Μέχρι το τέλος του μήνα αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή, η τροπολογία που κατέθεσε ο ΥΠΕΝ Κώστας Σκρέκας με την οποία θα θεσπισθεί ο μηχανισμός ανάκτησης σε τυχόν υπερέσοδα που αποκόμισαν οι προμηθευτές ρεύματος, από την έναρξη του νέου μοντέλου λιανικής και την απόσυρση των ρητρών αναπροσαρμογής.

Ο ακριβής τρόπος υπολογισμού θα καθορισθεί με την ΚΥΑ, ωστόσο οι πληροφορίες και οι πρώτες αναγνώσεις της τροπολογίας δείχνουν ότι το ΥΠΕΝ έκανε δεκτές τις ενστάσεις των προμηθευτών, για το να ληφθούν υπόψη στον μηχανισμό παράμετροι που αποτυπώνουν τα πραγματικά κόστη προμήθειας, τα οποία θα συγκριθούν με τις ονομαστικές χρεώσεις.

Συνεπώς τα τελικά υπερέσοδα θα είναι σαφώς χαμηλότερα από αυτά που υπολόγιζε αρχικά η κυβέρνηση.

Τους τελικούς υπολογισμούς θα αναλάβει και πάλι η ΡΑΕ.

Ο προσδιορισμός των πρόσθετων εσόδων θα γίνει με τον ορισμό για κάθε μήνα μίας εύλογης τιμής για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας. Επομένως, αν τα κέρδη μιας εταιρείας υπερβαίνουν αυτήν την τιμή τον έναν μήνα και τον επόμενο είναι κάτω από τον προαναφερόμενο πήχη, τότε θα γίνεται συμψηφισμός. Τα υπερέσοδα θα είναι η τυχόν θετική διαφορά που θα προκύψει από το ισοζύγιο όλου του τριμήνου μας εξηγεί υψηλόβαθμο στέλεχος της Ρυθμιστικής Αρχής.

Στη ρύθμιση, ως πρώτο χρονικό διάστημα εφαρμογής του μηχανισμού ανάκτησης ορίζεται το χρονικό διάστημα από 1η Αυγούστου 2022 έως 31η Οκτωβρίου 2022, ενώ η διαδικασία θα επαναλαμβάνεται σε τριμηνιαία βάση.

Έτσι άνοιξε ο δρόμος ώστε, για όσες εταιρείες διαπιστωθεί πως είχαν συγκυριακά υψηλά έσοδα από τον Αύγουστο, να γυρίσουν πίσω αυτά τα ποσά

Ποια είναι η εύλογη τιμή

Η «εύλογη τιμή» ονομάζεται στην τροπολογία «Εύλογη Μέγιστη Τιμή Λιανικής» (Ε.Μ.Τ.Λ.), η οποία για κάθε μήνα και για κάθε προμηθευτή θα συγκριθεί με τις ονομαστικές χρεώσεις που έχει αυτός ανακοινώσει, δηλαδή τη «Μέση Τιμή Χρέωσης (Μ.Τ.Χ.)».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η «Μέση Τιμή Χρέωσης» θα είναι η μεσοσταθμική ονομαστική χρέωση για όλα τα τιμολόγια ενός προμηθευτή για τον συγκεκριμένο μήνα.

Στον καθορισμό της «Εύλογης Μέγιστης Τιμής Λιανικής», θα λαμβάνεται υπόψη το μέσο κόστος προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, προσαυξημένο με εύλογο μέγιστο περιθώριο κέρδους και συνυπολογίζοντας εύλογο ποσοστό για απώλειες συστήματος, λειτουργικό κόστος και επισφάλειες.

Ευνόητο είναι ότι από τα ποσά τα οποία θα προκύψουν από τη διαφορά της «Εύλογης Μέγιστης Τιμής Λιανικής» με τη «Μέση Τιμή Χρέωσης» (στη βάση των ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που προμήθευσε κάθε εταιρεία το πελατολόγιό της), θα αφαιρούνται τα ποσά που έχει καταβάλει κάθε πάροχος, στο πλαίσιο εκκαθάρισης μηνιαίων συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και μηνιαίων πράξεων αντιστάθμισης κινδύνου.

Παράλληλα, για τον καθορισμό της «Μέσης Τιμής Χρέωσης», υπάρχει το ενδεχόμενο να λαμβάνονται υπόψη και τύποι τιμολογίων σταθερής χρέωσης των καταναλωτών χαμηλής τάσης, καθώς και εκπτώσεις που παρέχουν οι πάροχοι.

Όπως διευκρινίζουν στο ΥΠΕΝ και στο ΥΠΟΙΚ: «από τα προς ανάκτηση ποσά κάθε τριμήνου θα καταβάλλεται άμεσα το 60%, ενώ το υπόλοιπο 40% θα αποδοθεί μετά το τέλος ενεργοποίησης του μηχανισμού. Για το πρώτο τρίμηνο εφαρμογής, η ανάκτηση του 60% θα γίνει έως τις 23 Δεκεμβρίου 2022. Επίσης, με το πέρας ισχύος του μέτρου, θα γίνει συνολική εκκαθάριση της εισφοράς που αντιστοιχεί στα τυχόν υπερβάλλοντα έσοδα του συνόλου της περιόδου».

Για τη θέσπιση και εφαρμογή του μηχανισμού ανάκτησης, θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία με τα υπερκερδών των ηλεκτροπαραγωγών.

Έτσι, η διάταξη παραπέμπει σε Κοινή Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας, η οποία θα καθορίζει επακριβώς τη φόρμουλα υπολογισμού των υπερεσόδων, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για τον καταλογισμό των ποσών που θα προκύψουν.

Ποιες ήταν οι ενστάσεις των προμηθευτών για τα υπερέσοδα στο ρεύμα

Τον προβληματισμό του για την απόφαση να θεσπιστεί ειδικός μηχανισμός ανάκτησης των υπερκερδών στην προμήθεια του ρεύματος, είχε εκφράσει ευθύς εξ αρχής ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) με επιστολή του προς το ΥΠΕΝ, το Υπ. Οικονομικών και τη ΡΑΕ.

Όπως αναφέρει στην επιστολή ο Σύνδεσμος, ήδη ο τρόπος τιμολόγησης έχει προκαλέσει μεγάλη αβεβαιότητα στον κλάδο και τονίζει ότι η φορολόγηση των “υπερκερδών” θα πρέπει να λάβει υπόψη το πραγματικό κόστος των προμηθευτών και το πρόβλημα ρευστότητας που δημιουργείται.

Ο ΕΣΠΕΝ είχε από την πρώτη στιγμή επισημάνει ότι οι διατάξεις του Νόμου 4951/2022 αναφορικά με την τιμολόγηση των τελικών πελατών βάσει προβλεπόμενων τιμών, σε τόσο ευμετάβλητες συνθήκες, εκ των πραγμάτων θα οδηγούσε σε αύξηση των τιμολογίων λόγω του πολύ υψηλού ασφάλιστρου (risk premium) που πρέπει να καταβληθεί από τους προμηθευτές στα πλαίσια της αντιστάθμισης του σχετικού κινδύνου μέσω χρηματοπιστωτικών παραγώγων (hedging).

Ιδίως οι μακροχρόνιες προβλέψεις, για διάστημα σχεδόν δύο μηνών, δημιουργούν ακόμα υψηλότερο κόστος, εφόσον ο κίνδυνος των margin calls δρα πολλαπλασιαστικά επί των ήδη υψηλών ασφαλίστρων.

Σημειώνεται δε ότι, οι συγκεκριμένες διατάξεις ουδέποτε παρουσιάστηκαν σε δημόσια διαβούλευση, ούτε συζητήθηκαν στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.

Στο πλαίσιο αυτό, λίγους μήνες μετά την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων, προκαλεί εντύπωση η εξαγγελία νέας -αιφνίδιας- νομοθετικής ρύθμισης που αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της αύξησης των τελικών τιμολογίων προμήθειας μέσω της έκτακτης φορολόγησης των προμηθευτών ενέργειας, όταν έχει εξ αρχής επισημανθεί ότι ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα επέβαλε την ενσωμάτωση του κινδύνου των αγορών και του κόστους της αντιστάθμισης αυτού, στα προσφερόμενα τιμολόγια και θα οδηγούσε στην αύξηση τους.

Εντύπωση προκαλεί ιδίως το γεγονός ότι, η αύξηση στις τελικές χρεώσεις των καταναλωτών φαίνεται να αποδίδεται στις εμπορικές πρακτικές των προμηθευτών ενέργειας, που εμφανίζονται ως να απολαμβάνουν υπερκέρδη, τη στιγμή μάλιστα που εκ του νόμου, στα πλαίσια της συγκεκριμένης ρύθμισης, δεν επιτρέπεται να χορηγήσουν στους πελάτες τους εκπτώσεις που συνδέονται με το ύψος των τιμών στην Προημερήσια Αγορά ή με οποιοδήποτε ex-post δείκτη του χονδρεμπορικού κόστους.

Στην περίπτωση δηλαδή που οι προβλεπόμενες τιμές του χονδρεμπορικού κόστους υπερβαίνουν αυτές που εν τέλει διαμορφώνονται στην αγορά, οι προμηθευτές δεν έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν έναν σαφώς καθορισμένο και διαφανή μηχανισμό για την επιστροφή των αναλογούντων ποσών των χρεώσεων προμήθειας -μετά τα αποτελέσματα της αντιστάθμισης κινδύνου- στους καταναλωτές.

Επί της ουσίας, η απαγόρευση όλων των εναλλακτικών τύπων τιμολογίων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, πέραν των προβλεπόμενων στις εν λόγω διατάξεις, σταθερών και κυλιόμενα σταθερών, καταργεί τη δυνατότητα εφαρμογής οποιασδήποτε εμπορικής πολιτικής, περιορίζει τον ανταγωνισμό και υποχρεώνει τους προμηθευτές να προσφέρουν πανομοιότυπα προϊόντα.

Σε κάθε περίπτωση, ο όποιος σχεδιασμός σχετικής ρύθμισης για την έκτακτη φορολόγηση των προμηθευτών ενέργειας είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να βασίζεται στις αυτοτελείς οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών, όπου αποτυπώνεται τόσο το συνολικό κόστος που σχετίζεται με τη δραστηριότητα της προμήθειας, όσο και το πραγματικό κόστος προμήθειας που επωμίζεται ο καταναλωτής, σταθμίζοντας εκπτώσεις και άλλες ωφέλειες επί του ανταγωνιστικού σκέλους των τιμολογίων.

Μεταξύ άλλων, θα πρέπει ασφαλώς να συνυπολογίζεται τόσο το κόστος των ασφαλίστρων κινδύνου (risk premium) όσο και τα αποτελέσματα της αντιστάθμισης αυτού (hedging gains/ losses), καθώς και το κόστος για την κάλυψη των ιδιαιτέρως αυξημένων αναγκών χρηματοοικονομικής ρευστότητας κατά την τρέχουσα περίοδο.

Στην αξιολόγηση θα πρέπει προφανώς να ληφθούν υπόψη και οι επισφαλείς απαιτήσεις που σχετίζονται με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και την Καθολική Υπηρεσία και οι οποίες εν τέλει αποτελούν ζημία για τα οικονομικά αποτελέσματα των εταιρειών.

Επισημαίνεται ότι το εύρος και ο βαθμός των διακυμάνσεων των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά, σε τόσο ευμετάβλητο περιβάλλον, καθιστούν αδύνατη την αποφυγή ανισορροπιών μεταξύ των τιμολογίων που προσφέρονται στους καταναλωτές βάσει προβλέψεων, και των τιμών όπως εν τέλει διαμορφώνονται στη χονδρεμπορική αγορά, και οι οποίες δύνανται προφανώς να αποβούν εξίσου επιζήμιες ή επωφελείς για τους συμμετέχοντες, ανάλογα με την πορεία της αγοράς.

Ο ΕΣΠΕΝ καταλήγει πως «για μια σειρά θεμάτων κατά το τελευταίο διάστημα, η διαδικασία σχεδιασμού των όποιων έκτακτων μέτρων, είναι κρίσιμο να περιλαμβάνει τη διαβούλευση με τους συμμετέχοντες στην αγορά – τουλάχιστον με το μεγαλύτερο μέρος αυτών – ώστε να συνεκτιμώνται στο σύνολο τους τα πραγματικά δεδομένα που άπτονται της λειτουργίας της αγοράς προμήθειας και να διασφαλίζεται κατά το δυνατόν η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του ανταγωνισμού στα πλαίσια των όποιων παρεμβάσεων, προς όφελος των καταναλωτών».

Διαβάστε ακόμη: