Τέσσερις μνηστήρες και σκληρή μάχη για τον «Αριάδνη interconnector»

Περί τα τέλη Μαρτίου υπολογίζεται η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών από τα τέσσερα σχήματα τα οποία είναι υποψήφια για την απόκτηση του 20% της «Αριάδνη Interconnection», φορέα υλοποίησης της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική.

Διαδικαστικά, μέχρι το τέλος του μήνα θα ανοίξει το Virtual Data Room, όπου θα αναρτηθούν όλα τα στοιχεία για το προφίλ της θυγατρικής καθώς και το business plan, αλλά και το υπόδειγμα της Σύμβασης Μετόχων (Shareholders Agreement) το οποίο θα υπογραφεί με τον «παθητικό μέτοχο», που θα κερδίσει τον διαγωνισμό.

Ο όμιλος που θα επικρατήσει θα έχει ρόλο παθητικού μετόχου, καθώς δεν θα συμμετέχει στο Διοικητικό Συμβούλιο της θυγατρικής και επομένως δεν θα λαμβάνει μέρος στη λήψη αποφάσεων.

Πολλοί πιστεύουν ότι η «καλωδίωση» του νησιού θα ελαφρύνει σε ετήσια βάση τους λογαριασμούς ρεύματος όλων των καταναλωτών κατά 400 εκατ. Ευρώ, μέσω αντίστοιχης μείωσης του ποσού που θα πρέπει να συγκεντρώνεται από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ), για να αντισταθμιστεί το υψηλότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά.

Αυτό όμως μένει να αποδειχθεί στην πράξη αφού άλλες πηγές το αμφισβητούν.

Όπως είναι γνωστό τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) ο καταναλωτής καλείται να τις πληρώσει ανεξαρτήτως του Παρόχου που έχει επιλέξει για οικονομικό ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι Τέσσερις μνηστήρες

Στο διαγωνισμό για τον μέτοχο μειοψηφίας στην «Αριάδνη Interconnection» συμμετέχουν τέσσερα σχήματα.

Πρόκειται για τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, την κοινοπραξία Macquarie – Phaethon Holdings (συμφερόντων Κοπελούζου), την Terna (Διαχειριστής του ιταλικού συστήματος μεταφοράς), και την κινεζική State Grid.

Είναι τα τέσσερα σχήματα που συμμετείχαν και στην πρώτη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας, τα οποία όλα προκρίθηκαν στο δεύτερο στάδιο και στην κατάθεση των δεσμευτικών προσφορών.

Για την πρόκριση, ελήφθη η σχετική έγκριση από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων.

Ο ΑΔΜΗΕ είχε παραπέμψει την έγκριση καταλληλότητας στη ΡΑΑΕΥ, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο «θωρακισμένη» νομικά η διαδικασία.

Η Αρχή έκρινε ότι για κανέναν από τους τέσσερις ενδιαφερόμενους δεν προκύπτουν κωλύματα «εισόδου» στον φορέα υλοποίησης αφού θα είναι παθητικοί μέτοχοι ούτως ή άλλως.

Οι τέσσερις «μνηστήρες» θα έχουν πλέον στη διάθεσή τους όλα τα απαραίτητα στοιχεία, για να διαμορφώσουν τα τιμήματα τα οποία θα υποβάλουν.

Έτσι, θα ανοίξει ο δρόμος για την υποβολή αμέσως μετά των δεσμευτικών προσφορών, από την αξιολόγηση των οποίων θα προκύψει ο μέτοχος μειοψηφίας στον φορέα υλοποίησης.

Ο ΑΔΜΗΕ θα διασυνδέσει και τα Δωδεκάνησα με την Ηπειρωτική Ελλάδα

Η διαδικασία κατασκευής

Παράλληλα με τη διαδικασία ανάδειξης του επενδυτή μειοψηφίας, σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες για την κατασκευή του έργου.

Το χρονοδιάγραμμα του Διαχειριστή προβλέπει πως η διασύνδεση θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2024.

Τη σκυτάλη θα πάρει η δοκιμαστική λειτουργία της, ώστε από το φθινόπωρο του 2025 η διασύνδεση να τεθεί σε εμπορική λειτουργία.

Η έναρξη εμπορικής λειτουργίας θα σηματοδοτήσει την πλήρη ένταξη της Κρήτης στο ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα.

Έτσι, θα μεγιστοποιηθούν τα οφέλη σε αναβάθμιση του επιπέδου ηλεκτροδότησης, αλλά και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τα οποία άρχισε να δρέπει το νησί από την ενεργοποίηση της διασύνδεσης Κρήτη-Πελοπόννησος.

Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική, μεταφορικής ικανότητας 1.000 MW με καλώδιο συνεχούς ρεύματος, αποτελεί το μεγαλύτερο και πολυπλοκότερο έργο μεταφοράς ενέργειας στην Ελλάδα.

Την άνοιξη του 2023 η «Αριάδνη Interconnection» ολοκλήρωσε με επιτυχία το υψηλών τεχνικών απαιτήσεων υποβρύχιο τμήμα της διασύνδεσης, με την εγκατάσταση συνολικά 1.350 χλμ. καλωδίων υπερυψηλής τάσης και οπτικών ινών σε βάθη έως και 1.200 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.

Την ίδια στιγμή, με εντατικό ρυθμό προχωρούν οι εργασίες εγκατάστασης των υπόγειων καλωδίων στα δύο άκρα της διασύνδεσης.

Αυτό όμως μένει να αποδειχθεί στην πράξη.

GAP: Η πρόταση της για ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο

Ποιο ρόλο έχουν οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ)

Οι χρεώσεις αυτές εισπράττονται ώστε κάποιες ομάδες συμπολιτών, όπως ευπαθείς ομάδες, ειδικές κατηγορίες ή κάτοικοι νησιών, να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια με μικρό κόστος.

Χάρη σε αυτές τις χρεώσεις καταναλωτές που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (όπως μακροχρόνια άνεργοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, τρίτεκνοι με χαμηλό εισόδημα) και όσοι εντάσσονται στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, καθώς και πολύτεκνες οικογένειες μπορούν να προμηθεύονται ρεύμα σε μειωμένη τιμή σε σχέση με τα τιμολόγια που ισχύουν.

Επιπλέον οι κάτοικοι των μη διασυνδεδεμένων νησιών μπορούν να προμηθευτούν ρεύμα σε τιμές ίδιες με αυτές που ισχύουν για τους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας παρότι το κόστος παραγωγής ρεύματος στις περιοχές αυτές είναι πολύ πιο υψηλό.

Όλες οι εταιρείες που προσφέρουν φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα είναι υποχρεωμένες να πληρώσουν ΥΚΩ.

Από το ΥΚΩ εξαιρούνται οι πολύτεκνες οικογένειες, όσοι είναι δικαιούχοι του ΚΟΤ, το τμήμα τετραμηνιαίας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας ημέρας μέχρι 10.000 kWh για τους δικαιούχους Τιμολογίου Υπηρεσιών Αλληλεγγύης που δικαιούνται τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου τα οποία παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας όπως είναι εκκλησιαστικά φιλανθρωπικά ιδρύματα ή φορείς ιδιωτικού δικαίου με μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα.

Οι χρεώσεις που προέρχονται από τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας υπολογίζονται από τον τύπο Μοναδιαία Χρέωση επί την (x) κιλοβατώρα (kWh).

Οι μοναδιαίες χρεώσεις των ΥΚΩ δεν είναι σταθερές και εξαρτώνται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία που προέρχεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος-Ενέργειας.

ΥΚΩ: θα πληρώσουν τα νοικοκυριά τα σπασμένα;

Την τμηματική κάλυψη του φουσκωμένου ελλείμματος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας σε τρία στάδια, με τον κρατικό προϋπολογισμό να αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος, προβλέπει η φόρμουλα την οποία συζητούν οι ηγεσίες του ΥΠΕΝ και του ΥΠΟΙΚ.

«Δεν υπάρχει καμία περίπτωση το έλλειμμα να οδηγήσει σε επιβάρυνση των χρεώσεων των καταναλωτών» μας διαβεβαιώνουν από το ΥΠΕΝ αλλά αυτό μένει να φανεί στην πράξη διότι πολλοί το αμφισβητούν.

Βέβαια και μόνο το γεγονός ότι οι καταναλωτές δεν θα δουν μείωση στις χρεώσεις τους το 2026, αφού τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από την λειτουργία της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, θα διατεθούν για να «σβήσει» ένα έλλειμμα 100 εκατ ευρώ, σημαίνει υπό μια έννοια ότι θα κληθούν να πληρώσουν εκείνοι ένα μέρος της «μαύρης τρύπας».

Το σχέδιο είναι να κοπεί σε τρία τμήματα το έλλειμμα του λογαριασμού ΥΚΩ, που εκτιμάται στα επίπεδα των 700 εκατ ευρώ και να καλυφθεί τμηματικά την τριετία 2024-2025- 2026.

Το πρώτο τμήμα αφορά ένα ποσό στα επίπεδα των 200 εκατ. ευρώ, κοντά, ως τάξη μεγέθους, στα χρέη προς τους προμηθευτές, το οποίο επιχειρείται να ρυθμιστεί φέτος και στη συζήτηση έχει εμπλακεί ο αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική, υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας Θάνος Πετραλιάς.

Οι εταιρείες – μέλη του Συνδέσμου Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) θα αρχίσουν να εισπράττουν από φέτος τα χρωστούμενα, ύψους περίπου 252 εκατ ευρώ για την περίοδο Απριλίου – Νοέμβριου 2023. Κάθε μήνας πάντως που θα περνάει, χωρίς να δίνεται λύση, το κονδύλι των 252 εκατ. θα μεγαλώνει.

Το δεύτερο τμήμα, κινείται στα επίπεδα των 400 εκατ. ευρώ και συζητείται να συμπεριληφθεί στον προϋπολογισμό του 2025. Το σενάριο δηλαδή προβλέπει ότι η μερίδα του λέοντος από το έλλειμμα θα καλυφθεί του χρόνου.

Το τρίτο τμήμα στα επίπεδα των 100 εκατ ευρώ, σχεδιάζεται να συμψηφιστεί με το πλεόνασμα που αναμένεται ότι θα παρουσιάσει το 2026 ο λογαριασμός των ΥΚΩ (ΕΛΥΚΩ), με τη λειτουργία της διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2025.

Σε μια τέτοια περίπτωση, ο ελλειμματικός σήμερα λογαριασμός πρόκειται σε δύο χρόνια να «γυρίσει» θετικός γύρω στα 100-150 εκατ ευρώ. Το ποσό αυτό θα ισοφαρίσει το τρίτο κομμάτι του ελλείμματος.

Οι διαβουλεέυσεις ανάμεσα στον ΥΠΕΝ Θ.Σκυλακάκη και τον ΥΠΟΙΚ Κ. Χατζιδάκη για τη κατάσταση του ΕΛΥΚΩ είναι σε πλήρη εξέλιξη.

Θυμίζουμε ότι ο λογαριασμός αξιοποιείται ώστε οι κάτοικοι των μη διασυνδεδεμένων νησιών να μην πληρώνουν για την προμήθεια ρεύματος τα ίδια ποσά με εκείνα στο διασυνδεδεμένο σύστημα. Στα νησιά η παραγωγή ενέργειας είναι αισθητά ακριβότερη, με πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Κρήτη.

Επίσης, από τον Ειδικό Λογαριασμό καλύπτονται και οι μειωμένες χρεώσεις για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ).

Υπάρχει πιθανότητα να καλυφθεί το έλλειμα των ΥΚΩ μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης; Το ΤΕΜ θα ενισχυθεί φέτος με αυξημένα ποσά τόσο από την κατανομή των ρύπων, όσο και με τα υπερέσοδα από τη φορολόγηση των εταιρειών προμήθειας (στο δίμηνο Απριλίου- Μαΐου), αλλά μάλλον δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος.

Αν και το 2022 ο ΕΛΥΚΩ είχε πλεόνασμα ακόμη και 500 εκατ ευρώ, εντούτοις αυτό «γύρισε» σε έλλειμμα, καθώς χρειάστηκε να επιδοτήσει πέρυσι το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), για τη χρηματοδότηση των οριζόντιων επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών.

Το θέμα έγινε ευρέως γνωστό μετά την επιστολή που απέστειλε τον Ιανουάριο ο ΕΣΠΕΝ προς ΥΠΕΝ και Ρυθμιστή, επισημαίνοντας οφειλές προς τα μέλη του, ύψους 252 εκατ. ευρώ από τα μη καταβληθέντα ανταλλάγματα για την παροχή των ΥΚΩ που προσφέρουν.

Η Ρυθμιστική Αρχή, έχοντας υπόψιν τις προβλέψεις των Διαχειριστών για ελλείμματα στους δύο ειδικούς λογαριασμούς, δηλαδή του ΔΑΠΕΕΠ για τον ΕΛΑΠΕ και του ΔΕΔΔΗΕ για τον ΕΛΥΚΩ, είχε διατυπώσει την πρόταση να καλυφθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στην ίδια συνεδρίαση είχε αποφασίσει να μην αυξηθούν οι χρεώσεις ΥΚΩ που επιβάλλονται στους καταναλωτές μέσω των λογαριασμών.

Τα στοιχεία που της είχε αποστείλει ο ΔΕΔΔΗΕ ανέφεραν ότι το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ για το 2023 φτάνει τα 300 εκατ. ευρώ, με εκτίμηση για το 2024 ότι θα υπάρξει ένα αντίστοιχο έλλειμμα, επίσης 300 εκατ. ευρώ.

Τότε, στο ζήτημα είχε παρέμβει και ο ΕΣΠΕΝ, ζητώντας τη λήψη μέτρων με μια επιστολή αντίστοιχου περιεχόμενου με αυτήν που έγινε γνωστή στα τέλη Ιανουαρίου.