Ασπρόμαυρες αλλά και πολύχρωμές αέρινες μορφές συνδυάζοντας τον ρομαντισμό με τον λυρισμό και την ποίηση  κυριαρχούν στη δουλειά του ιμπρεσιονιστή εικαστικού Τάσου Δήμου. Το ελεύθερο πινέλο, οι ατίθασες γραμμές που δεν οριοθετούνται, τα χρώματα γεμάτα φως αποτελούν χαρακτηριστικά των τελάρων του.

Η χρωματική του παλέτα σε απαλούς τόνους εξαϋλώνει τις μορφές και αποκαλύπτει την αθωότητα και την αγνότητα του ανθρώπου μέσα στη φύση.

 Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη

ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΜΟΥ ΗΤΑΝ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΟΥ

 -Τάσο, τι ρόλο παίζει το μοντέλο στην έμπνευση ενός δημιουργού; Πότε έβαλες τη φιγούρα στα έργα σου ενσωματώνοντας την κίνηση;

-Όταν τελείωσα τη Σχολή (ΑΣΚΤ) το 1989, η ζωγραφική μου έτεινε προς το αφηρημένο. Υπήρχαν, βέβαια, πάντα κάποιες φιγούρες, όπως ας πούμε λεοπαρδάλεις, αλλά σπάνια άνθρωποι με λεπτομερή χαρακτηριστικά.

Η ανθρώπινη φιγούρα άρχισε σιγά-σιγά να εμφανίζεται στα μέσα του ’90 και ένα από τα πρώτα μοντέλα μου ήταν η γυναίκα μου. Καθώς τη δεκαετία εκείνη ήρθαν στον κόσμο τα δύο παιδιά μου, ο μεγάλος το 1993 και η μικρή το 1998, η παιδική φιγούρα εμφανίστηκε και σιγά-σιγά κυριάρχησε ως θεματολογία στους πίνακές μου.

Η ΠΑΙΔΙΚΗ ΦΙΓΟΥΡΑ ΜΟΥ ΚΙΝΗΣΕ ΠΡΩΤΑ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΩΣ ΘΕΜΑ ΣΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

-Τι επιλέγεις να τονίσεις κάθε φορά σε μια φιγούρα; Τι σου κινεί την προσοχή;

-Η παιδική φιγούρα μου κίνησε πρώτα το ενδιαφέρον ως θέμα στη φωτογραφία. Η φωτογραφία είναι ένα από τα μεγάλα μου χόμπι και πολλές φωτογραφίες που έχω τραβήξει έχουν αποτελέσει αργότερα πηγές έμπνευσης για πίνακές μου. Έχω πάρα πολλές, άλλες εκτυπωμένες από φιλμ και άλλες σε ψηφιακή μορφή. Είναι φωτογραφίες των παιδιών μου όταν ήταν μικρά ή φίλων τους, στην παιδική χαρά ή σε συνοικιακά πάρκα, ενώ έχω και αμέτρητες φωτογραφίες από φυσικά τοπία.

Ήταν πράγματα που μου κινούσαν το ενδιαφέρον. Άλλοτε ένα ηλιοβασίλεμα, άλλοτε ένας συννεφιασμένος πρωινός ουρανός. Πολλοί από τους πίνακές μου αποτελούν ένα «πάντρεμα» της αγάπης μου για τη φύση και αυτής για την ανθρώπινη φιγούρα, που με μία απλή της κίνηση μπορεί να πει μια ολόκληρη ιστορία.

ΣΑΝ ΝΕΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΗΜΟΥΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΟΣΜΟ

-Η παιδική φιγούρα στα έργα σου. Σχετίζεται πιστεύεις με την πατρότητα;

-Σαν νέος πατέρας ήμουν ενθουσιασμένος με τον παιδικό κόσμο και οι αλήθεια είναι πως οι περισσότερες φωτογραφίες μου με θέμα το παιδί, έχουν τραβηχτεί από τα μέσα, περίπου, έως τα τέλη της δεκαετίας του ’90. Τα μικρά παιδιά, ενώ ζούνε στον ίδιο κόσμο με εκείνο των μεγάλων, ταυτόχρονα έχουν πρόσβαση και σε μια άλλη, «μαγική» πραγματικότητα.

Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί εμείς οι μεγάλοι έχουμε κάνει κάποιες επιλογές και έχουμε τραβήξει μια πορεία. Οι ευθύνες που έχουμε αναλάβει μας δημιουργούν συνεχώς προβληματισμούς και δεν μας αφήνουν να δούμε τα πράγματα με άλλη ματιά. Τα μικρά παιδιά είναι ελεύθερα από όλα αυτά, γιατί έχουν όλη τη ζωή μπροστά τους. Είναι αυτό το «πρίσμα» μέσα από το οποίο τα παιδιά βλέπουν τον κόσμο, που με συνεπήρε και εμένα εκείνη την εποχή, για δεύτερη φορά στη ζωή μου.

