Aπό την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, ο Jan Bartek πίστευε πάντα στις δυνατότητες της χώρας του. Εκείνη η χρονιά, η Πολωνία μπήκε σε μια έντονα ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς, μετά από τουλάχιστον τέσσερις δεκαετίες απομόνωσης υπό το κομμουνιστικό σύστημα.

«Βγαίναμε από ένα καθεστώς ως μια φτωχή χώρα, οπότε είχαμε πολύ έδαφος να καλύψουμε», λέει στην El Pais ο Bartek, που πλησιάζει τα 50 και δουλεύει σε μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων στη Βαρσοβία. «Η χώρα προσφέρει τώρα ευκαιρίες που, μόλις πριν από μια δεκαετία, ήταν ορατές μόνο στη Δυτική Ευρώπη», σημειώνει, τονίζοντας ότι οι πωλήσεις αυτοκινήτων παραμένουν θετικές παρά τις αναταραχές που αντιμετωπίζει η αυτοκινητοβιομηχανία εδώ και αρκετά χρόνια. «Είναι ένα σημάδι ότι δεν έχουμε επηρεαστεί από καμία κρίση», λέει, ενώ αποκαλύπτει επίσης ότι η αγοραστική του δύναμη έχει αυξηθεί σημαντικά: «Έχουν αυξήσει τον μισθό μου κατά 10% κάθε χρόνο τα τελευταία πέντε χρόνια, και όχι μόνο για μένα, αλλά για όλους όσους γνωρίζω σε εταιρείες άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων».

Αυτή η συνεχής και ραγδαία ανάπτυξη έχει χαρακτηριστεί σαν το «πολωνικό θαύμα». «Η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στην Ευρώπη; Η πολωνική!», έγραψε ο Πολωνός πρωθυπουργός Donald Tusk στα social media στα μέσα Αυγούστου, δημοσιεύοντας ένα διάγραμμα που δείχνει ότι η χώρα του ήταν στην πρώτη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με αύξηση 0,8% στο ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του 2025 σε τριμηνιαία βάση και 3,4% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία (GUS) της Πολωνίας.

Αυτά τα στοιχεία, ωστόσο, έρχονται σε αντίθεση με τα στοιχεία της Eurostat, η οποία κατατάσσει την Πολωνία ως μία από τις πέντε ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες της ΕΕ, με ανάπτυξη 3% στο δεύτερο τρίμηνο (σε ετησιοποιημένη βάση), διπλάσια από τον μέσο όρο του μπλοκ των 27 χωρών, στο οποίο εντάχθηκε το 2004. Με εξαίρεση το 2020 και την ύφεση που σχετίζεται με την πανδημία COVID-19, αυτή η χώρα της Ανατολικής Ευρώπης δεν έχει εισέλθει ποτέ σε ύφεση από τότε που εντάχθηκε στην ΕΕ. Και παρόλο που το ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 0,1% το 2023 λόγω των αυξανόμενων τιμών ενέργειας και της αβεβαιότητας που προκάλεσε η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανέκαμψε στο 2,9% το 2024.

«Δεν είναι μυστικό ότι οι ασθενέστερες οικονομίες τείνουν να αναπτύσσονται ταχύτερα», σημειώνει στην El Pais ο Piotr Bartkiewicz, ειδικός στην Bank Pekao, τη δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της Πολωνίας. «Η δημιουργία εμπορικών και κεφαλαιακών συνδέσεων με τη Δυτική Ευρώπη, η κατασκευή βασικών υποδομών και η ανάπτυξη εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού στις σύγχρονες βιομηχανίες έχουν προωθήσει την οικονομική δυναμική που ήταν σταθερή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες».

Αναμφίβολα, αυτή η ιλιγγιώδης πρόοδος είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη εάν σκεφτεί κανείς το ευρύτερο κλίμα στην Ευρώπη: Η Γερμανία βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης και ένας πόλεμος μαίνεται στα σύνορα της Πολωνίας, με ρωσικά drones να διεισδύουν ακόμη και στο έδαφός της.

Αυτή η ανθεκτικότητα της οικονομίας της οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δυναμική της κατανάλωσης των νοικοκυριών, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του ΑΕΠ. Με 37,4 εκατομμύρια κατοίκους, «η Πολωνία έχει μια μεγάλη εγχώρια αγορά, γεγονός που την καθιστά πιο ανθεκτική στις κρίσεις από μικρότερους γείτονες όπως η Τσεχική Δημοκρατία, η Σλοβακία ή η Ουγγαρία, οι οποίοι βασίζονται πολύ περισσότερο στις εξαγωγές, και έχει μια ιδιαίτερα διαφοροποιημένη οικονομία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν εξαρτόμαστε από κανέναν συγκεκριμένο τομέα», σημειώνει ο Bartkiewicz.

Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες, ο πληθωρισμός έχει σταθεροποιηθεί στο 2,7% τον Αύγουστο και το εθνικό νόμισμα, το ζλότι, έχει παραμείνει περίπου στα 4,25 ανά ευρώ από το φθινόπωρο του 2023. Η αύξηση των μισθών (ήταν αυξημένοι κατά 7,6% τον Ιούλιο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την GUS) έχει επίσης βοηθήσει στην ενίσχυση των δαπανών των νοικοκυριών και των λιανικών πωλήσεων, οι οποίες ενισχύθηκαν κατά 4,8%.

Ένας άλλος μοχλός ανάπτυξης για την πολωνική οικονομία είναι τα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τον Φεβρουάριο του 2024, η ΕΕ αποδέσμευσε 137 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο είχε παγώσει στα τέλη του 2022 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω επιθέσεων στο κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης υπό την προηγούμενη ακροδεξιά κυβέρνηση της Πολωνίας.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Πολωνία αναμένεται να ανέλθει στην 20ή θέση μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου φέτος, με ΑΕΠ 980 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ήδη η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης, η Πολωνία «έχει γίνει αθόρυβα μια μηχανή οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη», λέει ο Mateusz Urban, αναλυτής της Oxford Economics, ο οποίος περιγράφει την Πολωνία σαν «μια ευρωπαϊκή τίγρη στο κατώφλι της Γερμανίας».

Ωστόσο, η Πολωνία αντιμετωπίζει προκλήσεις εάν θέλει να διατηρήσει αυτόν τον ρυθμό ανάπτυξης. Ένα ζήτημα είναι οι στάσιμες επενδύσεις, οι οποίες κυμάνθηκαν μεταξύ 16% και 20% του ΑΕΠ τα τελευταία 10 χρόνια. Το 2024, έπεσαν λίγο κάτω από το όριο του 17%, κατατάσσοντας τη χώρα στην 25η θέση ανάμεσα στα 27 μέλη της ΕΕ, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 21,2%.

Από την άλλη πλευρά, η Πολωνία αντιμετωπίζει δημοσιονομικό πρόβλημα με δημόσιο έλλειμμα 6,6% το 2024, το δεύτερο υψηλότερο στην ΕΕ μετά τη Ρουμανία (9,3%).

Διαβάστε ακόμη: