βάρος των συνεπών. Επιπλέον προειδοποιεί ότι, η λήξη των μορατορίων και του προγράμματος “Γέφυρα” αναμένεται να οδηγήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις προβλέψεις τους για υψηλότερους κινδύνους και νέα γενιά κόκκινων δανείων.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Radar.gr.