Όταν πρωτοβγήκε στη σκηνή, η Taylor Swift ήταν σχετικά ρομαντική. Τραγουδούσε για τον ενθουσιασμό και τις απογοητεύσεις του πρώτου έρωτα. Όσο περνούσε ο καιρός, όμως, η διάθεσή της άλλαξε. Το φανταστικό νέο της άλμπουμ, το Midnights, βασίζεται σε μία σειρά από αρνητικά συναισθήματα – άγχος, νευρικότητα, κούραση, πού και πού θυμό.
«Δεν ντύνομαι για γυναίκες», τραγουδά σε κάποια στιγμή, «Δεν ντύνομαι για άντρες/Τελευταία ντύνομαι για εκδίκηση».
Φαίνεται ότι η Swift απλώς αναδεικνύει μία ευρύτερη τάση. Οι ερευνητές, Charlotte Brand, Alberto Acerbi και Alex Mesoudi ανέλυσαν περισσότερα από 150.000 ποπ τραγούδια που κυκλοφόρησαν μεταξύ 1965 και 2015. Στο διάστημα αυτό, η λέξη «αγάπη» μειώθηκε σχεδόν στο μισό. Εντωμεταξύ, ο αριθμός των αρνητικών αισθημάτων και σχετικών λέξεων, όπως το «μίσος», αυξήθηκαν κατακόρυφα.
Η ποπ όμως δεν είναι το μόνο πράγμα που αγρίεψε. Οι David Rozado, Ruth Hughes και Jamin Halberstadt ανέλυσαν 23 εκατ. πρωτοσέλιδα μεταξύ 2000 και 2019 από 48 δημοφιλή ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Και αυτά έγιναν πιο αρνητικά, με μεγαλύτερο ποσοστό θυμού, φόβου, απέχθειας και θλίψης. Οι τίτλοι σε μέσα αριστερών πεποιθήσεων έγιναν πολύ πιο αρνητικοί και οι τίτλοι σε έντυπα δεξιών πεποιθήσεων ακόμη περισσότερο.
Από το μηδέν μέχρι το 10 πόσο χαρούμενοι είστε;
Ο αρνητισμός στην τέχνη επηρεάζει τον αρνητισμό στην πραγματική ζωή. Η General Social Survey ζητά από τον κόσμο να αξιολογήσει τα επίπεδα της ευτυχίας τους. Μεταξύ του 1990 και του 2018, το ποσοστό των Αμερικανών που κατέτασσαν τον εαυτό τους στην κατηγορία με την λιγότερη ευτυχία αυξήθηκε κατά 50%. Και αυτό συνέβη πριν την πανδημία.
Οι πολύ κακές ειδήσεις είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Κάθε χρόνο η Gallup ρωτά περίπου 150.000 άτομα σε 40 χώρες για τις προσωπικές τους ζωές. Οι εμπειρίες των αρνητικών αισθημάτων – στρες, θλίψης, θυμού, ανησυχίας και σωματικού πόνου – άγγιξαν επίπεδο ρεκόρ πέρυσι.
Η Gallup ζητά από τον κόσμο να αξιολογήσει τη ζωή του σε κλίμακα από το μηδέν στο 10, με το μηδέν να σημαίνει πολύ δυστυχισμένος και στο 10 ότι είναι πολύ ευτυχισμένος. Πριν από 16 χρόνια, μόλις 1,6% των ανθρώπων παγκοσμίως αξιολόγησε τη ζωή του στο μηδέν. Πέρυσι, το ποσοστό αυτό τετραπλασιάστηκε. Το 2006, το χαμηλότερο 1/5 του πληθυσμού έβαζε ένα μέσο σκορ 2,5. Μετά από δεκαπέντε χρόνια, ο μέσος όρος του 1/5 είχε πέσει στο 1,2.
Ο Jon Clifton, διευθύνων σύμβουλος της Gallup δήλωσε ότι το 2021 το 21% των ανθρώπων στην Ινδία έβαζε στον εαυτό του μηδέν. Είπε ότι τα αρνητικά συναισθήματα αυξάνονται στην Ινδία, την Κίνα, τη Βραζιλία, το Μεξικό και πολλά ακόμη κράτη.