-Πώς εξελίχτηκε με τα χρόνια στα έργα σου η παιδική φιγούρα; Μήπως εκφράζεις μέσω αυτής την δική σου παιδικότητα σου;

-Ζωγραφίζω παιδικές φιγούρες σχεδόν χωρίς διαλείμματα από τότε. Φυσικά, τα παιδιά μου είναι πια μεγάλα, όμως η παιδική φιγούρα σημαίνει πλέον πολλά πράγματα για εμένα και την πορεία μου για να την αφήσω πίσω. Κατά βάθος συνεχίζω κι εγώ να είμαι ένα μικρό παιδί, ή τουλάχιστον προσπαθώ να διατηρήσω μια αγνότητα στον τρόπο με τον οποίο βλέπω τα πράγματα.

Η τεχνική μου, όλα αυτά τα χρόνια, έχει εξελιχθεί, κατά ένα τρόπο, γύρω από αυτή τη ναΐφ θεματολογία. Τη λέω ναΐφ, όχι τόσο γιατί τη θεωρώ «λιγότερη». Δε θα μπορούσα άλλωστε να την έχω στηρίξει με ολόκληρη την καριέρα μου αν τη θεωρούσα υποδεέστερη.

Στη Σχολή, παρόλα αυτά, σπάνια ασχοληθήκαμε με τέτοια, «καθημερινά» φαινόμενα. Τόσο ο Κοκκινίδης, όσο και ο Μυταράς ή ο Βαγγέλης Δημητρέας, έβλεπαν την Τέχνη σαν ένα εργαλείο που θα φέρει την Επανάσταση και καθένας από αυτούς ασχολούταν με υψηλά θέματα, όπως αυτό της ελευθερίας του λόγου ή της δικαιοσύνης.

Σε μεγάλο βαθμό ασχολήθηκα και εγώ με αυτά τα θέματα και μοιράστηκα την άποψή τους πως η Τέχνη μπορεί να φέρει την αλλαγή. Ίσως, όμως, λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες μεγάλωσα, αλλά και της εποχής, που με είχε κάνει να απομυθοποιήσω κάποια πράγματα στο μυαλό μου, οι αλήθειες μου ήταν διαφορετικές από εκείνες των καθηγητών μου. Την τεχνική μου, βέβαια, την οποία ανέπτυξα σε μεγάλο βαθμό υπό τη δική τους εποπτεία, τη χρωστάω εν μέρει στην καθοδήγησή τους.

-Έχουμε εντοπίσει σε παλαιότερες δουλειές σου ασπρόμαυρες φιγούρες με λίγες έγχρωμες πινελιές  που έμοιαζαν να ξεπροβάλλουν από τις σκιές του αφηρημένου. Μίλησέ μας για αυτήν τη σειρά έργων.

-Ήταν για μένα μεγάλο αίνιγμα το πώς από τον πειραματισμό του αφηρημένου της Σχολής θα μπορέσω να κάνω μια ζωγραφική που να επικοινωνεί μεν, αλλά να με εκφράζει με τον ίδιο τρόπο. Οι φιγούρες, σε μια έκθεση που είχα κάνει το ’99 στο «Monohoro», έμοιαζαν να ξεπροβάλλουν από τις σκιές του αφηρημένου και αυτή η σειρά έργων ήταν ασπρόμαυρη με λίγες έγχρωμες πινελιές.

Κατά κάποιο τρόπο ήθελα να δημιουργήσω ένα «πέρασμα», μια φυσική συνέχεια από τα σχεδόν αφηρημένα έργα που είχα δείξει μερικά χρόνια νωρίτερα στη γκαλερί «Titanium» (1995), σε μια σειρά με ευδιάκριτες ανθρώπινες φιγούρες. Ήταν μια σταδιακή μετάβαση, όμως απαραίτητη, όχι μόνο για το κοινό μου, αλλά και για να δικαιολογήσω σε εμένα τον ίδιο μια τέτοια «στροφή».

Για να γίνει η φιγούρα πιο ευδιάκριτη, οι πίνακές μου, που αρχικά είχαν σκούρες αποχρώσεις και έντονες πινελιές, άρχισαν σιγά-σιγά να γίνονται πιο φωτεινοί και μίνιμαλ. Κάπως έτσι άρχισε να αλλάζει και η ψυχολογία μου, από αυτή της θυμωμένης αναζήτησης ενός εφήβου στην πιο ήρεμη αντιμετώπιση ενός ώριμου νέου.

ΠΑΝΤΑ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΟΥ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΑ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΕΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΟΥ

-Χρώμα και ανθρώπινη φιγούρα.

 –Σταδιακά πέρασα σε μια περίοδο, που χαρακτηρίστηκε από πιο απαλά, ρομαντικά χρώματα και φυσικά στην παιδική φιγούρα, που κυριαρχούσε πλέον σε όλο μου το έργο. Έδειξα αυτή τη δουλειά κυρίως σε γκαλερί στην Κηφισιά («Εποχές», «Άνεμος», κ.α.) και σε μια παρουσίαση στη Γενεύη, σε ένα μεσαιωνικό πύργο.

Τα παιδιά που απεικονίζονται σε αυτούς τους πίνακες δεν είναι απαραίτητα ανθρώπινες υπάρξεις. Είναι μάλλον μυθικά πλάσματα και οι πίνακες αυτοί έχουν έντονο συμβολισμό και μυθολογικές προεκτάσεις.

Πάντα η ζωγραφική μου, έστω και υποσυνείδητα, εξωτερικεύει τα συναισθήματά μου. Από το εργαστήρι του Γιώργου Βακιρτζή ακόμα, που παρακολούθησα στα τέλη του ’70, πριν μπω στην Καλών Τεχνών, και φυσικά σε όλη τη διάρκεια της φοίτησής μου στην ΑΣΚΤ και αργότερα, μελέτησα με ευλάβεια τις παραστάσεις επάνω σε αρχαιοελληνικά αγγεία, όπως και εκείνες στα Μινωικά ανάκτορα, αλλά και τις αργότερες ρωμαϊκές απομιμήσεις. Οι συμβολισμοί στην αρχαιοελληνική τέχνη είναι επίκαιροι μέχρι και σήμερα και διατηρούν μια φρεσκάδα, κάτι στο οποίο η χριστιανική τέχνη υστερεί κατά πολύ.

ΠΑΝΤΑ Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΟΥ, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΑ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΕΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΟΥ

-Πώς αντιμετωπίζεις την κατάσταση που βιώνουμε; Έχει επηρεάσει τη θεματολογία σου η αρνητικότητα;

-Την εποχή που αρχίσαμε να βιώνουμε την οικονομική κρίση, στους πίνακές μου εμφανίστηκε ένα απειλητικό κόκκινο. Άλλοι το ερμήνευσαν ως ένα ηλιοβασίλεμα, άλλοι σαν φωτιά. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά τι είναι, αλλά υπάρχει στους περισσότερους πίνακες εκείνης της περιόδου. Ίσως η αθωότητα που είχα κατά νου να είχε αρχίσει να βάλλεται από εξωτερικούς παράγοντες σε τέτοιο βαθμό, που να μην ήταν πια εφικτό να αγνοηθούν.

Πάντα η ζωγραφική μου, έστω και υποσυνείδητα, εξωτερικεύει τα συναισθήματά μου. Το 2008, ή μάλλον το 2010, όταν βιώσαμε πραγματικά την κρίση στη Ελλάδα, το τελευταίο που ήθελα ήταν να αναφέρομαι συνέχεια σε αυτό το πρόβλημα μέσα από το έργο μου. Όταν όμως υπάρχει πίεση, είναι επόμενο αυτό το πρόβλημα να εξαπλωθεί σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας κάποιου, είτε με φανερό τρόπο, είτε σε λανθάνουσα μορφή.

Εμείς οι καλλιτέχνες έχουμε τουλάχιστον αυτό τον τρόπο να μην εσωτερικεύουμε τα αρνητικά συναισθήματα. Η ζωγραφική με έχει προστατέψει σε πολύ άσχημες περιόδους της ζωής μου. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν νομίζω να παρατήσω ποτέ τα πινέλα.

Αργότερα, γύρω στο 2014, ήρθε μια σειρά από έργα με μικρά παιδιά που σχηματίζουν μπουρμπουλήθρες και ο ήλιος αντανακλά στα ξανθά μαλλιά τους. Εδώ σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για ανθρώπινες φιγούρες. Τα παιδιά αυτά είναι αιθέριες υπάρξεις, σαν νύμφες και η δουλειά αυτή σίγουρα έχει ένα αισιόδοξο μήνυμα. Τη δουλειά αυτή την είχα δείξει σε μια γκαλερί στη Νέα Υόρκη.

-Έχεις οπωσδήποτε δεχτεί επιρροές και ερεθίσματα από τα ταξίδια σου.

-Έχω ταξιδέψει και έχω ζήσει στο εξωτερικό. Βερολίνο, Νέα Υόρκη, Βενετία. Όλα αυτά τα ταξίδια μου έχουν προσφέρει σημαντικά πράγματα. Είναι ευτύχημα για ένα καλλιτέχνη να μπορεί να δει διαφορετικούς τρόπους ζωής και άλλες τάσεις στο χώρο. Εμένα πάντως μου άνοιξε νέους ορίζοντες και έκανε τη δουλειά μου πιο πλούσια. Δεν νομίζω πως θα μπορούσα όμως να εγκαταλείψω την Ελλάδα για να ζήσω κάπου αλλού. Είχα την ευκαιρία να το κάνω, αλλά επέλεξα να γυρίσω. Η Ελλάδα είναι η χώρα μου, τόσο στα καλά, όσο και στα άσχημά της.

-Εν κατακλείδι, ποιος ο ρόλος της ζωγραφικής στη ζωή μας;

-Δεν είμαι μόνο αισιόδοξος. Μάλλον ρεαλιστής είμαι στην καθημερινότητά μου. Η ζωγραφική δεν πιστεύω πως πρέπει μόνο να απεικονίζει το κάθε μέρα. Η ζωγραφική, στα καλύτερά της, έχει τη δύναμη να αλλάζει τη μονότονη πραγματικότητά μας και να μας δίνει αισιοδοξία για το αύριο. Μια τέτοια αισιοδοξία τη χρειαζόμαστε σήμερα περισσότερο από ποτέ.