Οι λόγοι
Πολύς κόσμος είναι αρκετά θλιμμένος στη δουλειά. Σε πρόσφατη έρευνα, η Gallup βρήκε ότι το 20% όλων των ανθρώπων περνάει υπέροχα στη δουλειά, το 62% είναι αδιάφορο στη δουλειά και το 18% είναι δυσαρεστημένο.
Εν μέρει το πρόβλημα οφείλεται στην υποβάθμιση της κοινότητας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σχεδόν 2 δισ. άτομα είναι τόσο δυστυχισμένα εκεί που ζουν, που δεν θα πρότειναν την κοινότητά τους σε έναν φίλο. Αυτό ισχύει κυρίως στην Κίνα και την Ινδία.
Μία άλλη πτυχή του προβλήματα είναι η πείνα. Το 2014 το 22,6% του κόσμου αντιμετώπιζε ήπια ή έντονη επισιτιστική ανασφάλεια. Μέχρι το 2020, το ποσοστό έφτασε στο 30,4%.
Ένας άλλος λόγος είναι η αύξηση της σωματικής καταπόνησης. Το 2006 το 30% των ανθρώπων που αξιολογούσε τη ζωή του χαμηλά δήλωνε ότι έχει καθημερινό πόνο. Πέρυσι, το 45% αυτών δήλωσε ότι ζει κάθε μέρα με πόνο. Πριν την πανδημία, ο καθημερινός πόνος αυξήθηκε σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες.
Τι σημαίνει για το μέλλον
Πολλά από αυτά τα νούμερα εκπλήσσουν. Χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία έχουν πλουτίσει πολύ. Ωστόσο, η ανάπτυξη δεν οδηγεί απαραίτητα σε βελτίωση της ευημερίας, εν μέρει διότι η ανάπτυξη συνοδεύεται συχνά από διεύρυνση της ανισότητας. Αυτό είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα που αναπτύσσει ο Clifton στο βιβλίο του, Τυφλό Σημείο: Η παγκόσμια άνοδος της δυστυχίας και πώς δεν το είδαν οι ηγέτες («Blind Spot: The Global Rise of Unhappiness and How Leaders Missed It»). Συνήθως χρησιμοποιούμε το ΑΕΠ και άλλους υλικούς δείκτες για να αξιολογήσουμε πώς τα πάνε τα κράτη. Αυτά όμως συχνά είναι λάθος δείκτες για το πώς ο πραγματικός κόσμος βιώνει τη ζωή του.
Ο George Ward του MIT έχει υποστηρίξει ότι οι υποκειμενικοί δείκτες της ευημερίας μπορούν να προβλέψουν καλύτερα κάποια εκλογικά αποτελέσματα σε σχέση με τους οικονομικούς δείκτες. Οι δείκτες της ευημερίας διολίσθησαν στην Τυνησία και την Αίγυπτο πριν την Αραβική Άνοιξη. Η ευημερία έπεσε στη Βρετανία πριν το δημοψήφισμα για το Brexit. Οι πολιτείες των ΗΠΑ που εμφάνισαν μεγαλύτερη αύξηση σε ψήφους Ρεπουμπλικανών από τις προεδρικές εκλογές του 2012 μέχρι τις εκλογές του Τραμπ το 2016 ήταν αυτές όπου ο κόσμος αξιολογούσε χαμηλότερα τη ζωή του.
Εάν τα ποσοστά δυστυχίας συνεχίσουν να αυξάνονται, τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον; Σίγουρα αύξηση του λαϊκισμού και περισσότερες κοινωνικές αναταραχές. Ο Clifton σημείωσε ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης, οι κοινωνικές αντιδράσεις – εξεγέρσεις, απεργίες, διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης – αυξήθηκαν κατά 244% από το 2011 μέχρι το 2019.
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου διευρύνεται η συναισθηματική ανισότητα. Το κορυφαίο 20% του κόσμου βιώνει το υψηλότερο επίπεδο ευτυχίας και ευημερίας από τότε που ξεκίνησαν οι μετρήσεις της Gallup. Το κάτω 20% βιώνει το χαμηλότερο επίπεδο. Είναι μία θεμελιωδώς άδικη και ασταθής κατάσταση. Η συναισθηματική υγεία του κόσμου καταρρέει.
